Programma NPRZ-Wonen

Het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) is een samenwerkingsverband van de gemeente Rotterdam, de rijksoverheid, de politie, het Openbaar Ministerie, woningcorporaties, zorginstellingen, onderwijsinstellingen en bedrijven. Het gezamenlijke doel is de leefbaarheid van Rotterdam Zuid te verbeteren. Het programma is in 2011 gestart. Een uitgebreide toelichting staat in de paragraaf NPRZ.  

Het doel van het NPRZ is dat het opleidingsniveau, de arbeidsparticipatie en de woonkwaliteit van Zuid in 2030 moet zijn gestegen tot het gemiddelde van Utrecht, Den Haag, Amsterdam en de rest van Rotterdam. Dat gebeurt met maatregelen op het gebied van school, werk en wonen, maar ook door intensief in te zetten op veiligheid en cultuur. 

Het programma is nu halverwege zijn looptijd. In de eerste helft van 2022 is daarom een midterm review uitgevoerd onder leiding van oud-minister Martin van Rijn. Op basis van zijn bevindingen en het debat daarover met de partners en de gemeenteraad, wordt een nieuw uitvoeringsprogramma opgesteld voor de periode 2023 - 2026. Het begrotingsprogramma Bestaande Stad richt zich op de pijler Wonen van het NPRZ. 

Pijler NPRZ-Wonen 

In 2018 heeft de raad het werkprogramma NPRZ 2019 - 2022 vastgesteld. Dergelijke projecten kennen echter een lange doorlooptijd. Tussen start en realisatie ligt vaak een periode van 7 tot 10 jaar. Het vraagt namelijk veel tijd om vastgoed te verwerven, participatie te regelen, overeenstemming te bereiken met particuliere eigenaren, de bouwplannen voor te bereiden en te zorgen voor herhuisvesting.

In 2023 zetten we een nieuwe stap in het realiseren van de projecten uit het werkprogramma NPRZ. Deze projecten lopen nog door. Daarnaast werken we aan de ontwikkeling en uitvoering van projecten voor het volgende uitvoeringsplan 2023 - 2026. Dat doen we op basis van de uitkomsten van de midterm review.

Wijkgericht wonen en participatie van bewoners
Sinds de raadsbrief Stadsvernieuwing 2.0 en de introductie van Wijken aan Zet, zijn wijkgericht werken en participatie van bewoners belangrijke uitgangspunten bij al onze projecten. We werken daarbij langs vier sporen: 

1. Basiskwaliteit particuliere voorraad (Steigers op Zuid). Dit programma is gericht op het wegwerken van achterstallig onderhoud in particuliere panden en het activeren van de vve’s. Waar mogelijk leggen we een koppeling met verduurzaming. Het streven is om iedere collegeperiode 3000 woningen aan te pakken. In 2023 werken we door aan het programma uit de voorgaande collegeperiode. Het is de verwachting dat in 2023 de laatste woningen worden opgeleverd. Ook starten we in 2023 met het programma voor deze collegeperiode. 
2. Grondige aanpak van de particuliere voorraad. Bij dit project gaat het niet alleen om het wegwerken van achterstallig onderhoud, maar om een structurele verbetering van de woningvoorraad. Het doel is dat deze voorraad minimaal 20 jaar in goede staat is. We doen dit via grondige renovatie in combinatie met het samenvoegen en vergroten of sloop/nieuwbouw. 
   Het streven is om 700 - 900 woningen aan te pakken. Dat gebeurt in het kader van de regiodeal. Deze projecten zijn bijna allemaal uitgevoerd in 2022. Daarnaast werken we nog aan de aanpak van 600 woningen die voortkomen uit een convenant met de corporaties uit 2016. Deze projecten zijn nu dichtbij realisatie. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om de Mijnkint-blokken in de Tarwewijk. We verwachten deze in 2023 op te leveren. In 2021 hebben we succesvol een aanvraag gedaan voor het Volkshuisvestingfonds. Hierdoor is budget beschikbaar voor de aanpak van ruim 600 woningen.
3. Corporatievoorraad. De corporaties pakken 12.000 woningen op Zuid aan door deze ingrijpend te renoveren of te kiezen voor sloop/nieuwbouw. Ze financieren dit uit eigen middelen. 
4. Woonmilieu. Goed wonen vraagt om meer dan een goede woning. Ook de woonomgeving is van groot belang. We zetten daarom in op verbetering van buitenruimte, winkelstraten en mobiliteit. In de regiodealmiddelen is 23 miljoen gereserveerd voor buitenruimteprojecten. Meerdere buitenruimteprojecten zullen in 2023 worden opgeleverd, zoals de buitenruimte bij de kindercampus Tarwewijk, de Pleinweg, de Walravenbuurt en het Slotboomplein. Ook starten we in 2023 met de buitenruimteprojecten Nijverheidsstraat, Ericaplein en Tarwekracht: een groene verbindingsroute in de Tarwewijk tussen het Mijnsherenplein en het plein bij de Zwartewaalschool. Ook de aanpak van de winkelstraten Katendrechtse Lagedijk/Wolphaersbocht en Beijerlandselaan/Groene Hilledijk draagt bij aan de verbetering van het woonmilieu. 

Onder het hoofddoel Vitale wijken is uitgewerkt hoe de gemeente omgaat met de basiskwaliteit van de particuliere voorraad. Ook gaat het hier om de grondige aanpak van de particuliere voorraad voor wat betreft de woningvoorraad die behouden blijft. 

Financiering
In het gemeentelijk coalitieakkoord 2022-2026 zijn nieuwe middelen (€ 80 miljoen) gereserveerd voor de pijler Wonen van NPRZ. Deze middelen staan in de gemeentebegroting en dienen (deels) als cofinanciering bij andere financieringsbronnen. Het uitvoeringsplan 2023 - 2026 wordt naar verwachting in maart 2023 afzonderlijk voorgelegd aan de gemeenteraad. In het uitvoeringsplan staan de plannen voor de komende periode en staat hoe het nieuwe budget wordt besteed.

De gemeente beheert als een goed huisvader het vastgoed dat zij in het kader van NPRZ aankoopt. Het gaat dan vooral om woningen, maar ook om de winkelruimtes aan de Boulevard Zuid. De gemeente onderneemt meteen na de aankoop een aantal acties:

• Woningen krijgen een nieuwe puntentelling en zo nodig wordt de huurprijs naar beneden bijgesteld.
• Er wordt een goed systeem van storingsonderhoud ingesteld.
• De gemeente speelt haar rol in de vve’s, waar zij na aankoop lid van wordt.
• Zo nodig gaat een leegstandsbeheerder of een beveiliger het vastgoed beheren. Dit is afhankelijk van de staat van het vastgoed.
• Als het even kan wordt de woning tijdelijk verhuurd, zodat er sprake is van zo min mogelijk leegstand.

Projecten Vastgoedontwikkeling

Vastgoedontwikkeling draagt bij aan een ‘fitte’ voorraad aan hedendaags vastgoed. Zo maken we ’sterke’ plekken, die maximale maatschappelijke en economische impact kunnen realiseren. Onze maatschappelijke partners (van onderwijs- en cultuurinstellingen tot welzijnspartijen) kunnen zo bijdragen aan het welzijn van de Rotterdammers en kwalitatief onderwijs bieden. Ook kunnen we via ons vastgoed de stad verduurzamen, de economie versterken door attractieve plekken aan te bieden en de kansengelijkheid vergroten.   

Om dit te bereiken heeft de gemeente Integrale huisvestingsplannen (IHP's) vastgesteld. Het gaat daarbij om de beleidsprogramma’s van:

• Onderwijs (onderwijshuisvesting);
• Sport (sportvelden en gebouwen);
• Cultuur (musea, theaters, et cetera);
• Welzijn & Zorg (Huizen in de wijk, et cetera);
• Concernhuisvesting (huisvesting van de gemeentelijke dienstverlening en het apparaat, en van de Wijkhubs);
• Parkeren (Parkeergarages, fietsparkeren).

Met deze IHP’s wil de gemeente ongeveer 25% van de ongeveer 1.100 objecten vernieuwen voor de komende 10 jaar.  Dit zijn allemaal projecten in de maatschappelijke portefeuille, onderdeel van de kernportefeuille. De projecten bevinden zich in verschillende fasen.  Dat komt doordat een aantal projecten al opgestart is en het IHP Onderwijs al liep.

Voortgang
De raad wordt tweemaal per jaar geïnformeerd over de stand van zaken van de projecten. Dat gebeurt aan de hand van de voortgangsrapportage van de IHP's. De laatste  Voortgangsrapportage projecten integrale huisvestingsplannen is van oktober 2022.

De gemeente stuurt inhoudelijk op de voortgang van het project. Ook kijkt ze naar de financiële uitputting van de ruimte zoals gecreëerd binnen de bestuursopdracht ‘Borging Investeringsruimte voor Vervanging restauratie en renovatie van bestaande bezit’. Deze bestuursopdracht onderbouwt de langdurige kapitaallast die nodig is om te komen tot een ‘fitte’ vastgoedvoorraad. Door het investeringsprogramma uit te voeren stijgen de benodigde kapitaallasten. De kosten worden gedekt vanuit de Rotterdam Investeringsmotor (RIM).

Integrale Huisvestingsplannen

De gemeente voert op dit moment een groot aantal projecten uit vanuit de diverse Integrale Huisvestingsplannen.

• Concernhuisvesting                  3
• Kunst en Cultuur                       7
• Welzijn en Zorg                         2
• Sport                                       36
• Onderwijs                                77

Daarnaast werkt de gemeente aan projecten die voortkomen uit bestuurlijke wensen, zoals opvangvoorzieningen en een dierenasiel. Er wordt drie keer per jaar een interne projectenmonitor opgesteld. Hierin is gedetailleerd terug te vinden om welke projecten het gaat en in welke fase ze zich bevinden.