Maatwerkdienstverlening 18-
Beleidskaders, -monitors en wetgevingVersterken van next skills en jong leiderschap.
Passende, tijdige en integrale hulp van het lokale wijknetwerk, om het beroep op dure gespecialiseerde jeugdhulp te verminderen (verschuiving van de achterkant naar de voorkant).
Wijkprogrammering is meer en meer sturend voor samenwerking en maatwerk in wijknetwerken.
Voortgang 2021
Ga naar vorig P&C-document- Versterken van next skills en jong leiderschap: de stijgende lijn van investeringen in de sociaal-emotionele vaardigheden van kinderen en jongeren in de stad wordt in 2021 minstens op hetzelfde niveau gehouden. Dit betreft vooral preventieve interventies die effectief zijn om risico’s tegen te gaan, zoals angst, depressie, agressie en probleemgedrag. Door de coronacrisis heeft een groot aantal kinderen en jongeren meer last van angst- en depressieklachten, wat een investering in sociaal emotionele vaardigheden extra belangrijk maakt. De investeringen die afgelopen jaren gedaan zijn, zijn op bepaalde onderdelen uitgebreid, zoals op het gebied van interventies voor de doelgroep jongeren. In dit licht heeft de gemeente Rotterdam ook bijgedragen aan de ontwikkeling van de GrowIt-app van het Erasmus MC om enerzijds zicht te houden op de mentale ontwikkeling van jongeren en anderzijds ze te helpen met positieve sociaal-emotionele strategieën. Vanwege de coronacrisis heeft het Rotterdamse innovatieplatform Walstroom een informatiepunt opgezet voor leren tijdens en na corona, gericht op de sociaal-emotionele vaardigheden van kinderen omdat deze vaardigheden door de crisis extra onder druk staan: https://www.rotterdam.nl/werken-leren/sociaal-emotioneel-leren/ Met het programma Rotterdam Sterker Door Jongeren is op allerlei manieren gewerkt aan extra aanbod in de wijken en vormen van hulp en ondersteuning voor jongeren die te lijden hebben onder de coronamaatregelen, waaronder de schoolsluitingen. In het najaar 2022 wordt het actieplan Mentale Gezondheid Jongeren gepresenteerd, waarmee de gemeente structureel aandacht en ondersteuning wil hebben voor de mentale gezondheid van jonge Rotterdammers. Dit is dus aanvullend op het tijdelijke programma Rotterdam Sterker Door Jongeren.
- Passende, tijdige en integrale hulp van het lokale wijknetwerk, om het beroep op dure gespecialiseerde jeugdhulp te verminderen (verschuiving van de achterkant naar de voorkant). Hoe doen we dat? In alle gebieden organiseren wij met het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) wijkgerichte bijeenkomsten op het verstevigen van de ketensamenwerking tussen partners die een rol spelen bij het opgroeien en opvoeden van kinderen en jongeren. De netwerkregisseurs hebben de afgelopen periode verschillende initiatieven die in de wijken ontstonden om bewoners in Coronatijd extra te ondersteunen in kaart gebracht en gedeeld middels hooggewaardeerde nieuwsbrieven.
- Deze wijkgerichte bijeenkomsten zijn vanwege de Coronamaatregelen in het teken komen te staan van het gezamenlijk (met onderwijs en kinderopvang en peuterspeelzalen) in beeld brengen en houden van de kwetsbare kinderen/gezinnen, deze te voorzien van passende ondersteuning en hulp en zo nodig toe te leiden naar het wijkteam. Daarmee is de focus van de inzet van CJG meer komen te liggen op de kwetsbare kinderen/gezinnen en wordt in de wijken en gebieden maatwerk geleverd op basis van de signalen van CJG-professionals en ketenpartners. Een andere doelgroep waar CJG zich op richt is de -9 maanden doelgroep in kader van het programma Stevige Start. De geboortecontactpersonen van CJG halen de contacten met verloskundigen verder aan om samen zo vroeg mogelijk signalen van kwetsbaarheid op te kunnen vangen. Deze situatie is nog altijd actueel gezien de huidige omstandigheden rondom Covid-19.
- Om de samenwerking binnen de wijknetwerken te optimaliseren is in 2019 per gebied een ‘Lokale verbeteragenda’ gemaakt. Omdat de zwaarte van de opgaven en de netwerken per gebied of wijk verschillend zijn is gekozen voor lokaal maatwerk. In het ene gebied is de agenda het verbeteren van op- en afschaling van het wijkteam en in het andere gebied de kennis over vroegsignalering. De contacten en de netwerksamenwerking in de wijken worden met de Wijkprogrammering Jeugd als de spin-in-het-web steeds steviger. Deze manier van werken wordt meer en meer leidend, bevordert de samenwerking en maakt gedeelde belangen op een gezamenlijke preventieve aanpak voor iedereen zichtbaar. De bijeenkomsten van de wijknetwerken worden door de veiligheidsmaatregelen rond de coronacrisis bemoeilijkt. Zoveel mogelijk worden de contacten met de wijknetwerkpartners in de gebieden onderhouden en wordt hun inzet en samenwerking door gebiedsadviseurs Jeugd met MS Teams en andere digitale communicatiemiddelen geïnventariseerd, gecoördineerd en onderling uitgewisseld. Veiligheidsrisico’s in buurten worden in kaart gebracht en waar mogelijk gedeeld. Professionals in wijken zoals jongerenwerkers spelen hierin een belangrijk rol. Het belang van goed partnerschap, presentie en samenwerking in wijken wordt met deze coronacrisis extra onderstreept. De methodiek Wijkprogrammering heeft een sturend effect op de gezamenlijke inzet. De wijknetwerken werken hierdoor met elkaar aan de gestelde doelen/maatschappelijk resultaten, maar ook hier zien we dat er veel creativiteit en extra inzet nodig is om de jeugd te bereiken en te kunnen ondersteunen in deze coronatijd.
Ontwikkelingen 2022-2025
Onderwijszorgarrangementen
In augustus 2022 wordt gestart met de uitvoering van de nieuwe inkoop Jeugdhulp in het Onderwijs. Hierbij worden keuzes gemaakt ten aanzien van de inzet op regulier onderwijs, speciaal onderwijs en MBO. Voor wat betreft de inzet van jeugdhulp in het regulier onderwijs en aanbod aan dagprogramma’s voor zorg en onderwijs wordt naar verwachting aangesloten bij de inkoop lokale jeugdhulp; overig aanbod zal met de OZA inkoop worden georganiseerd.
Risico: Vraag naar jeugdhulp in het regulier onderwijs a.g.v. toenemende problematiek (inclusief onderwijs en gevolgen corona) is groter dan het aanbod. Dit ondervangen we door eerder preventief in te zetten op ondersteuning van jeugdigen, middels een uitbreiding van de opdracht aan het schoolmaatschappelijk werk én het samenstellen van een ambulant specialistisch team dat kennis kan delen over het herkennen van en omgaan met beperkingen en psychische klachten.
Corona: in het najaar 2020 werd duidelijk dat door de corona maatregelen OZA-trajecten niet konden worden afgerond, waardoor nieuwe trajecten niet direct konden starten en er wachtlijsten ontstonden. De achterstanden van 2020 zijn weggewerkt. De vraag naar OZA neemt in 2021 echter zodanig toe, dat er opnieuw wachtlijsten dreigen te ontstaan. Om te voorkomen dat kinderen die dat echt nodig hebben in de knel komen, zijn meer middelen vrijgemaakt. Bovendien wordt intensiever gebruik gemaakt van de mogelijkheid binnen de OZA-regeling om, voorafgaand aan de toekenning van een maatwerkvoorziening OZA, te starten met een kortdurend traject.
Jeugdhulp
- Jongeren worden hard getroffen door de corona crisis. Uit onderzoek blijkt dat zij het zwaar hebben met corona en de onzekerheid die deze crisis met zich meebrengt. Gebrek aan contacten en afleiding zorgen voor stress en moedeloosheid. Depressieve klachten, eetstoornissen, gedachten aan zelfmoord, het zijn ontwikkelingen waar grote zorgen over zijn. De druk op jeugdhulp, met name op de Jeugd GGZ neemt toe en kan hierdoor nog enkele jaren aanhouden. Cruciaal is dat elk kind met een crisis- of spoedvraag toegang heeft tot hulp. Met aanbieders is afgesproken dat crisis- en spoedhulp altijd geleverd wordt. In het regionale dagelijks bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Jeugdhulp Rijnmond (GRJR) is besloten extra middelen beschikbaar te stellen om deze zorg te blijven bieden.
- Tegelijkertijd vindt er een intensief gesprek plaats tussen de jeugdregio Rijnmond en het Rijk over de knellende budgetten en mogelijke oplossingen voor zowel de korte als lange termijn. Vanuit het openhouden van spoedhulp en het bieden van vervolghulp wordt gewerkt aan een aanpak van wachtlijsten tot een acceptabel niveau. Hier is het Rijk bij nodig. Landelijk zijn grote tekorten ontstaan op jeugdhulpbudgetten bij gemeenten en ook regio Rotterdam kampt met oplopende kosten. Een in 2020 uitgevoerd onderzoek van AEF laat zien dat landelijk gemeenten € 1,6 tot 1.8 miljard tekortkomen. Ook voor Rotterdam geldt dat er vanuit eigen reserves middelen beschikbaar worden gesteld aan jeugdhulp en dat geconstateerd wordt dat dit nog niet voldoende is. Op 22 april 2021 werd bekend dat vanuit het Rijk extra middelen voor actuele problematiek beschikbaar komen (landelijk € 613 miljoen voor jeugd-GGZ). Daarnaast wordt aan de slag gegaan met maatregelen om de structurele houdbaarheid van de uitvoering van de Jeugdwet te verbeteren. Zowel in 2022, als in de daaropvolgende jaren is extra budget nodig om de transformatie verder vorm te geven. Omdat Rijk en VNG niet tot overeenstemming kwamen over structurele financiele afspraken voor de tekorten in de jeugdhulp, heeft de VNG arbitrage ingeroepen. De arbitragecommissie heeft in mei 2021 uitspraak gedaan. De arbitragecommissie heeft geconcludeerd dat gemeenten extra geld nodig hebben om hun taken te kunnen uitvoeren. Ook heeft de commissie geconstateerd dat maatregelen nodig zijn om het stelsel structureel kwalitatief goed en financieel houdbaar te houden. Voor 2022 betekent dit dat er extra geld naar gemeenten gaat, €1,3 miljard. Voor de jaren daarna moeten nog afspraken gemaakt worden met het nieuwe kabinet. Ook heeft de arbitragecommissie zich uitgesproken voor een hervormingsagenda over periode 2022 t/m 2027. De hervormingsagenda moet maatregelen bevatten die leiden tot bezuinigingen. Deze agenda dient op 1 januari 2022 gereed te zijn.
- Bij Jeugdhulp en een aantal andere zorgketens is er de urgentie en noodzaak voor betere samenwerking.
Wat willen we bereiken
Effect indicatorenJeugdhulp
Elke jonge Rotterdammer moet gezond, veilig en kansrijk kunnen opgroeien. We stimuleren elke jongere in Rotterdam actief mee te doen in de stad, bieden lichte ondersteuning als dat zelfstandig of als gezin niet voldoende lukt en wanneer de omgeving dat zelf niet kan bieden. In die gevallen bieden we samenhangende hulp aan kwetsbare jongeren en/of hun gezin.
Hier richten we ons met name op het bevorderen van een gezonde sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen door o.a. het verbeteren van de opvoedvaardigheden van ouders met psychische problematiek en ouders met een licht verstandelijke beperking. Daarbij zitten we in op (vroeg)signalering, screening en aanpak van deze ouder-risicofactoren.
Preventie
Tegelijkertijd investeren we ook in jongeren waarmee het wel goed gaat. We versterken beschermende factoren als next skills en jong leiderschap en scheppen goede voorwaarden op basis waarvan zij zich nog beter kunnen ontwikkelen.
Wat gaan we daar voor doen
Prestatie indicatorenJeugdhulp
Het leven van veel jongeren staat door corona momenteel op z'n kop. De grootste pijnpunten van Rotterdammers tussen 13 en 23 jaar worden nu blootgelegd in gesprekken ter voorbereiding voor de Jongerentop010 dit najaar. Van de gesprekken wordt een urgentielijst maken, de verwachting is dat thema’s als herstel van vertrouwen in de toekomst, tegengaan van verveling en aanpak van jeugdwerkloosheid op deze lijst komen. Dit najaar worden drie zwaarwegende adviezen aan de gemeente Rotterdam aangeboden, die wij zullen betrekken in ons beleid.
- Ontwikkelen van een stadsbreed preventief aanbod.
- Ontwikkelen samenhangende gezinsaanpak kwetsbare jongeren.
- We werken gezamenlijk met de aanbieders aan de transformatie van de jeugdhulp langs 3 lijnen. Passende hulp dichtbij: voorkomen van crisis en uithuisplaatsing. Opgroeien in veilige opvoedsituaties: bescherming tegen veiligheidsrisico’s. Jeugdhulp door capabele, efficiënte en effectieve hulpverleners.
- Praktijkondersteuners Jeugd & Gezin (POH Jeugd & Gezin) gaan in de praktijk van de huisarts aan de slag met kinderen en gezinnen waar zorgen over zijn. Voor betrokkenen is dit laagdrempelig en binnen de eigen wijk. Met name kwetsbare gezinnen waar bijvoorbeeld sprake is van lvb-, psychiatrische en/of verslavingsproblematiek worden hierdoor makkelijk bereikt en geholpen. De POH Jeugd & Gezin werkt onder regie van de huisarts en kan de jeugdige/gezin kortdurend begeleiden. Waar mogelijk volgt doorverwijzing naar; het wijkteam, het CJG, basis ggz, andere wijknetwerkpartijen en lokale voorzieningen waardoor tijdige en passende hulp geleverd kan worden. Waar nodig volgt doorverwijzing naar de gespecialiseerde jeugdhulp (J-GGZ). In 2016 is deze aanpak in een pilot gestart en vanaf 2019 geïntensiveerd in het NPRZ-gebied en later in andere wijken van Rotterdam. De prognose is om eind 2020 in meer dan 35 huisartsenpraktijken een POH Jeugd & Gezin beschikbaar te hebben, daarmee worden meer dan 35.000 ingeschreven kinderen en jongeren onder de 18 jaar bereikt via hun huisarts. Dat is ongeveer 30% van de jeugd in Rotterdam. Huisartsen hebben Covid-19 maatregelen getroffen in hun praktijken en deze gelden ook voor de inzet van de POH J&G.
- We willen voorloper zijn in de aanpak van de toenemende problematiek van depressies, burn-out en eenzaamheid onder jongeren. Daarvoor werken we samen met onderwijsinstellingen. Met het Nederlands Jeugdinstituut (NJI) kijken we welke beschikbare methodieken hiervoor toepasbaar zijn. Vanuit het subsidiekader Versterken & Voorkomen faciliteren we en moedigen we aanbieders aan om met deze werkzame aanpakken kinderen en jongeren te bereiken.
- Onderwijs-zorgarrangementen (OZA) worden ingezet om de integratie van onderwijs en jeugdhulp op school te verbeteren. Zo wordt het voor meer kinderen mogelijk om onderwijs te blijven volgen en zijn er minder leerlingen die thuis komen te zitten.
- In NPRZ-gebied werd de afgelopen twee jaar geëxperimenteerd met diverse vormen van ondersteuning aan scholen. Als onderdeel van de dagprogrammering moeten scholen zoveel mogelijk ontzorgt worden, daarom richten we de passende schoolondersteuningsstructuur in. Deze opdracht is een gezamenlijke opdracht van cluster MO, NPRZ en de schoolbesturen en betreft de basisscholen in de 7 focuswijken van het NPRZ. Het doel van deze opdracht is om op schoolniveau de samenwerking in de zorgstructuur te verbeteren en waar nodig vastgelopen of uitzonderlijk complexe casuïstiek te faciliteren met advies, ondersteuning en eventueel doorzettingskracht. In het schooljaar 2021-2022 krijgt de ondersteuning van scholen extra instrumenten om complexe casuïstiek verder te brengen (door aansluiting met PRIO en gerichte inzet vanuit de NPO-middelen). Een belangrijke opgave voor komende periode is om schoolspecifieke knelpunten op te lossen en de inzet structureel te borgen.
Preventie
- Ontwikkelen van een stadsbreed preventief aanbod.
- We willen voorloper zijn in de aanpak van de toenemende problematiek van depressies, burn-out en eenzaamheid onder jongeren. Daarvoor werken we onder andere samen met onderwijsinstellingen. We zetten de lijn van 2018 door met het inzetten van effectieve interventies op psychosociale problematiek en sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen en jongeren. Vanuit het subsidiekader Versterken & Voorkomen faciliteren we en moedigen we aanbieders aan om met deze werkzame aanpakken kinderen en jongeren te bereiken.
Effectindicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Doelrealisatie Jeugdhulp* | Streefwaarde | nvt | zie toelichting | zie toelichting | in ontwikkeling | in ontwikkeling | in ontwikkeling |
Realisatie | zie toelichting | zie toelichting | |||||
Uitval Jeugdhulp** | Streefwaarde | in ontwikkeling | in ontwikkeling | ||||
Realisatie | |||||||
* Regionaal is aangesloten op de landelijke outcome indicatoren voor het meten van outcome. Deze indicatoren en de levering hier van zijn nog in ontwikkeling. Het betreft de volgende indicatoren:
1. Reden beëindiging jeugdhulp
2. Cliënttevredenheid
3. Doelrealisatie
3.1 De mate waarin cliënten na jeugdhulp zonder hulp verder kunnen;
3.2 De mate waarin er na beëindiging van de jeugdhulp geen nieuwe start hulp is;
3.3 De mate waarin er sprake is van afname problematiek / toename zelfredzaamheid / toename participatie;
3.4 De mate waarin de overeengekomen doelen zijn gerealiseerd.
Recent zijn de indicatoren 1 t/m 3.2 uitgevraagd voor de regionaal ingekochte specialistische jeugdhulp in het jaar 2020. De respons was nog onvoldoende om over te rapporteren. Dit is in lijn met de landelijke trend. De GRJR is in gesprek met aanbieders over kwantiteit en kwaliteit van deze gegevens.
|
|||||||
** De indicatoren 3.3 en 3.4 zijn nog niet opgenomen in het landelijk protocol beleidsinformatie Jeugd omdat de ontwikkeling van deze indicatoren op landelijk niveau nog niet is afgerond. Deze indicatoren zijn om die reden nog niet uitgevraagd. |
Toelichting indicatoren
* Met deze inzet worden 45.455 bij de huisarts ingeschreven patiënten in de leeftijd van 0-18 jaar bereikt, dat is grofweg 37% van alle jongeren in deze leeftijdsklasse in Rotterdam.
Wat kost het
Overzicht van baten en lasten Maatwerkdienstverlening 18- | Realisatie 2020 | Begroting 2021 | Begroting 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | Raming 2025 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Baten exclusief reserves | 566 | 279 | 3.777 | 17.250 | 17.250 | 17.250 |
|
Bijdragen rijk en medeoverheden | 559 | 272 | 3.777 | 17.250 | 17.250 | 17.250 | |
Overige opbrengsten derden | 8 | 7 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Lasten exclusief reserves | 45.350 | 55.113 | 73.811 | 61.803 | 65.366 | 65.359 |
|
Apparaatslasten | 1.430 | 2.133 | 2.741 | 1.830 | 1.830 | 1.830 | |
Inhuur | 29 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overige apparaatslasten | 11 | 40 | 48 | 33 | 33 | 33 | |
Personeel | 1.389 | 2.094 | 2.693 | 1.796 | 1.796 | 1.796 | |
Intern resultaat | 494 | 454 | 403 | 483 | 483 | 483 | |
Intern resultaat | 494 | 454 | 403 | 483 | 483 | 483 | |
Programmalasten | 43.426 | 52.525 | 70.668 | 59.491 | 63.053 | 63.047 | |
Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 4.439 | 5.884 | 17.273 | 23.545 | 27.108 | 27.101 | |
Overige programmalasten | 188 | 1.468 | 594 | 0 | 0 | 0 | |
Sociale uitkeringen | 33.550 | 38.941 | 46.075 | 29.898 | 29.898 | 29.898 | |
Subsidies en inkomensoverdrachten | 5.250 | 6.232 | 6.725 | 6.048 | 6.048 | 6.048 | |
Saldo voor vpb en reserveringen | -44.784 | -54.834 | -70.034 | -44.553 | -48.116 | -48.109 | |
Saldo voor reserveringen | -44.784 | -54.834 | -70.034 | -44.553 | -48.116 | -48.109 | |
Reserves | -4.384 | 162 | -25.900 | 0 | 0 | 0 |
|
Onttrekking reserves | 0 | 162 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Toevoeging reserves | 4.384 | 0 | 25.900 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo | -49.167 | -54.672 | -95.934 | -44.553 | -48.116 | -48.109 |
Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving
Beleidskaders
- Heel de Stad - Beleidsplan Maatschappelijke Ondersteuning en Jeugdhulp 2021-2026 (raadsinformatie.nl)
- Doorontwikkelplan Zorg voor Elkaar
Beleidsmonitor
Wet- en regelgeving
Omschrijving taakveld
Elke jonge Rotterdammer moet gezond, veilig en kansrijk kunnen opgroeien. Dit doen we door stevige preventie in te zetten: gericht op de meest relevante factoren (beschermende factoren en risicofactoren) die bijdragen aan een kansrijke, veilige en gezonde ontwikkeling van jeugdigen. Met het beleidskader Jeugd ‘Rotterdam Groeit’ zetten we in op het voorkomen van problematiek en het versterken van perspectief. We stimuleren jonge Rotterdammers daarom mee te doen in de stad, bieden lichte ondersteuning als dat zelfstandig of als gezin niet voldoende lukt en wanneer de omgeving dat zelf niet kan bieden. Als het noodzakelijk is, zetten we jeugdhulp in. Vormen van jeugdhulp die onder dit taakveld vallen zijn doelgroepenvervoer jeugd, jeugdhulp in gezinsarrangementen, PGB Jeugd, Kinderopvang Sociaal Medische Indicatie en Onderwijs Zorg arrangementen.
Tegelijkertijd scheppen we de juiste voorwaarden voor jeugdigen waarmee het wel goed gaat, zodat zij zich nog beter kunnen ontwikkelen.