Cultureel erfgoed - Monumenten
Beleidskaders, -monitors en wetgevingDe gemeente Rotterdam draagt zorg voor haar gebouwde en aangelegde cultuurhistorisch erfgoed waaronder de beschermde monumenten en stadsgezichten. Dit wordt bereikt door middel van drie hoofdthema’s: Bescherming en instandhouding, Kennisontwikkeling en Kennisoverdracht. De thema's zijn samengebracht in de Erfgoedagenda Rotterdam.
De gemeente Rotterdam zet gebouwd erfgoed in als aanjager bij transformaties en gebiedsontwikkelingen.
Voortgang 2021
Ga naar vorig P&C-documentIn 2021 wordt gewerkt met de Rotterdamse Erfgoedagenda. De Erfgoedagenda, zet de koers en schetst de concrete activiteiten rond het gebouwde cultuurhistorisch erfgoed van Rotterdam. Naast de vergunningverlening betreft dit projecten die direct verbonden zijn met de bescherming en instandhouding van erfgoed.
In het kader van de ‘Aanpak religieuze gebouwen’ (Kerkenvisie) vindt onderzoek plaats en wordt er gewerkt aan kennisdeling en draagvlakverbreding rond de herbestemming en verduurzaming van religieuze gebouwen. Als eerste aanspreekpunt voor de religieuze gemeenschappen is een ‘Kerkenloods’ benaderbaar.
In de aangenomen motie ‘Versnelde toekomst voor erfgoed’ is door de gemeenteraad gevraagd om een versnelling in het aanwijzen van gemeentelijke monumenten vanuit de bestaande selectielijsten. Naar verwachting zal het college eind dit jaar een besluit nemen over de betreffende objecten.
In het kader van de toekomstige gestructureerde uitbreiding van het gemeentelijk monumentenbestand wordt in het vierde kwartaal van 2021 gestart met cultuurhistorisch onderzoek naar schoolgebouwen in Rotterdam. In de komende jaren zal cultuurhistorisch onderzoek worden opgestart naar nog te bepalen nieuwe thema’s, waaronder de jonge architectuur van na 1965.
In 2021 is de nieuwe Erfgoedverordening Rotterdam door de gemeenteraad vastgesteld. Deze is zoveel mogelijk voorbereid op de inwerkingtreding van de Omgevingswet (2022), waarvoor in 2021 ook diverse andere voorbereidende werkzaamheden plaats vinden. Het onderwerp cultuurhistorie is opgenomen in de Rotterdamse Omgevingsvisie die ter inzage ligt. De uitvoeringsagenda van de Erfgoedagenda Rotterdam wordt in 2021 geactualiseerd.
Ontwikkelingen 2022-2025
In 2021 wordt de actualisatie van de Erfgoedagenda voor de jaren 2021 – 2026 voorbereid en ter besluitvorming aangeboden. De activiteiten die in het kader van de huidige Erfgoedagenda zijn gestart, worden hierin gecontinueerd en er worden nieuwe thema's toegevoegd. In 2021 zal het project rond het aanwijzen van gemeentelijke monumenten vanuit de bestaande groslijst worden afgerond en worden de voorbereidingen gestart voor nieuwe aanwijzingsprogramma’s vanaf 2022. Daarbij zal aandacht zijn voor onder meer de schoolgebouwen in Rotterdam en voor de architectuur, gebouwd na 1965.
In 2022 is de inwerkingtreding van de Omgevingswet voorzien. Deze wet zal op vele fronten, ook op het gebied van erfgoed, tot een hernieuwde werkwijze en een nieuw digitaal stelsel leiden.
Wat willen we bereiken
Bescherming en instandhouding
Bescherming en instandhouding van het gebouwde en aangelegde cultuurhistorisch erfgoed waaronder de beschermde monumenten en stadsgezichten (thema 1 van de Erfgoedagenda).
Kennisontwikkeling: Geschiedenis in beeld
Gericht op het toepassen van instrumenten voor stadsonderzoek en het inzichtelijk maken van cultuurhistorische waarden (thema 2 van de Erfgoedagenda).
Kennisoverdracht: Het vertelde verhaal
Gericht op het ontsluiten en verspreiden van cultuurhistorische informatie en het verbreden van draagvlak (thema 3 van de Erfgoedagenda).
Stimuleren van de inzet van erfgoed als aanjager bij transformaties en gebiedsontwikkelingen
De gemeente Rotterdam zet gebouwd erfgoed in als ontwikkelkracht bij de belangrijke transities in de stad.
Wat gaan we daar voor doen
Bescherming en instandhouding
- Beoordeling en advisering over bouwinitiatieven, de vergunningverlening bij beschermde monumenten en stadsgezichten
- Het aanwijzingen van nieuwe gemeentelijke monumenten
- Cultuurhistorische Verkenningen voor gebieden
- Inbrengen van cultuurhistorische kennis bij plan- en gebiedsontwikkeling en bestemmingsplannen
- Inpassen van cultuurhistorische kennis binnen de ontwikkelingen rondom de Omgevingswet
- Het siteholderschap van de Van Nellefabriek UNESCO Werelderfgoed
- Structureel contact onderhouden met de Rotterdamse erfgoedpartners en burgers
- De uitvoering van de Erfgoedagenda als onderdeel van het monumentenbeleid. Deze bouwt voort op het bestaande wettelijk instrumentarium, waaraan nieuwe op de Rotterdamse situatie toegesneden projecten zijn toegevoegd. Ze zijn samengebracht in thema’s.
Kennisontwikkeling: Geschiedenis in beeld
- Religieus Erfgoed - thematisch onderzoek, inventarisatie, waardering, kennisverbreding en onderzoek naar draagvlak
- Schoolgebouwen - thematisch onderzoek, inventarisatie, waardering, kennisverbreding en onderzoek naar draagvlak
- Post 65 - voorbereidingen thematisch onderzoek, inventarisatie, waardering, kennisverbreding en onderzoek naar draagvlak
Kennisoverdracht: Het vertelde verhaal
- In vervolg op de zes films over de cultuurhistorische ontwikkeling van zes wijken in Rotterdam-Zuid, gemaakt in het kader van NPRZ zijn er in samenwerking met Open Rotterdam, opnieuw een aantal uitzendingen over gebouwd erfgoed gemaakt. In drie films worden de veranderingen van Rotterdam en haar architectuur onderzocht in de perioden 1968-1984, 1985-2008 en 2009-2020, de decennia van het jongste erfgoed. Te bekijken op Open Rotterdam
- Publicaties in de serie Rotterdams Erfgoed worden voortgezet. Deze uitgaven (4x per jaar een boekje) zetten een gebouw, gebied of moment in de spotlights en vertellen iets over de geschiedenis van het betreffende monument
- Het aanbrengen van het Rotterdams monumentenschildje op monumentale panden die in het bezit zijn van de gemeente. Particuliere eigenaren van monumenten worden uitgenodigd om ook zelf een schildje aan te brengen. Deze worden gratis ter beschikking gesteld. Hiermee maakt Rotterdam haar erfgoed beter zichtbaar in de stad.
- Gemeente Rotterdam is betrokken bij de totstandkoming van de jaarlijkse Open Monumentendag Rotterdam die in 2021 het koloniale en slavernijverleden van Rotterdam als hoofdthema heeft.
Stimuleren van de inzet van erfgoed als aanjager bij transformaties en gebiedsontwikkelingen
Ook in de nota Rotterdam Architectuurstad wordt het gebouwde erfgoed in Rotterdam nadrukkelijk geprofileerd als aanjager en inspiratiebron voor nieuwe ontwikkelingen in de stad.
Wat kost het
Overzicht van baten en lasten Cultureel erfgoed - Monumenten | Realisatie 2020 | Begroting 2021 | Begroting 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | Raming 2025 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Baten exclusief reserves | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
|
Overige opbrengsten derden | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Lasten exclusief reserves | 632 | 743 | 1.329 | 616 | 616 | 616 |
|
Intern resultaat | 236 | 247 | 226 | 226 | 226 | 226 | |
Intern resultaat | 236 | 247 | 226 | 226 | 226 | 226 | |
Programmalasten | 396 | 496 | 1.103 | 390 | 390 | 390 | |
Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 254 | 300 | 982 | 269 | 269 | 269 | |
Subsidies en inkomensoverdrachten | 142 | 196 | 122 | 122 | 122 | 122 | |
Saldo voor vpb en reserveringen | -631 | -743 | -1.329 | -616 | -616 | -616 | |
Saldo voor reserveringen | -631 | -743 | -1.329 | -616 | -616 | -616 | |
Reserves | 0 | -713 | 713 | 0 | 0 | 0 |
|
Onttrekking reserves | 0 | 75 | 713 | 0 | 0 | 0 | |
Toevoeging reserves | 0 | 788 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo | -631 | -1.456 | -616 | -616 | -616 | -616 |
Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving
Omschrijving taakveld
Rotterdam staat internationaal weliswaar bekend als stad van moderne architectuur, maar er is in de stad ook een volwassen monumententraditie. De rijksmonumenten, de gemeentelijke monumenten, beeldbepalende panden, beschermde stadsgezichten én een UNESCO Werelderfgoedlocatie vertellen het verhaal van de bijzondere geschiedenis van Rotterdam. Gebouwd in het verleden, maar klaar voor de toekomst.
De cultuurhistorische verantwoordelijkheid van de gemeente heeft een basis in de wettelijke taken in het kader van de vergunningverlening en de instandhouding van monumenten en beschermde stadsgezichten. Sinds 1986 is er sprake van een Rotterdams monumentenbeleid. Anno 2021 wordt dit verwoord in de Erfgoedagenda Rotterdam.
In de Erfgoedagenda Rotterdam worden de ambities en activiteiten rond het gebouwde en aangelegde erfgoed van Rotterdam beschreven. De Erfgoedagenda wordt elke vier jaar geactualiseerd, verbreed en vernieuwd. De geactualiseerde Erfgoedagenda Rotterdam 2021-2026 wordt in 2021 aangeboden en vormt de basis voor de invulling van het monumentenbeleid voor de jaren daaropvolgend. De activiteiten zijn gericht op de invulling van wettelijke taken vanuit de landelijke en gemeentelijke regelgeving (thema Bescherming en Instandhouding) en aangevuld met specifieke activiteiten binnen de thema’s Kennisontwikkeling en Kennisoverdracht. Ieder jaar wordt de gemeenteraad inhoudelijk gerapporteerd via het college van B&W.