Met nieuwe energie bouwen aan de stad van morgen

Een duurzaam, energiezuinig Rotterdam, met een betere luchtkwaliteit met alle ruimte voor innovaties. 

De keuzes die we daarin maken bieden veel kansen. De energietransitie kan een vliegwiel zijn voor het ontwikkelen van nieuwe, duurzame, circulaire bedrijven en het opknappen en verduurzamen van woningen en wijken en zorgt daarmee voor nieuwe werkgelegenheid.

In deze collegeperiode zetten we in op het versnellen van de Energietransitie in Rotterdam en het optimaal benutten en versnellen van de kansen die dit met zich meebrengt. Hiervoor is een bedrag van 68,2 miljoen euro vrijgemaakt en ondergebracht in de bestemmingsreserve Energietransitie. De middelen zijn verdeeld over zes thema’s: Haven en Industrie, Gebouwde omgeving, Emissieloze Mobiliteit, Schone Energie, Nieuwe Economie en Lokale Duurzame Initiatieven.

In september 2019 zijn we gestart met de uitvoering van het eerste uitvoeringsplan energietransitie. In juli 2020 heeft het college het Uitvoeringsplan Energietransitie 2020-2022 vastgesteld. Hierin is voor 2020-2022 een bedrag van € 68,1 miljoen van de € 68,2 miljoen van de Bestemmingsreserve Energietransitie gecommitteerd aan 52 programma’s en projecten. In maart 2021 is het Uitvoeringsplan Energietransitie aangevuld met 9 nieuwe projecten. Hiermee is de gehele 68,2 miljoen euro gecommitteerd.

Dit geeft het volgende beeld:

Inzet middelen

Eind september is de vrijval binnen de Bestemmingsreserve Energietransitie in de periode juni-september 2021 in kaart gebracht. Hierbij zijn projecten uit het Uitvoeringsplan Energietransitie 2020-2022 meegenomen die niet doorgaan of minder geld nodig hebben dan verwacht. De vrijval bedraagt € 255.000. 

Voor een aantal projecten is een deel van de middelen verschoven van 2021 naar 2022. In veel gevallen gaat dit om lopende meerjarige subsidies aan andere partijen waarvan de uitbetaling van een deel van de subsidie niet dit jaar maar volgend jaar plaatsvindt. Voorbeelden hiervan zijn de subsidieregeling Smart Energy Systems, de Verduurzamingspakketten en de voucherregelingen voor VvE’s en ondernemers.

Voortgang 2021

Het Uitvoeringsplan Energietransitie 2020-22 is volop in uitvoering. Veel programma’s en projecten lopen volgens planning en leveren mooie resultaten op voor de stad. Voorbeelden zijn het plaatsen van laadinfrastructuur in de stad, de aanleg van walstroom voorzieningen voor de binnenvaart en de ondersteuning van het platform van Rotterdamse energie coöperaties Energie van Rotterdam.

Dit leidt echter niet automatisch tot hoge realisatiecijfers. Dit heeft meerdere redenen. 

Een aanzienlijk deel van de middelen gaat naar subsidies aan derden. De meeste subsidiebeschikkingen zijn afgegeven en de middelen toegekend aan de subsidieontvangers, maar (een deel van) de prestaties wordt pas in 2022 geleverd en daarmee worden de kosten pas in 2022 geboekt. Daarnaast is een deel van de middelen vastgelegd in subsidieregelingen. Een aantal regelingen loopt goed (bv Smart Energy Systems). Een aantal subsidie- en voucher regelingen loopt echter minder hard (bv energievouchers voor ondernemers, subsidieregeling elektrisch koken). Hier is de afgelopen tijd actie op ondernomen door het aanvraagproces of de regeling te vereenvoudigen. Komende maanden gaan we het aantal aanvragen goed monitoren en zetten we gerichte communicatie in.

Soms is ook sprake van vertraging. Oorzaken hiervoor zijn COVID waardoor projecten stil hebben gelegen, (juridische) complexiteit van de inkoopprocedure of aanbesteding en oorzaken buiten onze invloedssfeer, bijvoorbeeld door capaciteitsgebrek bij derden. 

Energietransitiefonds Rotterdam

Eind 2020 is het Energietransitiefonds Rotterdam opgericht. Het fonds heeft als belangrijkste doelstellingen de reductie van de uitstoot van CO2, de verbetering van de luchtkwaliteit en het verminderen van het gebruik van primaire grondstoffen (circulariteit). De middelen in dit fonds worden revolverend ingezet om investeringen in de energietransitie in Rotterdam mogelijk te maken of te versnellen en laagdrempelige leningen te verstrekken aan woningeigenaren, VvE's, kleine ondernemers en maatschappelijke organisaties in de gebouwde omgeving. Met dit fonds geven we een belangrijke impuls aan de versnelling van deze omvangrijke transitie.

Uitgangspunt is dat we projecten ondersteunen die aan één of meerdere van deze doelstellingen bijdragen en als gevolg van een gebrek aan (passende) financiering niet of onvoldoende snel van de grond komen. Het geld dat in het revolverende fonds terugvloeit, kan opnieuw worden ingezet voor de energietransitie in Rotterdam. Op die manier verwachten wij zoveel mogelijk effect uit onze middelen te halen.

Het fonds bestaat uit diverse regelingen.

Voor het Energietransitiefonds voor grote investeringen is het fondsmanagement ondergebracht bij Innovation Quarter. Er lopen gesprekken met diverse bedrijven en we verwachten voor eind 2021 de eerste investeringsaanvraag.

De leningsregelingen staan open voor aanvragen van Rotterdammers en Rotterdamse organisaties die maatregelen willen nemen om hun gebouwen te verduurzamen en verbeteren. Sinds de opening van de regeling in april 2021 zijn 70 aanvragen van particuliere woningeigenaren ontvangen voor in totaal ruim €586.000, waarvan € 487.000 is toegekend. Ook zijn er 46 bouwdepots geopend voor een totaalbedrag van € 340.000.

Het Energietransitiefonds is sinds juni 2021 ook beschikbaar voor grotere VvE’s, bedrijven en andere organisaties, zoals scholen. Sinds september 2021 is de regeling ook open voor kleinere VvE’s. We verwachten in het najaar de eerste aanvragen.