BBV-indicatoren

Het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) verplicht gemeenten om een aantal door het Rijk voorgeschreven beleidsindicatoren in hun begroting op te nemen. Dit is verplicht gesteld om de onderlinge vergelijkbaarheid tussen gemeenten te vergroten. Alle gemeenten moeten gebruik maken van dezelfde bronnen en peildata. Via de website van Waarstaatjegemeente is vergelijking met andere gemeenten mogelijk. Voor het overzicht Algemene dekkingsmiddelen zijn de indicatoren 'gemeentelijke woonlasten eenpersoonshuishouden' en 'gemeentelijke woonlasten meerpersoonshuishouden' van toepassing, waarbij gemeentelijke woonlasten bestaan uit het totaal van de aanslag onroerend zaakbelasting (OZB) eigenaar woningen, de rioolheffing en de afvalstoffenheffing. De grootte van het huishouden heeft alleen invloed op de hoogte van het tarief afvalstoffenheffing.

Toelichting BBV-indicatoren

Bij de Voorjaarsnota 2019 is besloten de tarieven van leges en rechten in principe met maximaal de Consumentenprijsindex (CPI) -trend (1,5%) ten opzichte van 2019 te laten stijgen.
Een uitzondering hierop zijn de tarieven afvalstoffenheffing. Met ingang van 2019 kent Rotterdam naast het tarief afvalstoffenheffing voor een eenpersoonshuishouden dan ook een tarief voor een tweepersoons- en een tarief voor een drie- of meerpersoonshuishouden. Bij de Voorjaarsnota 2019 is besloten om vanaf 2020 de, door het Rijk opgelegde, belasting op het verwerken van restafval (de afvalstoffenbelasting) op te nemen in de tarieven afvalstoffenheffing. Een andere uitzondering is het basistarief rioolheffing.
Bij de vaststelling van het huidige Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP4) in 2015 is besloten dat het tarief jaarlijks met € 5,00 en de CPI-trend stijgt. Ondanks de gemiddelde waardestijging van woningen met 16%, wordt verder voorgesteld de gemiddelde OZB-aanslag voor een eigenaar/bewoner ten opzichte van 2019 gelijk te houden.
De gemeentelijke woonlasten (dat wil zeggen de som van afvalstoffenheffing, rioolheffing en gemiddelde OZB-aanslag eigenaar/bewoner) stijgen hierdoor in 2020 voor een eenpersoonshuishouden met € 19,30 (2,88%), voor een tweepersoonshuishouden met € 26,50 (3,68%) en voor een drie- of meerpersoonshouden met € 30,10 (4,04%) ten opzichte van 2019.
Voor 2020 wordt het kwijtscheldingspercentage verhoogd van 75% naar 76,5%. Hiermee leidt de stijging van de tarieven afvalstoffenheffing in 2020 niet tot een lastenverzwaring voor Rotterdammers, die voor kwijtschelding in aanmerking komen (zie voor een nadere toelichting de paragraaf Lokale Heffingen).

De gemiddelde WOZ-waarde van woningen in 2018 ligt in Rotterdam (€ 166.000) onder het landelijke gemiddelde (€ 230.000). In Rotterdam is sinds 2017 weer sprake van een stijging van de gemiddelde WOZ-waarde van woningen. Wanneer deze stijging de komende jaren relatief hoger is dan in de rest van Nederland zal de indicator dichter naar het landelijk gemiddelde groeien. Deze indicator is landelijk verplicht en betreft geen streefwaarde waar de gemeente Rotterdam op stuurt.

Overzicht algemene dekkingsmiddelen

Het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) schrijft voor dat er bij programmabegrotingen een programmaplan hoort dat naast de verschillende programmakosten een overzicht bevat van de kosten voor overhead, het bedrag voor te betalen vennootschapsbelastingen, het bedrag voor onvoorzien en een overzicht van algemene dekkingsmiddelen.
Het programma Overhead bevat een overzicht van de kosten voor overhead, de te betalen vennootschapsbelastingen worden verantwoord op het taakveld Vennootschapsbelasting en het bedrag onvoorzien op het taakveld Overige baten en lasten – Beheer algemene middelen. De algemene dekkingsmiddelen onderscheiden zich van de andere dekkingsmiddelen doordat de gemeente deze middelen vrij kan aanwenden.

In het overzicht van baten en lasten omvat de volgende algemene dekkingsmiddelen.

Lokale heffingen

Tot de algemene dekkingsmiddelen worden ook de baten uit heffingen van de algemene belastingen gerekend. Anders dan bij bestemmingsheffingen is de besteding van de baten uit heffing van deze algemene belastingen niet gebonden. Tot de algemene belastingen behoren de onroerendzaakbelasting (OZB), de roerendzaakbelasting, de logiesbelasting en de reclame- en precariobelasting. Dit is exclusief de baten uit de bestemmingsheffingen, zoals de afval- en rioolheffing, bedrijfsreinigingsrecht en leges omgevingsvergunningen en de inkomsten uit parkeren. In de paragraaf Lokale heffingen is een toelichting opgenomen. In onderstaande tabel zijn betreffende baten opgenomen.

Algemene uitkeringen gemeentefonds
Dit betreft het totaal van de verschillende soorten uitkeringen uit het gemeentefonds: de integratie-uitkeringen (waaronder het Sociaal Domein), de decentralisatie-uitkeringen en de algemene uitkering. Deze baten worden verantwoord op het programma Algemene middelen en op het taakveld  Algemene uitkeringen en overige uitkeringen gemeentefonds.

 

Dividend
De dividenden die de gemeente van deelnemingen ontvangt, behoren eveneens tot de algemene dekkingsmiddelen. Deze dividenden worden verantwoord op de programma's Algemene middelen, Overhead en Bestuur en Dienstverlening.

Saldo financieringsfunctie
Het saldo van de financieringsfunctie betreft het saldo van de betaalde rente over de leningen, rekening-courant en de ontvangen rente over uitzettingen. De baten worden verantwoord binnen de betreffende programma’s, met name Algemene middelen en Stedelijke inrichting en ontwikkeling.

Financiële bijstellingen

Toelichting financiële bijstellingen

Actualisatie algemeen deel Gemeentefonds
Op Prinsjesdag, dinsdag 17 september jl., zijn onder andere de Miljoenennota, de Rijksbegroting en de septembercirculaire Gemeentefonds 2019 gepubliceerd.  Volgens het systeem van ‘samen-de-trap-op-en-samen-de-trap-af hebben wijzigingen in vrijwel alle rijksuitgaven direct invloed op de omvang van het Gemeentefonds. De jaarlijkse voeding van het Gemeentefonds (positief of negatief) wordt het accres genoemd.  Tezamen met een vrijval van € 1,9 mln op het taakveld ‘Overige baten en lasten - Beheer algemene middelen’ daalt de algemene uitkering per saldo met € 11,4 mln. De belang­rijkste verklarin­gen voor wijzigingen van het accres zijn aanpas­singen in het investe­rings­ritme van de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat én Defensie, het woningmarkt­pakket, het sluiten van het pensioenakkoord en bijstel­lingen van loon- en prijsontwikkelingen. Daarnaast leiden wijzigingen van waarden van maatstaven, waaronder die van het ‘sociaal domein’, WOZ-waarden en bijstands­gerech­tig­den, tot mutaties in de algemene uitkering.

 

Actualisatie rente grondexploitaties

De aan de grondexploitaties toegerekende rente is herrekend op basis van het geactualiseerde investeringsvolume in de grondexploitaties. De rente maakt onderdeel uit van de boekwaarde van de grondexploitaties en wordt net als de reguliere mutaties in de grondexploitaties conform de BBV overgeboekt naar de balans. Het effect van de actualisatie van de aan de grondexploitaties toegerekende rente is saldo neutraal.

 

Bijstelling dividend deelneming
Op basis van geprognosticeerde dividend 2019 van deelneming Evides blijkt dat de gemeente Rotterdam € 353 meer dividenden over 2018 in 2019 ontvangt dan geraamd.

 

Financieringsbaten
In september en oktober 2019 zijn nieuwe leningen aangetrokken. Vanwege de huidige negatieve rentestand ontvangt de gemeente bij het afsluiten van deze leningen € 1,1 mln.

 

Overige opbrengsten belastingen
De bedragen die door Belastingen niet kunnen worden herleid aan een openstaande vordering, worden in de administratie apart gelabeld. In 2019 zijn deze verwachte opbrengsten € 0,5 mln lager dan begroot.

 

Vorming voorziening vennootschapsbelasting
Met ingang van 2016 zijn op grond van rijkswetgeving ook gemeenten vennootschapsbelastingplichtig geworden. De totaal verschuldigde vennootschapsbelasting (Vpb) van de gemeente Rotterdam worden verantwoord op het taakveld Vennootschapsbelasting. Op basis van een concernbrede inventarisatie van activiteiten zijn voor 2016 en verdere jaren uitsluitend bepaalde activiteiten van het Lease-bedrijf onder de Vpb-bepalingen begrepen en begroot.
Momenteel vinden gesprekken plaats met de Rijksbelastingdienst (RBD), waarin de RBD ook andere activiteiten onder de Vpb-bepalingen wil brengen, te weten: het beschikbaar stellen van ruimte voor reclameuitingen en de verhuur van brandstofverkooppunten. De RBD heeft aangegeven onze Vpb-aangifte, met ingang van heffingsjaar 2016, hierop te willen corrigeren. De gemeente neemt hierbij het standpunt in dat in geval van deze activiteiten geen sprake is van Vpb-plichtige ondernemersactiviteiten, maar van vermogensbeheer. Een bezwaar- en beroepsgang tegen de opgelegde Vpb-aanslagen ligt daarom in de rede.
Op dit moment heeft de gemeente Rotterdam nog geen definitieve Vpb-aanslag 2016 ontvangen. In afwachting daarvan wordt voorgesteld om deze verwachte Vpb-aanslag over de periode 2016 t/m 2019 nu al te voorzien. Het te voorziene bedrag over deze periode is gebaseerd enerzijds op de Vpb-lasten voor de omvang van de activiteiten reclameuitingen en brandstofverkooppunten en anderzijds op de verwachte kans dat onze gemeente in het voordeel gesteld wordt bij een gerechtelijke uitspraak. Dit voorziene bedrag over de periode 2016 t/m 2019 bedraagt daarmee € 4,4 mln (inclusief eventueel verschuldigde belastingrente). Afhankelijk van het verloop van de rechtsgang zullen eventueel ook latere heffingsjaren voorzien moeten worden.

 

Actualisatie investeringen
Op basis van het geactualiseerde concernbrede investeringsvolume vindt herberekening plaats van de toegerekende rente. Hierdoor ontstaat bij het taakveld Treasury een voordeel van € 212.

 

Vrijval stelpost omslagrente
Bij de 2e Herziening 2019 zijn de financiële effecten van de verlaging van de omslagrente van 2,25 % naar 2,0 % voor het gehele concern nog verrekend op het taakveld Treasury. Daarbij was op het taakveld Treasury een stelpost (€ 500) opgenomen voor eventuele onvoorziene effecten van de omslagrente. Voor 2019 wordt voorgesteld om deze vrij te laten vallen ten gunste van het algemeen beeld.

 

Actualisatie taakmutaties Gemeentefonds
Als gevolg van de septembercirculaire Gemeentefonds vinden wijzigingen in de taakmutaties plaats. In de septembercirculaire zijn voor het jaar 2019 in hoofdzaak middelen (€ 7,7 mln) beschikbaar gesteld voor de aanpak van het leraren­tekort, het programma ‘aardgasvrije wijken’ en voor maatschappelijke opvang. Mutaties worden verwerkt bij de desbetreffende programma's.

 

Regio Deal Rotterdam Zuid
Recent is door het Rijk aangegeven dat de ter beschikking gestelde middelen voor de Regio Deal Rotterdam Zuid niet meer via het Gemeentefonds worden uitbetaald, maar via subsidie op basis van de kaderwet EZK- en LNV. Dit betekent dat deze middelen niet meer op het programma Algemene middelen worden begroot, maar op de programma’s waar ook de uitgaven plaatsvinden.

 

Sluitpost saldo Algemene Reserve
De toevoegingen en onttrekkingen aan de Algemene reserve dienen als sluitpost voor het in evenwicht brengen van de concern exploitatie. Daartoe worden deze toevoegingen en onttrekkingen voorgesteld.

 

Diverse bijstellingen
Dit betreft diverse bijstellingen op de arbeidskosten.