Openbaar groen en (openlucht) recreatie - Landschap
Beleidskaders, -monitors en wetgevingEen aantrekkelijke en leefbare stad voor iedereen, nu en in de toekomst
Meer gezonde Rotterdammers die bewegen, spelen, sporten, ontmoeten, ontspannen en recreëren
Een investering in de doorontwikkeling van de klimaat adaptieve deltastad
Samenwerking met Rotterdammers en gedeeld eigenaarschap
Ontwikkelingen en voortgang
Ga naar vorig P&C-documentWe werken aan een robuuste groene, gezonde en duurzame leefomgeving voor alle Rotterdammers die uitnodigt tot ontmoeten, sporten en recreëren en bijdraagt aan een aantrekkelijk werk- en leefklimaat. In het coalitieakkoord zijn veertien collegetargets vastgesteld. Collegetarget nummer elf luidt: “20 hectare groen erbij in 2022 t.o.v. 2018”.
In juni 2019 is de concept visie Openbare Ruimte besproken in de commissie BWB. De visie schetst de opgaven voor de openbare ruimte die wij de komende 10 jaar voorzien, in relatie tot de binnenstedelijke verdichting en de diverse transities die op ons afkomen, zoals klimaatadaptatie en energie. De opgaven zijn verwoord in drie doelen:
- groenere en duurzame stad
- openbare ruimte van en voor iedereen
- ruim baan voor fietser en voetganger
Daarnaast zijn er vijf speerpunten voor Rotterdam:
- groenstructuur
- rivieren, kust en regio
- binnenstad
- focuswijken Rotterdam-Zuid
- boulevards en stadsstraten
Inmiddels is de raad geïnformeerd over het plan van aanpak Groenoffensief “Rotterdam gaat voor groen!”, hiermee wordt ingezet op speerpunt 1 groenstructuur. Deze aanpak geeft in vier pijlers het kader voor uitvoering van het collegetarget 20 hectare vergroening.
De voortgang op het onderwerp vergroening van de buitenruimte die bijdraagt aan de gezondheid en levensplezier van alle Rotterdammers en die uitnodigt tot ontmoeten, sporten en recreëren heeft geleid tot een het college in februari 2019 vastgesteld Toekomstperspectief Binnenstedelijke Nieuwe Maas. Dit toekomstperspectief is met het in juni 2019 door het college vastgestelde Uitvoeringsprogramma Rivieroevers Rotterdam 2019-2022 doorgeleid aan de gemeenteraad. Hiermee is ingezet op speerpunt 2 Rivieren, kust en regio.
Tijdens de Europese Top van 20 juni 2019 heeft de Europese Raad zijn strategische agenda voor 2019-2024 gepresenteerd. Er zijn sterke aanknopingspunten voor de gemeente met de Europese agenda. De nieuwe Europese Commissie die vanaf 1 november 2019 zal aantreden komt met een definitief werkprogramma voor de vijfjarige termijn en voor het eerste jaar. Deze agenda’s worden getoetst aan de doelstellingen in het taakveld [Openbaar groen en (openlucht) recreatie - Landschap]. Op basis hiervan wordt voor het taakveld een EU werkprogramma opgesteld. Hierin wordt opgenomen voor welke opgave Europese middelen beschikbaar zijn en welke invloed huidige en toekomstige Europese regelgeving heeft op het bereiken van de doelstellingen.
Wat willen we bereiken
Effect indicatorenWe werken aan een robuuste groene, gezonde en duurzame leefomgeving voor alle Rotterdammers die uitnodigt tot ontmoeten, sporten en recreëren en bijdraagt aan een aantrekkelijk werk- en leefklimaat.
Een meer uitgebreide, beter aaneengesloten groenstructuur in de stad die bijdraagt aan een meer robuuste én veerkrachtige openbare ruimte met betere biodiversiteit.
Een robuuste en veerkrachtige openbare ruimte die ontwikkelingen die op de stad afkomen kan opvangen: energietransitie, klimaatadaptatie, veranderende mobiliteit, netwerksamenleving, circulaire economie.
Wat gaan we daar voor doen
Prestatie indicatorenWe werken aan een robuuste groene, gezonde en duurzame leefomgeving voor alle Rotterdammers die uitnodigt tot ontmoeten, sporten en recreëren en bijdraagt aan een aantrekkelijk werk- en leefklimaat.
De komende vier jaar staan in het teken van uitvoering van het “Groenoffensief” zoals verwoord in het plan van aanpak Rotterdam gaat voor groen! Met alle partners in de stad het Rotterdamse groenareaal groter, beter en aantrekkelijker maken. Dat doen we met diverse partijen in de stad (bedrijven, instellingen, corporaties, ondernemers, natuurorganisaties, terreinbeheerders, groene initiatiefnemers, bewoners). Bij de begroting van 2019 heeft het college als collegetarget de ambitie geformuleerd om deze periode 20 hectare groen toe te voegen. Het plan van aanpak geeft invulling aan de wijze waarop (hoe) wij dit target willen realiseren. Het plan van aanpak bestaat uit vier onderdelen:
- groene daken
- groene werklocaties
- groen in de openbare ruimte
- groen dicht bij huis
Langs deze vier lijnen wordt uitvoering gegeven aan het collegetarget en de hieronder genoemde acties.
- Voor de openbare ruimte en publieke panden van de gemeente Rotterdam zetten we vergroening voort en intensiveren die waar mogelijk. Als gemeente geven wij het goede voorbeeld voor vergroening van de ruimte en de bebouwing.
- Bij vergroening hebben wij het over maatregelen die bijdragen aan toename van het areaal groen in de stad. Dat kan zijn gras, opgaande beplanting, bomen, groene oevers, water en verbeteren van de groeiomstandigheden van bomen.
Het programma Rotterdam gaat voor Groen loopt tot en met 2022, maar daarna is de opgave voor het vergroenen van de stad niet afgerond. De conceptvisie Openbare Ruimte biedt een doorkijk voor de komende 10 jaar. De visie schetst het belang van verdere vergroening van de stad en goede verbindingen met de groene landschappen om de stad. Dit is noodzakelijk om een aantrekkelijk woon- en vestigingsklimaat te blijven bieden en verder te ontwikkelen in relatie tot de binnenstedelijke verdichting, klimaat, energie en mobiliteit.
- Realiseren van slimme, ecologische verbindingen tussen groene plekken, parken en de stad uit, zoals van het park Twee Heuvels naar het Eiland van Brienenoord, de Steilrand van Schie naar Rottemeren en via de Heemraadsingel naar het Vroesenpark.
- Impuls in het stedelijke groene netwerk voor sport, recreatie en verblijf.
- Realiseren van een groene kwaliteitsimpuls, bijvoorbeeld groene wandelroutes in de buurt en wijk mogelijk maken.
- Voortzetten van de vergroening in de binnenstad.
- Blijven investeren in de buitenruimte van met name de focuswijken op Zuid, gekoppeld aan het brede maatregelenpakket van NPRZ.
- Inzetten op het versterken van het regionale landschap, de bereikbaarheid en de toegankelijkheid via deelname aan Recreatieschap Rottemeren en regionale Landschapstafels als Hof van Delfland en IJsselmonde. De provincie werkt ook aan groenblauwe verbindingen tussen stad-regio, waaronder de Rotte en de Schie als verbinding met omliggende groene landschappen.
- Het groenblauwe netwerk in buurten en wijken in en om de stad uitbreiden voor langzaam verkeer (voetganger en fiets), zowel functioneel (werk) als recreatief.
- Meer wateropvang en recreatie-natuur binnen en buiten de stad (o.a. via het Deltaplan).
- Kleine kwaliteitsingrepen toepassen bij herbestrating die bijdragen aan de functionaliteit, vergroening en duurzaamheid (functionele wijzigingen).
- Bijdragen aan het opstellen en realiseren van een integraal deltaplan (grond)water voor wateroverlast, waterveiligheid en hittestress (Rotterdams Weerwoord). De uitwerking in een uitvoeringsstrategie heeft brede consequenties voor de inrichting van de openbare ruimte. Denk aan inrichtingsprincipes (bijvoorbeeld groene infiltratie greppels of rioolscheiding) en materiaalgebruik (bijvoorbeeld waterdoorlatende bestrating).
Een vergroening van de buitenruimte die bijdraagt aan de gezondheid en levensplezier van alle Rotterdammers en die uitnodigt tot ontmoeten, sporten en recreëren.
- Waar mogelijk en voor Rotterdammers van alle leeftijden in de openbare ruimte voorzieningen realiseren die leiden tot spelen, bewegen, sporten en ontmoeten (o.a. toegankelijk maken en vergroenen schoolpleinen).
- Waar mogelijk in lokale woonstraten en stadsstraten zorgen voor vergroening (meer en grotere bomen en meer groen), verbeteren van verbindingen en balans in gebruik, onder andere door mee te liften met onderhoudsprojecten en functionele wijzigingen. Het doel is 20 (clusters van) straten aan te pakken in de periode tot en met 2022.
- Programma Rivieroevers Rotterdam door ontwikkelen:
- Programma ontwikkelen voor komende vier jaar op basis van het toekomstperspectief de Binnenstedelijke Rotte en het concept toekomstperspectief voor de binnenstedelijke Nieuwe Maas: Uitvoeringsprogramma Rivieroevers Rotterdam 2019-2022.
- Onderzoeken hoe en met welke mogelijkheden we de rivieroevers levendiger, aantrekkelijker en groener maken, de beleving van de rivier versterken en meer op en langs de oevers van de Maas kunnen recreëren. Bijvoorbeeld met nieuwe stadsparken voor alle Rotterdammers, zoals langs de Maasboulevard, in de Maashaven en in de Rijnhaven. Dit leidt tot een vastgesteld toekomstperspectief binnenstedelijke Nieuwe Maas.
- De Rotte ontwikkelen tot een aantrekkelijke groene openbare ruimte met recreatie- en verblijfsmogelijkheden. Realiseren van een aantal groene plekken en aantrekkelijke routes langs de Rotte, zoals Crooswijkse Bocht, trap Grote Kerkplein en herinrichting Leuvekolk inclusief waterinlaat en vispassage.
- Nieuwe Maasparcours verder uitbouwen en eventuele wijzigingen opnemen in knooppuntenroute.
- Programma ontwikkelen voor komende vier jaar op basis van het toekomstperspectief de Binnenstedelijke Rotte en het concept toekomstperspectief voor de binnenstedelijke Nieuwe Maas: Uitvoeringsprogramma Rivieroevers Rotterdam 2019-2022.
- Vergroenen van circa tien stenige pleinen in de periode tot en met 2022.
- Het verbeteren van oversteekbaarheid van stadsstraten (en boulevards) en het meer ruimte maken voor voet- en fietspaden en vergroening (zoals Schiedamsedijk, Leuvehavenzijde, Pleinweg, Zuiderparkweg). Het creëren van essentiële wandel- en fiets routes voor de stad die scholen, tal van groen en diverse voorzieningen verbinden.
- Actualisatie van de Rotterdamse Stijl met inzet op meer gebruik van groen en circulair materiaal (inclusief een innovatiebudget voor nieuw en circulair materiaal).
- Opstellen van een onderzoeksagenda voor het gebruik van de openbare ruimte.
Een robuuste en veerkrachtige openbare ruimte die ontwikkelingen die op de stad afkomen kan opvangen: energietransitie, klimaatadaptatie, veranderende mobiliteit, netwerksamenleving, circulaire economie.
- We zetten structureel in op integrale aanpak en meelift kansen bij activiteiten op het gebied van energietransitie, klimaat adaptatie, mobiliteit, circulaire economie en gezondheid.
- De testversie omgevingsvisie gebruiken om het werken met een integrale visie op de stad te borgen en de kwaliteit van de ontwikkelingen te vergroten.
Effect indicatoren | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Collegetarget 11: 20 ha groen erbij in 2022 t.o.v. 2018 | Streefwaarde | + 5 ha | +10 ha | + 15 ha | +20 ha | |||
Realisatie | Realisatiecijfers bij jaarverslaglegging | |||||||
% Tevredenheid van bezoekers stadsparken (rapportcijfer) | Streefwaarde | > 7,4 | > 7,4 | > 7,4 | > 7,4 | > 7,4 | ||
Realisatie | 7,4 | 7,1 | ||||||
% Tevredenheid bewoners over groen in de wijken/buurten | Streefwaarde | > 6,9 | > 6,9 | > 6,9 | > 6,9 | > 6,9 | ||
Realisatie | 6,9 | 6,2 | ||||||
De eindmeting voor dit collegetarget is beschikbaar voor het einde van de collegeperiode. De meting eind 2021 vormt de basis voor de rapportage en eindverantwoording. |
Prestatie indicatoren | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Realisatie ecologische verbindingen | Streefwaarde | 3 ecologische verbindingen realiseren in de stad | ||||||
Realisatie | 0 | 0 | ||||||
Het college heeft als doelstelling om deze periode drie ecologische verbindingen te realiseren. Deze verbindingen worden waar mogelijk opgenomen in lopende trajecten. Daar waar dat niet het geval is, wordt een nieuw ontwerpproces ingericht. |
Wat kost het
Overzicht van baten en lasten Openbaar groen en (openlucht) recreatie - Landschap | Realisatie 2018 | Begroting 2019 | Begroting 2020 | Raming 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Baten exclusief reserves | 893 | 1.833 | 22 | 22 | 22 | 22 |
|
Bijdragen rijk en medeoverheden | 785 | 1.833 | 22 | 22 | 22 | 22 | |
Overige opbrengsten derden | 108 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overige baten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Lasten exclusief reserves | 9.081 | 11.358 | 12.260 | 11.506 | 11.460 | 6.225 |
|
Interne resultaat | 2.379 | 2.475 | 2.036 | 2.020 | 2.012 | 2.012 | |
Interne resultaat | 2.379 | 2.475 | 2.036 | 2.020 | 2.012 | 2.012 | |
Programmalasten | 6.703 | 8.882 | 10.224 | 9.486 | 9.449 | 4.213 | |
Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 1.882 | 7.477 | 9.219 | 8.482 | 8.444 | 3.208 | |
Kapitaallasten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overige programmalasten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Subsidies en inkomensoverdrachten | 4.820 | 1.405 | 1.004 | 1.004 | 1.004 | 1.004 | |
Saldo voor vpb en reserveringen | -8.188 | -9.524 | -12.238 | -11.484 | -11.438 | -6.202 | |
Saldo voor reserveringen | -8.188 | -9.524 | -12.238 | -11.484 | -11.438 | -6.202 | |
Reserves | 457 | 3.890 | 6.267 | 5.546 | 5.525 | 0 |
|
Onttrekking reserves | 457 | 3.890 | 6.267 | 5.546 | 5.525 | 0 | |
Toevoeging reserves | 20 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Vrijval Reserves | 20 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo | -7.732 | -5.634 | -5.971 | -5.938 | -5.913 | -6.202 |
Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving
|
|
|
|
|
Omschrijving taakveld
Het realiseren van mooi, divers en uitnodigend openbaar groen en stedelijk water. Het groen en water in Rotterdam heeft landschappelijke en ecologische waarde, is goed verspreid, biedt ruimte aan toegankelijke recreatie, en houdt de mensen en de stad gezond, leefbaar en aantrekkelijk. Juist in de verdichtende omgeving wordt gezorgd voor een eveneens groeiende aanwezigheid van openbaar groen en stedelijk water. Onze kenmerkende rivieren, parken, singels, plantsoenen, groen en recreatiegebieden hebben iedere Rotterdammer iets te bieden. Samen met bewoners en partners pakken we kansen die bijdragen aan een circulaire economie en uitdagingen rondom klimaatverandering en gezonde groei in relatie tot de stedelijke verdichtingsopgave.
Tot dit Rotterdamse taakveld behoren:
- natuurbescherming, onderhoud van bos, heide en overige natuurgebieden
- aanleg en onderhoud van openbaar groen inclusief het plaatsen en onderhouden van kunstwerken in de openbare ruimte
- aanleg en onderhoud van openbaar water: vijvers en kleine watergangen, waaronder het schoonhouden van sloten, onderhouden van taluds en betuining
- aanleg en onderhoud van speelvoorzieningen
- hobbyclubs en volkstuinderverenigingen
De gemeente werkt aan een aantrekkelijke, klimaatbestendige, groene en gezonde openbare ruimte voor alle Rotterdammers, zodat een aantrekkelijk werk- en leefklimaat ontstaat en groeit.
Het creëren van een steeds groenere stad door structureel samen te werken en te koppelen met andere beleidsvelden zoals de verhoogde bouwactiviteiten, vernieuwing van riolering en stadsverwarming en initiatieven om een gezonde leefstijl te bevorderen. Hierbij wordt nadrukkelijk en integraal gezocht naar mogelijkheden om werk met werk te maken in de wijken en buurten van Rotterdam. Dat doen we zowel intern als extern met (bewoners)initiatieven en partners in de stad die bijdragen aan een aantrekkelijke openbare ruimte voor iedereen.
De gemeente werkt aan een robuuste aaneengesloten groenstructuur, omdat dat beter is voor mens en natuur. Het verbinden van groengebieden is op meerdere schaalniveaus belangrijk, van de verbinding van stad en land tot in de buurt. Rotterdam stuurt daarom ook in regionale samenwerkingen aan op meer en beter bereikbare groengebieden voor natuur en recreatie, voor Rotterdammers en bewoners in de regio.
Een robuuste groenstructuur is ook beter bestand tegen extreme weersomstandigheden als gevolg van de verandering van het klimaat. Naast het bergen van de wateropgave stuurt de gemeente op meer diversiteit in de groenstructuur. Dit leidt tot een hoge ecologische waarde en biodiversiteit en is uitnodigend voor iedere Rotterdammer. Door een goede balans in gebruiksmogelijkheden is er ruimte voor verblijf, ontmoeting en verplaatsing in een gezonde omgeving.
Materialen die gebruikt worden bij de inrichting van de openbare ruimte zijn zoveel mogelijk circulaire producten. Ook het groenafval zelf wordt optimaal terug gerecycled.
Openbaar groen en het stedelijk watersysteem zijn belangrijk voor de ecologische en landschappelijke waarde van de stad en dragen in belangrijke mate bij aan een gezonde leefomgeving en biodiversiteit. Met sport-, cultuur-, groen- en recreatieve deelprogramma’s en voorzieningen werkt Rotterdam aan een leefbare en vitale stad, zowel in de directe dagelijkse leefomgeving als in de grotere parken en groengebieden. Een herkenbare leefomgeving die op een laagdrempelige manier uitnodigt tot leren, bewegen, participatie en ontmoeting, en die bijdraagt aan de eigen kracht en de gezonde en duurzame leefstijl van Rotterdammers, met oog voor de behoefte van verschillende doelgroepen. Kwalitatief hoogwaardig groen maakt het verschil en zet Rotterdam ook op de kaart als groene metropool met een aantrekkelijk werk-leefklimaat.
De openbare ruimte heeft elke Rotterdammer wat te bieden. Er wordt meer dan ooit gewandeld, gesport, gepicknickt en gebarbecued. En ook evenementen en festivals doen een beroep op ons stedelijk- en wijkgroen. Tegelijkertijd neemt de druk op de (groene) buitenruimte toe en groeit de komende jaren door de binnenstedelijke verstedelijkingsopgave.
Het college stuurt op meer en beter bereikbaar groen, het kan gaan om lokale vergroening in de straat of op het plein en bijvoorbeeld nieuwe parken. Daarbij maken we gebruik van de bestaande kwaliteiten in wijken en buurten en versterken die, zoals het ontwikkelen van de rivieroevers van Maas en Rotte voor verblijf en recreatie. Verdichting betekent ook een intensiever gebruik van de beschikbare ruimte wat extra eisen stelt aan de kwaliteit van onze bomen, grassen en beplanting.
Groen en water versterken de ruimtelijke structuur, de leefbaarheid en de klimaatbestendigheid van de stad. Parken, plantsoenen, wegbermen, straatbomen en gevelgroen verminderen hittestress en versterken de biodiversiteit. Zichtbare watergangen, onderdeel van het stedelijk watersysteem, dragen niet alleen bij aan de weerbaarheid maar ook aan belevingswaarde van de stad en aan waterdoelstellingen zoals het lokaal opvangen en langer vasthouden van water. Aanleg en onderhoud vindt plaats op milieuvriendelijke wijze: objecten en materialen worden gerecycled en ook organisch afval wordt hergebruikt. Het zorgt er daarnaast voor dat de omgeving veilig, beschikbaar en toegankelijk voor iedereen blijft.
Daarnaast investeert Rotterdam in ruimte voor ontmoeting en verblijf in de openbare ruimte door deze aangenaam in te richten en sociale knooppunten in de wijk te versterken. Bovendien zal de gemeente met variatie in inrichting en elementen de Rotterdammer meer gaan uitdagen en stimuleren om meer en vaker naar buiten te gaan om te spelen, te sporten en te bewegen in de openbare ruimte. In de stad worden plekken als vrije ruimte aangewezen en opengesteld voor tijdelijk gebruik of voor buurtactiviteiten om elkaar te ontmoeten.
Daar waar behoefte is, zetten we extra in op specifieke doelgroepen, zoals gezinnen en kinderen. Het realiseren en onderhouden van voldoende en toegankelijke recreatieve voorzieningen in de wijken, zoals speeltuinen en scoutingverenigingen, voorziet in de behoefte van jonge Rotterdammers aan een veilige speelplek. Het college draagt zorg voor voldoende spreiding en een goede bereikbaarheid.
Al deze opgaven vragen om creatieve en innovatieve oplossingen en andere samenwerkingsvormen met (deels nieuwe) partners. Alleen door samen op te trekken met oog voor de brede doelstellingen van de stad en het effect van onze aanpak op de Rotterdammer zorgen we voor maximaal resultaat, ook op de lange termijn.
Er is inmiddels veel geoefend met de concept Omgevingsvisie die in het kader van de nieuwe Omgevingswet richtinggevend wordt. De ontwikkeling van de stad wordt hierin beschreven aan de hand van vijf perspectieven:
- circulaire stad
- compacte stad
- productieve stad
- inclusieve stad
- gezonde stad
Deze perspectieven sluiten goed aan bij onze ambities.
Met de bovengenoemde doelen beogen we de volgende effecten in de stad te bereiken:
- tevredenheid van bewoners vergroten over de openbare ruimte, waaronder het groen, water en speelvoorzieningen
- groei van gebruikers en bezoekersaantallen van stadsparken en wijkvoorzieningen
- bevordering van een duurzame en gezonde leefstijl
- weerbaarheid van de stad versterken