Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie
Beleidskaders, -monitors en wetgevingHet cultureel klimaat versterken
De cultuurdeelname door Rotterdammers verhogen
Ontwikkelingen en voortgang
Ga naar vorig P&C-documentEurovisie Songfestival: Rotterdam op de kaart
Rotterdam is in 2020 gastheer van het Eurovisie Songfestival, de grootste live TV-show van de wereld. Het biedt ons een prachtige kans om samen met alle Rotterdammers onze stad weer stevig op de internationale kaart te zetten. De komende maanden wordt het bid samen met de stad uitgewerkt in een concreet plan.
Rotterdamse Cultuurvisie
In het voorjaar van 2019 heeft de gemeente de Rotterdamse Cultuurvisie vastgesteld. In dit document geeft de gemeente de uitgangspunten aan voor het cultuurbeleid op langere termijn. Centraal in het beleid staan inclusiviteit, innovatie en interconnectiviteit. Rotterdam staat voor een culturele sector waarin voor iedere Rotterdammer zonder onderscheid een plek is, als bezoeker, als personeel of als maker. Nieuw aanbod en nieuwe genres krijgen de ruimte. Intensieve samenwerking en wederzijdse verbondenheid zijn kernbegrippen. De thema’s voor het cultuurbeleid voor de langere termijn zijn leidend in de beleidsnota’s, -kaders en -regelingen op het gebied van cultuur in de komende jaren, zoals het beleidskader voor de Bibliotheek, het architectuurbeleid, het Cultuurplan en de regelingen voor projectsubsidies.
Inmiddels heeft de gemeenteraad begin juli de nota Stad in transitie, cultuur in verandering; Uitgangspunten voor het cultuurbeleid 2021-2024 vastgesteld. Op basis van deze nota kunnen culturele organisaties tot 1 februari 2020 een aanvraag indienen voor een meerjarige subsidie in de periode 2021-2024.
Beleidsintensivering Cultuurcoaches
De gemeente voert sinds 2008 de overeenkomst ‘Impuls brede scholen, sport en cultuur’ van de ministeries van OCW en VWS, enkele landelijke organisaties in onderwijs, sport en cultuur en de VNG uit. Op het terrein van cultuur zijn tot en met 2019 dertien cultuurcoaches actief op het snijvlak van cultuur en onderwijs. Deze cultuurcoaches zijn in dienst van een culturele organisatie en geven les op een of enkele scholen in het primair of voortgezet onderwijs. Doel van de regeling is de samenwerking tussen scholen en cultuur te versterken, te verduurzamen en om kansenongelijkheid te verminderen.
De regeling is met ingang van 2019 uitgebreid tot de ‘Brede Regeling Combinatiefuncties’. Ook heeft het Rijk meer budget beschikbaar gesteld. Voor Rotterdam betekent dit een uitbreiding van het aantal cultuurcoaches met ingang van 2020, van 13 naar 29,5 fte, waardoor meer scholen en instellingen met een cultuurcoach kunnen gaan werken en de inzet kan worden uitgebreid naar mbo en speciaal onderwijs.
Programma Stadscultuur
Begin 2019 is op Zuid en in Delfshaven gestart met het programma Stadscultuur. Het programma heeft tot doel in verschillende gebieden in Rotterdam waar cultuurparticipatie relatief laag is, culturele activiteiten te ontwikkelen die aansluiten bij de kenmerken van het gebied en de interesses van de bewoners van het gebied. De drie uitgangspunten worden verder uitgewerkt in de concretiseringen van het beleid in beleidsvisies, -kaders en -regelingen.
Regiodeal en proeftuin
In het kader van de Regiodeal voor het Nationaal Programma Rotterdam-Zuid loopt een cultuurprogramma op Zuid gericht op cultureel talent en de vergroting van het cultuuraanbod in het gebied. De Regiodeal wordt gezamenlijk bekostigd door Rijk en Rotterdam.
In Delfshaven is de proeftuin Campus Coolhaven gestart gericht op de ontwikkeling en doorstroming van cultureel talent naar, in en vanuit de mbo-kunstvakopleidingen voor podiumkunsten. In de proeftuinen werkt een aantal culturele en onderwijsinstellingen samen. Het project wordt bekostigd door Rijk en gemeente gezamenlijk en loopt tot de zomer van 2021.Ook wordt de haalbaarheidsstudie Cultuurcampus uit de Regiodeal gedekt.
Wat willen we bereiken
Het cultureel klimaat versterken
- Optimale voorzieningen bieden voor de presentatie van een breed, artistiek hoogwaardig aanbod voor een divers publiek met in het bijzonder ruimte voor nieuw, divers talent.
- Cultuurmakers stimuleren en in staat stellen hun talent te ontwikkelen en zich te professionaliseren, opdat zij mede zorgdragen voor een breed, artistiek hoogwaardig aanbod voor een divers publiek.
- Zorgen voor een breed cultuuraanbod dat aansluit bij de diversiteit van de bevolking en de dynamiek van de stad zodat elke Rotterdammer iets van zijn gading kan vinden.
- De aantrekkelijkheid van Rotterdam voor bewoners, bedrijven en bezoekers verder ontwikkelen zodat de stad ook op langere termijn nationaal en internationaal interessant is als vestigingsplaats en toeristische trekpleister.
De cultuurdeelname door Rotterdammers verhogen
Bijdragen aan de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren opdat zij beschikken over de benodigde 21ste-eeuwse vaardigheden om volwaardig te kunnen participeren in de Rotterdamse samenleving.
Wat gaan we daar voor doen
Prestatie indicatorenHet cultureel klimaat versterken
Om de doelen op het terrein van kunst en cultuur te bereiken, ontwikkelt de gemeente op de genoemde deelterreinen beleid. Voor de uitvoering van dit beleid krijgen circa 90 culturele organisaties meerjarige subsidies. Daarnaast verleent de gemeente subsidies voor projecten, ondersteunt hij crowdfundingcampagnes en verleent hij via de landelijke organisatie Cultuur+Ondernemen laagrentende leningen. Sinds eind 2018 kent de culturele sector ook de PitcherPerfect010-regeling en is er een tweewekelijks spreekuur voor informatie en advies over de diverse ondersteuningsmogelijkheden. Meer informatie hierover is te vinden op de gemeentelijke website en gerelateerde pagina’s.
Kunst en cultuur zijn geen op zichzelf staande uitingsvormen. Meer dan voorheen wordt de relatie tussen cultuur en andere beleidsterreinen als economie, zorg, welzijn, sport en onderwijs zichtbaar in gezamenlijke activiteiten en andere vormen van samenwerking.
De veranderende relatie overheid-maatschappij-culturele sector vraagt om een andere opstelling van de gemeente en een nieuwe relatie tussen overheid en bedrijfsleven. Denk aan publiek-private partnerschappen, nieuwe financieringsvormen naast of in plaats van subsidies en sponsoring en co-creatie. Doel hiervan is de culturele sector samen met andere partijen in de stad op een effectieve manier te kunnen ondersteunen, passend bij de veranderende behoeften en de wens de veerkracht van de culturele sector te optimaliseren.
De noodzaak van het ontwikkelen van creatieve vaardigheden en innovatieve kracht (bij jongeren en op economisch terrein) wordt steeds meer onderkend. Nieuwe technologieën en de inzet van creatieve vaardigheden bij de ontwikkeling en uitvoering van productieprocessen blijken onmisbaar. Cultuureducatie, mede gericht op de ontwikkeling van creatieve en 21ste-eeuwse vaardigheden, verdient een stevige positie in het geheel van het onderwijs. De aanbevelingen van een in 2017 uitgevoerd onderzoek naar de effectiviteit en efficiëntie van het bestaande cultuureducatiebeleid en -aanbod krijgen inmiddels hun beslag. Zo kunnen nog tijdens de cultuurplanperiode 2017-2020 het rendement en de bijdrage aan de hiervoor genoemde onderwijsontwikkelingen vergroot worden.
In de zomer van 2019 heeft het college de Beleidsvisie Creatieve Industrie vastgesteld. Daarin heeft het college drie sporen geformuleerd waarop de gemeente de komende jaren inzet om de creatieve sector te versterken:
-
een sterkere creatieve infrastructuur
-
het ondersteunen van ontwerptalent
-
de inzet van ontwerpkracht bij maatschappelijke vraagstukken
Voor een optimale besteding van tijd en budget is een concrete actieagenda opgesteld. Voor de uitvoering van de actieagenda is een bedrag van jaarlijks € 250 beschikbaar.
De internationale betekenis van de culturele sector is belangrijk voor de sector zelf en ook voor de economische en toeristische betekenis van de stad. Een speciaal voor dit doel samengestelde International Advisory Board (IABx) heeft in 2017 een visie en internationale agenda opgesteld die Rotterdam in staat moet stellen de (inter)nationale culturele profilering te versterken, samen met de gemeente, een groot aantal Rotterdamse culturele instellingen en Rotterdam Partners. Doel is de stad als vestigingsplaats voor bedrijven en toeristische trekpleister in binnen- en buitenland effectiever over het voetlicht te brengen.
Toerisme is een groeiende economische sector in Rotterdam. De gemeente wil dat de stad ook op langere termijn kan blijven profiteren van toerisme. In 2019 is, mede op basis van een advies van de IABX, een visie op toerisme opgesteld. De rode draad is dat toerisme in Rotterdam in dienst moet staan van de stad en dat naast het centrum ook andere stadsdelen aantrekkelijk zijn voor bezoekers en toeristen. Werken aan een gastvrije stad met een open blik naar de wereld en de Rotterdammer centraal stellen in afwegingen rond nieuwe toeristische ontwikkelingen, is de nieuwe lijn. Het hotelbeleid dat in 2020 vastgesteld wordt, hanteert dat uitgangspunt en met het programma Innovatie MKB is in 2019 een pilot gestart met Rotterdamse horecabedrijven om meer circulair te werken. De pilot wordt In 2020
geëvalueerd.
Cultuur en sport spelen in de positionering van Rotterdam als toeristische stad een belangrijke rol. Het te ontwikkelen toeristisch kader geeft richting, verbindt activiteiten en evenementen die die positie versterken en biedt de basis voor samen met de toeristische sector te ontwikkelen beleidsinstrumenten.
Met het programma Stadscultuur maakt de gemeente meer ruimte voor creativiteit en cultureel ondernemerschap in alle gebieden van Rotterdam, vooral als het gaat om festivals en bijzondere (pop-up) evenementen. De binnenstad als city-lounge blijft daarin een belangrijk aspect.
In de zomer van 2019 heeft de gemeente het beleidskader Evenementen 2019 vastgesteld. De vier hoofddoelen van het beleidskader zijn:
1. De Rotterdamse evenementen bieden samen een aantrekkelijk vrijetijdsaanbod voor álle Rotterdammers
2 De Rotterdamse evenementen dragen bij aan een goede balans tussen leefbaarheid en levendigheid
3. De Rotterdamse evenementen vergroten het maatschappelijk en economisch rendement
4. De Rotterdamse evenementen versterken het (inter)nationale profiel van de stad
Een van de instrumenten voor het versterken van het culturele klimaat in de stad en het verhogen van de cultuurdeelname van Rotterdammers is het Cultuurplan. Het Cultuurplan is het grootste onderdeel van het subsidiehuis voor kunst en cultuur. In de periode 2017-2020 gaat het om een budget van ca. € 80 miljoen plus accres per jaar, verdeeld over ongeveer 90 meerjarig gesubsidieerde culturele organisaties. Speerpunten in het cultuurbeleid 2017-2020 zijn (aantoonbare) vergroting en verbreding van het publieksbereik, vernieuwing en innovatie, cultuureducatie en talentontwikkeling, internationale profilering en samenwerking. Van de cultuurplaninstellingen wordt gevraagd aan deze speerpunten een bijdrage te leveren.
Inmiddels heeft de gemeenteraad begin juli de nota Stad in transitie, cultuur in verandering; Uitgangspunten voor het cultuurbeleid 2021-2024 vastgesteld. Op basis van deze nota kunnen culturele organisaties tot 1 februari 2020 een aanvraag indienen voor een meerjarige subsidie in de periode 2021-2024. De nota is bovendien de basis voor het overige beleid op het gebied van cultuur in brede zin. In de nota staan de
i’s van inclusiviteit, innovatie en interconnectiviteit centraal:
-
Cultuur is voor alle Rotterdammers bereikbaar en toegankelijk; alle Rotterdammers kunnen iets van hun gading vinden en meedoen
-
We geven ruimte aan nieuwe makers, creatieven en talenten en stimuleren een sterkere verbinding tussen deze nieuwe makers, creatieven en talenten enerzijds en de bestaande culturele organisaties anderzijds
-
We streven naar een compleet en evenwichtig cultureel ecosysteem in de stad dat de brede culturele sector intern verbindt en dat een stevige meerwaarde heeft voor vele andere sectoren
De verbreding van het publiek is een van de belangrijkste doelstellingen in het cultuurbeleid 2021-2024 en daarom een belangrijk uitgangspunt bij de verdeling van het Cultuurplanbudget (zie hierna). Daarnaast vindt de gemeente de bijdrage aan het vestigingsklimaat en de arbeidsmarktpositie van cultuurmakers en culturele initiatiefnemers belangrijke aandachtspunten. Toepassing van de landelijke Governance Code Cultuur, de Code Culturele Diversiteit en de Fair Practice Code brengt het college vooruitlopend op de periode 2021-2024 al intensief onder de aandacht van de culturele sector. In hun meerjarenplannen voor subsidie in deze periode moeten organisaties volgens het principe ‘pas toe en leg uit’ aangeven op welke wijze zij invulling geven aan de codes.
Voor de aansluiting bij de landelijke arbeidsmarktagenda op het gebied van kunst en cultuur en voor de ondersteuning van cultuurmakers en culturele initiatiefnemers in de ontwikkeling van hun ondernemerschap heeft de gemeente vanaf 2019 een bedrag in de begroting gereserveerd.
In Rotterdam, op landelijk niveau en in andere steden en regio’s in het land zoeken overheden naar andere structuren, nieuwe rolverdelingen en een grotere gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het cultuurbeleid. De Uitgangspuntennota 2021-2024 bevat dan ook een aantal voorstellen voor aanpassing van de bekostigingssystematiek, die deels al ingevoerd zijn, deels in 2020 verder doorgevoerd worden en deels per 2021 uitvoering krijgen. Naar verwachting zal ook op rijksniveau een aantal wijzigingen doorgevoerd worden die tegemoet komen aan de veranderde behoeften van het culturele veld.
De cultuurdeelname door Rotterdammers verhogen
Bij vergroten en verbreden van het publieksbereik gaat het niet alleen om het bezoek aan stedelijke culturele voorzieningen als musea en theaters, maar ook om actieve deelname aan culturele activiteiten in de wijk, zoals cursussen en wijkfestivals. De gemeente stimuleert de organisatie van activiteiten, programma’s en evenementen die aansluiten bij de vraag van de Rotterdammers. Samen met de culturele sector neemt de gemeente initiatieven om de kennis bij de diverse betrokkenen over het bereiken van nieuw publiek te vergroten. Met ingang van 2018 meten alle meerjarig gesubsidieerde Rotterdamse culturele organisaties hun publieksbereik en delen zij de uitkomsten daarvan opdat instrumenten gericht op vergroten en verbreden van het publieksbereik nog effectiever kunnen worden ingezet.
Een nieuwe generatie makers bereikt nieuwe publieksgroepen. De gemeente zoekt samen met hen naar ondersteuningsvormen die – naast subsidies – aansluiten bij hun behoeften. Daarbij gaat het niet alleen om financiële ondersteuning maar ook om de ontwikkeling van ondernemerschap en het aanbieden van geschikte werk- en presentatieplekken tegen een betaalbare prijs.
Om alle kinderen de kans te geven met cultuur in aanraking te komen, zet de gemeente in op cultuuronderwijs met (professionele) docenten op alle Rotterdamse scholen. Het streven is dat alle basisschoolleerlingen in Rotterdam in 2022 kwalitatief goede cultuureducatie krijgen en dat cultuureducatie in toenemende mate duurzaam geborgd is in het Rotterdamse basisonderwijs. Omdat cultuureducatie opgenomen is in de kerndoelen en eindtermen van het onderwijs, heeft de gemeente de volgende indicator geformuleerd: in 2022 is dertig procent van de basisscholen een of meer niveaus gestegen in het Rotterdamse Cultuureducatie Model. Voor 2020 is het streven dat 22% van de basisscholen aan het einde van dat jaar een hoger niveau gerealiseerd heeft. Deze stijging toont aan dat de kwaliteit van cultuureducatie is gestegen en dat cultuureducatie in toenemende mate duurzaam geborgd is in het Rotterdamse basisonderwijs; een noodzakelijkheid voor goede cultuureducatie en het verminderen van kansenongelijkheid voor alle Rotterdamse kinderen, met name in kwetsbare wijken.
Prestatie indicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
In 2022 is dertig procent van de basisscholen een of meer niveaus gestegen in het Rotterdamse Cultuureducatie Model*. | Streefwaarde | N.v.t. | 15% | 22% | 28% | 30% | |
Realisatie | |||||||
* Bij deze streefgetallen dient aangemerkt te worden dat ze mede afhankelijk zijn van landelijke subsidieregelingen en dat een van deze regelingen per 2021 afloopt. De regeling wordt verlengd maar onzeker is nog hoe die eruit gaat zien. Ook de wijze waarop de dagprogrammering op Zuid wordt ingericht en aangestuurd vanuit de afdeling Onderwijs zal invloed hebben op het behalen van de streefgetallen. | |||||||
In het Coalitieakkoord 2018-2022 is opgenomen dat de gemeente wil dat alle kinderen cultuureducatie krijgen. Omdat cultuureducatie opgenomen is in de kerndoelen en eindtermen van het onderwijs, heeft de gemeente deze indicator geformuleerd. Deze stijging toont aan dat de kwaliteit van cultuureducatie is gestegen en dat cultuureducatie in toenemende mate duurzaam geborgd is in het Rotterdamse basisonderwijs, een noodzakelijkheid voor goede cultuureducatie voor alle Rotterdamse kinderen. |
Wat kost het
Overzicht van baten en lasten Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie | Realisatie 2018 | Begroting 2019 | Begroting 2020 | Raming 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Baten exclusief reserves | 676 | 1.596 | 139 | 139 | 139 | 139 |
|
Bijdragen rijk en medeoverheden | 19 | 1.500 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overige opbrengsten derden | 6 | 96 | 139 | 139 | 139 | 139 | |
Overige baten | 651 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Lasten exclusief reserves | 107.774 | 83.237 | 91.111 | 79.431 | 78.641 | 77.760 |
|
Apparaatslasten | 2.996 | 2.421 | 2.476 | 2.468 | 2.462 | 2.281 | |
Inhuur | 194 | 78 | 81 | 81 | 81 | 81 | |
Overige apparaatslasten | 93 | 90 | 94 | 97 | 97 | 156 | |
Personeel | 2.708 | 2.254 | 2.301 | 2.290 | 2.284 | 2.044 | |
Interne resultaat | -931 | -745 | -697 | -697 | -697 | -652 | |
Interne resultaat | -931 | -745 | -697 | -697 | -697 | -652 | |
Programmalasten | 105.709 | 81.561 | 89.331 | 77.660 | 76.876 | 76.132 | |
Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 267 | 5.666 | 10.840 | 640 | 640 | 496 | |
Kapitaallasten | 361 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overige programmalasten | 272 | 39 | 39 | 39 | 39 | 39 | |
Salariskosten WSW en WIW | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Subsidies en inkomensoverdrachten | 104.809 | 75.855 | 78.452 | 76.980 | 76.196 | 75.596 | |
Saldo voor vpb en reserveringen | -107.098 | -81.640 | -90.971 | -79.292 | -78.502 | -77.621 | |
Saldo voor reserveringen | -107.098 | -81.640 | -90.971 | -79.292 | -78.502 | -77.621 | |
Reserves | 911 | 2.188 | -200 | 200 | 0 | 0 |
|
Onttrekking reserves | 661 | 3.088 | 800 | 700 | 0 | 0 | |
Toevoeging reserves | 0 | 900 | 1.000 | 500 | 0 | 0 | |
Vrijval Reserves | 250 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo | -106.187 | -79.453 | -91.171 | -79.092 | -78.502 | -77.621 |
Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving
- Cultuurplan 2017-2020
- Verdelingsbesluit cultuurplan 2017-2020
- Algemene beleidsregels eenmalige subsidies kunst en cultuur
- Rotterdamse Cultuurvisie; Cultuur ondersteunt de veranderingen in de stad
- Stad in transitie, cultuur in verandering; uitgangspunten voor het cultuurbeleid 2021-2024
- Meerjaren beleidsplan bibliotheekbeleid
- Beleidskader Evenementen 2019
- Beleidsvisie Pop 2019-2030
- Beleidsvisie Creatieve Industrie
- Cultuurparticipatie van Rotterdam, 2015
- Cultuurverkenning 2017
- Wet op het specifiek cultuurbeleid
- Erfgoedwet
- Bibliotheekwet
- Mediawet
- Subsidieverordening Rotterdam 2014
Omschrijving taakveld
Het gemeentebestuur werkt aan een stad met een sterk cultureel klimaat. Cultuur is van groot belang voor de economische positie van Rotterdam in binnen- en buitenland, maakt de stad aantrekkelijk voor bewoners, bezoekers en bedrijven en draagt bij aan de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren.
Het gemeentebestuur wil, omwille van een sterk cultureel klimaat, optimale omstandigheden creëren voor de productie van kunst en cultuur, voor de toegankelijkheid ervan en voor het delen van informatie, kennis en middelen. Onder kunst en cultuur verstaan we meer dan alleen beeldende kunst, theater, dans, muziek, musea en film. Ook de bibliotheek, culturele evenementen, de creatieve industrie en het beleidsveld Toerisme behoren tot het culturele domein.
Om de doelen op het terrein van kunst en cultuur te bereiken, maakt de gemeente beleid, zoals het bibliotheekbeleid, (gemeentelijk) collectiebeleid, architectuurbeleid, toeristisch beleid en het vierjaarlijkse Cultuurplan.