Overzicht baten en lasten

Toelichting overzicht baten en lasten

Baten
De baten op het Programma Zorg, Welzijn en Wijkteams bestaan voornamelijk uit de extra rijksbijdragen voortvloeiend uit:

• De in het coalitieakkoord genoemde lobby richting het Rijk inzake de Hervormingsagenda Jeugd.
• De eigen bijdrage voor de huishoudelijke hulp Wmo. 
• Bijdragen van regiogemeenten voor de uitvoering van de Gemeenschappelijke regeling Jeugdzorg Rijnmond (GRJR). 
• De eigen bijdragen voor Wmo-maatwerkvoorzieningen.

 

Lasten
De gemeente zet eigen personeel in voor de jeugdhulp, toegang tot de Wmo, beleid en zorginkoop en de aanpak van huiselijk geweld. Het grootste deel van de programmalasten wordt besteed aan sociale uitkeringen en subsidies en inkomensverstrekking. Bij sociale uitkeringen gaat het om de inkoop van ondersteuningsarrangementen binnen de Wmo 2015 en de Jeugdwet. Subsidies gaan naar instellingen die werkzaamheden uitvoeren voor specialistische jeugdhulp en naar instellingen voor de maatschappelijke opvang. .

 

Reserves
De belangrijkste bestemmingsreserve die binnen het Programma wordt ingezet is de Bestemmingsreserve Tweedelijns Wmo en jeugdhulp. Deze bestemmingsreserve fungeert als een buffer om fluctuaties in de uitgaven aan zorg op te vangen. 

 

Meerjarig verloop
Zowel in de baten als de lasten zitten grote fluctuaties, die vooral te verklaren zijn doordat het budget voor het jaar 2024 voor de Opvang Vluchtingen Oekraïne is verplaatst naar programma Armoede, Schuldhulpverlening, Integratie en Samenleving. De verlaging in de meerjarige budgetten komt door de bezuinigingsmaatregelen Bestuursopdracht Zorg en de regionale Bestuursopdracht Jeugdzorg Kostenbeheersing.

Programma en Rotterdamse taakvelden

Financiële bijstellingen

Een negatief bedrag (met een – ervoor) is een financiële tegenvaller: de gemeente geeft meer geld uit of er komen minder opbrengsten binnen. Een positief bedrag is een financiële meevaller: de gemeente geeft minder geld uit of er komen meer opbrengsten binnen.

Toelichting financiële bijstellingen

Het college stelt een aantal ambities bij om financiële ruimte te creëren:

• Aanvullend preventief pakket Centrum voor Jeugd en Gezin: Frontoffice 
  Deze bezuiniging gaat om een bijstelling op het aanvullend preventief pakket van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), gericht op de inzet Frontoffice en Service en Contact CJG.
   

• Actieagenda Goud voor Oud
  De collegeprioriteiten zoals de wijkrestaurants, huismeesters en Thuisplusflats gaan onverminderd door in deze collegeperiode.  Door het verschuiven van middelen kunnen de bezuinigingen in 2025 worden opgevangen, waardoor de actieagenda Goud voor Oud en de inzet op dementie doorloopt in 2025. Ook blijft de inzet voor ouderen onderdeel van de welzijnsopdracht.

• Collectieve polis 
  De gemeentepolis Rotterdam is een zorgverzekering en een maatwerkpakket voor kwetsbare burgers. De onderbesteding op het budget premiebijdrage 2024 van de gemeentepolis Rotterdam wordt ingezet voor financiële knelpunten elders. Vanaf 2025 wordt nog een aanvullend bedrag bezuinigd op het budget premiebijdrage waardoor deze bijdrage voor verzekerden verlaagd wordt van € 132 naar € 126 per jaar.

• Dagprogrammering NPRZ 
  Er vindt een bezuiniging plaats op de middelen voor dagprogrammering in het onderwijs op het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ). Door deze bijstelling wordt het aantal uur voor leertijduitbreiding en activiteiten op school minder.
   
• Gedrukte gebiedsgidsen 
  De gemeente Rotterdam financiert samen met externe partijen het vormgeven, drukken en verspreiden van papieren gebiedsgidsen met gebiedsinformatie. Deze gidsen worden eens in de zoveel tijd gemaakt en bevatten gebiedsinformatie voor inwoners van 65 jaar en ouder. Deze financiering stopt vanaf 2025.
   
• Jongerenwerk010 
  Deze bezuiniging gaat over het niet inzetten van het Samenwerkingsbudget voor Stedelijke entiteit Jongerenwerk010. Dit is een gezamenlijke entiteit gericht op het verbeteren van samenwerking tussen preventief jongerenwerk (Welzijn) en grenzenstellend jongerenwerk (JOZ), en op kennisontwikkeling en deskundigheidsbevordering.
   
• Kiezen voor Rotterdam 2024 
  Een onderdeel van de Voorjaarsnota 2023 is de Organisatieopgave. Het gaat hierbij om een besparing op de gemeentelijke organisatie van € 150 mln van 2024 tot en met 2027. De Organisatieopgave noemen we nu Kiezen voor Rotterdam. De besparing voor 2024 bedraagt € 20 mln en wordt nu verdeeld over de begrotingsprogramma's. Daarbij is ook het voorstel een bestemmingsreserve te vormen voor frictiekosten van € 2 mln. Een uitgebreide toelichting staat in de paragraaf Bedrijfsvoering.
  
  Dit is een bezuiniging op de personele lasten. Voor € 1 mln is dit een bezuiniging op de salarislasten die de gemeente moet behalen door vacaturemanagement. Het restant bestaat uit overige personeelskosten, zoals studiekosten, arbokosten en teambuildingactiviteiten.
   
• Mentoringsubsidies jeugd
  Binnen de gemeente Rotterdam worden kinderen en jongeren op professionele wijze gematcht aan een vrijwillige mentor. De gemeente subsidieert een deel van de kosten. De bijdrage gaat omlaag. Dit leidt tot een lager aantal kinderen/jongeren die aan een mentor worden gekoppeld.
   
• Opzoomer mee 
  De gemeente financiert Opzoomer Mee voor de afhandeling van de subsidies aan bewonersinitiatieven. Deze ombuiging leidt tot een verlaging in de ondersteuning in het afhandelen van de subsidies van bewonersinitiatieven aan Opzoomer Mee.
   
• Stevige start 
  Dit is een bezuiniging op de ondersteuning van de doelgroep in kwetsbare omstandigheden tijdens de zwangerschap en de eerste 2 jaar van het kind. Het doel van deze ondersteuning is het voorkomen van latere problemen. Daarnaast verdwijnt een tijdelijke formatieplek van €107.000, die gericht was op het faciliteren van coalitie activiteiten verbeteren van samenwerking en data gedreven werken, met als doel de effectiviteit van de ondersteuning te verhogen.

• Stoppen met Sisa-Sluis 
  Er is een landelijke motie aangenomen om de verwijsindex te schrappen uit de Jeugdwet. Het gebruik van het systeem Sisa-Sluis stopt. 
   
• Structureel annuleren focusdag
  De jaarlijkse focusdag (inspiratie- en scholingsdag voor professionals in het sociaal domein in Rotterdam) wordt geannuleerd. 
   
• Subsidie Stedelijk Welzijn/ Specifieke doelgroepen/ Brede Raad 010 
  Een nog niet bestemd deel van het subsidiebudget binnen Welzijn wordt uit de begroting gehaald.
   
• Subsidies Unie van Vrijwilligers (UVV), NL Cares en Stichting Present 
  De subsidies aan de 3 matchers van hulpvraag en vrijwilligersinzet voor informele zorg worden afgebouwd (Unie van Vrijwilligers, NL Cares en Stichting Present). 

Opvang niet-rechthebbende EU-migranten 
Om de overlast van dakloze niet-rechthebbende EU-migranten in Rotterdam te verminderen, wil het college een laagdrempelige kortdurende opvang met 60 extra plekken voor deze doelgroep creëren. Het doel is hen toe te leiden naar perspectief: werk of terugkeer naar het land van herkomst. De opvang is op vrijwillige basis, maar niet vrijblijvend. De duur van de opvang is 6-8 weken. De pilot duurt voorlopig een jaar van1 juni 2024 tot en met 31 mei 2025. De pilot is succesvol als een groot deel van de toegelaten EU-arbeidsmigranten uitstroomt naar werk, of naar hun land van herkomst, als de overlast op straat aanzienlijk minder is én er geen sprake is van aanzuigende werking.

Woonvoorzieningen Slinge 5 en Overwolde 46-50 
De gemeente ontving in het verleden van het Rijk een bijdrage van € 1,5 mln voor het (her)ontwikkelen van BW-voorzieningen (Beschermd Wonen) van aanbieder Antes. De afgelopen jaren zijn meerdere locaties onderzocht voor het realiseren van een dergelijke voorziening. In 2022 is besloten de BW-voorzieningen Slinge 5 en Overwolde 46-50 te herontwikkelen. 

Integrale infopleinen in de wijk 
Via een aangenomen motie ‘Integrale infopleinen in de wijk‘ bij de behandeling van de Begroting 2024 en Tweede herziening 2023 zijn gelden beschikbaar gesteld. Voorstel is om het voor 2024 toegekende bedrag gedeeltelijk te verschuiven naar 2025 en 2026.

Actualisatie kapitaallasten
Kapitaallasten bestaan uit afschrijvingen en rente op investeringen. De kapitaallasten zijn aangepast. Daar zijn twee redenen voor. De eerste is dat er nieuwe en bijgestelde investeringskredieten zijn. De tweede reden is dat de ramingen per jaarschijf zijn geactualiseerd. In de paragraaf Investeringen staan gedetailleerde overzichten van lopende en nieuwe kredieten.

Diverse technische correcties 
Door het toevoegen van de nieuwe jaarschijf zijn technische correcties nodig, omdat het nieuwe jaar 2028 op een aantal punten afwijkt van het vorige laatste begrotingsjaar 2027. Dit gaat met name om kasschuiven die in de Begroting 2024 zijn opgenomen en niet structureel gemaakt moeten worden. Deze correctie gaat over de kasschuif die in de Begroting 2024 is opgenomen onder de naam Kasschuif Nationaal Actieplan Dakloosheid.

Expertisenetwerken Jeugdhulp
Het Rijk heeft gelden (specifieke uitkeringen) beschikbaar gesteld voor activiteiten voor de instandhouding en verdere ontwikkeling van de bovenregionale expertisecentra jeugdhulp. Met deze bijstelling worden de baten en lasten opgehoogd met incidenteel € 8,2 mln in 2024.

Heroinebehandeling
De gemeente heeft van het Rijk voor 2024 € 163.000 extra middelen ontvangen voor de behandeling van heroïneverslaafden. Zowel de baten als de lasten worden hiermee opgehoogd, per saldo is de bijstelling daardoor € 0.

Jeugdzorg 
De GRJR (Gemeenschappelijke Regeling Jeugdhulp Rijnmond) heeft een nieuwe meerjarenprognose opgesteld. Die laat een forse kostenstijging zien. De kostenstijging in 2023 werkt structureel door naar alle jaren erna en neemt naar verwachting (zonder maatregelen) verder toe. Naast een forse stijging van tarieven is de belangrijkste reden dat de gemeente onder meer steeds zwaardere arrangementen geeft voor jeugdigen en door de versnelde afbouw in de gesloten jeugdhulp is een toename in de (duurdere) één-op-één zorg te zien. Hiermee stelt de gemeente de begroting bij met € 41,3 mln in 2024 tot € 79,2 in 2028.

Kansrijke start
Het budget Kansrijke start is onderdeel van de rijksbijdrage versterking voor sport en bewegen gezondheidsbevordering, cultuurparticipatie en de sociale basis voor de periode 2023-2026 (GALA). Het budget hiervoor wordt rechtgezet door de lasten en baten te verhogen met € 43.000 in 2024-2025 en € 214.000 in 2026. Zowel de baten als de lasten worden hiermee opgehoogd, per saldo is de bijstelling daardoor € 0.

Knelpunt cliëntontwikkeling  
Om de achterstanden in de zorg- en ondersteuningsaanvragen weg te werken wordt tijdelijk extra personeel ingezet. Daarnaast is er extra geld beschikbaar om de essentiële ondersteuning van het primaire proces te waarborgen. 

Lobby Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)
In het coalitieakkoord en de Bestuursopdracht Zorg zijn extra baten vanuit het Rijk voor de Wmo ingeboekt: € 20 mln in 2024, oplopend naar € 40 mln in 2025 en € 60 mln structureel. Hiervan is grofweg € 5 mln vanaf 2025 gerealiseerd. Het is niet realistisch dat het voor 2024 ingeboekte bedrag wordt gerealiseerd. De lange duur van een demissionair kabinet (die geen beleidsinhoudelijke of financieel meerjarige beslissingen maakt) maakt lobby niet eenvoudig. Omdat er nog een onderzoek loopt van het Rijk en de VNG waarvan eind 2024 de resultaten worden verwacht, blijven de ingeboekte baten voor 2025 en verder vooralsnog gehandhaafd. De begrote extra baten voor 2024 met € 20 mln worden nu uit de begroting gehaald.  

Opvang niet-rechthebbende EU-migranten 
Zie toelichting Opvang niet-rechthebbende EU-migranten.

Preventie met Gezag
Het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft een aanvullende beschikking afgegeven voor het meerjarig voorkomen van georganiseerde en ondermijnende jeugdcriminaliteit. Het gaat om een bijdrage van € 9,2 mln in 2024 en € 4,6 mln in 2025 en 2026. Zowel de baten als de lasten worden hiermee opgehoogd, per saldo is de bijstelling daardoor € 0. 

Regeling Integraal Zorgakkoord
Het Rijk stelt extra gelden beschikbaar voor het Integraal Zorgakkoord, ter compensatie voor de gestegen kosten door de invoering van het abonnementstarief Wmo: € 7 mln in 2024 tot en met 2026. Zowel de baten als de lasten worden hiermee opgehoogd, per saldo is de bijstelling daardoor € 0.

Rijksbijdrage begeleiding ex-gedetineerden
Het Rijk heeft gelden beschikbaar gesteld voor het begeleiden van ex-gedetineerden voor wonen en werken voor 2024. Met deze bijstellingen worden de baten en lasten incidenteel opgehoogd met € 511.000 in 2024. Per saldo is dit een neutrale boeking. 

Rijksbijdrage Gemeentelijke Hulp Gedupeerden Toeslagenproblematiek
Het Rijk heeft gelden beschikbaar gesteld voor de uitvoering van de gemeentelijke hulp aan gedupeerden voor de Toeslagenaffaire (€ 11,5 mln in 2024 en € 4 mln in 2025). Zowel de baten als de lasten worden hiermee opgehoogd, per saldo is de bijstelling daardoor € 0. 

Rijksbijdrage NPRZ
In het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ), werken Rijk, de gemeente Rotterdam, corporaties, zorginstellingen, schoolbesturen, bedrijfsleven, bewoners, politie en Openbaar Ministerie aan het verbeteren van de kansen voor Rotterdammers op Zuid. Samen zorgen deze partners dat de kansen van Zuiderlingen worden vergoot zodat opleidingsniveau, arbeidsparticipatie en woonkwaliteit in 20 jaar stijgen naar het gemiddelde van de vier grote steden in Nederland. Voor de onderdelen Wijkteams en Childrens Zone wordt hierbij de begroting opgevoerd. De lasten en baten worden opgehoogd met € 255.000 in 2024 en 2025 voor de Wijkteams en opgehoogd met € 1,3 mln in 2024 en 2025 voor de Childrens Zone. Zowel de baten als de lasten worden hiermee opgehoogd, per saldo is de bijstelling daardoor € 0.

Vasgoedtransitie Jeugdhulp
Bij de Tweede herziening 2023 heeft het Rijk gelden (specifieke uitkeringen) beschikbaar gesteld voor activiteiten voor de transformatie naar meer kleinschalige woonvormen voor de jeugdhulp. Met deze wijziging zijn de niet bestede middelen uit 2023 (€ 3,4 mln) doorgeschoven naar 2024. Zowel de baten als de lasten worden hiermee opgehoogd, per saldo is de bijstelling daardoor € 0. 

Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) 
Er is een nieuwe meerjarenprognose opgesteld, waarin diverse ontwikkelingen te zien zijn. De lasten worden door de nieuwe inkoop van Wmo-arrangementen met ingang van 2025 circa € 10 mln per jaar hoger door hogere tarieven voor de aanbieders. Wetgeving verplicht de gemeente reële tarieven vast te stellen. Daarnaast zijn door uitstel van het wetsvoorstel '’Een eerlijker eigen bijdrage’ de verwachte baten vanaf 2025 met circa € 5 mln neerwaarts bijgesteld. Alleen in 2024 wordt een onderbesteding verwacht (-€ 3,9 mln in 2024 tot € 19,4 mln in 2028).

Integrale infopleinen in de wijk
Zie toelichting bij de kasschuif.

Ophogen reeks Bestuursopdracht Zorg
Om nieuwe lastenstijgingen van de Wmo op te vangen, wordt de maatregelenreeks van de Bestuursopdracht Zorg die gericht is op afremmen van de groei van de lasten, verhoogd.

Regionale Bestuursopdracht Jeugdzorg Kostenbeheersing
Voor het terugdringen van de uitgaven Gemeenschappelijke Regeling Jeugdzorg Rijnmond (GRJR) heeft het Algemeen Bestuur van de GRJR de Regionale Bestuursopdracht Kostenbeheersing (RBOK) verstrekt. Voor de invulling hiervan is een maatregelenpakket opgesteld dat - rekening houdend met een ingroeipad - ertoe moet leiden dat vanaf 2027 de uitgaven zijn teruggebracht naar het niveau van realisatie 2023. 
 
In aanvulling op de Regionale Bestuuropdracht Jeugdzorg Kostenbeheersing neemt gemeente Rotterdam aanvullende maatregelen om de omvang van de uitgaven eind 2027 terug te brengen naar het niveau van 2022. Voor invulling van de hogere ambitiereeks moet de gemeente ook kijken naar aangrenzende domeinen, met name het domein Onderwijs. 

Rotterdam cyberweerbaar en Rotterdam Cyberstad van de toekomst 
Via een aangenomen motie ‘Rotterdam cyberweerbaar en Rotterdam Cyberstad van de toekomst’ bij de behandeling van de Begroting 2024 en Tweede herziening 2023 zijn er gelden beschikbaar gesteld.

Rotterdamse plus op Regionale Bestuursopdracht Jeugdzorg Kostenbeheersing 
Zie toelichting Regionale Bestuursopdracht Jeugdzorg Kostenbeheersing.

Stop overlast Oude Westen 
Via een aangenomen motie bij de behandeling van de Begroting 2024 en Tweede herziening 2023 zijn er gelden beschikbaar gesteld om buitensporige daklozenoverlast tegen te gaan in het Oude Westen.

Weet wat er speelt, kinderparadijs: ook in de toekomst 
Via een aangenomen motie ‘Weet wat er speelt, kinderparadijs: ook in de toekomst’ bij de behandeling van de Begroting 2024 en Tweede herziening 2023 zijn er gelden beschikbaar gesteld. 

Bestemmingsreserve Blokhuismiddelen
De bestemmingsreserve Blokhuismiddelen is gevormd voor de uitgaven in 2022 en 2023 voor de bestrijding van dak- en thuisloosheid. Niet alles is besteed in 2023. Het restsaldo van € 3,5 mln wordt in 2024 onttrokken uit de bestemmingsreserve en ingezet voor de bestrijding van dak- en thuisloosheid. Per saldo is dit een neutrale boeking.

Bestemmingsreserve Menselijke Maat
De gemeenteraad is eerder geïnformeerd over de inzet van de Parlementaire Ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK)-middelen. Voor 2024 worden middelen toegekend aan diverse projectvoorstellen ter verbetering van de menselijke maat in de gemeentelijke dienstverlening. Deze projecten worden gedeeltelijk gedekt vanuit inzet van reguliere POK-middelen en gedeeltelijk vanuit een onttrekking aan de bestemmingsreserve Menselijke Maat. De onttrekking valt voor € 975.000 binnen programma Zorg, welzijn en wijkteams.

Bestemmingsreserve Tweedelijns WMO en Jeugdwet 
De middelen in de bestemmingsreserve Wmo en Jeugdwet worden ingezet om de knelpunten Zorg gedeeltelijk op te lossen. De eerder begrote toevoegingen blijven achterwege (€ 31,8 mln in 2024 en € 10 mln in 2025 en

Taakmutaties en Gemeentefondsmutaties
Er zijn verschillende aanpassingen in het budget door taakmutaties die het Rijk via het Gemeentefondsmutaties uitkeert. De baten hiervoor staan op programma Algemene Middelen. Het gaat om de volgende wijzigingen: 

• Beschermd wonen
  Dit is een herverdeling van de gelden aan alle gemeenten.
   
• Correctie versterking dienstverlening gemeenten
  Het budget voor 2028 wordt aangepast aan wat er door het Rijk beschikbaar is gesteld. 
   
• Hulpmiddelen thuis laten staan
  Er zijn middelen aan de gemeenten beschikbaar gesteld voor het thuis laten staan van hulpmiddelen die vanuit de Wmo zijn verstrekt aan cliënten die verhuizen naar een instelling in de zin van de Wet langdurige zorg (Wlz), die soms thuis willen logeren.
   
• Hulpmiddelen thuis laten staan 2028
  Zie hierboven.
   
• Maatschappelijke opvang en OGGz (DU)
  Het verdeelmodel voor de decentralisatie-uitkering voor maatschappelijke opvang is gewijzigd. Dit leidt tot een hogere bijdrage vanuit het Rijk. 
    
• Meerkosten Oekraïne sociaal domein
  Gemeenten zijn ook voor Oekraïense ontheemden verantwoordelijk voor de zorg en ondersteuning vanuit de Wmo en de Jeugdwet, en de uitvoering van de jeugdgezondheidszorg, het rijksvaccinatieprogramma en het prenataal huisbezoek. De gemeenten worden gecompenseerd voor de extra kosten van deze taken over 2024. 
   
• Overgangsrecht levenslang
  Het budget voor 2028 wordt aangepast aan wat er door het Rijk beschikbaar is gesteld. 
   
• Vrouwenopvang
  De middelen in het gemeentefonds voor vrouwenopvang zijn verlaagd. De uitname wordt overgeboekt naar de begroting van het ministerie van VWS. Het bedrag wordt gebruikt voor het ophogen van de specifieke uitkering Specialistische functies aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling. 

Technische wijzigingen

In dit programma zijn er diverse technische wijzigingen geweest. De grootste wijzigingen zijn:

• Omzetten programmabudget in personeelsbudgetten Voor dit programma is deze wijziging een budgetneutrale aanpassing
  Voor het Hulpteam Toeslagen, NPRZ en GRJR zijn programmabudgetten overgeheveld naar het personeelsbudget. Dit heeft te maken met de actualisatie van de formatie. Regelmatig worden er budgetten vanuit het Rijk of andere plekken eerst op het programma-budget geparkeerd. Daarna wordt bekeken hoe deze gelden worden ingezet. Dan wordt dit (deels) overgeheveld naar het apparaat om de formatie op te hogen. 
  Voor Hulpteam toeslagen gaat dit om € 11,5 mln in 2024 en € 3,9 mln in 2025, voor NPRZ om € 1,3 mln in 2024 en 2025 en voor de GRJR om 1,1 mln vanaf 2024. Dit is een saldoneutrale wijziging. 

• Diverse kleine bijstellingen (€ 374.000 in 2024 tot - € 569.000 in 2028).