Voorwoord

De gemeente Rotterdam staat voor grote uitdagingen en wordt in 2024 geconfronteerd met flinke, vooral incidentele, financiële tegenvallers. Verminderde rijksbijdragen voor bijstand en zorg en stijgende zorgkosten zetten de gemeentebegroting onder druk. Om de begroting sluitend te krijgen en te blijven investeren in de stad lenen wij tijdelijk middelen van de Rotterdamse Investeringsmotor (RIM). Deze herziening resulteert in een positief saldo van € 55 miljoen. Dit is toegevoegd aan de Algemene reserve.

Met deze herziening houden we de voorzieningen in de stad op peil en verhogen we de lasten voor inwoners niet. Onze focus blijft gericht op het versterken van de bestaanszekerheid van onze inwoners en het blijven investeren in de toekomst van Rotterdam. We waarborgen het leveren van zorg en ondersteuning voor de Rotterdammers die dit het hardst nodig hebben, evenals op investeringen in betaalbare woningen en een groene, schone en veilige stad.

Algemeen

Bij deze Eerste herziening 2024 wordt de begroting 2024 geactualiseerd. In 2024 zijn er flinke incidentele financiële tegenvallers. Om deze financiële tegenvallers op te vangen en voorzieningen in de stad op peil te houden is het voorstel om tijdelijk middelen te lenen van de bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor (RIM) en ook de bestemmingsereserves van de BUIG en de WMO en Jeugdwet in te zetten door hieraan middelen te onttrekken. Daarnaast verwacht de gemeente voor 2024 ook meevallende baten uit dividend van de deelnemingen, een gunstig renteresultaat en lagere lasten op basis van ervaringen uit eerdere jaren. Het totaal aan voorgestelde bijstellingen telt op tot € 55,0 mln positief, dit is inclusief een lening van de Rotterdamse Investeringsmotor (RIM) van € 100,4 mln. Het positieve saldo van € 55,0 mln is toegevoegd aan de Algemene reserve.

Grootste mee- (+) en tegenvallers (-) 

• Hogere lasten Zorg - € 61,3 mln door - € 41,3 mln hogere lasten Jeugdzorg en - € 20 mln lagere baten Wmo doordat de gesprekken met het Rijk hierover nog lopen. Dit wordt voor € 31,7 mln gedekt uit de Bestemmingsreserve Tweedelijns Wmo en Jeugdzorg (programma Zorg, welzijn en wijkteams)
• Hogere lasten - € 34,9 mln door actualisatie van de bijstandsuitkeringen (BUIG). Dit wordt gedekt door een onttrekking uit de Bestemmingsreserve BUIG voor hetzelfde bedrag. Tegelijkertijd wordt er ook € 29,2 mln toegevoegd aan de Bestemmingsreserve BUIG om de bestemmingsreserve op peil te houden (programma Werk en inkomen)
• Actualisatie van de energiekosten - € 10,2 mln (meerdere programma's)
• Onderhoud Erasmusburg - € 9,5 mln (programma Beheer van de stad)
• Verwachte meevaller op de lasten op basis van ervaringen uit eerdere jaren (onderuitputting) + € 14,0 mln (programma Algemene middelen)
• Hoger verwachte dividenden van verschillende deelnemingen + € 12,1 mln (meerdere programma's)

Belangrijkste financiële bijstellingen per programma in 2024

Hieronder worden kort de belangrijkste bijstellingen toegelicht voor de programma's waar die zich voordoen: 

Programma Algemene middelen € 120,6 mln: lening van de bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor (RIM) (+ € 100,4 mln), een verwachte onderuitputting (+ € 14,0 mln) en hoger dividend (+ € 7,1 mln).

Programma Beheer van de stad - € 5,9 mln: de grootste bijstelling is voor het onderhoud van de Erasmusbrug (- € 9,5 mln).

Programma Belastingen € 5,1 mln: de bijstelling komt vooral door nieuwe inzichten in de waardering van vastgoed en areaaluitbreiding voor ozb woningen en niet-woningen, én precariobelasting (+ € 4,5 mln).

Programma Energietransitie - € 15,6 mln: de grootste bijstelling is een toevoeging aan de bestemmingsreserve Duurzaamheidstransitiebudget (- € 13,0 mln).

Programma Veilig € 5,9 mln: het gaat om een taakstelling Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond (VRR) (+ € 3,5 mln) en incidentele ruimte in de personeelslasten handhaving (+ € 2,5 mln).

Programma Werk en inkomen - € 25,9 mln: de grootste bijstelling is het actualiseren van het BUIG-budget (- € 34,9 mln), een onttrekking (+ € 34,9 mln) en toevoeging (- € 29,2 mln) aan de BUIG-reserve.

Programma Zorg, welzijn en wijkteams - € 25,6 mln: de grootste bijstelling is voor Jeugdzorg (- € 41,3 mln) en voor Wet maatschappelijke ondersteuning (- € 20 mln). Voor een deel kan dit worden opgevangen door een onttrekking uit de bestemmingsreserve Tweedlijns Wmo en Jeugdwet (+ € 31,7 mln).

Financiële positie

Het college stuurt op een weerstandsvermogen van minimaal 1,0 zoals in het coalitieakkoord is opgenomen. Eind 2024 is het weerstandsvermogen 1,13 en daarmee op norm. De paragraaf Weerstandsvermogen laat het meerjarig verloop van het weerstandsvermogen en de risico's zien.

Financiering

Door de hoger blijvende marktrente wordt de omslagrente investeringen vanaf  2025 verhoogd van 2,0% naar 2,5%. Ook de bespaarde rente die wordt berekend over de reserves en voorzieningen wordt vanaf 2025 verhoogd van 2,0% naar 2,5%. Door een wijziging in de regelgeving wordt het begrote interne omslagpercentage dat wordt toegerekend aan de bouwgronden in exploitatie (BIE) vanaf 2025 gelijkgesteld aan de omslagrente investeringen. Dit percentage stijgt daardoor vanaf 2025 van 1,2% naar 2,5%. 

In deze Voorjaarsnota 2024 zijn de financiële effecten gemeentebreed verwerkt op het programma Algemene Middelen. In de Begroting 2025/Tweede Herziening 2024 gebeurt de verrekening op de betrokken programma’s.

Gemeentefonds

Het Rijk verdeelt het gemeentefonds tussen de gemeenten op basis van verschillende maatstaven. Vanaf 2026 past het Rijk een nieuwe financieringssystematiek toe. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) heeft het Rijk laten weten dat deze nieuwe financieringssystematiek niet volstaat. Het gaat hier bijvoorbeeld over de korting van € 3 mld op het gemeentefonds waarmee de introductie van deze nieuwe systematiek gepaard gaat en de nieuwe indexeringswijze op basis van bruto binnenlands product (bbp) die niet aansluit bij de autonome ontwikkeling van de kosten verbonden aan de Wmo.

Zie voor een uitgebreidere toelichting het hoofdstuk Gemeentefonds.

Armoede en Schulden

Collegetarget schuldhulpverlening: In deze collegeperiode vergroten we de instroom in de schuldhulpverlening door in totaal 15.750 intakes af te nemen en pakken we schulden aan door in totaal 8.200 schuldregelingen te starten

Realisatie 2023: intakes 5.339, gestarte schuldregelingen 1.929

Mijlpaal 2024: intakes 5.250, gestarte schuldregelingen 2.800

Realisatie januari t/m april 2024: intakes 1.699, gestarte schuldregelingen 763

In het jaarverslag van 2023 en de voortgangsrapportage Armoede & Schulden is het aantal intakes over 2023 vastgesteld op 5.326. Dit wijkt af van de hierboven genoemde 5.339 intakes, dat ook de Rekenkamer in haar rapport over de collegetargets heeft opgenomen. De verklaring voor dit verschil zit in de wijze van gegevensselectie. Deze andere gegevensselectie leidt tot een verschil in het aantal intakes over 2023. Vanaf nu zullen we in onze rapportages de gegevensselectie gebruiken die de Rekenkamer hanteert. Om die reden verandert ook het aantal intakes tot en met april zoals opgenomen in de voortgangsrapportage Armoede & Schulden.

Op basis van de resultaten van de eerste vier maanden van 2024 is het halen van de gestelde mijlpaal onzeker. Begin mei liepen zowel de intakes als de gestarte schuldregelingen nog achter op de planning. Voor de intakes richt de afdeling Grip op Geldzaken zich volledig op het bereiken van Rotterdammers met geldzorgen. Dat gebeurt onder meer via vroegsignalering en samenwerking met formele en informele partners in de stad. Om de in 2025 gestelde mijlpalen op intakes en schuldregelingen te halen, is er extra ingezet op het verhogen van instroom bij Grip op Geldzaken en het verhogen van de doorstroom naar de Kredietbank Rotterdam. Daarnaast wordt gewerkt aan het verbeteren van de gemeentelijke schuldenketen en van de informatievoorziening aan de Rotterdammer. Het is op dit moment onzeker of deze inzet voldoende zal zijn om aan het einde van deze collegeperiode de target te behalen.

Taal

Aantal trajecten basisvaardigheden

Realisatie 2023: 9.105 gestarte trajecten basisvaardigheden

Streefwaarde 2024: 6.350 gestarte trajecten basisvaardigheden

Realisatie t/m maart 2024: deze cijfers zijn naar verwachting het derde kwartaal van 2024 bekend

Op 2 februari 2023 stelde de gemeenteraad het beleidskader  Het beleidskader basisvaardigheden 2023-2026 Rotterdam Vaardig Verder, Beter in taal, rekenen en digitale vaardigheden’  vast. Met een realisatie van 9.105 gestarte trajecten basisvaardigheden in 2023 ligt de realisatie ver boven de streefwaarde (6.350 gestarte trajecten basisvaardigheden).  De ambitie voor de huidige collegeperiode is 25.000 gestarte trajecten basisvaardigheden.  

Opvang vluchtelingen Oekraïne

De rijksoverheid bepaalt elk halfjaar hoeveel statushouders - vluchtelingen met een verblijfsvergunning - gemeenten een woning en begeleiding bij de inburgering moeten bieden. De Rotterdamse taakstelling voor de huisvesting van statushouders in 2023 (1.337) is gehaald, Rotterdam heeft 56 statushouders extra kunnen huisvesten. 
Het huisvesten van statushouders blijft echter een uitdaging, gezien de krapte op de woningmarkt en de toename van het aantal te huisvesten statushouders. De huisvestingsopgave statushouders is ook in 2024 een uitdaging: 

Verminderen naastplaatsingen en zwerfafval

Collegedoelstelling: de gemeente vermindert zwerfafval en plaatsingen van vuilnis naast afvalcontainers (hierna naastplaatsingen) in de 20 wijken die het slechtst scoren. Doel in de huidige collegeperiode is een stijging van de CROW-score op plaatsingen naast containers en zwerfafval met gemiddeld 5 procentpunt. De CROW-methode is ontwikkeld om de kwaliteit van de openbare ruimte te meten, waarbij wordt gekeken naar onder mee onkruid, zwerfafval, onderhoud groen en verharding. Bijna alle gemeenten gebruiken deze methode.

Realisatie 2023: 82,49 % niveau B of hoger

Begroting 2024: 83,08 % niveau B of hoger

Realisatie 31 maart 2024: 79,87 % niveau B of hoger

Of de gemeente de doelstelling voor 2024 behaalt, is alleen in te schatten op basis van de resultaten van het eerste kwartaal 2024. Dat is: 79,87% niveau B of hoger. Dit is een stijging van 1,6% vergeleken met  het eerste kwartaal 2023 (78,27%).

De gemeente vergelijkt alleen de scores van het eerste kwartaal, omdat het eerste kwartaal elk jaar bijzondere uitdagingen kent, zoals vuurwerk opruimen, gladheidsbestrijding en kerstbomen ophalen.  

Op dit moment is het fijne zwerfafval op verharding de grootste zorg, omdat dit door het kleine formaat lastig te verwijderen is. Vanaf 2023 is extra ingezet op het behalen van de doelstelling van dit collegetarget door de wijkreinigingsteams.

Er zijn aanzienlijke verschillen tussen de wijken in de plaatsing van huisvuil naast containers en in zwerfafval. Dat benadrukt het belang van een wijkgerichte aanpak. In 2023 zijn er een aantal wijkgerichte maatregelen genomen, zoals extra publieksvoorlichting, meer knijperkasten, werving van meer containeradoptanten en promotie van het gebruik van schoonmaakpakketten. In 2024 continueert de gemeente dit verder.

De NietRNaast-aanpak heeft tot doel de plaatsing van afval naast containers te verminderen. Gebleken is dat deze aanpak succesvol is. De gemeente heeft de NietRnaast-aanpak in 2023 voor heel Rotterdam in uitvoering genomen. Twintig reinigers kregen in 2023 een opleiding tot controleur huisafval. Analyses van de registraties leiden in 2024 tot verdere verbetering van het werkproces. 

Pop-up milieuparken

De gemeente realiseert jaarlijks minimaal 100 pop-up-milieuparken.

Realisatie 2023: 120 pop-up-milieuparken

Realisatie tot mei 2024: 46 

De verwachting is dat de gemeente de doelstelling in 2024 ruimschoots behaalt.

Lachgascilinders

Sinds januari 2023 valt lachgas onder de Opiumwet. Een goede stap met het oog op de gezondheid. Maar de gemeente vindt de uitwerking hiervan terug in de openbare ruimte. Gebruikers dumpen de lachgascilinders in grote hoeveelheden in parken, op straat en in afvalcontainers. De gevolgen, risico's en extra kosten zijn groot. Sinds 1 augustus 2023 neemt de gemeente lachgascilinders in bij de milieuparken. Voor het opruimen van de vele gedumpte lachgascilinders in de buitenruimte wordt de inzet van een gespecialiseerd  bedrijf opgeschaald en gaat de gemeente, naast de huidige inzet van milieucontroleurs, met medewerkers van Schone Stad lachgascilinders opruimen.  Het extra toegekende budget heeft betrekking op de inzameling en verwerking van deze cilinders. De gesprekken met AVR over de verwerkingskosten van lachgascilinders in het restafval zijn nog gaande.

Civiele Kunstwerken

Meerdere bruggen in Rotterdam zijn verouderd en aan groot onderhoud toe. De gemeente werkt aan het grootschalig bruggenprogramma ‘Open/ Dicht’ om een werkwijze te ontwikkelen waardoor de gemeente de beweegbare bruggen en sluizen de komende jaren van het benodigde onderhoud kan voorzien en toekomstbestendig kan maken. De gemeente werkt aan een definitief programmaplan. Ondertussen gaat het geplande onderhoud onverminderd door.

De conservering voor de Erasmusbrug (groot onderhoud) is gestart en wordt in 2024 afgerond.

Het constructief herstel van de brug Parkhaven Oostzijde is sinds februari 2024 in uitvoering.

Biodiversiteit

In 2024 zet de gemeente de ambitie voort om deze collegeperiode 40 hectare bijenlandschap te realiseren door bestaande grasvegetatie om te zetten. De strategische aanpak volgens de methode Groene Cirkels blijft gericht op het versterken, behouden en verbeteren van de ecologische structuur voor wilde bijen. Niet alleen gazons veranderen om te zorgen voor voedsel voor bijen, ook creëert de gemeente diverse verblijfs- en nestplaatsen die onderling verbonden zijn.

Met zorgvuldige locatiekeuze maakt de gemeente ecologische bijenzones op zowel de noordoever als de zuidoever mogelijk. Naar verwachting realiseert de gemeente ongeveer 10 hectare. In 2023 is bijvoorbeeld al een ecologisch bollenlint aangelegd in de wijk Zestienhoven, dat in het voorjaar van 2024 voedsel zal bieden voor de bijen.

Bijstelling van verwachte opbrengsten

Wanneer er meer gebouwd wordt in Rotterdam heeft dat effect op de belastingopbrengsten voor de gemeente. Ook nieuwe inzichten in de waardering van panden en investeringen die Rotterdammers en ondernemers uitvoeren, leiden tot hogere belastingopbrengsten. 

Eind 2023 zag de gemeente als gevolg hiervan al hogere baten voor de onroerendezaakbelasting voor niet-woningen en woningen. Ook voor precariobelasting was dat het geval. Dit resultaat heeft een structurele doorwerking. Dat wil zeggen dat de gemeente deze baten ook voor de komende jaren verwacht. Daarom verwerkt de gemeente deze meeropbrengsten in de meerjarige begroting. 

Het zorgen voor een toekomstbestendige gemeentelijke vastgoedportefeuille

Herijking IHP’s, duurzaamheidsambities
Met de vervanging van de bestaande voorraad vanuit de IHP’s wordt een deel van de duurzaamheidsambitie van de gemeente ingevuld. Met de inzet van het afwegingskader en de beschikbare financiële middelen worden de duurzaamheidsambities bij nieuwbouw, grote renovatieprojecten en onderhoud bepaald. De minimale inzet is en blijft daarbij Bijna EnergieNeutraal Gebouw (BENG). De langetermijndoelstellingen voor de hele portefeuille liggen daarmee nog niet binnen bereik.
Er is en wordt gewerkt aan 80 vastgoedprojecten in de diverse ontwikkelfases. In de IHP’s is ook een 20-jaars aanpak meegenomen. Hiervoor zijn 38 gebouwen geselecteerd waarvan de levensduur met 20 jaar wordt verlengd. Er wordt met name ingezet op het toekomstbestendig maken op het gebied van functionaliteit en duurzaamheid. Dit zal vanaf nu tot en met 2028 worden uitgevoerd. Dit wordt gefinancierd vanuit de Rotterdamse InvesteringsMotor (RIM).
 

Verkoop
Er staan in totaal nog 100 objecten op de verkooplijst. Van deze verkooplijst worden er naar verwachting 64 objecten in 2024 verkocht en de resterende 36 in 2025. Het is mogelijk dat er nog enkele panden van de verkooplijst worden afgehaald. Het college kan besluiten dat deze panden toch nodig zijn voor de gemeentelijke taken en daarom niet worden verkocht.
 

Kadernota Vastgoed
Een nieuwe versie met een aantal technische wijzigingen is eind april voorgelegd aan de raad ter vaststelling.

College

Het college van Leefbaar Rotterdam, VVD, D66 en DENK stuurt in 2024 op de uitvoering van het derde jaar van het coalitieprogramma ‘Eén Stad’.

Koers van de stad

Het college stelt een aantal ambities bij om financiële ruimte te creëren. Zo stelt het college voor volledig te stoppen met het project Koers van de Stad vanaf 2025. Voor 2024 zijn, als gevolg van besluitvorming van de raad uit september 2023, geen activiteiten gepland.

Cultuur voor alle Rotterdammers

• De gemeente voert regelingen uit voor het ondersteunen van creatieve en culturele projecten van makers, platforms, organisaties en andere initiatiefnemers in de stad, zoals onder andere de projectsubsidieregeling. Deze projecten dragen bij aan de nabijheid van cultuur in de gebieden en aan innovatie en ontwikkeling in de culturele en creatieve sector.  In het kader van de Impulsregeling worden in 2024 tien jonge Rotterdamse organisaties gecoacht in hun cultureel ondernemerschap, artistieke kwaliteit en publieksbereik. In het kader van Rotterdam onbeperkt werken vrijwel alle musea en presentatie instellingen aan de toegankelijkheid van mensen met een cognitieve, fysieke of mentale beperking. Zij werken hierin samen met o.a. Humanitas. Ook stelt de gemeente in 2024 dankzij middelen van het Rijk via een nieuwe subsidieregeling middelen ter beschikking voor de ondersteuning van culturele activiteiten voor en door jongeren van 14 tot 27 jaar oud. Rotterdam steunt hiermee zoveel mogelijk initiatieven die de cultuurdeelname van jongeren en hun welzijn bevorderen. Jongeren zelf moeten hierin een stem hebben. Vanaf 18 jaar kunnen ze ook zelf aanvragen.
• In de eerste helft van 2024 evalueren wij de projectregelingen, mede ingegeven door het nieuwe beleidskader 'Van onschatbare waarde. Uitgangspuntennota voor het cultuurbeleid 2025-2028’.
• Om financiële ruimte te creëren stelt het college een aantal ambities bij. Dit betekent dat het budget voor de projectregelingen vanaf 2025 naar beneden gaat. Het totale budget voor het Cultuurplan en de RCB voor 2025-2028 blijft evenwel ongewijzigd.
• Goed werkgeverschap bij instellingen staat onder druk door de hoge inflatie en de stijgende energieprijzen en huren. De gemeente heeft middelen vrijgemaakt om bij te dragen aan een eerlijke beloning voor creatieven in de culturele sector. Platform Arbeidsmarkt Cultuur en Creatieve Toekomst (ACCT) heeft richtlijnen opgesteld, daar waar cao’s ontbreken.
• In januari 2024 verscheen Advies toegang tot cultuur op weg naar een nieuw bestel in 2029 | Advies | Raad voor Cultuur. De nadruk op het bereiken van alle Nederlanders sluit naadloos aan op ons streven om alle Rotterdammers deelgenoot te maken van kunst en cultuur. De spreiding van inzet en middelen is daarmee goed schaalbaar naar de grootstedelijke context, zoals wij in het nieuwe beleidskader toelichten, bijvoorbeeld als het gaat om het bereiken van light users: Rotterdammers voor wie het bezoeken of beleven van cultuur niet vanzelfsprekend is.

Een evenwichtig cultureel ecosysteem

• Er zijn vanuit het culturele veld vijf samenhangende New Deals opgesteld als uitkomst van het advies van de Denktank New Deal Cultuur. Deze deals dragen bij aan de overgang (transitie) van de culturele sector naar een bloeiend geheel. De uitvoering van deze deals is in volle gang. Twee voorbeelden zijn de oprichting van Cultural Bridges (expertisenetwerk van, voor en door grassroots-organisaties) en de eerste Culture Mix Cafés die de waarde van samenwerking tussen culturele en andere sectoren voor het voetlicht brengen. Om financiële ruimte te creëren stelt het college een aantal ambities bij. Dit betekent dat de deals die zijn opgestart worden uitgevoerd. Het budget waarvoor nog geen deals waren opgesteld komt echter te vervallen.
• Per 1 februari 2024 heeft de gemeente ongeveer 140 subsidieaanvragen ontvangen voor de Cultuurplanperiode 2025-2028. Op 28 juni zal de Adviescommissie Cultuur onder voorzitterschap van Mei Li Vos haar advies inclusief een verdelingsvoorstel overhandigen aan het college. Bureau BlueYard organiseert en faciliteert deze adviescommissie. Na de zomerperiode neemt het college een besluit over Cultuurplan 2025-2028. In november stelt de gemeenteraad de begroting vast en wordt het Cultuurplan 2025-2028 inclusief verdelingsvoorstel definitief vastgesteld.Edit

CO2 breed

Collegetarget CO2-reductie: We zetten in op minimaal 25% CO2-reductie voor het stedelijk gebied ten opzichte van 1990.

Realisatie 2023: bekend najaar 2024

Mijlpaal 2024: -20%

Realisatie 2024: bekend najaar 2025

In 2022 was de CO2-reductie 18% ten opzichte van 1990. Dit was de laatste meting. Deze reductie was hoger dan de verwachte 10%. Een verklaring hiervoor is dat het aardgasverbruik sterk is verminderd door de hoge gasprijzen. Deze daling is deels ook het resultaat van de voltooide plannen van het Klimaat Actieplan Rotterdam (KAR). Het KAR laat ook zien welke nieuwe plannen er zijn om de reductie door te zetten naar de collegedoelstelling van 2025. 
 
Om meer te lezen over de (afgeronde) plannen van het KAR, zie de gemeentelijke website.  
De uitgebreide CO2-rapportages zijn te vinden op deze website van de DCMR. 

Schoon, duurzaam en robuust energiesysteem

Op het onderwerp energiesysteem spelen uiteenlopende onderwerpen. De ‘verstopping’ van het elektriciteitsnet – ‘netcongestie’ – is zorgelijk voor de voortgang van de energietransitie in de haven en de kleine kernen. De komende jaren blijft deze ontwikkeling een probleem. Om deze congestie zo veel mogelijk tegen te gaan, is samen met Stedin een strategische actieagenda opgesteld. Ook werkt de gemeente mee aan de realisatie van een grote TenneT-elektriciteitsinfrastructuur in de haven en van de elektriciteitsinfrastructuur van Stedin in de stad. Daarnaast speelt een verkenning van twee eventuele kerncentrales en van aanlandingslocaties voor wind op zee. Het college ondertekende met netbeheerder Stedin een strategische actieagenda. Deze agenda moet de onderlinge samenwerking verder structureren. Verder maakt de gemeente het energiesysteem slimmer door Energy Hubs te ondersteunen en de rol van bi-directioneel laden en energieopslag te onderzoeken. Met de subsidieregeling Smart Energy Systems start de 7e ronde van de stimulering van innovaties in het energiesysteem.   

Zonne-energie

• De hoeveelheid m2 zonnepanelen in Rotterdam wordt jaarlijks gemeten aan de hand van een luchtfoto. Deze foto wordt in het voorjaar van 2024 genomen. In de zomer is het resultaat bekend.   

Windenergie

• Begin 2024 stonden er 88 windturbines op Rotterdams grondgebied. Het gaat om een totaal opgesteld vermogen aan windenergie van circa 340 megawatt. De gemeente werkt aan vier projecten uit de Visie Ruimte en Mobiliteit: Hoeksebaan, Landtong Rozenburg Oost, Beneluxplein, en Charloisse Poort. In het havengebied werkt de gemeente aan behoud en uitbreiding van het opgesteld vermogen. 

 Alternatieve warmte en koude oplossingen 

• De gemeente bereidt zich voor op nieuwe wet- en regelgeving, namelijk de Wet collectieve warmte en de Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie. Zo werkt de gemeente aan het Warmteprogramma, een verplicht programma onder de Omgevingswet vanaf 2026. Onderdeel hiervan is het actualiseren van de WAT-kaart. Deze kaart geeft inzicht in het alternatief voor aardgas en de bronnen, infrastructuur en bijvoorbeeld het isolatieniveau. Ook maakt de gemeente scenario’s voor de ontwikkeling van het warmtesysteem. Bij dit alles betrekt de gemeente steeds meer partners in de stad.  

Schil om de school

Collegetarget Schil om de school: In het schooljaar 2025/2026 hebben 100 basisscholen en voortgezet onderwijs scholen, met een achterstandsscore hoger dan 0, een schil om de school waarin minimaal 1 van onderstaande interventies is opgenomen:

- Tutoren

- Mentoren

- Schoolzorgteams

- Preventief jongerenwerk op school

- Slim organiseren met kunstvakdocenten

- Expeditie Digitaal

Realisatie 2023: 94

Begroting 2024: 87

Realisatie 2024: de volgende meting vindt plaats op 1 november 2024 en wordt opgenomen in de Jaarstukken 2024

Het totaal aantal scholen is toegenomen van 61 in de 0-meting naar 94 scholen in 2023. Daarmee zitten we boven de gestelde mijlpaal van 87 scholen. 77 scholen namen één interventie af, 13 scholen namen twee interventies af en 4 scholen namen drie interventies af. We zien met name een stijging van de interventies Schoolzorgteams en Jongerenwerk. In 2024 onderzoeken we hoe we het bereik van onze interventies kunnen vergroten en de kwaliteit ervan verder kunnen optimaliseren.

Onderwijshuisvesting

De gemeente is verantwoordelijk voor goede huisvesting van scholen in het primair, voortgezet en speciaal onderwijs. In het Integraal Huisvestingsplan (IHP) staat hoe de gemeente de Rotterdamse schoolgebouwen renoveert of vervangt door nieuwbouw. Het Integraal Huisvestingsplan voor de periode 2024-2027 is 15 februari 2024 vastgesteld door de gemeenteraad. De voortgangsrapportage Integraal Huisvestingsplan informeert jaarlijks over de voortgang van het huidige IHP. Voor het jaar 2024 wordt de oplevering van dertien projecten verwacht. Een uitgebreidere toelichting op de voortgang van het IHP staat in de paragraaf ‘projecten’.

Collegetarget

Collegetarget toename sportdeelname: realisatie van 10% toename in de sportdeelname (inclusief urban sports) in de periode 2022-2026.

Realisatie seizoen ’22-’23: 63%

Mijlpaal seizoen ’23-’24: 64%

Realisatie seizoen ’23-’24: 64%

Metingen vinden tweejaarlijks plaats in april en november.  Het resultaat van seizoen ’23-’24 is uitgekomen op 64%. Hiermee is de tussentijdse target gehaald.

Stimuleren sport en bewegen

Het Rijk heeft aan de gemeente Rotterdam de brede SPUK-regeling toegekend. Deze regeling houdt in dat de gemeente geld krijgt voor maatschappelijke versterking door sport en beweging, gezondheidsbevordering, cultuurparticipatie en de sociale basis 2023-2026. Met deze regeling kan de gemeente een impuls geven aan de integrale aanpak preventie. Sport en bewegen is vanaf 2024 onderdeel van ketenaanpakken die bijdragen aan het terugdringen van gezondheidsachterstanden. Daarmee is een duidelijke link gelegd tussen sport, welzijn en zorg.

De gemeente zet intensief in op het verbeteren van het sporten en bewegen voor mensen met een beperking met het plan van aanpak Rotterdam Sport Onbeperkt.

De gemeente stelt meer sportparken open om meer publieke sportvoorzieningen te realiseren. Een voorbeeld hiervan is het sportcomplex aan de Folkert Elsingastraat. Zo worden openbare sportassen (inrichtingen van de buitenruimte die uitnodigen tot bewegen) gecreëerd met toegankelijke sporttoestellen die aansluiten op de behoefte in de wijk. Voor urban sports wordt, samen met de urban sporters en de aanbieders van urban sports, een uitvoeringsagenda opgesteld. De gemeenteraad wordt hier in het derde kwartaal 2024 over geïnformeerd.

De subsidieregeling Lekker Fit! primair onderwijs 2023-2024 wordt niet voortgezet. Een nieuwe aanpak voor kinderen met overgewicht en motorische achterstanden wordt uitgewerkt met partners in de stad.   

Rotterdam heeft zichzelf ten doel gesteld om in 2026 het Global Active City (GAC) label te halen. Dit is een bevestiging van de werkwijze om meer domein overstijgend samen te werken aan het stimuleren van een gezonde en actieve leefstijl voor alle Rotterdammers. In het kader van deze ambitie heeft het college zich recentelijk aangemeld als partnerstad van het Active Well-being Initiative, de organisatie die het GAC-label verstrekt. Hiermee komt Rotterdam in contact met het netwerk en is er toegang tot kennis en best practices van andere ‘active cities’. Na het raadplegen van de beschikbare kennis volgt een verkenning en beoordeling op welke onderdelen Rotterdam zich verder moet ontwikkelen om het Global Active City-label te ontvangen.

Openbaar groen

Collegetarget meer groen: In deze collegeperiode komt er 20 ha groen bij, of de planvorming hiervoor wordt afgerond met de bedoeling uitvoering ervan uiterlijk in 2026 te starten.

Realisatie 2023: 8,1 ha

Mijlpaal 2024:  10 ha

Realisatie 30 april 2024: nog niet bekend

De gemeente werkt met een Groenagenda om de collegetarget te realiseren. Op 20 juni 2023 heeft het college het actieplan Rotterdam gaat voor groen 2023-2026 naar de gemeenteraad gestuurd. Dit actieplan bundelt de inzet van de gemeente op vergroening, klimaatadaptatie (Weerwoord) en biodiversiteit. De Voortgangsrapportage 2023 is afgerond en ter informatie aangeboden aan de gemeenteraad.

Meerdere projecten zijn in voorbereiding en uitvoering. Zo wordt bijvoorbeeld Ericaplein eind april 2024 opgeleverd en is het Driehoeksplein in uitvoering genomen.

Wijkveiligheid

Collegetarget Veilig

• De Veiligheidsindex (VI) binnen het Wijkprofiel heeft in 2026 een gemiddelde score die gelijk of hoger is dan de gemiddelde score op de VI in 2022 (110).
• De 5 laagst scorende wijken *) op de VI van 2022 (Carnisse, Hillesluis, Tussendijken, Tarwewijk, Lombardijen) laten in 2026 een stijging van tenminste 5 punten zien ten opzichte van 2022.

*) De atypische wijken Zuiderpark/Zuidrand, CS-kwartier, Cool, Zuidplein blijven buiten beschouwing.

Realisatie 2023: De laatste meting van de collegetarget was in 2023 en is gepubliceerd in de Veiligheidsindex 2024. De gemiddelde score van de Veiligheidsindex 2024 voor Rotterdam daalt van 110 naar 105. De streefwaarde voor 2024 is daarmee niet behaald. De streefwaarde voor 2024 is behaald in Carnisse, Hillesluis, Tussendijken en Lombardijen, maar niet in de Tarwewijk.

Mijlpaal 2024 en realisatie 2024: De volgende meting is in 2025.

In samenwerking met de wijkraad, bewoners en wijkprofessionals heeft de gemeente acties uitgevoerd die gericht zijn op het vergroten van de wijkveiligheid. Dit door onder andere de inzet van verschillende projecten en programma’s. Bijvoorbeeld op veiligheidsbeleving en door het aanpakken van winkelstraten.  

In het tweede kwartaal van 2024 voltooit de gemeente de uitvoering van het cameraproject Bloemhof. Het gaat om een uitbreiding met 9 camera’s. Vaak zijn het jongeren met crimineel gedrag die de openbare orde verstoren. Het doel van dit project is om de openbare orde te herstellen. Andere cameraprojecten zijn nog niet vastgesteld.

Toezicht en handhaving

Wijkhandhavers

In 2024 ontwikkelt de rol van wijkhandhaver verder. ‘Wijkhandhaver’ is een onderdeel van een functie. Daarom is er geen aparte werving voor wijkhandhaver, maar is deze rol deel van de werving en selectie van nieuwe handhavers. De ontwikkeling van de opleiding ‘wijkgericht werken’ is gestart. Voor de zomer van 2024 moeten 39 wijkhandhavers zijn opgeleid. Zij kunnen vervolgens in elke wijk als wijkhandhaver starten.  

Rotterdamse Verkeeraso-aanpak 

In juni 2023 startte de Aanpak verkeersaso’s. In 2024 gaan de acties door. 

Taxihandhaving

Het team Bikers handhaaft ’s nachts en in de weekends op de naleving van taxiregelgeving. Werving van personeel voor het team Bikers is onderdeel van de werving van handhavers. Versterking van het team moet in 2024 een ruimere taxihandhaving mogelijk maken.  

Zelfstandig arrestantenvervoer  

Na Amsterdam en Utrecht gaan Rotterdamse handhavers zelfstandig arrestanten naar het politiebureau vervoeren. Deze nieuwe taak is een onderdeel van de professionalisering van de handhaving. Rotterdam is in april 2024 gestart met een pilot in het Centrum en op Zuid. De pilot duurt een jaar. 

Seksuele straatintimidatie 

In 2023 zijn de handhavers getraind op bewustwording van seksuele straatintimidatie. Maandelijks voeren zij preventieve acties uit op hotspots. Op 19 maart 2023 nam de Tweede kamer het wetsartikel Seksuele Intimidatie aan. De voorbereiding op de handhaving van dit wetsartikel bereidt de gemeente voor met het Openbaar Ministerie, politie en het ministerie van Justitie & Veiligheid. Onderdeel van de voorbereiding is een pilot, die naar verwachting in juli 2024 start. 

Wijkhubs

Handhavers zijn zo zichtbaar en benaderbaar mogelijk. Het is de vraag hoe en wat in de wijken het meest effectief is. Per wijk wordt getoetst wat het beste werkt. De vraag is of dit is door inzet van handhaving in een wijkhub of door inzet op straat. In enkele wijken vinden in de wijkhub vanuit Toezicht en Handhaving minimaal een keer per maand inloopspreekuren plaats. In 2024 wordt dit uitgebreid naar andere locaties. Ook vindt oriëntatie plaats op een andere inrichting van de spreekuren. 

Gezond 010: het akkoord

Preventieve gezondheidsaanpak

In het eerste kwartaal van 2024 heeft de gemeenteraad de nieuwe Gezondheidsaanpak ‘Gezonder 010’ ontvangen.  In 2024 zijn 17 beloftevolle preventieve activiteiten ondersteund vanuit het Subsidiekader ’Goed voor elkaar met minder zorgen’. Het doel van deze projecten is bij te dragen aan gezondere Rotterdammers en het dempen van zorgvragen rond ouderen en GGZ. 

Waarborgen van de kwaliteit van de kinderopvangvoorzieningen

De uitvoering van het toezicht op de kinderopvang door de GGD door jaarlijkse onderzoeken ligt op schema. De GGD signaleert dat met name incidentele inspecties gemiddeld meer tijd kosten dan ervoor staat, maar verwacht alle door de gemeente Rotterdam ingekochte onderzoeken in 2024 te kunnen uitvoeren. 

In 2024 is op regioniveau voor het eerst extra toezichtcapaciteit ingekocht om bij onvoorziene situaties in gemeenten in de regio Rotterdam-Rijnmond in te kunnen zetten. 

Op verzoek van de gemeente Rotterdam besteedt de GGD in 2024 bij de helft van de jaarlijkse onderzoeken extra aandacht aan bekendheid met de Meld- overleg- en aangifteplicht kindermishandeling (Moa). Moa verplicht mensen die werken in de kinderopvang tot actie over te gaan bij een vermoeden van mishandeling of seksueel misbruik van een kind, door iemand die werkt in de kinderopvang.  

Bevorderen, beschermen en bewaken gezondheid  

De wettelijke taken die de GGD uitvoert binnen de gemeenschappelijke regeling zijn vastgelegd in een meerjarenbegroting, dit worden basistaken genoemd. Daarnaast voert de GGD enkele aanvullende taken uit voor de regiogemeenten, dit zijn plustaken. Er vindt twee keer per jaar verantwoording plaats aan het Algemeen Bestuur van de GGD met een tussentijdse- en een jaarrapportage. 

Hieronder worden een aantal taken toegelicht die voor de gemeente Rotterdam dringend zijn of worden uitgevoerd buiten de regiobegroting op basis van aanvullende financiering vanuit de gemeente of vanuit het Rijk. 

Verhogen vaccinatiegraad 

Steeds minder kinderen worden ingeënt met vaccinaties die het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) aanbiedt. Deze dalende trend is in Rotterdam nog sterker dan in veel omliggende gemeenten. Ook tussen de wijken in Rotterdam zijn grote verschillen in de vaccinatiegraad. Door deze dalende vaccinatiegraad heeft Rotterdam te maken met uitbraken van besmettelijke en potentieel dodelijke infectieziektes zoals mazelen en kinkhoest. Samen met het Centrum voor Jeugd en Gezin zet de GGD zich in voor het verhogen van de vaccinatiegraad. Ook is de gemeente Rotterdam betrokken bij de lobby richting het ministerie van VWS om meer middelen vrij te krijgen voor het verhogen van de vaccinatiegraad. Het verhogen van de vaccinatiegraad vraagt een lange adem. Het zal enkele jaren duren voordat dat resultaat is te zien in de cijfers. 

Ontwikkeling bijstandsvolume

Collegetarget minder Rotterdammers in de bijstand: In deze collegeperiode (eind 2025) daalt het aantal bijstandsuitkeringen in Rotterdam naar 30.000

Realisatie 2023: 32.649

Mijlpaal 2024: 31.350

Realisatie 30 april 2024: 32.709
Het bijstandsvolume in de eerste vier maanden van dit jaar laat een stabiel beeld zien. Het Rotterdamse bijstandsvolume bedroeg eind april 2024 32.709 uitkeringen. Dat is 60 meer dan het begin van dit jaar. Het is nog onduidelijk hoe het bijstandsvolume zich precies gaat ontwikkelen. De ambitie om te dalen naar 31.350 bijstandsuitkeringen eind 2024 is daarmee nog uitdagender. Dit beeld sluit aan met de laatste ramingen van het Centraal Planbureau, waarbij wordt uitgegaan van een stijging (+ 2%) van het landelijke gemiddelde bijstandsvolume. In de eerste tertaalmonitor Werk en inkomen 2024 (half juni) lichten we toe hoe we de collegetarget in het vizier denken te houden.

Huiselijk geweld

Het Verandertraject Huiselijk Geweld is afgerond. Het in januari vastgestelde nieuwe beleidskader Samen naar een toekomst zonder geweld (2024-2027) neemt onderdelen mee uit het Verandertraject. Het gaat hierbij onder andere om het werken met ervaringsdeskundigen, het plegerperspectief en het bieden van passende hulp door middel van het huiselijk geweld arrangement. Daarnaast is er meer aandacht voor (het voorkomen van) femicide. We werken hierbij samen met de Beschermpartners en leren met en van elkaar in de Huiselijk Geweld leerwerkplaats.  Een belangrijk speerpunt is het inzetten op preventie: het vergroten van kennis over huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel geweld zodat signalen eerder worden opgepakt en gemeld en tijdig de juiste hulp kan worden ingezet.

Jeugdzorg

Hervormingsagenda en regionale opdracht kostenbeheersing

De kosten voor de jeugdzorg binnen de gemeente Rotterdam zijn het afgelopen jaar fors toegenomen. Daarom is behalve de Rotterdamse Bestuursopdracht Zorg (BOZ), ook een Regionale Bestuursopdracht Kostenbeheersing (RBOK) gestart. Samen met regiogemeenten en de jeugdzorgaanbieders werkt de gemeente Rotterdam aan het terugdringen van de kostenstijging. In het eerste kwartaal van 2024 heeft het Algemeen Bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Jeugdzorg Rijnmond (GRJR) hiervoor een maatregelenpakket vastgesteld. De uitvoering is in het tweede kwartaal van 2024 gestart. 

Veel van de acties uit de landelijke Hervormingsagenda Jeugd komen terug in de maatregelen van de BOZ of de RBOK. De acties hebben ook een verband met de ontwikkelopgaven uit de lokale en regionale contracten voor jeugdhulp en met andere landelijke programma’s voor jeugd, zoals het Toekomstscenario Kind en gezinsbescherming en Passend Onderwijs. 

Toekomstscenario Kind- en gezinsbescherming

Het doel van het Toekomstscenario is een samenhangend systeem- en mensgerichte keten voor waarbij sprake is van onveiligheid en/of huiselijk geweld. Een wijkteam biedt hulp en ondersteuning aan kinderen, volwassenen, huishoudens en gezinnen. Een regionaal veiligheidsteam ondersteunt zo nodig het wijkteam. Het regionaal veiligheidsteam bestaat uit professionals met expertise over en bevoegdheden voor veiligheid in de thuissituatie. 

Vanuit het landelijk programmaplan werken Rijk, VNG, Gecertificeerde Instellingen, Veilig Thuis organisaties, Raad voor de Kinderbescherming en cliëntvertegenwoordigers samen aan de uitwerking van het Toekomstscenario. Gemeente Rotterdam is aangesloten bij het uitvoeren van het landelijke programmaplan. 

Op regionaal niveau is met de partners een governance structuur ingericht met aandacht voor een goede verbinding met de Hervormingsagenda Jeugd. De analyse/verkenningsfase is begin 2024 afgerond wat leidt tot een meerjarig ontwikkel- en implementatieproces op regionaal en lokaal niveau. 

De gemeente Rotterdam werkt in 2024 (opnieuw) actief mee aan de proeftuin en werkt zo mee aan het Toekomstscenario. De proeftuin betekent: ervaringen uit de praktijk gebruiken voor (door)ontwikkeling, uitwerking en versteviging van beleid en uitvoering binnen de kind- en gezinsbeschermingsketen op zowel lokaal, regionaal als landelijk niveau. 

Gecertificeerde Instellingen (GI’s) 

De gecertificeerde instellingen ervaren blijvend last door de krappe arbeidsmarkt, hoog ziekteverzuim en verloop. Hierdoor blijft het voor hen een uitdaging om de kwaliteit van hulp te bieden aan gezinnen die te maken hebben met een jeugdbeschermingsmaatregel. Ondanks intensieve werving lukt het nog onvoldoende om het tij te keren. GI’s in de regio Rijnmond maken daarom afspraken over een goede verdeling van de instroom. De landelijke tarieven en caseloadnorm voor de GI’s zijn vastgesteld, waardoor zij kunnen inzetten op het verlagen van de caseload. De verwachting is dat zo de werkdruk en het hoge verloop en verzuim omlaag gaat. Maar dit blijft onzeker vanwege de krapte op de arbeidsmarkt. De wijkteams zetten steeds meer in op intensievere en specialistische hulp en op specialisten om jeugdbeschermingsmaatregelen te voorkomen, waardoor een dalende trend is ingezet. Het lastige is dat de krapte op de arbeidsmarkt ook invloed heeft op de capaciteit en werkdruk bij de wijkteams.

Naar behoefte passende (langdurige) ondersteuning Wmo-arrangementen

In 2024 geldt nog steeds het vaste abonnementstarief voor de eigen bijdragen in de Wmo. Daardoor kunnen ook mensen met een hoger inkomen gebruikmaken van schaarse Wmo-voorzieningen. Dit helpt niet voor de houdbaarheid van de ondersteuning. In G4- en VNG-verband heeft de gemeente Rotterdam overlegd over het wetsvoorstel Eigen bijdrage Wmo. Deze wet treedt op zijn vroegst in 2026 in werking en dat is later dan voorzien. Het onlangs afgesloten hoofdlijnenakkoord maakt geen melding van het doorzetten van het wetsvoorstel.

 De Tweede Kamer heeft vorig jaar het wetsvoorstel Resultaatgericht beschikken Wmo niet in behandeling genomen, omdat er te weinig politiek draagvlak voor was. De handreiking passend beschikken, die de VNG als vervolg hierop in 2023 heeft ontwikkeld, werd in het eerste kwartaal van 2024 door het VNG-bestuur ingetrokken. Gemeente Rotterdam is in G4-verband met VWS in overleg over het verdere beleid voor resultaatgericht beschikken. We blijven hierover in gesprek met het Rijk.

De gemeente Rotterdam blijft een bijdrage leveren aan het houdbaarheidsonderzoek Wmo dat nu wordt uitgevoerd. De historische schets voor dit houdbaarheidsonderzoek werd onlangs aan de Tweede Kamer aangeboden. Kamerbrief over Houdbaarheidsonderzoek Wmo 2015 | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl 

 In 2024 is verder gewerkt aan een andere invulling van de raadsmonitor Zorg, Welzijn en Wijkteams (Wmo en jeugdhulp). De eerste raadsmonitor nieuwe stijl (over heel 2023) is afgerond in het begin van het tweede kwartaal van 2024 (https://gemeenteraad.rotterdam.nl/Document/View/eae19c06-8095-4f76-a81d-e614b3bca730) .

Inkoopstrategie doelgroepenvervoer

In april 2024 heeft het college de inkoopstrategie doelgroepenvervoer 2025 vastgesteld. Het college kiest voor een contract voor alle doelgroepen en wil daarvoor één hoofdaannemer contracteren. Met één opdrachtnemer die de regie voert, wil het college dat de schaarse capaciteit aan chauffeurs en voertuigen zo efficiënt mogelijk voor alle doelgroepen wordt ingezet. Anders dan in het huidige contract kiest het college voor meerdere KPI’s die het mogelijk maken om op de prestaties van de vervoerder te sturen. 

De Inkoopstrategie is besproken in de gemeenteraad op 25 april 2024. Een aantal moties zijn aangenomen. In mei en juni werkt de gemeente de aanbestedingsstukken uit, de publicatie daarvan is begin juli 2024. 

Inkoop Wmo

In de eerste helft van 2024 is de nieuwe Wmo inkoop gestart, die gericht is op de ingangsdatum van 1 januari 2025. In deze nieuwe inkoop zijn de ambities uit het beleidsplan Heel de Stad en de doelstellingen uit de Bestuursopdracht Zorg verwerkt. Het doel is om zorg beschikbaar te houden voor Rotterdammers die zorg het hardst nodig hebben. De inkoop loopt tot nu toe volgens planning. 

Bestuurlijke Opdracht Zorg (BOZ)

De vraag naar zorg blijft groeien. Door de stijgende hulpvraag groeit de druk op zorgmedewerkers en stijgen de zorguitgaven voor de gemeente. Houdbaarheid, uitvoerbaarheid en betaalbaarheid van de zorg staan daardoor onder een toenemende druk. De bestuursopdracht Zorg is bedoeld om oplossingen te bedenken om de groeiende vraag en daarbij oplopende (gemeentelijke) zorguitgaven te remmen en deze zorg voor de Rotterdammers toekomstbestendig te houden.   

Eind april is het integrale plan BOZ ‘Passende Zorg voor Heel de Stad’ ter vaststelling aangeboden aan de gemeenteraad. Het plan is het kader om Rotterdammers maatschappelijke ondersteuning en jeugdhulp te bieden. En het is het kader waarbinnen de BOZ wordt uitgevoerd. Het plan is een aanvulling op het bestaande beleidskader ‘Heel de Stad'. Met deze aanvullingen op het beleid blijft de gemeente de uitgangspunten van ‘Heel de Stad’ gebruiken, maar passend binnen de beperkte arbeidscapaciteit en middelen. Rekening houdend met schaarste zijn keuzes expliciet geformuleerd, herpositioneert de gemeente zichzelf op een aantal vlakken en krijgen bepaalde aspecten meer aandacht. Het doel is dat maatschappelijke ondersteuning en jeugdhulp - nu en in de toekomst - houdbaar, uitvoerbaar en betaalbaar zijn. 

 In 2023 zijn aanpassingen doorgevoerd. Die zijn gericht op de interne sturing en het doorbreken van automatismen bij de Wmo en Jeugdhulp. Eind april 2024 zijn nieuwe maatregelen gepresenteerd, die samen met zorg- en welzijnsaanbieders zijn ontwikkeld. Zij onderschrijven de problemen en noodzaak tot verandering, ook vanwege grote problemen op de arbeidsmarkt.  Met deze nieuwe maatregelen is de gemeente kritischer bij de afweging wie (meteen) toegang krijgt tot zorg en wie niet. En wie mogelijk ook geholpen is met andere vormen van hulp. 

Onvoldoende bestaanszekerheid van mensen op het gebied van wonen, werk/dagbesteding en geld, heeft effecten op het gebruik van gemeentelijke zorg. De gemeente is in januari 2024 gestart met twee pilots in Bloemhof en Schiebroek. Het doel is om de instrumenten van de professionals in het sociaal domein op deze gebieden aan te vullen zodat zij beter kunnen inzetten op bestaanszekerheid. Dit doet de gemeente onder andere door de professionals meer te verbinden met het (informele) netwerk in deze wijken (samenredzaamheid). De verwachting is dat door meer aandacht te besteden aan bestaanszekerheid van Rotterdammers, de (toekomstige) zorgkosten dalen. Zo helpt het project mee aan het afremmen van de groei van de totale zorgkosten. 

Binnen de gemeentelijke organisatie verandert de manier van denken over zorg en ondersteuning. Niet elke hulpvraag is een zorgvraag. Er is sprake van het begin van een cultuuromslag: medewerkers bekijken met elkaar kritisch de toegang en het herijken van de dienstverlening. Daarnaast is een andere blik op zorg van de samenleving nodig. Een mentaliteitsverandering waar iedereen aan kan bijdragen. Zo ontwikkelt de gemeente samen met Conforte en andere organisaties de campagne ‘Praat vandaag over morgen’. Deze campagne is gebaseerd op de landelijke campagne van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. 

Ondanks de inspanningen is in de nieuwe meerjarenprognose een groot extra tekort te zien op de zorguitgaven. Bij Jeugd wordt een grote stijging van (vooral de regionale) zorguitgaven verwacht. Bij de Wmo stijgen de lasten vooral door nieuwe (hogere) inkooptarieven. We zien echter kansen om ingrepen te doen buiten het zorgdomein om de stijgende zorguitgaven te dempen. Bijvoorbeeld op het gebied van werk en wonen. Daarom is de reeks van de BOZ in de komende jaren bijgesteld.

Kwetsbare Rotterdammers doen mee

Sinds medio 2023 neemt de druk op de opvang voor volwassenen toe door een verhoogde instroom en een stagnatie in de uitstroom mede door een afnemende beschikbaarheid van woningen. In relatief korte tijd zijn ruim 100 extra (veelal tijdelijke) plekken in het woonzorglandschap gerealiseerd om deze druk op de opvang te verminderen. De hoge instroom en de krappe woningmarkt maken het lastig om een aantal ambities van het plan van aanpak ‘Op weg naar herstel en een thuis’ te realiseren, waaronder het terugdringen van de verblijfsduur in de opvang en de ambities met Wonen Eerst waaronder Housing First. 

EU-arbeidsmigranten

Het college heeft op 5 maart 2024 het Actieplan Buitenslapers vastgesteld. Met dit actieplan wil de gemeente samen met partners de toename van de buitenslapers verminderen en de overlast aanpakken. Rotterdam heeft een groeiend aantal buitenslapers in de stad. Rotterdammers ervaren meer overlast van deze groep. Er zijn ook steeds meer niet-rechthebbende dakloze EU-migranten op straat die overlast veroorzaken. In het actieplan staan 18 maatregelen om het aantal buitenslapers terug te dringen en de overlast tegen te gaan. De maatregelen zijn gericht op het tegengaan van dakloosheid, het bieden van perspectief, het aanpakken van hardnekkige overlastgevers en omgevingsbeheer. Eén van de maatregelen in het actieplan is laagdrempelige opvang voor dakloze EU-migranten. Vanaf 1 juni 2024 moeten 60 niet-rechthebbende dakloze EU-migranten terechtkunnen in een speciale opvang. Zowel ’s nachts als overdag. Overdag worden verschillende hulpverlenings- en zorgtrajecten aangeboden. Doel is het werken aan perspectief: begeleiding naar werk of terugkeer naar het land van herkomst. De opvang is vrijwillig, maar absoluut niet vrijblijvend. Iedereen die mee wil doen, willen we helpen. Wanneer dak- en thuislozen weigeren hieraan mee te werken en overlast blijven veroorzaken, bouwen we een persoonlijk dossier op met als mogelijk gevolg dat de IND kan vaststellen dat er geen sprake is van rechtmatig verblijf. Als de dakloze dan niet zelf vertrekt, wordt hij door de Dienst Terugkeer & Vertrek uitgezet.

Ouderen

De met samenwerkingspartners opgestelde actieagenda Goud voor Oud is op 15 februari 2024 in de gemeenteraad besproken. Met de meeste uitvoerende partners zijn afspraken gemaakt voor de uitwerking en uitvoering in de komende jaren. De collegeprioriteiten zoals de wijkrestaurants, huismeesters en Thuisplusflats gaan onverminderd door in deze Collegeperiode. Door het verschuiven van middelen kunnen de bezuinigingen in 2025 worden opgevangen, waardoor de actieagenda Goud voor Oud en de inzet op dementie doorloopt in 2025.De komende jaren is ruim 2 miljoen euro beschikbaar gesteld met een subsidieregeling om de komst 
van nieuwe zorg- en wijkrestaurants te ondersteunen en bestaande restaurants te stimuleren om hun bedrijfsvoering te verduurzamen. In 2024 ondersteunen we 15 zorg- en wijkrestaurants voor ouderen. Dit college vindt zorg- en wijkrestaurants belangrijk omdat ouderen elkaar daar kunnen ontmoeten en samen een betaalbare, gezonde maaltijd kunnen nuttigen. Samen eten is immers gezellig en voorkomt eenzaamheid.

Een ander onderdeel van de actieagenda voor ouderen is de inzet van sociale huismeesters in seniorencomplexen. Dit doen we in samenwerking met de wooncorporaties. Deze huismeesters dragen bij aan sociale cohesie en sociale veiligheid. Hiermee ondersteunen ze ouderen om langer thuis te kunnen wonen. Inmiddels is samen met welzijn en de corporaties gestart met het opstellen van een profiel voor de sociale huismeesters en ontstaat een gezamenlijk beeld over de invulling.

In enkele complexen is er sprake van overlast, waardoor ouderen zich onveilig voelen. In die complexen zetten we, samen met de woningcorporaties, in op het verhogen van de veiligheid. In 2024 is er in een complex tijdelijk beveiliging ingezet, aanvullend op andere veiligheidsmaatregelen, om verdere overlast te voorkomen.

In 2024 zetten wij ons in om zoveel mogelijk trainingen over dementie te geven, over het signaleren van dementie en de ondersteuning en inclusie van mensen met dementie en hun mantelzorgers. Inmiddels zijn er 5 trainingen gegeven en er staan er voor de komende maanden ook 5 gepland. We zijn in gesprek over uitbreiding van het aantal trainingen na de zomervakantie. Daarnaast geven 15 getrainde gezondheidsvoorlichters dementie voorlichting aan migrantenouderen. Er zijn tot nu toe 10 voorlichtingsbijeenkomsten geweest. De inzet op dementie is op 29 mei beloond met het wederom verkrijgen van het predicaat dementievriendelijke stad.

Met de middelen voor valpreventie uit het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) voeren we samen met de partners in de stad de landelijke ketenaanpak in Rotterdam in. Met de campagne ‘Kleine val. Grote gevolgen’ hebben we ingezet op bewustwording van oudere mensen van het risico om te vallen. Want als je het weet, kun je er wat aan doen. In alle gebieden zijn Smart floors beschikbaar, zodat ouderen hun valrisico kunnen inschatten. 

We zijn in gesprek met de partners over het verder opschalen van het aantal trainingen in alle gebieden.

Collegetarget woon(zorg)concepten

In de collegeperiode 2022-2026 realiseert de gemeente minimaal 14 Thuisplusflats voor ouderen en start de gemeente met de bouw van nieuwe woon(zorg)complexen voor ouderen. Het gaat om in totaal 24 voorzieningen. 

Realisatie 2023: 2 

Mijlpaal 2024: 16 

Realisatie cumulatief t/m 30 april 2024: 3 

Het doel van het college is dat ouderen in Rotterdam zo prettig mogelijk oud worden. Het collegedoel bestaat uit twee onderdelen: de uitbreiding van het aantal Thuisplusflats en de bouw van nieuwe woon(zorg)complexen. In 2022 is gestart met de nieuwbouw van Simeon en Anna (Feijenoord). In 2023 is gestart met de bouw van Odeon (Centrum) en het optoppen van de Klapwiek (Prins Alexander). De werkzaamheden voor het optoppen van de Klapwiek vinden in eerste instantie in de fabriek plaats en daarmee kan dit nieuwbouwproject nog niet meegeteld worden voor devcollegetarget (telling voor de definitie van het collegetarget is vanaf de eerste handeling op locatie). De start bouw op locatie van De Klapwiek is naar verwachting in de loop van het tweede kwartaal 2024. In het eerste kwartaal 2024 is ook gestart met het nieuwbouwproject Kruisnetlaan (Hoogvliet). 

Om uit te breiden naar 20 Thuisplusflats loopt er een aanbesteding.  De aanmeldingen zijn beoordeeld en eind april 2024 is de dialoogfase gestart. De verwachting is dat de nieuwe contracten rond de zomer 2024 ingaan.  

Heel de stad: Welzijn

De subsidieregeling Couleur Locale is herijkt, waardoor in 2024 meer organisaties uit de wijken subsidie kunnen aanvragen. Op basis van de nieuwe subsidieregeling Couleur Locale zijn voor het gehele jaar 2024 in totaal 77 subsidies verleend. Er is nog financiële ruimte voor meer aanvragen. Het voornemen is om hiervoor een tweede ronde te organiseren.

Informele leerondersteuning

Begin 2024 is een nieuwe subsidieregeling beschikbaar gesteld voor informele leerondersteuning. Het gaat om subsidies aan organisaties die huiswerkbegeleiding, examentraining en bijlessen verzorgen voor jonge Rotterdammers die niet van huis uit deze ondersteuning kunnen ontvangen.   

De aangevraagde subsidies zijn hoger dan het beschikbare budget van € 800.000 voor de schooljaren 2024-2025 en 2025-2026. Er vindt tijdige beoordeling plaats van de aanvragen, zodat de aanvragende organisatie ruim voor het begin van het nieuwe schooljaar weten of ze de gevraagde subsidie krijgen. 

Jongerenhubs voor talentontwikkeling

Het college wil jongeren meer ruimte geven. Daarom zet het college in op hubs als ontmoetingsplekken voor en door jongeren. In 2023 zijn er 9 geopend en in 2024 vindt verspreid over het jaar de opening plaats van nog eens 21 hubs. Het doel is dat in het eerste kwartaal van 2025 alle 33 jongerenhubs open zijn. 

Jeugdpreventie

Collegetarget Jeugdpreventie: Vanaf 2023 ronden jaarlijks gemiddeld 5.000 kinderen en jongeren (en/of hun ouders/verzorgers) een goed onderbouwde of bewezen effectieve preventieve jeugdinterventie af.

Realisatie 2023: realisatie bekend bij Tweede herziening 2024

Mijlpaal 2024: 5.000

Realisatie tot en met april 2024: realisatie bekend bij Tweede herziening 2024

In 2024 is subsidie gegeven voor interventies voor minimaal 6.400 jeugdigen en/of hun ouders. In mei dit jaar, bij het schrijven van deze bijdrage voor de voorjaarsnota, waren er nog geen realisatiecijfers over 2023 en 2024 beschikbaar. Volgens de afspraken in het definitieboekje voor de collegetargets volgt bij de tweede begrotingsherziening 2024 een rapportage over zowel de voortgang in 2024 als de realisatie van heel 2023.  

Omdat bij de halfjaarrapportage over 2023 de cijfers iets achterbleven, ten opzichte van de verwachting op basis van de gesubsidieerde aantallen in combinatie met het verwachte bereik- en uitvalpercentages, zijn er in 2023 en het eerste kwartaal van 2024 verschillende acties geweest om het bereik te vergroten en de uitval van deelnemers te verkleinen. Zo zijn er workshops georganiseerd voor de aanbieders van jeugdpreventie om de informatie over trainingen beter te laten aansluiten bij ouders en verwijzers, en om uitval tijdens de trainingen te verminderen. Deze activiteiten vonden plaats in het laatste kwartaal van 2023 en het eerste kwartaal van 2024.  

Daarnaast is het overzicht van gesubsidieerde preventieve jeugdinterventies per 2024 op leeftijd ingedeeld in plaats van op thema. Verwijzers kunnen nu makkelijker de informatie vinden die zij nodig hebben om kinderen, jongeren en ouders door te verwijzen. Bij de rapportage van de halfjaarcijfers 2024 krijgen we een indruk van het aantal deelnemers over het lopende jaar. We krijgen signalen van schoolmaatschappelijk werk dat de indeling van de preventieve jeugdinterventies op leeftijd als prettig wordt ervaren. Ook is de informatie op deze manier voor de interne begeleiders makkelijker doorzoekbaar.

Preventieve ondersteuning

Schoolmaatschappelijk werk (SMW), Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) en Schoolzorgteams (SZT) 

Het Schoolmaatschappelijk werk en CJG dragen met hun verwijzingen naar het preventieve aanbod bij aan het bereik van de preventieve interventies van het subsidiekader Jeugdpreventie. Door de positie van het schoolmaatschappelijk werk in schoolzorgteams en de korte lijnen met het CJG normaliseren zij signalen en zorgen van ouders en het schoolteam over opgroeien en opvoeden van kinderen/leerlingen en zorgen zij ervoor dat signalen waarvoor niet direct jeugdzorg nodig is worden opgepakt in het preventieve wijknetwerk. Dat wijknetwerk vormt zich steeds meer als een schil om de school heen.  

In het eerste kwartaal van 2024 waren 111 schoolzorgteams operationeel die 114 schoollocaties bedienen. De deelnemers van een schoolzorgteam zijn het wijkteam, de schoolcontactpersoon van het samenwerkingsverband, het schoolmaatschappelijk werk en de intern begeleider van de school. Het eerste kwartaal 2024 lag de focus op de structurele borging en bekostiging van de schoolzorgteams. Daarnaast hebben de schoolzorgteams en de gemeente Rotterdam de wens dat het CJG zich aansluit. Er is in het schooljaar 2023-2024 op 10 basisscholen een laagdrempelige pilot gestart om de meerwaarde te onderzoeken van deelname van het CJG aan het schoolzorgteam. Uit een voorlopige evaluatie blijkt dat een intensieve deelname van de CJG-professional een positief effect heeft op de samenwerking.  

In de zomer van 2024, als er meer ervaring is opgedaan met deelname van het CJG aan het schoolzorgteam, vindt de eindevaluatie van de pilot plaats.   

Per 2025 vindt een bijstelling plaats op het Rotterdamse preventief aanvullend pakket van het CJG. Deze bijstelling is gericht op de Frontoffice en Service en contact (balies en telefonisch en online contact met ouders), mede omdat Rotterdam de afgelopen jaren ook de kosten voor deze functie in de regiogemeenten heeft gedragen. Samen met het CJG wordt gekeken naar eventuele andere mogelijkheden tot kostenreductie om de consequenties voor de dienstverlening aan Rotterdamse ouders zoveel mogelijk te beperken.