Onderhoud kapitaalgoederen
De straten, pleinen en parken van Rotterdam zijn van alle Rotterdammers. Hier kan je sporten, hangen, spelen, wandelen, ontdekken, ontmoeten, chillen, fietsen, tuinieren en nog veel meer. De openbare ruimte is van iedereen en voor iedereen. Het is het visitekaartje van de stad. Daarom moeten we ervoor zorgen dat deze openbare ruimte altijd schoon, heel en veilig is. Een goed verzorgde openbare ruimte zorgt ook voor tevreden inwoners, ondernemers, meer bezoekers, meer investeerders en daarmee een gezonde groei van Rotterdam. Goed beheer en onderhoud is misschien niet altijd sexy, maar is op de lange termijn gewoon verstandig beleid. Beheer is meer dan behoud van het bestaande. Beheer is vormgeven van de toekomst door bij te dragen aan de grote transitieopgaven in de stad: we gaan de stad vergroenen, meer klimaatadaptief, meer biodivers maken en we willen steeds meer materialen hergebruiken. De Nota Kapitaalgoederen 2023-2027 berekent hoeveel middelen we nodig hebben voor het goed onderhouden van de openbare ruimte van Rotterdam. Hier zijn extra middelen voor nodig, omdat onze wegen en voetpaden, groen & parken en speelplekken extra aandacht nodig hebben.
Beleid
Beleidsmatig en financieel kader
De gemeente heeft veel onderhoudsgevoelige kapitaalgoederen zoals: wegen, groen en bomen, oppervlaktewater, civiele kunstwerken, openbare verlichting, spelen, beeldende kunst en monumenten, parkeervoorzieningen, containers en gebouwen. Het beleid hiervoor is opgenomen in 2 nota’s;
- Nota Onderhoud Kapitaalgoederen 2023-2027
- Kadernota Vastgoed (2018)
In de Nota Onderhoud Kapitaalgoederen 2023 - 2027 staat hoeveel geld nodig is om de bestaande openbare ruimte veilig en beschikbaar te beheren en te onderhouden. Deze nota gaat dus over het dagelijks beheer, periodiek beheer en groot onderhoud om het einde van de levensduur van de assets te halen. De nota gaat niet over de vervangingsinvesteringen. Die zijn berekend in de Nota Vervangingsinvesteringen en in 2021 vastgesteld door de gemeenteraad. Voor het gemeentelijk vastgoed is de Kadernota Vastgoed van kracht.
De Nota Onderhoud Kapitaalgoederen maakt financieel voornamelijk onderdeel uit van het programma Beheer van de stad. De Kadernota Vastgoed maakt financieel onderdeel uit van het programma Bestaande Stad.
Riolering heeft een eigen financiering en beleidskader. Het Gemeentelijk Rioleringsplan 5 (2021-2025) is in het eerste kwartaal 2021 door de gemeenteraad vastgesteld.
De nota onderhoud kapitaalgoederen 2023-2027 wordt in het eerste kwartaal 2024 ter besluitvorming aan de gemeenteraad voorgelegd. De daaruit voortvloeiende financiële consequenties zijn eerder na besluitvorming bij de voorjaarsnota 2023 in de gemeentelijke begroting verwerkt.
Financiële consequenties
Exploitatie
Hieronder is een tabel opgenomen met de financiële omvang van de begrote en gerealiseerde lasten voor wat betreft onderhoud van kapitaalgoederen in de exploitatie.
| Onderdeel (product) (bedragen x € 1 mln) | Begroting 2023 | Realisatie 2023 | Verschil | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Wegen | 39,5 | 41,9 | -2,4 | ||
| Groen en bomen | 39,0 | 38,1 | 0,9 | ||
| Speelvoorzieningen | 2,2 | 3,6 | -1,4 | ||
| Civiele kunstwerken | 27,8 | 23,8 | 4,0 | ||
| Beeldende kunst en monumenten | 2,0 | 2,2 | -0,2 | ||
| Begraafplaatsen | 1,8 | 2,8 | -1,0 | ||
| Oppervlaktewater | 5,6 | 5,7 | -0,1 | ||
| Verkeersinstallatie | 3,7 | 3,7 | 0 | ||
| Openbare verlichting | 5,0 | 5,3 | -0,3 | ||
| Parkeervoorzieningen | 6,5 | 6,2 | 0,2 | ||
| Toezichtcamera's | 0,2 | 0,2 | 0 | ||
| Afvalvoorzieningen | 2,5 | 2,0 | 0,5 | ||
| Vastgoed | 45,3 | 43,0 | 2,3 | ||
| Totaal | 181,1 | 178,4 | 2,7 |
Toelichting
Het beheer en onderhoud van kapitaalgoederen gebeurt door middel van assetmanagement waarbij conditie en urgentie een belangrijke rol spelen. Met het beschikbare budget wordt continu afgewogen welke assets op welke wijze te onderhouden.
Het uitvoeren van groot, klein en storingsonderhoud is een continue proces wat jaargrenzen overstijgt. Capaciteit, levering van materialen, afhankelijkheid van aannemers, complexiteit van het onderhoud, etc resulteert erin dat onderhoud zowel iets versneld als vertraagd uitgevoerd kan worden. In 2023 is er sprake van een geringe afwijking van € 2,7 mln ten opzichte van de begroting.
Veiligheid en beschikbaarheid van Rotterdamse assets
De Nota Onderhoud Kapitaalgoederen 2023-2027 gaat er vanuit dat de Rotterdamse assets veilig en beschikbaar zijn. Door in 2023 wederom volop onderhoudswerkzaamheden uit te voeren zijn de Rotterdamse assets veilig en beschikbaar gebleven. Het programma beheer van de stad bevat een verdere detaillering van diverse assetgroepen
Wegen
Groen en bomen
| Assetgroep | Beheergroep | Areaal (m2) |
|---|---|---|
| Beplanting | 1.346.000 | |
| Bodembedekkers | 133.000 | |
| Hagen | 184.000 | |
| Heesters | 1.052.000 | |
| Bosplantsoen | 5.867.000 | |
| Grassen | 16.060.000 | |
| Bloemrijk gras | 6.689.000 | |
| Gazon | 8.878.000 | |
| Moeras en overvegetatie | 314.000 | |
| Sierbeplanting | 314.000 | |
| Sierbeplanting | 313.000 | |
| Losse bakken | 1.380 | |
| Overig | 883.000 | |
| Begraafplaatsen | 518.000 | |
| Totaal Groen | 25.416.000 | |
| Bomen | Straatbomen | 140.800 |
| Bomen | Plantsoenbomen | 25.200 |
| Totaal Bomen | 166.000 stuks |
Oppervlaktewater
Civiele kunstwerken
Openbare verlichting
Spelen
Beeldende kunst en monumenten
| Areaal Beeldende kunst en monumenten | Aantal |
| Beeldende kunst - Topcollectie | 116 |
| Beeldende kunst - A-collectie | 88 |
| Beeldende kunst - B-collectie | 56 |
| Beeldende kunst - C-collectie | 28 |
| Beeldende kunst - D-collectie | 22 |
| Beeldende kunst - Gedenktekens | 85 |
| Monumenten - Torens | 7 |
| Monumenten - Poorten en pleinen | 7 |
| Monumenten - Monumentale fonteinen | 6 |
| Monumenten - Overige | 8 |
| Bijzondere voorzieningen - Fonteinen | 107 |
| Bijzondere voorzieningen - Watertappunten | 88 |
| Bijzondere voorzieningen - Evenementkasten | 40 |
| Bijzondere voorzieningen - Toiletvoorzieningen | 32 |
| Bijzondere voorzieningen - Douches | 6 |
Investeringen
Hieronder is een tabel opgenomen met de financiële omvang van de begrote en gerealiseerde lasten voor wat betreft de vervangingsinvesteringen 2023.
| Onderdeel (taakveld) (bedragen x € 1 mln) | Begroting 2023 | Realisatie 2023 | Verschil |
|---|---|---|---|
| Wegen | 30,8 | 33,8 | -3,0 |
| Groen en bomen | 9,7 | 10,4 | -0,7 |
| Speelvoorzieningen | 5,8 | 3,0 | 2,8 |
| Civiele Kunstwerken | 13,1 | 10,9 | 2,3 |
| Beeldende kunst en monumenten | 0,3 | 0,1 | 0,2 |
| Begraafplaatsen | 1,8 | 0,8 | 1,0 |
| Oppervlaktewater | 4,1 | 2,3 | 1,7 |
| Verkeerinstallaties | 7,1 | 7,4 | -0,3 |
| Openbare Verlichting | 12,9 | 7,4 | 5,5 |
| Parkeervoorzieningen | 4,5 | 4,3 | 0,2 |
| Afvalvoorzieningen | 14,5 | 11,7 | 2,9 |
| Vastgoed | 206,8 | 176,8 | 30,1 |
| Totaal | 311,4 | 268,9 | 45,5 |
Toelichting
De financiele afwijking ten opzichte van de begroting 2023 bedraagt gesaldeerd € 46 mln waarvan € 30 mln betrekking heeft op vastgoed. Als gevolg van diverse vertragingen bedroeg de realisatie van de investeringen vastgoed in 2022 circa € 82 mln. In 2023 is volop gewerkt aan diverse vastgoedprojecten om deze opgelopen achterstanden in te lopen. Desalniettemin was de planning van een aantal projecten te optimistisch. Verder vindt vervanging van assets zo veel mogelijk integraal plaats en worden onderwerpen als klimaatadaptatie, extra vergroening, energietransitie, circulariteit en duurzaamheid direct meegenomen. Ook participatie van de wijken wordt steeds belangrijker. Tot slot mislukken er soms ook aanbestedingen waardoor vervangingen vertragen. Dit alles maakt projecten complexer en de voorbereidingstijd langer.