Voorjaarsnota Rotterdam

Met nieuwe energie bouwen aan de stad van morgen

Beheer overige gebouwen en gronden Pagina 69

Beheer overige gebouwen en gronden

Beleidskaders, -monitors en wetgeving

Vastgoed en gronden inzetten als middel voor behalen maatschappelijke doelen

Goed rentmeesterschap uitoefenen: waarde behoud van bezittingen

Sturing geven aan en handhaving van het gebruik van onroerend goed: met privaatrechtelijke instrumenten stuurt de gemeente op het gebruik van onroerende zaken die aan derden in erfpacht of in eigendom zijn of worden gegeven en handhaaft de contracten

Ontwikkelingen en voortgang

Ga naar vorige begroting

Uitvoeringsagenda Vastgoed

De Uitvoeringsagenda Vastgoed bevat onderwerpen die van belang zijn om de afdeling verder te ontwikkelen. De volgende onderwerpen zijn gestart in 2018 en worden verder uitgevoerd in 2019:

 

1. Doorontwikkeling bedrijfsvoering

Begroting op orde is een belangrijk onderdeel van de Uitvoeringsagenda en de doorontwikkeling van de afdeling Vastgoed. In 2018 is een start gemaakt om inzichtelijk te maken hoe de begroting van Vastgoed zich ontwikkelt in relatie tot de systematiek van de kostendekkende huur. Daarbij zijn de verschillende componenten die deel uitmaken van de rekensystematiek geanalyseerd. Hieruit blijkt dat de huidige systematiek van de kostendekkende huur leidt tot structurele knelpunten in de begroting van Vastgoed. Verdere analyse laat zien dat er meer knelpunten in de begroting van Vastgoed zitten. De oorzaken zijn grotendeels achterhaald, voor zover mogelijk. Gezien de ernst van deze constateringen en de omvang is een deskundige externe partij gevraagd deze analyses te voorzien van een zogenaamde second opinion. Het knelpunt is onderwerp geweest van de besluitvorming van deze Voorjaarsnota. Het knelpunt wordt (groten)deels opgelost door een bijdrage uit de algemene middelen. Voor 2019 en 2020 draagt Vastgoed bij aan het resterende knelpunt. Nader onderzoek naar en uitwerking van de werkwijze van de afdeling Vastgoed moet tot voorstellen leiden voor het meerjarig overgebleven knelpunt.

Bovenstaande is onderdeel van het traject begroting op orde. De afdeling Vastgoed is in 2018 gestart met de voorbereidingen voor de keuze van een nieuw vastgoedbeheersysteem. Eind 2019 moet dit systeem geïmplementeerd zijn. Ook voor dit traject is het nodig dat alle processen goed beschreven zijn en de data op orde zijn. Dit draagt bij aan het op orde krijgen van de bedrijfsvoering.

 

2. Bestuursopdracht Maatschappelijk Vastgoed

Vanuit de Bestuursopdracht Maatschappelijk Vastgoed is er in 2018 veel afstemming geweest met de beleidsdirecties over de vastgoedportefeuille. Het doel van deze afstemming was om na te gaan of alle panden efficiënt worden gebruikt en of zij voor maatschappelijke doeleinden worden gebruikt. Ook in 2019 heeft deze Bestuursopdracht een belangrijke rol in de samenwerking tussen de beleidsdirecties en Vastgoed. Gezamenlijk wordt gewerkt aan voorzieningenplannen. Deze plannen geven inzicht in het aanwezige maatschappelijke vastgoed per wijk en de (toekomstige) vraag naar maatschappelijke voorzieningen. Dit moet bijdragen aan een betere portefeuillesturing. Gewerkt wordt aan het structureel borgen in de processen.

Wat willen we bereiken

Effect indicatoren

Vastgoed en gronden inzetten als middel voor het behalen maatschappelijke doelen

Goed rentmeesterschap uitoefenen

Sturing geven aan en handhaving van het gebruik van onroerend goed

Wat gaan we daar voor doen

Vastgoed en gronden inzetten als middel voor behalen maatschappelijke doelen

Goed rentmeesterschap uitoefenen

Privaatrechtelijke instrument inzetten als middel voor het behalen van ruimtelijk, maatschappelijke en economische doelen

Effect indicatoren  201820192020202120222023
Aantal te verkopen objecten commerciële portefeuille Streefwaarde   65*        
Realisatie            
* Het resultaat van de verkochte objecten is afhankelijk van de kwaliteit, type, ligging, metrage en vigerende boekwaarde. In 2018 is er een netto resultaat geboekt van circa 10 mio. De prognose voor 2019 is circa 10 mio.

Wat mag het kosten

Overzicht van baten en lasten Beheer overige gebouwen en grondenRealisatie 2018Begroting
2019
Begroting
2020
Raming
2021
Raming
2022
Raming
2023
Baten exclusief reserves203.518160.395121.912121.262135.846139.755

Bijdragen rijk en medeoverheden 44 0 0 0 0 0
Financieringsbaten 3 0 0 0 0 0
Overige opbrengsten derden 202.339 160.245 121.762 121.112 135.696 139.605
Overige baten 1.132 150 150 150 150 150
Lasten exclusief reserves174.554127.69699.00092.304102.796106.705

Apparaatlasten 9.096 11.972 12.270 12.182 12.145 12.030
Inhuur 1.659 1.348 2.425 2.352 2.315 2.315
Overige apparaatslasten 138 207 197 197 197 197
Personeel 7.300 10.417 9.648 9.633 9.633 9.518
Interne resultaat -111.174 -109.245 -113.505 -119.131 -119.478 -120.147
Interne resultaat -111.174 -109.245 -113.505 -119.131 -119.478 -120.147
Programmalasten 276.632 224.969 200.235 199.253 210.129 214.822
Inkopen en uitbestede werkzaamheden 125.204 113.782 93.458 90.911 93.385 95.613
Kapitaallasten 128.363 91.983 87.820 89.284 97.460 99.925
Overige programmalasten 23.065 19.205 18.957 19.057 19.284 19.284
Salariskosten WSW en WIW 0 0 0 0 0 0
Subsidies en inkomensoverdrachten 0 0 0 0 0 0
Saldo voor vpb en reserveringen 28.964 32.698 22.912 28.958 33.050 33.050
Saldo voor reserveringen 28.964 32.698 22.912 28.958 33.050 33.050
Reserves5.1504.2074.3941.8691.8431.843

Onttrekking reserves 5.150 4.407 4.594 2.069 2.043 2.043
Toevoeging reserves 533 200 200 200 200 200
Vrijval Reserves 533 0 0 0 0 0
Saldo 34.114 36.905 27.306 30.827 34.893 34.893

Financiële bijstellingen

Bijstellingen 20192020202120222023
Begroting 2019   44.393 47.660 47.545 48.494 43.389
Bijstellingen Omissie 2019   916 1.600 1.615 1.615 6.720
Bijstellingen Voorjaarsnota 2019

Categorie

         

Onderhoudslasten Rotterdam CS

Ramingsbijstellingen onvermijdelijk

0

-500

-500

-500

-500

Begroting Vastgoed op orde

Ramingsbijstellingen onvermijdelijk

-11.500

-15.300

-14.800

-14.800

-14.800

Uitbreiding formatie Erfpacht

 

Ramingsbijstellingen onvermijdelijk

 

298

 

298

 

298

298

298

Renovatie Museum Boijmans van Beuningen

Ramingsbijstellingen onvermijdelijk

-1.280

-6.653

-3.583

-514

-514

Doorvoeren extra kostentoerekening Erfpacht

Ramingsbijstellingen onvermijdelijk

0

0

0

0

0

Verkoop gronden voor aanleg verbinding A13-A16

Ramingsbijstellingen vermijdbaar

4.000

0

0

0

0

Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR)

Reserves

0

0

0

0

0

Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds

Reserves

0

0

0

0

0

Bestemmingsreserve Stelselwijziging Afschrijving Vastgoed

Reserves

0

0

0

0

0

Bestemmingsreserve Vastgoed Gebieden

Reserves

0

0

0

0

0

Bestemmingsreserve groot onderhoud (MJOP)

Reserves

0

0

0

0

0

Bestemmingsreserve Groot Onderhoud (MBVB)

Reserves

0

0

0

0

0

Diverse bijstellingen (waaronder Indexatie)

Technische wijzigingen

78

201

252

300

300

Begroting na wijzigingen   36.905 27.306 30.827 34.893 34.893

Toelichting financiële bijstellingen

Onderhoudslasten Rotterdam CS

Voorheen werden de onderhoudslasten voor de zuidhal van Rotterdam CS jaarlijks uit de bestemmingsreserve Infrastructuur onttrokken. Deze onderhoudslasten worden vanaf 2020 in de reguliere begroting opgenomen, zodat er structurele dekking komt voor deze kosten. Hierdoor kan de bestemmingsreserve ad € 5,0 mln vrijvallen. Deze vrijval is verantwoord onder het taakveld Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen).

 

Begroting Vastgoed op orde

De begroting van vastgoed is niet op orde. In de uitvoeringsagenda vastgoed is de opdracht opgenomen om de begroting op orde te brengen. De financiële problematiek in de begroting van Vastgoed is in het verleden niet aangepakt en opgelost, maar heeft geresulteerd in een stelpost in de begroting.  Voor de voorjaarsnota is de financiële problematiek gekwantificeerd en is er op hoofdlijnen een analyse gemaakt van de oorzaken die hieraan ten grondslag liggen. Tevens is benoemd wat de oplossingsrichtingen voor de verschillende oorzaken zouden kunnen zijn. Het uitwerken van die oplossingsrichtingen, de besluitvorming hierover en implementatie vraagt een aanzienlijke doorlooptijd, waardoor dit voor 2019 en 2020 geen oplossing biedt. Bovendien zullen de oplossingsrichtingen mogelijk leiden tot verschuiving van de lasten binnen de gemeentebegroting voor het deel dat samenhangt met het niet kostendekkend zijn van de maatschappelijke vastgoedportefeuille. De niet-kernportefeuille (voorheen verantwoord op het product commercieel vastgoed) levert verliezen op. Oplossingsrichtingen hier zijn onder meer versnelde afbouw van de niet kern-portefeuille en reductie van leegstand in deze portefeuille. Als gedeeltelijke dekking van het financiële knelpunt wordt reeds invulling gegeven aan deze oplossingsrichtingen.

Het financiële knelpunt en de gedeeltelijke dekking daarvan bevat de volgende zaken:

 

20192020202120222023
Knelpunt 21.200 23.400 22.400 22.800 22.800
Extra verkoop- en veilingopbrengsten, onttrekken reserve onderhoud -9.700 -8.100      
Algemene middelen -11.500 -15.300 -14.800 -14.800 -14.800
Uitwerken oplossingsrichtingen     -7.600 -8.000 -8.000
Saldo 0 0 0 0

0

Ter gedeeltelijke dekking van de claim wordt voorgesteld om voor 2019 en 2020 het te behalen verkoopresultaat te verhogen en de opbrengsten in 2020 van de veiling brandstofverkooppunten hoger te ramen. Deze veilingopbrengsten zijn niet te beïnvloeden, waardoor dit enig risico met zich meebrengt. Voor 2020 wordt tevens voorgesteld om de bestemmingsreserve groot onderhoud te onttrekken. Voor het resterende tekort in 2019 en 2020 worden algemene middelen toegekend. Voor de periode 2021-2023 wordt jaarlijks € 14,8 mln toegekend. De nog uit te werken oplossingsrichtingen dienen voor 2021-2023 het resterende knelpunt van € 7,6 mln – € 8,0 mln te dekken. Het is niet aannemelijk dat de oplossingsrichtingen meer dan € 8 mln dekking gaan opleveren. Om die reden wordt een groot deel van het knelpunt via de algemene middelen gedekt. 

 

Uitbreiding formatie Erfpacht

De formatie van erfpacht wordt uitgebreid in verband met de toename van de werkzaamheden op het gebied van beleid, de hoeveelheidcontracten die gaan expireren en het aantal vragen van burgers en marktpartijen. Dit leidt tot hogere lasten (€ 1 mln). De kosten die deze formatie uitbreiding met zich meebrengt worden gedekt door verwachte hogere erfpachtopbrengsten (€ 1 mln). Per saldo vallen de extra lasten en extra baten tegen elkaar weg. Echter, omdat een deel van de lasten in dit taakveld neerslaat en een ander deel in het taakveld overhead en een klein deel in het taakveld wonen en bouwen, is er op dit taakveld per saldo een baat zichtbaar.

 

Renovatie Museum Boijmans van Beuningen

In december 2018 is de gemeenteraad akkoord gegaan met het starten van de voorbereidingen voor de asbestsanering en grootschalige renovatie van Museum Boijmans van Beuningen. In lijn met dit besluit zijn in deze Voorjaarsnota de incidentele kosten in de begroting verwerkt. De totale kosten voor de renovatie bedragen in de periode 2019 t/m 2023 circa € 17 mln en zijn terug te vinden in de taakvelden Beheer overige gebouwen en gronden en Musea – Cultuur. De kosten op dit taakveld hebben betrekking op maatregelen tot asbestsanering, onderhoud van installaties gedurende verbouwing, voorbereiding en uithuizing van het pand.

 

Doorvoeren extra kostentoerekening Erfpacht

De gemeenteraad heeft ingestemd met het extra toerekenen van de kosten van inzet van afdelingen binnen het concern aan erfpacht. Deze extra toegerekende kosten (€ 1 mln) worden gedekt door verwachte hogere erfpachtopbrengsten (€ 1 mln). Per saldo is er geen mutatie zichtbaar.

 

Verkoop gronden voor aanleg verbinding A13-A16

Voor de aanleg van de verbindingsweg tussen de A13-A16 is een aantal grondstukken en reststroken groen verkocht. Dit levert een éénmalige extra baat op van ongeveer € 4,0 mln.

 

Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR)

De kosten en bijbehorende onttrekking van diverse objecten waaronder die van de sloopkosten van de objecten aan de Gebbeweg (€ 80), Traviataweg (€ 165) en Slinge (€ 75) zijn in lijn gebracht met de meest recente prognoses.

 

Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds

De kosten en bijhorende onttrekking van de verduurzamingsopgave zijn in lijn gebracht met de meest recente prognoses (€ 75 - € 80).

 

Bestemmingsreserve Stelselwijziging Afschrijving Vastgoed

De kosten en bijbehorende onttrekking van de sloopkosten van de objecten aan de Gebbeweg (€ 65) en Traviataweg (€ 150) zijn in lijn gebracht met de meest recente prognoses.

 

Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden

De kosten en bijbehorende onttrekking van de sloopkosten van een object aan de Traviataweg (€ 150) zijn in lijn gebracht met de meest recente prognoses.

 

Bestemmingsreserve groot onderhoud (MJOP)

De kosten en bijbehorende onttrekking van een object aan de Slinge (€ 700) worden in 2019 opgevoerd en in lijn gebracht met de meest recente prognoses. Het resterende saldo van de bestemmingsreserve groot onderhoud (MJOP) (€ 2,4 mln) wordt in 2020 ingezet ter dekking van het knelpunt van Vastgoed.

 

Bestemmingsreserve Groot onderhoud (MBVB)

Het resterende saldo van de bestemmingsreserve wordt in 2019 ingezet ter dekking van de tijdelijke beheerkosten van Museum Boijmans van Beuningen (€ 858).

 

Diverse bijstellingen (waaronder Indexatie)

De budgetten zijn vanaf het jaar 2020 geactualiseerd naar het prijspeil 2020. Nadere informatie is opgenomen bij Grondslagen bij de voorjaarsnota.

Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving

  • Architectuurnota: Architectuur en Rotterdam 2010
  • Beleidskader verkoop huurwoningen
  • Groenplan Binnenstad
  • Grondprijsbeleid 2013
  • Handboek Rotterdamse Stijl
  • Integraal Huisvestingsplan Onderwijs 2015-2019 Rotterdam
  • Kader Stedelijke Ontwikkeling
  • Kadernota grondbeleid 2003
  • Nieuw Rotterdams Welzijn 2016-2019 (kadernotitie)
  • Nieuwe energie voor Rotterdam (Drift rapport)
  • Roadmap Next Economy
  • Rotterdam Kaart van de Stad - Verkenning ontwikkelkansen lange termijn
  • Rotterdamse Welstandsnota
  • Stadsvisie
  • Vastgoed, katalysator voor ontwikkeling (meerjarenperspectief Rotterdams vastgoed)
  • Verhaal van de stad
  • Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs Rotterdam 2015

Omschrijving taakveld

De gemeente Rotterdam heeft in 2019 1.364 vastgoedobjecten in de maatschappelijke portefeuille en 1.773 objecten in de commerciële portefeuille. Vastgoed en gronden in gemeentelijk bezit worden ingezet ten bate van maatschappelijke doelstellingen en worden dusdanig beheerd dat ze toekomstbestendig zijn. Het bezit is geen doel op zich.
Het verhogen van de kwaliteit van het Rotterdamse voorzieningenaanbod is wél een doel. De inzet is om hiertoe alleen de zogenaamde kernportefeuille aan gebouwen en gronden aan te houden, waarmee de maatschappelijk gewenste waarde kan worden gecreëerd. Dit betekent dat het gemeentelijke vastgoed moet bijdragen aan het realiseren van de doelstellingen uit het coalitieakkoord en aan doelstellingen die zijn neergelegd in wet- en regelgeving (die zijn door vertaald in beleidsprogramma’s, zoals bij onderwijshuisvesting). Deze collegedoelstellingen zijn en worden vorm gegeven in plannen en programma’s die leiden tot vragen naar (gemeentelijk) vastgoed. De kaders waarbinnen dit gebeurt met betrekking tot vastgoed zijn vastgesteld in de kadernota Vastgoed. Door het hanteren van functioneel grondbeleid beheert de gemeente ruim 42.000 (grond)contracten van onroerende zaken die in erfpacht of in eigendom zijn uitgegeven door de gemeente.

De belangrijkste ontwikkeling op het gebied van overheidsvastgoed de komende jaren is het voldoen aan de Europese regelgeving, de Energy performance of buildings Directive (EPDB). Die houdt in dat nieuwbouw van gebouwen moeten voldoen aan een reeks wetten en regels. Zo moeten vanaf 1 januari 2020 alle nieuwe gebouwen in Nederland bijna energie neutrale gebouwen (BENG) zijn. Ook moet rekening worden gehouden met de milieubelasting van toegepaste materialen. In de wijziging van het Bouwbesluit 2012, Stb 2015,425 is gesteld dat nieuwe gebouwen waarvan de overheid eigenaar is en waarin overheidsinstanties zijn gevestigd, na 31 december 2018 bijna energieneutraal moeten zijn. De totale gebouwde omgeving moet in 2050 bijna energieneutraal zijn. Dat betekent dat bij onderhoud en renovaties hier rekening mee moet worden gehouden. De BENG-vereisten zijn nog in ontwikkeling.