Uitvoeringsagenda Vastgoed
De Uitvoeringsagenda Vastgoed bevat onderwerpen die van belang zijn om de afdeling verder te ontwikkelen. De volgende onderwerpen zijn gestart in 2018 en worden verder uitgevoerd in 2019:
1. Doorontwikkeling bedrijfsvoering
Begroting op orde is een belangrijk onderdeel van de Uitvoeringsagenda en de doorontwikkeling van de afdeling Vastgoed. In 2018 is een start gemaakt om inzichtelijk te maken hoe de begroting van Vastgoed zich ontwikkelt in relatie tot de systematiek van de kostendekkende huur. Daarbij zijn de verschillende componenten die deel uitmaken van de rekensystematiek geanalyseerd. Hieruit blijkt dat de huidige systematiek van de kostendekkende huur leidt tot structurele knelpunten in de begroting van Vastgoed. Verdere analyse laat zien dat er meer knelpunten in de begroting van Vastgoed zitten. De oorzaken zijn grotendeels achterhaald, voor zover mogelijk. Gezien de ernst van deze constateringen en de omvang is een deskundige externe partij gevraagd deze analyses te voorzien van een zogenaamde second opinion. Het knelpunt is onderwerp geweest van de besluitvorming van deze Voorjaarsnota. Het knelpunt wordt (groten)deels opgelost door een bijdrage uit de algemene middelen. Voor 2019 en 2020 draagt Vastgoed bij aan het resterende knelpunt. Nader onderzoek naar en uitwerking van de werkwijze van de afdeling Vastgoed moet tot voorstellen leiden voor het meerjarig overgebleven knelpunt.
Bovenstaande is onderdeel van het traject begroting op orde. De afdeling Vastgoed is in 2018 gestart met de voorbereidingen voor de keuze van een nieuw vastgoedbeheersysteem. Eind 2019 moet dit systeem geïmplementeerd zijn. Ook voor dit traject is het nodig dat alle processen goed beschreven zijn en de data op orde zijn. Dit draagt bij aan het op orde krijgen van de bedrijfsvoering.
2. Bestuursopdracht Maatschappelijk Vastgoed
Vanuit de Bestuursopdracht Maatschappelijk Vastgoed is er in 2018 veel afstemming geweest met de beleidsdirecties over de vastgoedportefeuille. Het doel van deze afstemming was om na te gaan of alle panden efficiënt worden gebruikt en of zij voor maatschappelijke doeleinden worden gebruikt. Ook in 2019 heeft deze Bestuursopdracht een belangrijke rol in de samenwerking tussen de beleidsdirecties en Vastgoed. Gezamenlijk wordt gewerkt aan voorzieningenplannen. Deze plannen geven inzicht in het aanwezige maatschappelijke vastgoed per wijk en de (toekomstige) vraag naar maatschappelijke voorzieningen. Dit moet bijdragen aan een betere portefeuillesturing. Gewerkt wordt aan het structureel borgen in de processen.
Indien er met het oog op korte en lange termijn ontwikkelingen in de stad een object niet meer bijdraagt aan de ondersteuning van beleidsdoelstellingen, dan verkoopt de gemeente deze.
Maatschappelijke portefeuille
Niet-kernportefeuille
Effect indicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Aantal te verkopen objecten commerciële portefeuille | Streefwaarde | 65* | |||||
Realisatie | |||||||
* Het resultaat van de verkochte objecten is afhankelijk van de kwaliteit, type, ligging, metrage en vigerende boekwaarde. In 2018 is er een netto resultaat geboekt van circa 10 mio. De prognose voor 2019 is circa 10 mio. |
Overzicht van baten en lasten Beheer overige gebouwen en gronden | Realisatie 2018 | Begroting 2019 | Begroting 2020 | Raming 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Baten exclusief reserves | 203.518 | 160.395 | 121.912 | 121.262 | 135.846 | 139.755 |
|
Bijdragen rijk en medeoverheden | 44 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Financieringsbaten | 3 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overige opbrengsten derden | 202.339 | 160.245 | 121.762 | 121.112 | 135.696 | 139.605 | |
Overige baten | 1.132 | 150 | 150 | 150 | 150 | 150 | |
Lasten exclusief reserves | 174.554 | 127.696 | 99.000 | 92.304 | 102.796 | 106.705 |
|
Apparaatlasten | 9.096 | 11.972 | 12.270 | 12.182 | 12.145 | 12.030 | |
Inhuur | 1.659 | 1.348 | 2.425 | 2.352 | 2.315 | 2.315 | |
Overige apparaatslasten | 138 | 207 | 197 | 197 | 197 | 197 | |
Personeel | 7.300 | 10.417 | 9.648 | 9.633 | 9.633 | 9.518 | |
Interne resultaat | -111.174 | -109.245 | -113.505 | -119.131 | -119.478 | -120.147 | |
Interne resultaat | -111.174 | -109.245 | -113.505 | -119.131 | -119.478 | -120.147 | |
Programmalasten | 276.632 | 224.969 | 200.235 | 199.253 | 210.129 | 214.822 | |
Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 125.204 | 113.782 | 93.458 | 90.911 | 93.385 | 95.613 | |
Kapitaallasten | 128.363 | 91.983 | 87.820 | 89.284 | 97.460 | 99.925 | |
Overige programmalasten | 23.065 | 19.205 | 18.957 | 19.057 | 19.284 | 19.284 | |
Salariskosten WSW en WIW | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Subsidies en inkomensoverdrachten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo voor vpb en reserveringen | 28.964 | 32.698 | 22.912 | 28.958 | 33.050 | 33.050 | |
Saldo voor reserveringen | 28.964 | 32.698 | 22.912 | 28.958 | 33.050 | 33.050 | |
Reserves | 5.150 | 4.207 | 4.394 | 1.869 | 1.843 | 1.843 |
|
Onttrekking reserves | 5.150 | 4.407 | 4.594 | 2.069 | 2.043 | 2.043 | |
Toevoeging reserves | 533 | 200 | 200 | 200 | 200 | 200 | |
Vrijval Reserves | 533 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo | 34.114 | 36.905 | 27.306 | 30.827 | 34.893 | 34.893 |
Bijstellingen | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|
Begroting 2019 | 44.393 | 47.660 | 47.545 | 48.494 | 43.389 | |
Bijstellingen Omissie 2019 | 916 | 1.600 | 1.615 | 1.615 | 6.720 | |
Bijstellingen Voorjaarsnota 2019 |
Categorie |
|||||
Onderhoudslasten Rotterdam CS |
Ramingsbijstellingen onvermijdelijk |
0 |
-500 |
-500 |
-500 |
-500 |
Begroting Vastgoed op orde |
Ramingsbijstellingen onvermijdelijk |
-11.500 |
-15.300 |
-14.800 |
-14.800 |
-14.800 |
Uitbreiding formatie Erfpacht
|
Ramingsbijstellingen onvermijdelijk
|
298
|
298
|
298 |
298 |
298 |
Renovatie Museum Boijmans van Beuningen |
Ramingsbijstellingen onvermijdelijk |
-1.280 |
-6.653 |
-3.583 |
-514 |
-514 |
Doorvoeren extra kostentoerekening Erfpacht |
Ramingsbijstellingen onvermijdelijk |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Verkoop gronden voor aanleg verbinding A13-A16 |
Ramingsbijstellingen vermijdbaar |
4.000 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) |
Reserves |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds |
Reserves |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Bestemmingsreserve Stelselwijziging Afschrijving Vastgoed |
Reserves |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Bestemmingsreserve Vastgoed Gebieden |
Reserves |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Bestemmingsreserve groot onderhoud (MJOP) |
Reserves |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Bestemmingsreserve Groot Onderhoud (MBVB) |
Reserves |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Diverse bijstellingen (waaronder Indexatie) |
Technische wijzigingen |
78 |
201 |
252 |
300 |
300 |
Begroting na wijzigingen | 36.905 | 27.306 | 30.827 | 34.893 | 34.893 |
Onderhoudslasten Rotterdam CS
Voorheen werden de onderhoudslasten voor de zuidhal van Rotterdam CS jaarlijks uit de bestemmingsreserve Infrastructuur onttrokken. Deze onderhoudslasten worden vanaf 2020 in de reguliere begroting opgenomen, zodat er structurele dekking komt voor deze kosten. Hierdoor kan de bestemmingsreserve ad € 5,0 mln vrijvallen. Deze vrijval is verantwoord onder het taakveld Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen).
Begroting Vastgoed op orde
De begroting van vastgoed is niet op orde. In de uitvoeringsagenda vastgoed is de opdracht opgenomen om de begroting op orde te brengen. De financiële problematiek in de begroting van Vastgoed is in het verleden niet aangepakt en opgelost, maar heeft geresulteerd in een stelpost in de begroting. Voor de voorjaarsnota is de financiële problematiek gekwantificeerd en is er op hoofdlijnen een analyse gemaakt van de oorzaken die hieraan ten grondslag liggen. Tevens is benoemd wat de oplossingsrichtingen voor de verschillende oorzaken zouden kunnen zijn. Het uitwerken van die oplossingsrichtingen, de besluitvorming hierover en implementatie vraagt een aanzienlijke doorlooptijd, waardoor dit voor 2019 en 2020 geen oplossing biedt. Bovendien zullen de oplossingsrichtingen mogelijk leiden tot verschuiving van de lasten binnen de gemeentebegroting voor het deel dat samenhangt met het niet kostendekkend zijn van de maatschappelijke vastgoedportefeuille. De niet-kernportefeuille (voorheen verantwoord op het product commercieel vastgoed) levert verliezen op. Oplossingsrichtingen hier zijn onder meer versnelde afbouw van de niet kern-portefeuille en reductie van leegstand in deze portefeuille. Als gedeeltelijke dekking van het financiële knelpunt wordt reeds invulling gegeven aan deze oplossingsrichtingen.
Het financiële knelpunt en de gedeeltelijke dekking daarvan bevat de volgende zaken:
Ter gedeeltelijke dekking van de claim wordt voorgesteld om voor 2019 en 2020 het te behalen verkoopresultaat te verhogen en de opbrengsten in 2020 van de veiling brandstofverkooppunten hoger te ramen. Deze veilingopbrengsten zijn niet te beïnvloeden, waardoor dit enig risico met zich meebrengt. Voor 2020 wordt tevens voorgesteld om de bestemmingsreserve groot onderhoud te onttrekken. Voor het resterende tekort in 2019 en 2020 worden algemene middelen toegekend. Voor de periode 2021-2023 wordt jaarlijks € 14,8 mln toegekend. De nog uit te werken oplossingsrichtingen dienen voor 2021-2023 het resterende knelpunt van € 7,6 mln – € 8,0 mln te dekken. Het is niet aannemelijk dat de oplossingsrichtingen meer dan € 8 mln dekking gaan opleveren. Om die reden wordt een groot deel van het knelpunt via de algemene middelen gedekt.
Uitbreiding formatie Erfpacht
De formatie van erfpacht wordt uitgebreid in verband met de toename van de werkzaamheden op het gebied van beleid, de hoeveelheidcontracten die gaan expireren en het aantal vragen van burgers en marktpartijen. Dit leidt tot hogere lasten (€ 1 mln). De kosten die deze formatie uitbreiding met zich meebrengt worden gedekt door verwachte hogere erfpachtopbrengsten (€ 1 mln). Per saldo vallen de extra lasten en extra baten tegen elkaar weg. Echter, omdat een deel van de lasten in dit taakveld neerslaat en een ander deel in het taakveld overhead en een klein deel in het taakveld wonen en bouwen, is er op dit taakveld per saldo een baat zichtbaar.
Renovatie Museum Boijmans van Beuningen
In december 2018 is de gemeenteraad akkoord gegaan met het starten van de voorbereidingen voor de asbestsanering en grootschalige renovatie van Museum Boijmans van Beuningen. In lijn met dit besluit zijn in deze Voorjaarsnota de incidentele kosten in de begroting verwerkt. De totale kosten voor de renovatie bedragen in de periode 2019 t/m 2023 circa € 17 mln en zijn terug te vinden in de taakvelden Beheer overige gebouwen en gronden en Musea – Cultuur. De kosten op dit taakveld hebben betrekking op maatregelen tot asbestsanering, onderhoud van installaties gedurende verbouwing, voorbereiding en uithuizing van het pand.
Doorvoeren extra kostentoerekening Erfpacht
De gemeenteraad heeft ingestemd met het extra toerekenen van de kosten van inzet van afdelingen binnen het concern aan erfpacht. Deze extra toegerekende kosten (€ 1 mln) worden gedekt door verwachte hogere erfpachtopbrengsten (€ 1 mln). Per saldo is er geen mutatie zichtbaar.
Verkoop gronden voor aanleg verbinding A13-A16
Voor de aanleg van de verbindingsweg tussen de A13-A16 is een aantal grondstukken en reststroken groen verkocht. Dit levert een éénmalige extra baat op van ongeveer € 4,0 mln.
Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR)
De kosten en bijbehorende onttrekking van diverse objecten waaronder die van de sloopkosten van de objecten aan de Gebbeweg (€ 80), Traviataweg (€ 165) en Slinge (€ 75) zijn in lijn gebracht met de meest recente prognoses.
Bestemmingsreserve Taakmutaties Gemeentefonds
De kosten en bijhorende onttrekking van de verduurzamingsopgave zijn in lijn gebracht met de meest recente prognoses (€ 75 - € 80).
Bestemmingsreserve Stelselwijziging Afschrijving Vastgoed
De kosten en bijbehorende onttrekking van de sloopkosten van de objecten aan de Gebbeweg (€ 65) en Traviataweg (€ 150) zijn in lijn gebracht met de meest recente prognoses.
Bestemmingsreserve Vastgoed gebieden
De kosten en bijbehorende onttrekking van de sloopkosten van een object aan de Traviataweg (€ 150) zijn in lijn gebracht met de meest recente prognoses.
Bestemmingsreserve groot onderhoud (MJOP)
De kosten en bijbehorende onttrekking van een object aan de Slinge (€ 700) worden in 2019 opgevoerd en in lijn gebracht met de meest recente prognoses. Het resterende saldo van de bestemmingsreserve groot onderhoud (MJOP) (€ 2,4 mln) wordt in 2020 ingezet ter dekking van het knelpunt van Vastgoed.
Bestemmingsreserve Groot onderhoud (MBVB)
Het resterende saldo van de bestemmingsreserve wordt in 2019 ingezet ter dekking van de tijdelijke beheerkosten van Museum Boijmans van Beuningen (€ 858).
Diverse bijstellingen (waaronder Indexatie)
De budgetten zijn vanaf het jaar 2020 geactualiseerd naar het prijspeil 2020. Nadere informatie is opgenomen bij Grondslagen bij de voorjaarsnota.
De gemeente Rotterdam heeft in 2019 1.364 vastgoedobjecten in de maatschappelijke portefeuille en 1.773 objecten in de commerciële portefeuille. Vastgoed en gronden in gemeentelijk bezit worden ingezet ten bate van maatschappelijke doelstellingen en worden dusdanig beheerd dat ze toekomstbestendig zijn. Het bezit is geen doel op zich.
Het verhogen van de kwaliteit van het Rotterdamse voorzieningenaanbod is wél een doel. De inzet is om hiertoe alleen de zogenaamde kernportefeuille aan gebouwen en gronden aan te houden, waarmee de maatschappelijk gewenste waarde kan worden gecreëerd. Dit betekent dat het gemeentelijke vastgoed moet bijdragen aan het realiseren van de doelstellingen uit het coalitieakkoord en aan doelstellingen die zijn neergelegd in wet- en regelgeving (die zijn door vertaald in beleidsprogramma’s, zoals bij onderwijshuisvesting). Deze collegedoelstellingen zijn en worden vorm gegeven in plannen en programma’s die leiden tot vragen naar (gemeentelijk) vastgoed. De kaders waarbinnen dit gebeurt met betrekking tot vastgoed zijn vastgesteld in de kadernota Vastgoed. Door het hanteren van functioneel grondbeleid beheert de gemeente ruim 42.000 (grond)contracten van onroerende zaken die in erfpacht of in eigendom zijn uitgegeven door de gemeente.
De belangrijkste ontwikkeling op het gebied van overheidsvastgoed de komende jaren is het voldoen aan de Europese regelgeving, de Energy performance of buildings Directive (EPDB). Die houdt in dat nieuwbouw van gebouwen moeten voldoen aan een reeks wetten en regels. Zo moeten vanaf 1 januari 2020 alle nieuwe gebouwen in Nederland bijna energie neutrale gebouwen (BENG) zijn. Ook moet rekening worden gehouden met de milieubelasting van toegepaste materialen. In de wijziging van het Bouwbesluit 2012, Stb 2015,425 is gesteld dat nieuwe gebouwen waarvan de overheid eigenaar is en waarin overheidsinstanties zijn gevestigd, na 31 december 2018 bijna energieneutraal moeten zijn. De totale gebouwde omgeving moet in 2050 bijna energieneutraal zijn. Dat betekent dat bij onderhoud en renovaties hier rekening mee moet worden gehouden. De BENG-vereisten zijn nog in ontwikkeling.