BBV-indicatoren

Toelichting BBV-indicatoren

De gemiddelde WOZ-waarde van woningen in 2021 ligt in Rotterdam (€ 245.000) onder het landelijke gemiddelde (€ 290.000). In Rotterdam is sinds 2017 weer sprake van een stijging van de gemiddelde WOZ-waarde van woningen. Wanneer deze stijging de komende jaren relatief hoger is dan in de rest van Nederland zal de indicator dichter naar het landelijk gemiddelde groeien. Deze indicator is landelijk verplicht en betreft geen streefwaarde waar de gemeente Rotterdam op stuurt (zie voor een nadere toelichting de paragraaf Lokale Heffingen).

Overzicht algemene dekkingsmiddelen

Het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) schrijft voor dat er bij programmabegrotingen een programmaplan hoort dat naast de verschillende programmakosten een overzicht bevat van de kosten voor overhead, het bedrag voor te betalen vennootschapsbelasting, het bedrag voor onvoorzien en een overzicht van algemene dekkingsmiddelen.
Het programma Overhead bevat een overzicht van de kosten voor overhead, de te betalen vennootschapsbelasting wordt verantwoord op het taakveld Vennootschapsbelasting en het bedrag onvoorzien op het taakveld Overige baten en lasten – Beheer algemene middelen. De algemene dekkingsmiddelen onderscheiden zich van de andere dekkingsmiddelen doordat de gemeente deze middelen vrij kan aanwenden.

In het overzicht van baten en lasten omvat de volgende algemene dekkingsmiddelen.

Lokale heffingen

Tot de algemene dekkingsmiddelen worden om te beginnen de baten uit heffingen van de algemene belastingen gerekend. Anders dan bij bestemmingsheffingen is de besteding van de baten uit heffing van deze algemene belastingen niet gebonden. Tot de algemene belastingen behoren de onroerendzaakbelasting (OZB), de algemene parkeerbelasting, de logiesbelasting en de reclame- en precariobelasting. Dit is exclusief de baten uit de bestemmingsheffingen, zoals de afval- en rioolheffing, bedrijfsreinigingsrecht en de leges omgevingsvergunningen. In onderstaande tabel zijn betreffende baten opgenomen.

Algemene uitkeringen gemeentefonds
Vervolgens worden de algemene uitkeringen uit het Gemeentefonds tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend. Dit betreft het totaal van de verschillende soorten uitkeringen uit het gemeentefonds: de integratie-uitkeringen (waaronder het Sociaal Domein), de decentralisatie-uitkeringen en de algemene uitkeringen. Deze baten worden verantwoord op het programma Algemene middelen en op het taakveld Algemene uitkeringen en overige uitkeringen gemeentefonds.

 

Dividend
De dividenden die de gemeente van deelnemingen ontvangt, behoren eveneens tot de algemene dekkingsmiddelen. Deze dividenden worden verantwoord op de programma's Algemene middelen, Overhead en Bestuur en dienstverlening.

Saldo financieringsfunctie
Ten slotte wordt het saldo van de financieringsfunctie tot de algemene dekkingsmiddelen gerekend. Dit saldo betreft het saldo van de betaalde rente over de leningen, rekening-courant en de ontvangen rente over uitzettingen. De baten worden verantwoord binnen de betreffende programma’s, met name Algemene middelen en Maatschappelijke ondersteuning.

Wat heeft het gekost?

Toelichting overzicht baten en lasten

Het saldo van dit programma bedraagt -€ 88,3 mln nadelig. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn:

 

1. Decembercirculaire en taakmutaties Gemeentefonds
Het voorlopig resultaat 2021 op het Gemeentefonds bedraagt -€ 12,3 mln. Belangrijkste oorzaak hiervan is enerzijds dat het Rijk pas in het jaar 2022 compensatie gaat toekennen voor ‘inkomstenderving corona 2021’. In de begroting is een stelpost voor in 2021 te ontvangen compensatie ad € 37,1 mln opgenomen. In tegenstelling tot 2020 zijn hiervoor in 2021, ook bij de decembercirculaire 2021, geen voorschotten verleend. Deze middelen zullen grotendeels als baten (ruim € 25 mln) voor het boekjaar 2022 worden opgenomen (kasschuif). Voor extra lasten voor de verkiezingen 2021 en extra lasten Schone Stad vindt nog een lobby plaats. Conform de uitspraak van de commissie Besluit begroting en verantwoording (BBV) van begin 2021 over dit onderwerp mag de geraamde derving van inkomsten niet aan het boekjaar 2021 worden toegerekend. In de 10-maandsrapportage 2021 is reeds op dit risico gewezen. Anderzijds wordt in de decembercirculaire 2021 € 25,0 mln toegekend als –aanvullende- (taak)uitkeringen. Daarnaast is door het actualiseren van waarden en een herziening van de uitkeringsfactoren voor de jaren 2019 tot en met 2021 de algemene uitkering € 6,6 mln lager dan begroot. Zoals gemeld in 10-maandsbrief 2021 kunnen de financiële effecten van de decembercirculaire niet eerder goed ingeschat worden. Tenslotte, bij de 10-maandsbrief 2021 is een stelpost van € 6,5 mln opgenomen voor ontvangen gelden taakmutaties, waarvan de geraamde lasten niet in 2021 zijn gerealiseerd. 

2. Toeslagenaffaire Belastingen
Voor het behandelen van de kwijtscheldingsaanvragen van de gedupeerden in het kader van de toeslagenaffaire is vanuit het Rijk een vergoeding verstrekt van € 443. Deze vergoeding is bestemd voor de uitvoeringskosten die gemoeid zijn bij de afwikkeling van kwijtscheldingsaanvragen in 2022 e.v.

3. Opbrengsten OZB niet woningen
Bij de Onroerendezaakbelasting niet woningen zien we per saldo een hogere opbrengst van € 8,1 mln. Deze meeropbrengst wordt voor € 5 mln veroorzaakt door nieuwe inzichten op één object.  De overige € 3,1 mln is het gevolg van een hogere waardeontwikkeling in het havengebied dan in eerste instantie werd verwacht.

4. Financieringsbaten
Warmtebedrijf Rotterdam (WbR) had bij Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) een kredietfaciliteit van maximaal € 101,4 mln. De gemeente stond borg voor deze faciliteit tot een maximum van € 104 mln. De faciliteit eindigde op 1 oktober 2020. BNG had eerder al aangegeven geen mogelijkheid tot verlenging te zien. Met BNG en WbR is in 2020 besloten dat de kredietfaciliteit terugbetaald zou worden door de gemeente op grond van de borg. Door betaling onder de borg heeft de gemeente een regresvordering op WbR verkregen. Hierover is WbR de wettelijke rente verschuldigd. Deze rente wordt door WbR niet betaalt maar bij de hoofdsom opgeteld.  Over het boekjaar 2021 bedraagt de wettelijke rente € 2 mln. Deze opgebouwde en aan de vordering toegevoegde rente wordt volledig voorzien.

5. Vrijval voorziening belastinggeschillen
Gemeente Rotterdam is in een belastinggeschil inzake tariefdifferentiatie precario leidingen door de rechtbank in het gelijk gesteld. Dit heeft geresulteerd in een vrijval van voorziening van € 412.

6. Aanmanings- en vervolgingsopbrengsten
De aanmanings- en vervolgingsopbrengsten in 2021 hebben geresulteerd in een voordeel van € 1 mln. Dit is hoofdzakelijk veroorzaakt door toename in het aantal opgelegde naheffingsaanslagen Parkeren in 2021.

7. Financieringslasten
Het achterblijven van de realisatie van de investeringen in 2021 door het concern heeft geleid tot lagere financieringsbehoefte en daarmee lagere externe rentelasten van € 2 mln dan geraamd. 

8. Rentetoerekening
De gemiddelde omvang van de totale investeringen door het concern in 2021 is lager dan geraamd (zie paragraaf Investeringen). Hierdoor is de rentetoerekening aan diverse gemeentelijke taakvelden en projecten ook lager dan geraamd. Per saldo resulteert dit in een nadelig effect ad € 1,8 mln op het taakveld Treasury. Dit is reeds in de 10-maandsbrief 2021 als risico vermeld. Daarmee bedraagt het renteresultaat (het saldo van extern betaalde rente en interne toegerekende rente) over 2021 € 228.

9. Dotatie voorziening deelnemingen
Op basis van de meest actuele inzichten is sprake van minimale duurzame waardevermindering van het aandelenkapitaal en overige vorderingen op onze deelnemingen. Op basis van het voorzichtigheidsprincipe leidt deze waardevermindering tot een dotatie van € 92 mln aan de voorzieningen. In de 10-maandsbrief 2021 is dit reeds als risico gemeld.

10. Diverse afwijkingen
Deze afwijkingen zijn grotendeels te verklaren uit een onderbesteding op de geraamde kosten voor inhuur derden en ICT en door lagere personeelskosten dan geraamd. Verder behoefde de post onvoorzien in 2021 niet ingezet te worden. 

11. Vennootschapsbelasting
In 2021 heeft na gereedkoming van de 10-maandsbrief 2021, een correctie plaatsgevonden op de aangifte vennootschapsbelasting (Vpb) over het boekjaar 2020. Na de correctie heeft de gemeente Rotterdam van de Rijksbelastingdienst een voorlopige aanslag over het boekjaar 2020 ontvangen en verwerkt in de exploitatie.

12. Bestemmingsreserve project BAG WOZ 
Het vinden van gekwalificeerd personeel voor project Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) en Wet waardering onroerende zaken (WOZ) heeft langer geduurd dan gedacht. Dit heeft in 2021 geleid tot minder onttrekking van € 37.

Omschrijving programma

Het programma Algemene middelen levert een bijdrage aan de manier waarop het college werkt aan structureel houdbare gemeentefinanciën. Dit programma gaat in op de volgende zaken:

• een sluitende begroting en meerjarenraming
• een gedegen beheer van deelnemingen en verbonden partijen
• een weerstandsvermogen van minimaal 1,0, waarbij het weerstandsvermogen is geënt op de financiële risico’s
• een stabiel beleid voor de gemeentelijke woonlasten en algemene belastingen
• een gedegen treasury-functie en financieringsbeleid
• zorgen voor voldoende en gedegen financiële ruimte om investeringen mogelijk te maken, om samen met andere partijen te kunnen werken aan de toekomst van de stad

Het programma Algemene middelen omvat:

• de uitkeringen uit het gemeentefonds
• de opbrengsten van de algemene belastingen
• de opbrengsten uit deelnemingen
• het treasury-resultaat
• concernbrede bestemmingsreserves
• concernbrede stelposten
• te betalen bedragen vennootschapsbelasting
• de post onvoorzien

Het programma Algemene middelen is, anders dan de overige programma's van deze begroting, relatief beleidsarm te noemen en wijkt in opzet en inhoud hiervan af. In de paragrafen Weerstandsvermogen en risicobeheersing en Financiële kengetallen zijn de inhoudelijke doelstellingen, indicatoren en kengetallen opgenomen.

Voor het programma Algemene middelen gelden de volgende indicatoren en kengetallen:

• gemeentelijke woonlasten (één- en meerpersoonshuishouden)
• gemiddelde WOZ-waarde woningen
• weerstandsvermogen
• structurele exploitatieruimte
• solvabiliteitsrisico
• EMU-saldo (vorderingensaldo)
• kasgeldlimitet
• renterisiconorm
• netto schuldquote