Overzicht baten en lasten

Programma en Rotterdamse taakvelden

Toelichting overzicht baten en lasten

Baten
De baten op het Programma Zorg, Welzijn en Wijkteams bestaan voornamelijk uit de extra rijksbijdragen voortvloeiend uit:

• De in het coalitieakkoord genoemde lobby richting het Rijk inzake de Hervormingsagenda Jeugd
• De Wmo (waaronder de lobby voor een eerlijkere eigen bijdrage voor de huishoudelijke hulp WMO)
• Bijdragen van regiogemeenten voor de uitvoering van de Gemeenschappelijke regeling Jeugdzorg Rijnmond (GRJR)
• De eigen bijdragen voor Wmo-maatwerkvoorzieningen
   

Lasten
De lasten bestaan uit personeelslasten voor jeugdhulp, toegang tot de Wmo, de aanpak van huiselijk geweld, beleid en zorginkoop. Het grootste deel van de programmalasten wordt besteed aan de inkoop van ondersteuningsarrangementen voor de Wmo en Jeugdwet. Ook worden er subsidies verstrekt voor de specialistische jeugdhulp en maatschappelijke opvang.

Reserves
Binnen het programma worden middelen uit diverse bestemmingsreserves ingezet. Dit betreft onder andere de bestemmingsreserve Tweedelijns Wmo en jeugdhulp, de bestemmingsreserve Blokhuismiddelen en de bestemmingsreserve Decentralisatie AWBZ. In het hoofdstuk Financiën/Balans/Reserves staat een gedetailleerd overzicht opgenomen van deze reserves.

Meerjarig verloop
De begroting vertoont meerjarig een dalend verloop. Dit komt voornamelijk door de verwachte oplopende rijksbaten voor de Hervormingsagenda Jeugd en de Wmo. 

Financiële bijstellingen

Een negatief bedrag (met een – ervoor) is een financiële tegenvaller: de gemeente geeft meer geld uit of er komen minder opbrengsten binnen. Een positief bedrag is een financiële meevaller: de gemeente geeft minder geld uit of er komen meer opbrengsten binnen.

Toelichting financiële bijstellingen

Kasschuif Nationaal Actieplan Dakloosheid
In de meicirculaire zijn middelen beschikbaar gesteld voor de aanpak dakloosheid. Dit geld is verbonden aan het nationale actieplan dakloosheid. Omdat ze laat beschikbaar zijn gekomen, zijn er in 2023 nog weinig uitgaven. Om de doelstellingen en ambities uit het Nationaal Actieplan Dakloosheid te behalen zijn afspraken gemaakt met de betrokken partijen, waarbij er in de jaren 2027-2029 een dekkingsprobleem ontstaat. Dit is een onwenselijke situatie gezien de Verklaring van Lissabon om dakloosheid in 2030 te beëindigen.
Voorgesteld wordt om de onderbesteding in 2023 van € 4,5 mln over te hevelen naar 2027 en € 400.000 per jaar van 2024 tot en met 2026 ook over te hevelen naar 2027. 

Kasschuif Thuiszorgflats
De kosten voor de thuiszorgflats zijn € 1,6 mln per jaar. Vanuit de intensiveringsmiddelen voor ouderen uit heel de stad is er € 1 mln per jaar beschikbaar. Hierdoor ontstaat een tekort van € 600.000 per jaar. Door de benodigde opstartperiode van de werkzaamheden hiervoor wordt er dit jaar een onderbesteding van € 600.000 verwacht. Voorgesteld wordt om de onderbesteding van € 600.000 in 2023 over te hevelen naar 2024.

Kasschuif Toekomstscenario Kind en Gezinsbescherming
De middelen Toekomstscenario Kind en Gezinsbescherming van het Rijk zijn laat beschikbaar gekomen, waardoor er in 2023 nog weinig uitgaven zijn. Het is de wens om een aantal onderdelen van het Verandertraject huiselijk geweld (HG) te continueren, waaronder de HG-leerwerkplaats. De HG-leerwerkplaats past op inhoud goed bij de ambities van het Toekomstscenario. Voorgesteld wordt om de onderbesteding van € 475.000 in 2023 over te hevelen naar 2024 voor de doorontwikkeling van de HG-leerwerkplaats.

Actualisatie kapitaallasten
De afschrijvingen en rente op investeringen vormen de kapitaallasten. De kapitaallasten zijn aangepast vanwege nieuwe en bijgestelde investeringskredieten en de geactualiseerde ramingen per jaarschijf. In de paragraaf investeringen is een gedetailleerd overzicht opgenomen van deze aanpassingen.

Acute Zorg GGZ
Het Rijk heeft gelden beschikbaar gesteld voor het oplossen van de acute problematiek in de jeugdzorg. De regeling is verlengd tot eind 2023. Met deze bijstelling worden de baten en lasten hiervoor incidenteel in 2023 opgehoogd met € 9,8 mln. Per saldo is dit een neutrale boeking.

Jeugdhulp
Het Rijk heeft specifieke uitkeringen beschikbaar gesteld voor:

• Activiteiten voor de transformatie naar meer kleinschalige woonvormen voor de jeugdhulp. Met deze bijstelling worden de baten en lasten opgehoogd met € 2,2 mln in 2023 tot € 1,6 mln in 2026.
• Activiteiten voor de instandhouding en doorontwikkeling van de bovenregionale expertisecentra jeugdhulp. Met deze bijstelling worden de baten en lasten opgehoogd met incidenteel € 5 mln in 2023.
• Activiteiten die nodig zijn in verband met de inkoop en organisatie van de volgende randvoorwaardelijke functies voor de jeugdhulp. Met deze bijstelling worden de baten en lasten opgehoogd met € 4,9 mln in 2023 en 2024.
   

Opvang vluchtelingen Oekraïners
De gemeente maakt kosten voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne. Omdat dit op verschillende fronten, zoals onderwijs, zorg en opvang wordt gedaan, staan de budgetten verspreid over verschillende programma’s. In totaal wordt de begroting opgehoogd met € 66,5 mln. De kosten worden geheel vergoed door het Rijk. Zowel de baten als de lasten worden in totaal met € 66,5 mln opgehoogd. Per saldo is dit een neutrale boeking.
Op Programma Zorg, Welzijn en Wijkteams wordt een voordeel van € 1,2 mln verwacht. Omdat het normbedrag van de particuliere opvang hoger is, dan de te verwachten kosten. Op Programma Volksgezondheid wordt een nadeel van € 1,2 mln verwacht. Omdat voor de specialistische zorgkosten voor gehandicapte vluchtelingen uit Oekraïne geen specifieke regeling is. De laatste regeling voor de opvang van de Oekraïners geeft aan dat alle kosten vergoed worden. Voor de gehele begroting van de opvang van de Oekraïnse vluchtelingen wordt het budget voor de lasten en baten met hetzelfde bedrag opgehoogd.

Rijksbijdrage Gemeentelijke Hulp Gedupeerden Toeslagenproblematiek
Het Rijk heeft gelden beschikbaar gesteld voor de ondersteuning van (potentieel) gedupeerden in hulpvragen op de vijf primaire leefgebieden: financiën, wonen, zorg, gezin en werk. De kosten hiervoor zijn fors toegenomen doordat de bedragen per gedupeerde hoger zijn en dat er meer personeelskosten worden gemaakt. Het Rijk heeft aangegeven alle hogere kosten te vergoeden. Met deze bijstellingen worden de baten en lasten incidenteel in 2023 opgehoogd met € 11,4 mln. Per saldo is dit een neutrale boeking.

Rijksbijdrage versterking voor sport en bewegen gezondheidsbevordering, cultuurparticipatie en de sociale basis 2023-2026
Het Rijk heeft gelden beschikbaar gesteld voor de versterking voor sport en bewegen, gezondheidsbevordering, cultuurparticipatie en de sociale basis voor de periode 2023-2026. Met als doel een gezonde generatie in 2040.
Met deze bijstellingen worden de baten en lasten opgehoogd met € 12,8 mln in 2023 tot € 3,6 mln in 2026. Per saldo is dit een neutrale boeking.

Rijksbijdrage voor begeleiden van ex-gedetineerden
Het Rijk heeft gelden beschikbaar gesteld voor het begeleiden van ex-gedetineerden voor wonen en werken over het jaar 2023. Met deze bijstellingen worden de baten en lasten incidenteel opgehoogd met € 518.000 in 2023. Per saldo is dit een neutrale boeking.

Bestemmingsreserve Bestrijding eenzaamheid ouderen
Voor de bestrijding van de eenzaamheid van ouderen zijn kosten gemaakt. € 185.000 van deze kosten worden gedekt uit de bestemmingsreserve. Dit betreft een budgetneutrale boeking.

Bestemmingsreserve Blokhuismiddelen
De bestemmingsreserve Blokhuismiddelen is gevormd voor de uitgaven in 2022 en 2023 voor de bestrijding van dak- en thuisloosheid. De verwachte kosten in 2023 zijn € 9,2 mln en worden gedekt uit deze bestemmingsreserve. Per saldo is dit een neutrale boeking.

Vrijval reserves kleiner dan 1 miljoen
Bij de Voorjaarsnota 2023 is besloten om reserves kleiner dan € 1 mln te laten vrijvallen. Dit besluit geldt ook voor nieuwe reserves die zijn ontstaan na vaststelling van de jaarrekening 2022. Deze aanpassing gaat over de technische verwerking in de begroting van het vrijvallen van dergelijke nieuwe reserves van kleiner dan € 1 mln.

Taakmutaties
Er zijn verschillende aanpassingen in het budget door taakmutaties die het Rijk via het Gemeentefondsmutaties uitkeert. Het gaat om de volgende wijzigingen:

• Beschermd Wonen
  Dit gaat om de ophoging van de budgetten voor de loon- en prijsindexatie.
• Compensatieregeling voogdij 18+
  Dit is de verrekening van de bedragen voor de compensatieregeling over de jaren 2020 en 2021.
• Herinvoering eigen bijdrage Wmo / Terugdraaien eigen bijdrage huishoudelijk hulp Wmo
  Het abonnementstarief in de Wmo 2015 wordt afgeschaft vanaf 2025 en in plaats daarvan wordt de inkomensafhankelijke eigen bijdrage in de Wmo 2015 heringevoerd vanaf 2026.
• Integraal Zorgakkoord
  Het Rijk stelt extra gelden beschikbaar voor het Integraal Zorgakkoord, ter compensatie voor de gestegen kosten als gevolg van de invoering van het abonnementstarief Wmo.
• Jeugdhulp kinderen in een AZC (asielzoekerscentrum)
  Voor de organisatie en financiering van jeugdhulp, inclusief de jeugd-ggz, aan kinderen in een AZC heeft het Rijk gelden beschikbaar gesteld. Vanaf 2019 is deze taak bij de gemeentes neergelegd.
• Jeugdzorg
  Gemeenten en Rijk hebben een principeakkoord bereikt over het financiële kader voor de Hervormingsagenda Jeugd. Deze bijstelling betreft de beschikbaarstelling van extra middelen en de verdeling ervan. De toegezegde extra middelen zijn meerjarig volledig verwerkt in de begroting. Bij het definitieve akkoord kan het zijn dat deze vergoeding wijzigt.
• Maatschappelijke opvang en Openbare Geestelijke Gezondheidszorg
  Door een wijziging in de verdeling één van de onderliggende basisgegevens van de maatstaf uitkeringsontvangers met drempel is er een kleine aanpassing in de bedragen die de gemeentes ontvangen.
• Nationaal Actieplan Dakloosheid
  Het Rijk heeft structurele gelden beschikbaar gesteld voor het Nationaal Actieplan Dakloosheid. Met als doel het voorkomen van dakloosheid en het realiseren van woonplekken met passende ondersteuning voor (dreigend) dakloze jongeren en volwassenen. Met deze bijstelling wordt het budget voor 2023 opgehoogd. Over de besteding van de middelen voor de jaren 2024 en verder vindt nog besluitvorming plaats.
• Overgangsrecht levenslang
  Deze mutatie in de budgetten betreft een correctie op de extrapolatie van extramurale zorgkosten binnen de Wmo 2015 en Jeugdwet.
• Pilot EU-burgers
  Het Rijk heeft incidentele gelden in 2023 beschikbaar gesteld voor de specifieke aanpak voor dakloze EU-burgers, volgens het plan van aanpak dakloze EU-burgers. Rotterdam is 1 van de 6 pilotgemeenten.
• Terugdraaien eigen bijdrage huishoudelijk hulp Wmo
  Zie kopje Herinvoering eigen bijdrage Wmo / Terugdraaien eigen bijdrage huishoudelijk hulp Wmo.
• Vrouwenopvang
  De verdeling van de decentralisatie-uitkering Vrouwenopvang is bij deze circulaire vanaf uitkeringsjaar 2023 aangepast door actualisatie van verschillende maatstaven, waaronder woonruimten en klantenpotentieel regionaal.
• Werkdrukverlaging Jeugdbescherming
  Gezien de acute situatie - met de hoge werkdruk en wachtlijsten - in de jeugdbescherming is er in overleg met de VNG besloten om extra geld hiervoor beschikbaar te stellen bij het ministerie van Justitie en Veiligheid. Dit wordt gedekt door incidenteel in 2023 minder te verstrekken aan de gemeentes.

Technische wijzigingen
In dit programma zijn er diverse technische wijzigingen. Het gaat om de volgende wijzigingen:

• De budgetten zijn vanaf het jaar 2024 geactualiseerd naar het prijspeil 2024. Nadere informatie is opgenomen bij Grondslagen (-€ 49 mln structureel vanaf 2024).
• In 2024 wordt er voor het verlenen van de eerstelijns telefonische dienstverlening aan Rotterdammers een gemeentelijk klantcontactcentrum ingericht. Voor het inrichten van dit klantcontactcentrum wordt vanaf 2024 een bijdrage overgeheveld van € 1,1 mln naar het Programma Dienstverlening.
• De omslagrente die wordt gebruikt voor het berekenen van de rentelasten stijgt met ingang van 2024 van 1,5% naar 2,0%. Als gevolg daarvan zijn de rentelasten meerjarig bijgesteld (€ 1,1 mln in 2024 tot € 63 in 2026).. Nadere informatie is opgenomen bij Grondslagen.
• Vanuit Programma Economische Ontwikkeling wordt er budget overgeheveld naar Programma Zorg, Welzijn en Wijkteams voor Digitale inclusie (€ 580.000 in 2023 en € 1,1 mln in 2024).
• De structuur van de formatie van de ondersteuning van de wijkteams wordt aangepast. Dit heeft tot gevolg dat er budget wordt overgeheveld van Programma Armoede, Schuldhulpverlening, Inburgering en Samenleving naar Programma Zorg, Welzijn en Wijkteams (-€ 893 in 2023 tot -€ 1,8 mln vanaf 2024).
• Door het onderdeel Moeders van Rotterdam wordt de formatie opgenomen in de begroting. Dit wordt gedekt uit de programma-budgetten. Gedeeltelijk wordt hiervoor budget verschoven naar het programma Overhead (€ 530 structureel vanaf 2024).
• Overige technische wijzigingen (-€ 374 in 2023 tot -€ 341 in 2027).