Wat willen we bereiken?

Een robuuste en slagvaardige GGD Rotterdam-Rijnmond die ook in geval van crisis in staat is de publieke gezondheid te beschermen en te bevorderen.

Wat gaan we daarvoor doen?

De GGD past geleerde lessen vanuit de programmaorganisatie corona toe. De GGD werkt en denkt mee aan de landelijke ontwikkelingen ter versterking van de infectieziektebestrijding, zoals de Landelijke Functie Opschaling Infectieziektebestrijding (LFI) en de Pandemische Paraatheid van het ministerie van VWS. De GGD bereidt zich voor op nieuwe en herziene wetgeving, waaronder de Omgevingswet en aanpassing van de Wet publieke gezondheid (Wpg).

Wat hebben we in 2023 bereikt en gedaan?

De GGD Rotterdam-Rijnmond bewaakt, beschermt en bevordert de gezondheid voor de 13 gemeenten in regio Rijnmond vanuit de Wpg.

De taken die de GGD uitvoert binnen de gemeenschappelijke regeling zijn vastgelegd in een meerjarenbegroting. Hierover vindt twee keer per jaar verantwoording plaats aan het Algemeen Bestuur van de GGD door een tussentijdse- en een jaarrapportage.

Hieronder zijn een aantal taken beschreven die de GGD specifiek voor de gemeente Rotterdam uitvoert op basis van aanvullende financiering vanuit de gemeente of vanuit het Rijk.

Landelijke ontwikkelingen en nieuwe/ herziene wetgeving

Voor de jaren 2023 en 2024 heeft het ministerie van VWS een specifieke uitkering (SPUK) aan iedere GGD beschikbaar gesteld voor de ‘Versterking van de Infectieziektebestrijding en Pandemische paraatheid’ (VIP): de VIP-SPUK. Deze SPUK wordt naar verwachting vanaf 2025 omgezet in een structurele investering waarvan de omvang en inhoud nader wordt bepaald in 2024. In het kader van de VIP-SPUK heeft de GGD tijdelijk capaciteit aangetrokken. Door deze inzet levert de GGD een belangrijke bijdrage aan het wegnemen van kwetsbaarheden in de dienstverlening, aan bovenregionale samenwerking, het versterken van de wetenschappelijke kennisinfrastructuur en het slim en versneld opleiden van professionals ten behoeve van infectieziektebestrijding (artsen, verpleegkundigen, onderzoekers, data-analisten, beleidsadviseurs etc.).

Gemeentelijke advisering gezonde leefomgeving

Met de invoering van het basis- en plusproduct ‘Advisering Gezonde Leefomgeving’ per 1 januari 2023 heeft de GGD voorgesorteerd op de invoering van de omgevingswet per 1 januari 2024. Met de uitvoering van deze producten realiseert de gemeente Rotterdam via de GGD dat gezondheid in een zo vroeg mogelijk stadium van de stedelijke planvorming wordt ingebracht in de ruimtelijke opgaven en het ruimtelijk beleid van de gemeente. Enkele voorbeelden waar deze advisering heeft plaatsgevonden zijn Merwe-Vierhavens, Oostflank en Park Rijnhaven.

De evaluatie van ‘Advisering Gezonde Leefomgeving’ wordt in het eerste kwartaal van 2024 verwacht.

Aanpassen aan klimaatverandering

De GGD heeft aandacht voor de menselijke kant van klimaatverandering en werkt samen met Rotterdams WeerWoord aan een klimaatbestendig 2025. Denk hierbij aan de ontwikkeling van een Rotterdams hitteplan, het monitoren van nieuwe infectierisico’s en veranderende milieufactoren, zoals droogte, hitte, wateroverlast en luchtkwaliteit. Verder is er inzet op crisisbeheersing op het brede terrein van publieke gezondheid, denk hierbij bijvoorbeeld aan een langdurige hittegolf.

Centrum Seksueel Geweld

Het Centrum Seksueel Geweld (CSG) biedt professionele hulp aan iedereen die seksueel geweld heeft meegemaakt – online, offline of een combinatie, kort of lang(er) geleden. Het centrum biedt medische en psychologische zorg en forensisch onderzoek. De financiering vindt plaats vanuit middelen van Decentralisatie Uitkering Vrouwen Opvang (DUVO) vanuit Rotterdam als een van de centrumgemeenten.

In 2023 zijn er 228 acute meldingen binnengekomen (incident vond minder dan 7 dagen geleden plaats) en 203 niet-acute meldingen. Daarnaast bedroeg het aantal adviesvragen van en consulten aan slachtoffers, naasten en professionals 646. Dit is een toename ten opzichte van 2022 (576). Deze cijfers betreffen de totale dienstverlening van het CSG, er wordt geen onderscheid tussen gemeenten gemaakt.

Beperken besmettingen hiv met PrEP-zorg

Mensen met een verhoogd risico op hiv kunnen een beroep doen op de PrEP-zorg. PrEP staat voor Pre-Expositie Profylaxe, een medicijn ter voorkoming van hiv. PrEP is een succesvol middel en heeft het aantal hiv-infecties zowel in Nederland als wereldwijd teruggebracht. 
GGD Rotterdam-Rijnmond verstrekt via een specifieke subsidie vanuit het ministerie van VWS de PrEP-zorg aan een beperkte groep kwetsbare mensen met een verhoogd risico op hiv. Vanaf augustus 2024 wordt de PrEP-regeling ondergebracht in de subsidieregeling Aanvullende Seksuele Gezondheidszorg (ASG) en zodoende structureel gefinancierd vanuit het ministerie van VWS. Tot die periode zet de gemeente Rotterdam extra financiële middelen in om de wachtlijsten bij het Centrum Seksuele Gezondheid aan te pakken en daarmee het aantal besmettingen met hiv te beperken. Sinds de gemeentelijke financiering in oktober 2023 is gestart heeft de GGD al 103 extra cliënten kunnen behandelen. De wachtlijst is meer dan gehalveerd, van 139 cliënten op de wachtlijst begin oktober naar 63 cliënten op de wachtlijst begin februari 2024.

Nu Niet Zwanger

De bewezen effectieve methodiek Nu Niet Zwanger is onderdeel van het programma Stevige Start in Rotterdam. Hulpverleners van onder meer de psychiatrie, maatschappelijke opvang, Centrum Jeugd & Gezin (CJG) en het ‘Nu Niet Zwanger’ team van de GGD, voeren gesprekken met cliënten over kinderwens, seksualiteit en anticonceptie. Zij helpen (potentiële) ouders in kwetsbare omstandigheden om een geïnformeerde keuze te maken over hun kinderwens en het voorkomen van onbedoelde zwangerschappen. In totaal zijn er in 2023 één of meerdere gesprekken gevoerd met 1.439 cliënten. In Rotterdam zijn er 27 deelnemende organisaties en 191 aandachtsfunctionarissen. In oktober 2023 is het convenant voor Nu Niet Zwanger met de 27 organisaties (opnieuw) getekend.

Corona

De GGD heeft er in 2023 voor gekozen om op herkenbare en vertrouwde plekken, verspreid over de regio, aanwezig te zijn met GGD-vaccinatielocaties. In 2023 heeft de GGD vanuit meer dan 30 wijkgebouwen en ziekenhuizen gevaccineerd. Op meerdere plekken is er daarnaast een mobiele vaccinatiebus ingezet.

Er is in 2023 opnieuw aandacht besteed aan voorlichting rondom corona. Het Preventie & Voorlichtingsteam organiseerde wekelijks meerdere activiteiten om burgers te informeren, onder andere op markten en door groepsbijeenkomsten in bijvoorbeeld zorginstellingen.

In Rotterdam is bijna 40% van de 60-plussers gevaccineerd tijdens de najaarscampagne. Dit is lager dan in de najaarscampagne van 2022, waar 54% van de 60-plussers waren gevaccineerd. Dit komt waarschijnlijk door de kortere loopduur van de najaarscampagne 2023 en het verminderde urgentiegevoel bij inwoners.

Verdiepend toezicht onderwijs

De GGD houdt met reguliere kinderopvanginspecties toezicht op de wettelijke basisvoorwaarden voor de kwaliteit van voorschoolse educatie (ve) op alle ve-locaties. In opdracht van gemeente Rotterdam (afdeling Onderwijs, team Jonge Kind) voert de GGD Rotterdam-Rijnmond in het kader van de aanpak ‘Onderzoek Kwaliteit voorschoolse educatie’ verdiepende inspecties uit op basis van de Rotterdamse afspraken uit het Kwaliteitskader voorschoolse educatie 2022.

Alle 60 geselecteerde locaties (100%) zijn bezocht en geïnspecteerd in de periode februari 2023 tot en met februari 2024.

Toezicht Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)

Gemeenten hebben de taak toezicht te houden op de kwaliteit van de uitvoering van de Wmo. Rotterdam laat dit toezicht uitvoeren door de GGD Rotterdam-Rijnmond (Toezicht Wmo).

In 2023 is gerapporteerd over onder andere een onderzoek naar beschermd wonen, over preventief toezicht en meerdere heronderzoeken. Alle rapportages zijn te vinden op de pagina van Toezicht Wmo op de website van de GGD Rotterdam-Rijnmond.

In 2023 zijn twintig calamiteiten in behandeling genomen door Toezicht Wmo. Calamiteiten worden niet altijd gemeld. Het zelfonderzoek en de verbetermaatregelen zijn niet altijd afdoende. Daarom organiseerde het Toezicht Wmo in 2023 de conferentie 'Leren van elkaar' voor gemeenten en aanbieders, naar aanleiding van het rapport Analyse calamiteiten 2016-2021.

In 2023 ontving het Team Toezicht Wmo 47 signalen, 27 daarvan gingen over de kwaliteit van Wmo-ondersteuning aan cliënten en de toegankelijkheid van de gemeenten in de regio Rotterdam-Rijnmond. Bijvoorbeeld over de veiligheid van de voorziening, de deskundigheid en kwalificatie van medewerkers, de doeltreffendheid van de begeleiding en de lange doorlooptijden bij de gemeente. Deze cijfers betreffen alle werkzaamheden van het team Toezicht en zijn niet specifiek te koppelen aan een bepaalde gemeente, omdat aanbieders vaak in meerdere gemeenten werken.

Hoe meten we dat?

Eens in de vier jaar verschijnt de GGD-gezondheidsmonitor die inzicht geeft in de gezondheid, het welzijn en de leefstijl van de inwoners van Rotterdam. In 2023 zijn de resultaten van de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen (V&O) 2022 en de Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen 2022 gepubliceerd. Dit zijn extra metingen in het kader van de ZonMW corona-subsidie. Van de Gezondheidsmonitor V&O 2022 is voor elke gemeente (13) een rapport gemaakt en zijn de cijfers opgenomen in de databank op de website ‘Gezondheid in kaart’.

Via surveillance monitort de GGD de ontwikkeling van infectieziekten, inclusief tuberculose en soa’s.