Doel: Duurzame haven en industrie
Tijdens de collegeperiode 2022 tot 2026 stuurt de gemeente aan op verduurzaming van gevestigde bedrijven voor de circulaire haveneconomie. De huidige uitstoot van de haven en industrie is nog 11% hoger dan in 1990. In 2019 was dit nog 24%. De benodigde transities in de haven, zoals sluiting van de kolencentrales, komst van de waterstofeconomie of afvang van CO2, start in de huidige collegeperiode, maar kan pas na 2026 doorgroeien. De transities zijn afhankelijk van wereldwijde ontwikkelingen en nationale sturing. De uitstoot bij de kolencentrales nemen toe door de oorlog in Oekraïne en de ambitie om aardgas te besparen. Ondanks deze afhankelijkheid wil Rotterdam voor 2025 sturen op vermindering van uitstoot en gerealiseerde projecten, om het routeplan naar 2030 in te vullen. Dat draagt bij aan de positionering van de haven als waterstof-hub van Europa, en mede daardoor als dé duurzame wereldhaven van de toekomst.
Wat willen we bereiken?
Versnellen walstroom en stimuleren verduurzaming scheepvaart
- Versnelde invoering van walstroom en stimulering van verduurzaming in de scheepvaart. Kades in stedelijk gebied, voor binnenvaart en zeescheepvaart, krijgen deze coalitieperiode walstroom. Voor de binnenvaart is walstroom al goed uitgerold en gaat het om opvolgen of er locaties ontbreken. Voor de zeescheepvaart gaat het om Parkkade, Lloydkade en Wilhelminakade.
- Er komt een generatorverbod op plekken waar generatoren overlast veroorzaken voor bewoners.
- Ondersteuning van innovatie in het varen op elektriciteit voor de binnenvaart, en het gebruik van waterstof en groene brandstoffen.
- Doelstellingen - die de gemeente nastreeft voor 2030: 90% van de roll-on roll-of, offshore, ferry’s, 100% van de cruiseschepen gebruikt walstroom, en dat geldt voor 50% van de grootste containerschepen. Als de EU de ambities omhoog bijstelt doen wij dat ook.
Elektrificatie, aanlanding Wind op zee en energiebesparing industrie
De gemeente wil:
- Energiebesparing in de grote industrie in de haven aanjagen en opvolgen.
- Infrastructuur en innovatie voor elektriciteit en stoom bevorderen.
- Verdere inzet op aanlanding en landinfrastructuur bevorderen van grootschalige wind op zee voor de elektrificatie van het haven-industrieel complex (HIC) en de lokale productie van groene waterstof.
- Infrastructuur en opslagcapaciteit op orde brengen van zowel elektriciteit als waterstofinfrastructuur.
Wat gaan we daarvoor doen?
Versnellen walstroom en stimuleren verduurzaming scheepvaart
- Samen met het Havenbedrijf Rotterdam werken aan walstroomprojecten. De gemeente is aanjager voor de kades in stedelijk gebied. Oplossing van knelpunten, zowel in de ruimtelijke inrichting als financieel. Voor de kades in het havengebied is het Havenbedrijf Rotterdam de voortrekker en helpt de gemeente daarbij
- Stimuleren van vergroening van de binnenvaart
- We zorgen dat de grondstoffentransitie en de energietransitie in de haven zoveel mogelijk elkaar versterken.
Elektrificatie en energiebesparing industrie
- Rotterdam is onderdeel van het Groei door Reductie-project. Daarin krijgen bedrijven ambitieuze energiescans en monitoring van de voortgang die ze maken.
- Samenwerking met DCMR en Deltalinqs voor kennisdeling op het gebied van energiebesparing. Verkenning van de mogelijkheden voor handhaving van de verplichting tot energiebesparing in de industrie.
- De gemeente gaat in gesprek met Stedin, Havenbedrijf en Deltalinqs voor uitbreiding van de infrastructuur voor elektriciteit en stoom en waar nodig faciliteren we aanlanding van windparken op zee in de haven en op de tweede Maasvlakte.
Wat hebben we in 2023 bereikt en gedaan?
Walstroom & Verduurzamen scheepvaart
- We helpen het Havenbedrijf Rotterdam zo goed mogelijk met de walstroomprojecten voor Parkkade, Lloydkade en Wilhelminakade (Cruiseterminal). Er is een regeling voor haalbaarheidsstudies walstroom (vouchers) gestart. Rotterdam werkt samen met Hamburg en Antwerpen in een lobby bij de Europese Commissie voor walstroom. Ook werkt Rottedam aan de juridische uitwerking van het generatorverbod.
- De gemeente werkt samen met het Havenbedrijf Rotterdam aan een aanpak voor verschoning van de binnenvaart. Daar is winst te behalen. Eind 2023 is een eerste opzet voor een aanpak voor de verschoning van de binnenvaart bekend gemaakt . Dit wordt in 2024 verder uitgewerkt en het emissielabel binnenvaart wordt daarbij ingezet.
Elektrificatie & energiebesparing industrie
- Deltalinqs heeft een analyse gemaakt van de Groei door Reductie-scans van de afgelopen jaren. De bedrijven zijn blij met de resultaten en hebben allemaal amibitieuze besparingsplannen opgenomen in hun meerjarenplanning.
- Samen met DCMR hebben we in oktober een kennissessie voor de industrie over energiebesparing georganiseerd.
- In 2023 is er netcongestie afgekondigd voor Botlek en Europoort. Dit betekent dat bedrijven daar geen nieuwe of grotere aansluiting kunnen krijgen. We werken samen met Stedin, Havenbedrijf en Deltalinqs om waar we kunnen de gevolgen te beperken.
Hoe meten we dat?
Rotterdam ondersteunt met innovaties de ambities van het Rijk voor de vermindering van uitstoot in 2030 voor de haven. Er komt een strakke monitoring van de plannen. De DCMR rekent de voortgang jaarlijks door. Ook komt er een jaarlijkse meting van de uitstoot van schadelijke stoffen voor het gehele Rotterdamse grondgebied.
Indicatoren |
Nulmeting 2022 |
Begroting 2023 |
Realisatie 2023 |
Raming 2024 |
Raming 2025 |
Raming 2026 |
Raming 2027 |
Walstroom 1* | Geen walstroom aan de Park- Lloyd- en Wilhelminakade | 6x Parkkade gerealiseerd | Geen | 5x Lloydkade gerealiseerd | Cruiseterminal gerealiseerd | ||
Walstroom 2** | 0 van de 8 | 2 ligplaatsen offshore opgeleverd | 4 van de 8 | 8 van de 8 | |||
Walstroom 3*** | 0% van de plannen | Heatmap, lijst alle ligplaatsen, uitvoeringsplan 1, vouchers, generatorverbod en nieuwe maatwerksubsidies | Voucherregeling gestart, 1 maatwerksubsidie verleend | 50% van de plannen | 100% van de plannen |
Toelichting indicatoren
In de uitwerking van het programma Energietransitie zullen we een concrete indicator formuleren op het aantal of de kwaliteit van de vergunningen dat per jaar wordt aangevraagd in het Versnellingshuis Energietransitie HIC.
Specifieke versnelling van de aanleg van drie types walstroom, waarbij ook de inzet van Havenbedrijf Rotterdam en partijen in de haven essentieel is:
Walstroom 1*
Tot en met 2026 komen er walstroomvoorzieningen voor zeeschepen aan de volgende stedelijke kades: een ligplaats voor een cruiseschip aan de Wilhelminakade, zes ligplaatsen aan de Parkkade, vijf ligplaatsen aan de Lloydkade.
Walstroom 2**
Tot en met 2026 komen er walstroomvoorzieningen voor de grootste zeeschepen: drie ligplaatsen voor ‘deep sea’-containerschepen, drie ligplaatsen voor ferry’s en twee ligplaatsen voor offshore-schepen. Alle container- en ferryterminals moeten voor 2030 walstroomfaciliteiten hebben en hebben projecten hiervoor in voorbereiding. Het is nog onzeker welke van deze vóór 2026 walstroom krijgen en welke tussen 2026 en 2030; de aantallen zijn ambitieus maar haalbaar.
Walstroom 3***
Voor alle ligplaatsen in de Rotterdamse haven komt een Plan van Aanpak versnelling walstroom voor de periode 2024 tot 2030. Rotterdam stimuleert versnelling van de aanleg met nieuw beleid, een inventarisatie en analyse van alle ligplaatsen in de haven, selectie van de ligplaatsen voor het eerste uitvoeringsplan en vervolgens uitgifte van vouchers voor quickscans, instelling van generatorverboden en nieuwe maatwerksubsidies.