Wat willen we bereiken?

In 2050 moet Rotterdam een stad zijn zonder afval. Om dat te bereiken moet de totale hoeveelheid afval afnemen en moeten Rotterdammers het huishoudelijk afval nog beter scheiden. In de Grondstoffennota staan de maatregelen om dit te stimuleren.

Rotterdammers willen een zichtbaar schonere stad. De stad ligt er voor het oog schoon bij en Rotterdammers waarderen het schoonniveau van de buitenruimte positief. De overlast door plaagdieren, zoals ratten, houden we onder controle door een gebiedsgerichte aanpak. Rotterdam is daarnaast op weg naar een afvalvrije en grondstoffenrijke samenleving. Daarbij maken we stapsgewijs de omschakeling van een lineaire naar een circulaire economie. Rotterdam Circulair draagt bij aan de overgang naar een groener, duurzamer, veerkrachtiger, gezonder en schoner Rotterdam.

Met het oog op het klimaat en de volksgezondheid is het gehele gemeentelijke wagenpark in 2030 zonder uitstoot.

Wat gaan we daarvoor doen?

• We verminderen naastplaatsingen met gemiddeld 5 procentpunt (collegetarget) in de 20 wijken die volgens de CROW-methodiek het slechtst scoren. Dit doen we o.a. door de inzet van integrale NietRnaast-teams en door vaker en strenger te handhaven. Een deel van de reinigingsmedewerkers is opgeleid tot toezichthouder. Zij kunnen nu optreden tegen afval naast de container. We maken meer gebruik van technieken die het gedrag beïnvloeden rondom wijkcontainers (nudging) en we experimenten met digitale middelen om vuil beter te herkennen; dit leidt tot efficiënter ophalen van het vuil.
• We stellen de Rotterdammers in staat om op een eenvoudige en verantwoorde manier afval te scheiden.
  • Ruimere openingstijden van een deel van de milieuparken.
  • Minimaal 100 pop-up-milieuparken per jaar in de verschillende wijken zodat Rotterdammers hun grofvuil makkelijker kunnen wegbrengen.
• We stimuleren circulair hergebruik door in te zetten op refuse, repair, reuse, recycling en afvalscheiding. Dit doen we in kleinschalige projecten met bewoners.
• Voortzetting van de aanpak van zwerfafval en reiniging van de buitenruimte. Dat gebeurt op een gemiddelde van 90% B-schoonniveau volgens de CROW-methodiek.
  • We zetten de reinigingsteams vaker in, stadsbreed en ook in het weekend.
  • Deze zogenaamde ‘runners’ gaan elke dag ‘s ochtends vroeg de wijk in om, los van meldingen buitenruimte (MSB), naastplaatsingen weg te halen.
  • We zetten bij de in- en uitgangen van parken en stranden op piekmomenten grote containers neer.
  • Tegengaan van ongedierteoverlast op straat. Er komen afspraken met restaurants en de markten om te voorkomen dat etensresten op straat belanden.
  • We investeren in zogenaamde ‘Zakken-vullen’-acties. Bewoners en schoolkinderen ruimen zwerfvuil op voor een kleine tegenprestatie (koffie, voucher van de lokale supermarkt, etc.).
• Vergroting van de bewustwording van en kennis over dierenwelzijn. Voortzetting van de acties uit de Nota dierenwelzijn 2019-2022  en het opstellen van een geactualiseerde nota. Daarbij zetten we in op gecombineerde acties in overlappende beleidsvelden, zoals biodiversiteit, groenbeheer, plaagdierbeheersing en evenementen.
• Gebiedsgerichte inzet van plaagdierbeheersing vanaf 2023. Dat gebeurt samen met alle functionarissen die onmisbaar zijn in de aanpak van rattenoverlast. De plaagdierbeheersers krijgen steeds meer een adviserende rol en zijn aanspreekpunt in hun wijk voor alle betrokken partners. Bestrijding is nog steeds een onderdeel van de aanpak, maar preventie en omgevingsmanagement staan bovenaan.
• We streven ernaar dat bewoners de ruimte in de stad als schoon ervaren. De neerwaartse trend van de schoonbeleving uit het Wijkprofiel buigen we om. De subjectieve score op de buitenruimte is gedaald van 96 in 2018 naar 88 in 2022. Dit is gedaan door uitvoering van de genoemde acties en van de interventies uit de Nota SamenschoonR. 
• De personenwagens in het wagenpark van de gemeente zijn in 2023 volledig emissieloos. De lichte bedrijfsvoertuigen zijn dat in 2025 en het zware segment, machines en gereedschappen in 2030. Daarbij zijn er twee randvoorwaarden:
  • Het emissieloos rijden moet aansluiten bij de bedrijfsprocessen;
  • Er moeten voldoende laadvoorzieningen en vulpunten voorhanden zijn.
• Rotterdam Circulair maakt onderdeel uit van een grotere overstap waaraan breder binnen de gemeente gewerkt wordt. Meer toelichting daarop is te lezen in de paragraaf 'Klimaat' binnen deze begroting. De paragraaf gaat in op de bijdrage van de transitie naar een circulaire economie:
  • Groener en duurzamer Rotterdam.
  • Betaalbaarder en economisch veerkrachtiger Rotterdam.
  • Gezonder en schoner Rotterdam.

Wat hebben we in 2023 bereikt en gedaan?

Uitrol groente, fruit, etensresten (gfe) hoogbouw

In 2023 is vooral gefocust op het oplossen van storingsproblemen met de wijkcontainers. Daarnaast is de plaatsing van verbeterde gfe-wijkcontainers voorbereid. Eind 2023 konden gfe-wijkcontainers weer geplaatst worden. In de wijk De Esch zijn 37 containers geplaatst voor 2.749 huishoudens.

Wijkgerichte dienstverlening 

• We realiseerden 120 pop-up-milieuparken in 2023
• De openingstijden van de milieuparken zijn blijvend verruimd.
• De pilot met betrekking tot het lenen van bakfietsen en aanhangwagens heeft een structureel karakter gekregen. We onderzoeken of er in 2024 meer uitgifteplaatsen bij kunnen komen.
• We experimenteerden met een proef waarbij matrassen aan huis worden ingezameld zonder dat de matrassen bij het overige grofvuil belanden. Daardoor kunnen ze gerecycled worden in plaats van verbrand. De proef loopt nog door in de eerste helft van 2024, waarna een evaluatie zal plaatsvinden. 

Participatie en educatie

In 2023 hebben 1.470 bewoners een container geadopteerd. Dat is een toename van 102 ten opzichte van 2022. Via Goedbezig vroegen 629 Rotterdammers een schoonmaakpakket aan om in hun omgeving zwerfafval op te ruimen. De proef met een knijperkast is in 2023 uitgebreid met nog eens twee kasten. Bezien wordt of verdere uitbreiding wenselijk en mogelijk is. De kast met afvalknijpers en afvalzakken dient vooral een sociaal doel en zorgde ervoor dat de wijkconciërge meer contacten kreeg in de wijk.

Voor de educatie ontwikkelde de gemeente een menukaart met een lesaanbod voor scholen. Op de menukaart staan 14 activiteiten voor circulariteit, voorkoming van zwerfafval en scheiding van afval. In 2023 zijn gastdocenten ingezet op scholen. Dit gebeurde in 74 klassen op het primair onderwijs, 18 keer in op het voortgezet onderwijs, en 17 keer in klassen van het speciaal onderwijs. Op Hogeschool InHolland (hbo) is een voorstelling over zwerfafval gespeeld. In 2023 is een onderzoek gestart naar het bereiken van mbo-studenten. In 2024 wordt dit in de praktijk gebracht. In de wijk hebben we 23 activiteiten georganiseerd met verschillende externe organisaties. Zo zijn we meerdere keren aangesloten bij wijkacties met bijvoorbeeld een theaterstuk. Ook zijn we gestart met voorlichting in buurthuizen waar Wmo-radar, NLtraining en Alsare actief zijn.

Aanpak marien zwerfafval

De volgende doelen zijn in 2023 bereikt:

• Aanbesteding voor vangsysteem in Keilehaven succesvol afgerond.
• De Rotte Plasticvrij uitgebreid met ambassadeurs die hier schoonmaken.
• KleanUpKlup is uitgebreid met een elektrische boot en sups.
• Aantal horeca en evenementen zijn aangehaakt bij de bronaanpak van plastic d.m.v. een retourbekersysteem.
• De Community of practise Plastic is geformaliseerd en geprofessionaliseerd in samenwerking met Havenbedrijf Rotterdam, Rijkswaterstaat en Hogeschool Rotterdam

Aanpak plaagdieren en dierenwelzijn

In 2023 is de communicatie over het voederverbod doorgezet. Bij alle communicatie en handhaving wordt de relatie tussen voedsel op straat en rattenoverlast benadrukt. Er wordt gebruik gemaakt van milkpaints en flyers en regelmatig van filmpjes met uitleg dat de in het wild levende dieren geen extra voedsel nodig hebben. Er is inmiddels in iedere wijk een vaste medewerker voor plaagdierbeheersing. Het aantal meldingen van rattenoverlast is in 2023 licht gedaald.

De vernieuwde nota dierenwelzijn 2023-2026 is eind 2023 aangeboden aan de gemeenteraad voor bespreking en vaststelling. Succesvolle bestaande acties zijn gecontinueerd, zoals de chip- je-kat-actie, en er zijn nieuwe acties voor de komende jaren opgenomen. In 2023 is gestart met het voorbereiden van een educatief rattenverblijf bij een kinderboerderij.

Zero- emissionvoertuigen

De gemeente wil in 2030 een emissieloos wagenpark; het programma ‘verduurzaming gemeentelijk wagenpark is volop in uitvoering. Per 1 januari 2024 waren de gemeentelijke personenwagens voor 100%*, de lichte bedrijfsvoertuigen voor 57% en de zware bedrijfsvoertuigen voor 17% verduurzaamd. De doelstellingen liggen op schema. Dit is ook van belang in verband met de invoering van de Zero Emissie zone Stadslogistiek per 1 januari 2025.

*Er dienen nog enkele hybride voertuigen vervangen te worden

Daar hebben we in 2023 het volgende voor gedaan:

• Vervangen personenwagens, op enkele hybride voertuigen na. Daarmee is de doelstelling behaald. 
• Vervangen van lichte bedrijfsvoertuigen: van 35% in 2022 naar 57% in 2023. We liggen op schema m.b.t. de doelstelling emmissieloos eind 2025. 
• Vervangen van een aantal zware bedrijfsvoertuigen: van 9% in 2022 naar 17% in 2023. Doelstelling is eind 2030 volledig emissieloos. De uitvoering ligt nog op schema maar er zijn zeker uitdagingen bij het zwaarste segment, zoals bijvoorbeeld een kolkenzuiger of een sondeerwagen. 
• Kleine gereedschappen en werktuigdragers zijn allen vrij van uitstoot; de zwaardere machines volgen in de komende jaren. De doelstelling is eind 2030 emissieloos. De uitvoering van deze doelstelling ligt op schema: 65% over het totaal.
• In 2023 is daarnaast hard gewerkt aan het inzichtelijk maken van alle voertuigen in relatie tot de Zero Emissie zone voor Stadslogistiek. Het aantal bestelbussen en vrachtwagens dat verduurzaamd moet worden voor januari 2025 is in beeld gebracht, evenals het aantal ontheffingen door een langere levertijd of doordat emissieloze wagens nog niet verkrijgbaar waren en vrijstellingen.
• Organisatiebreed deelvervoer voor dienstauto's is uitgerold.  

Hoe meten we dat?

Toelichting indicatoren

Naastplaatsingen en zwerfafval

Om te meten of het collegetarget op naastplaatsingen en zwerfafval is behaald, gebruiken we de:

• Standaard beeldmeetlat bijgeplaatst afval rondom containers;
• Meetmethoden uit de landelijke CROW Kwaliteitscatalogus Openbare Ruimte.

De realisatie is het gemiddelde van de scores op naastplaatsingen en zwerfafval. Aan beide wordt een even zwaar gewicht toegekend. De 20 slechtst scorende wijken zijn gebaseerd op basis van hun scores over 2021.

Op dit gecombineerde target zetten we kleine stappen vooruit. Het percentage in de tabel ligt een procentpunt hoger dan in de begroting. De interventies in de Nota SamenschoonR 2023 - 2026 zijn nog niet allemaal gestart. De verwachting is dat deze interventies in de buitenruimte de resultaten positief beïnvloeden. Dit geldt ook voor het effect van wijkgerichte maatregelen, zoals extra publieksvoorlichting, meer knijperkasten, werving van meer containeradoptanten, promotie van het gebruik van schoonmaakpakketten, ‘Zakken-vullen’-acties, enzovoorts.

 

Restafval per inwoner

Het huishoudelijk restafval is het totaal aan ongescheiden fijn en grof restafval per inwoner per jaar. De streefwaarde voor 2026 is opgenomen in de Grondstoffennota 2023-2026. Deze was gesteld op 249 kg. Op basis van de motie ‘Een target waar je je best voor moet doen’ is de streefwaarde bijgesteld naar 240 kg restafval per inwoner in 2026. Er zijn voor deze indicator geen tussentijdse doelstellingen vastgesteld. De realisatie voor 2022 was 264 kg en in 2023 was dit 260 kg. Daarvan is 239 kg restafval en 20 kg grofvuil. Een uitgebreide toelichting op de hoeveelheid en samenstelling van het restafval nemen we op in de Voortgangsrapportage Grondstoffennota van eind eerste kwartaal 2024. 

Voor 2024 en 2025 is een flinke inzet nodig op het gescheiden inzamelen van gfe (groente, fruit, etensresten) om het target in 2026 te behalen. Ook op het gescheiden inzamelen van materialen als glas, papier, karton en textiel valt nog winst te behalen.

 

Beeldkwaliteit Schoon

Sinds 2019 gebruikt de gemeente Rotterdam de landelijke CROW Beeldsystematiek om de kwaliteit van de openbare buitenruimte te monitoren. Voor ‘schoon’ meten we volgens de standaardset beeldmeetlatten en meetmethoden uit de landelijke CROW Kwaliteitscatalogus Openbare Ruimte. We sluiten ook zo veel mogelijk bij deze landelijke standaard aan als we meetlocaties bepalen en gebieden indelen.

In 2023 hebben we de target behaald, met een resultaat van 90,45% niveau B, hoewel de score 0,5% lager uitvalt dan in 2022. 

 

Pop up milieuparken

Het doel is om jaarlijks in elk geval 100 pop-up milieuparken te organiseren. In 2023 is dit target behaald, met 120 pop-up milieuparken. De doelstelling voor 2024 is weer minimaal 100 pop-up milieuparken.