Bestuur - Gebieden, inspraak en participatie Pagina 33
Het vergroten van de betrokkenheid van bewoners, ondernemers en organisaties bij gemeentelijke beleidsbepaling en -uitvoering.
Voortgang 2020
Om meer betrokkenheid en invloed voor Rotterdammers te stimuleren, is in februari 2020 het uitvoeringsprogramma Betrokken Stad vastgesteld. In dit programma zijn uitgangspunten voor participatie vastgesteld. Door corona hebben een aantal voornemens vertraging opgelopen zoals het clear onderzoek of de nationale invoering van de omgevingswet. Toch zien we ook positieve ontwikkelingen die versnellen door corona. Zo heeft de digitalisering van participatie een vlucht genomen. We gaan als inclusieve stad steeds meer online en hybride participeren. Dit heeft onder andere tot gevolg dat we beter in staat zijn de verschillende doelgroepen te bereiken. Een mooie bijkomstigheid hiervan is dat de digitale geletterdheid met rap tempo is verhoogd. Uit de omnibusenquête kwam het volgende naar voren:
|
2019 (nulmeting) |
target 2020 |
realisatie 2020 |
target 2021 |
|
|
(ruim) voldoende gelegenheid om mee te denken over te nemen maatregelen |
30% |
32% |
34% |
35% |
|
(ruim) voldoende gelegenheid om mee te beslissen over te nemen maatregelen |
21% |
23% |
24% |
25% |
We zitten dus boven onze tussentijdse targets.
Wat hebben we gedaan in 2020?
Citylab010
In 2020 is CityLab010 volgens planning afgerond. Met hulp van de Rabobank, Hogeschool Rotterdam en PLOUM is een onlineondersteuningsprogramma aangeboden waar circa 150 deelnemers gebruik van hebben gemaakt om hun projectplan beter te maken. 47 vernieuwende projecten hebben een startbudget gekregen voor in totaal 3.1 miljoen euro. Onder de 47 projecten zijn twee Wild-Cards uitgedeeld, één voor een project om bijensterfte tegen te gaan en één project om jongeren op laagdrempelige manier workshops aan te bieden over hoe je professioneel content kan creëren voor online platforms.
Sterker door ideeën (pilot kleine kernen)
Medio 2020 is het platform Sterker door nieuwe ideeën’ live gegaan in de gebieden Hoek van Holland, Rozenburg en Pernis. Doel: plannen indienen om de lokale economie en de onderlinge samenhang te versterken. Er kwamen 59 plannen binnen. In totaal zijn er 5.500 stemmen uitgebracht. In november zijn de 21 winnaars bekend gemaakt tijdens een officieel moment met gebiedscommissieleden. In december ontvingen de winnaars subsidie om hun plan te realiseren.
Pilots aardgasvrije wijken (energie transitie)
In de vijf pilotwijken aardgasvrij experimenteren we met gebiedsgerichte aanpakken. De Erasmus Universiteit heeft de voortgang gemonitord en deed onderzoek naar hoe participatie en bewonersbetrokkenheid hebben gewerkt. Dit heeft de Rapportage ‘Op zoek naar de energie van Rotterdam. Lerend op weg in de gebiedsaanpakken aardgasvrij Rotterdam’ opgeleverd. In 2020 ontwikkelden we een handreiking voor het inzetten van participatie voor het transitieproces naar aardgasvrije wijken.
Jongeren
Op 11 december 2020 is er een jongerentop010 georganiseerd. Deze vond plaats in hybride vorm op de locatie van Annabel en werd uitgezonden, onder andere via de kanalen van Open Rotterdam. Om in verbinding te blijven en kennis uit te wisselen met jongeren hebben we zowel op stedelijk, landelijk als Europees niveau werkgroepen waar we niet alleen over jongeren, maar ook met de jongeren praten Door de coronacrisis is de instelling van de kinderburgemeester uitgesteld.
Taskforce digitale participatie en het generieke platform
Er is een Taskforce digitale participatie opgericht. Het doel van de taskforce is het experimenteren, innoveren, ontwikkelen, adviseren en begeleiden van (nieuwe) vormen van digitale participatie. Dit doen we om hoogwaardige en laagdrempelige digitale participatie te bieden aan Rotterdammers, ondernemers, organisaties en collega’s.
Trainen & opleiden
Aankomende periode wordt ingezet op het intensiveren van kennis op het gebied van betrokkenheid van bewoners en participatie in de organisatie. In het voorjaar van 2020 ging de eerste fase van de Leergang democratisch vakmanschap voortvarend van start: de interne trainers zouden worden opgeleid. Door de eerste golf van corona is het lesprogramma tijdelijk onderbroken. De train-de-trainer-opleiding ging in het najaar weer van start.
Initiatievenloket
Binnen de gemeente hebben we een proces voor Right 2 Cooperate ingericht. Bij de inrichting hebben we gebruik gemaakt van de leerpunten over Right to Challenge. Het initiatievenloket is de ingang voor initiatiefnemers die niet weten waar ze met hun idee terecht kunnen binnen de gemeente. Achter het digitale loket staat een concernbreed initiatieventeam klaar. Zij zorgen er ervoor dat initiatiefnemers snel verder geholpen worden. Hierbij staan maatwerk en transparantie in de communicatie centraal.
Wat gaan we doen in 2021?
Citylab010
In 2021 wordt een budget van 3.1 miljoen euro en de innovatie community van CityLab010 ingezet om een bijdrage te leveren om Rotterdam sterker uit de covid-19 crisis te laten komen. Inhoudelijk komt de focus te liggen op de volgende thema’s:
• Nieuwe toekomstbestendige economie
• Werkgelegenheid voor kwetsbare groepen
• De mogelijkheden voor individuele of groepen Rotterdammers om mee te doen aan de Rotterdamse samenleving
• Het vrij, veilig en prettig kunnen bewegen of verblijven in Rotterdam
Ook in 2021 gaat de Stadsjury de plannen beoordelen en is er ruimte om drie wildcards uit te reiken aan plannen die niet direct aansluiten bij de gemeentelijke thema’s maar wel vernieuwend en maatschappelijk waardevol zijn.
Sterker door ideeën (pilot kleine kernen)
In januari 2021 start de uitvoering van de gekozen plannen. Op het platform kunnen bewoners de ontwikkelingen volgen. Ook evalueren we het hele proces en de ervaringen van de gebieden van deze pilot. De leerpunten worden meegenomen in een advies aan het bestuur voor een potentiele uitrol over alle gebieden van Rotterdam.
Pilots aardgasvrije wijken (energie transitie)
In veertien wijken wordt onderzocht of er voor 2030 een gebiedsaanpak aardgasvrij kan starten. Zowel technische en fysieke als sociale zaken spelen daarbij een rol. In 2021 wordt bekend welke wijken als eerste aardgasvrij worden. Vanuit de betrokken stad wordt geadviseerd over het participatietraject en wordt gekeken naar digitale vormen van participatie via een handreiking digitale participatie in aardgasvrije wijken. Hierbij kunnen we de opgedane ervaringen en kennis uit 2020 goed gebruiken zoals op het gebied van participatie en pilot aardgasvrije wijken.
Jongeren
De exacte invulling van het takenpakket en aanstellingsproces van de kinderburgemeester is in grote mate afhankelijk van hoe de situatie rond covid-19 zich in 2021-2022 ontwikkelt. Hierbij wordt rekening gehouden met de impact op het kind zelf, de eventuele druk op schoolactiviteiten en de veiligheid.
Taskforce digitale participatie en het generieke platform
Eén van de ambities is een platform te ontwikkelen waar Rotterdammers kunnen meedenken, meedoen en meebeslissen. Ook krijgen ze daar een overzicht in wat er speelt op buurt-, wijk- en stedelijk niveau. Dit platform moet dé plaats worden waar de gemeentelijke organisatie kan samenwerken met de stad op het gebied van beleidsontwikkeling en projecten. De verwachting is dat de basis versie 2021 gereed is voor gebruik. Daarna zullen meer bestaande platforms en tools worden gekoppeld en geïntegreerd.
Leergang democratisch vakmanschap
We streven ernaar in het voorjaar van 2021 te beginnen met het breed geven van de Leergang binnen de gemeente Rotterdam. In deze training benoemen we bekende Rotterdamse voorbeelden ter illustratie of leerpunten. Daarnaast willen we het opleidingsaanbod van de gemeente doorlichten op opleidingen waar participatie een belangrijk onderdeel van is. Deze opleidingen gaan we upgraden en waar mogelijk aanvullen.
Initiatievenloket
De komende jaren werken we aan de constante verbetering van dit proces. Daarbij werken we integraal samen om het realiseren van initiatieven (zoals de Omgevingswet) te vergroten en vergemakkelijken. Via klantreizen, de leerpunten uit de onderzoeken van rekenkamer en ombudsman en door te evalueren, brengen we de opgedane ervaringen in kaart over samenwerking tussen de gemeente en initiatiefnemers. Hoofddoel: klantvriendelijker en gelijkwaardiger samenwerken met initiatiefnemers. Daarbij sluiten we aan bij de campagne “De stad is van ons”.
Lerende evaluatie bestuursmodel Rotterdam
Op basis van de opbrengst van de 1e, 2e en 3e tussenrapportage en de opbrengst van de gesprekken over het bestuursmodel tussen de wethouder en gebiedsvertegenwoordigers, heeft de Erasmus Universiteit Rotterdam een adviesnota opgesteld, met hun belangrijkste voorlopige bevindingen en denkrichtingen voor mogelijke aanpassingen. Hier kan begin 2021 in diverse gremia over worden gesproken.
Programma implementatie omgevingswet
De minister van Binnenlandse Zaken heeft besloten de Omgevingswet 1-1-2022 in te laten gaan. Vanuit Betrokken Stad wordt bijgedragen aan het proces van het opstellen en de inhoud van zowel de Omgevingsvisie als het opstellen van omgevingsplannen.
Wat hebben we bereikt?
- Het vergroten van de betrokkenheid van bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties bij de gemeentelijke beleidsbepaling en –uitvoering.
- Betere aansluiting van het gemeentelijk beleid en de gemeentelijke activiteiten bij de vragen die leven in de wijk.
- Bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties tijdig en op een juiste wijze betrekken bij de ontwikkeling en uitvoering van gemeentelijke beleid en daaruit voortvloeiende projecten. Bijvoorbeeld bij het realiseren van de energietransitie en bij de vestiging van nieuwe instellingen voor opvang van kwetsbare inwoners.
Wat hebben we daarvoor gedaan?
Naast alle bovengenoemde maatregelen zullen we ook de ondergenoemde maatregelen en inspanningen onverkort doorzetten in 2021.
Uitvoeren van wijkagenda's en wijkactieplannen
-
In de wijkagenda’s, die onder regie van de gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomités worden opgesteld, staan de doelen die het gemeentebestuur voor de afzonderlijke wijken nastreeft. De wijkagenda’s geven daarmee in belangrijke mate richting aan de ontwikkeling van de wijken en daarmee aan de ontwikkeling van Rotterdam. Zij vormen een belangrijke basis voor de activiteiten die de gemeente per wijk onderneemt. De activiteiten worden in wijkactieplannen vastgelegd.
Advies vragen aan de gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomités
-
Binnen het nieuwe bestuursmodel is een belangrijke rol weggelegd voor het adviesrecht van de gekozen en gelote vertegenwoordigers. Onderwerpen die de wijkagenda raken worden eerst voor een gevraagd advies voorgelegd aan de gebiedscommissie, de wijkraad of het wijkcomité.
Subsidiëren van bewonersinitiatieven
-
Bewoners kunnen bij een gebiedscommissie, wijkraad of wijkcomité een initiatief voor de wijk indienen, waar zij subsidie voor kunnen aanvragen.
Stadsbreed inzetten van participatie-instrumenten
-
Er zijn een aantal instrumenten die stadsbreed worden ingezet om structureel de initiatieven van (georganiseerde) bewoners te honoreren en te faciliteren. Bijvoorbeeld Right-to-Challenge, Right-to-Cooperate en CityLab010. Deze instrumenten worden in de komende collegeperiode verder ontwikkeld en in gebruik genomen.
Organiseren gebiedsconferenties en Tour-de-wijken
- In het eerste jaar van het college vindt in elk gebied een conferentie plaats waarbij het college kennis maakt met bekende en onbekende thema’s uit het gebied. Zij ontmoeten belangrijke stakeholders en betrokken bewoners. We ontwikkelen een model waarbij ook bewoners en stakeholders bereikt worden die normaal gesproken hun stem en ideeën minder laten horen.
-
In 2019 heeft het college alle gebieden bezocht en is er in de gebiedsconferenties naar veel bewoners
geluisterd. Maar het werk is nog niet af. Tour-de-wijk is het vervolg op de veertien gebiedsconferenties. Begin 2020 is een aantal wijken bezocht echter ontstond in maart 2020 de coronacrisis waardoor de tour stilgelegd is. Vanaf 3 juni 2020 heeft de Tour-de-wijk een herstart gemaakt. Verschillende wethouders trekken wekelijks de Rotterdamse wijken in om in gesprek te gaan met bewoners, ondernemers en vakmensen over hoe de stad ervoor staat tijdens de coronacrisis. Bij alle bezoeken houden we rekening met de regels van de 1,5 meter maatschappij. Dat betekent dat er steeds in kleine kring, op afstand, met elkaar gesproken wordt.
Regisseren van een integrale aanpak van problematiek in wijken
- In enkele gebieden, wijken en buurten wordt bestaande problematiek, samen met bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties, meerjarig en integraal aangepakt. Deze aanpak vindt plaats in de focuswijken Tarwewijk, Hillesluis, Bloemhof, Carnisse en Oude Westen, de kleine kernen Rozenburg, Hoek van Holland en Pernis, Middelland (Mooi, mooi Middelland), Bospolder-Tussendijken (BoTu 2028), Schiebroek-Zuid, Oud-Crooswijk en de Pupillenbuurt. Het doel van deze integrale aanpak is het breed oppakken van complexe problematiek omdat deze problematiek vaak interventies vraagt in verschillende disciplines. Daarnaast zorgt het actief betrekken van inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties in de wijk tot extra kennis die kunnen bijdragen aan een gerichte oplossing. Ook draagt een integrale aanpak bij aan het stimuleren van verantwoordelijkheidsgevoel in de wijk waardoor community building versterkt wordt en vertrouwen tussen inwoner en overheid toeneemt.
| Effect indicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Collegetarget 14a: Significant meer Rotterdammers vinden aan het einde van deze collegeperiode dat ze meer worden betrokken in het meedenken over maatregelen in hun leefomgeving dan aan het begin van deze collegeperiode | Streefwaarde | n.v.t. | n.v.t. | 32% | 35% | n.t.b. | n.t.b. |
| Realisatie¹ | n.v.t. | 30% | 34% | ||||
| Collegetarget 14b: Significant meer Rotterdammers vinden aan het einde van deze collegeperiode dat ze meer worden betrokken in het meebeslissen over maatregelen in hun leefomgeving dan aan het begin van deze collegeperiode | Streefwaarde | n.v.t. | n.v.t. | 23% | 25% | n.t.b. | n.t.b. |
| Realisatie¹ | n.v.t. | 21% | 24% | ||||
| ¹ Bron: Omnibusenquête |
| Prestatie indicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mate waarin gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomités een terugkoppeling ontvangen op door hen verstrekte adviezen | Streefwaarde | 90% | 90% | 90% | 90% | 90% |
90% |
| Realisatie¹ | 59% | 93% | 91% | ||||
| Voortgangsrapportages experiment wijkraden en wijkcomités | Streefmoment | n.v.t. | X | X | X | n.v.t. | n.v.t. |
| Realisatie | n.v.t. | X | X | ||||
| ¹ Bron: Gebiedsverslagen |
| Overzicht van baten en lasten Bestuur - Gebieden en bewonersparticipatie | Oorspr. Begroting 2020 | Bijgestelde Begroting 2020 | Realisatie 2020 | Afwijking | |
|---|---|---|---|---|---|
| Baten exclusief reserves | 0 | 0 | 93 | 93 |
|
| Bijdragen rijk en medeoverheden | 0 | 0 | 54 | 54 | |
| Overige opbrengsten derden | 0 | 0 | 39 | 39 | |
| Lasten exclusief reserves | 23.244 | 25.081 | 23.246 | -1.835 |
|
| Apparaatslasten | 13.318 | 13.079 | 14.393 | 1.314 | |
| Inhuur | 0 | 24 | 33 | 8 | |
| Overige apparaatslasten | 179 | 192 | 292 | 100 | |
| Personeel | 13.139 | 12.863 | 14.068 | 1.206 | |
| Intern resultaat | 11 | 181 | 459 | 278 | |
| Intern resultaat | 11 | 181 | 459 | 278 | |
| Programmalasten | 9.915 | 11.821 | 8.393 | -3.428 | |
| Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 2.048 | 3.603 | 2.191 | -1.413 | |
| Overige programmalasten | 0 | 0 | 2 | 2 | |
| Subsidies en inkomensoverdrachten | 7.867 | 8.218 | 6.201 | -2.017 | |
| Saldo voor vpb en reserveringen | -23.244 | -25.081 | -23.152 | 1.928 | |
| Saldo voor reserveringen | -23.244 | -25.081 | -23.152 | 1.928 | |
| Reserves | 265 | 3.134 | 3.086 | -48 |
|
| Onttrekking reserves | 265 | 334 | 286 | -48 | |
| Toevoeging reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Vrijval reserves | 0 | 2.800 | 2.800 | 0 | |
| Saldo | -22.979 | -21.947 | -20.067 | 1.880 |
Overzicht afwijkingen
Toelichting overzicht afwijkingen
1. Loonkosten gebieden
Een overschrijding van € 1,2 mln wordt enerzijds veroorzaakt door overbezetting als gevolg van areaal uitbreiding, taakstelling, doorontwikkeling van de afdelingen en anderzijds door mensen die in de hoogste periodiek van hun schaal zitten. Voor een deel van de personeelslasten zijn er baten gerealiseerd vanuit detacheringen (€ 200) en dekking uit andere programma's (€ 200). Per saldo is sprake van een overschrijding van € 800.
2. Citylab010
Een groot deel van de toegekende subsidies 2020 heeft betrekking op activiteiten in 2021 en volgende jaren. In november 2020 zijn de subsidiebeschikkingen van Citylab010 verleend. In december 2020 is duidelijk geworden welk deel van het beschikbare budget betrekking heeft op 2020 en latere jaren. Om deze reden is er in 2020 een onderbesteding van € 646. Hiervoor is een bestemmingsvoorstel ingediend.
3. Participatiebudget
Het participatiebudget van de gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomités is niet volledig besteed als gevolg van de corona-maatregelen. De Raad heeft middels motie 42 'Iets meer tijd voor bewonersinitiatieven' besloten dat de onderbesteding van het participatiebudget volledig meegenomen wordt naar 2021 als eenmalige 'coronamaatregel'. Onder- en overbestedingen in 2021 worden weer behandeld conform de afgesproken systematiek (10%-regel). Over 2020 wordt het voorstel gedaan om € 2,5 mln mee te nemen naar 2021 door middel van een bestemmingsvoorstel.
4. Diverse afwijkingen
Op diverse budgetten zijn kleine afwijkingen die leiden tot een nadeel van € 475.
Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving
Omschrijving taakveld
Dit taakveld omvat de werkzaamheden van de gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomité’s. Zij organiseren de betrokkenheid van inwoners en ondernemers bij de gemeentelijke besluiten over onderwerpen die hen aangaan. Zij subsidiëren ook kleinschalige initiatieven die inwoners en ondernemers nemen.
Het taakveld omvat ook de ontwikkeling en toepassing van instrumenten en werkwijzen, die tot meer betrokkenheid en participatie van inwoners en ondernemers leiden.