In Rotterdam hoeft niemand op straat te slapen.

Mensen wonen zo zelfstandig mogelijk in de wijk, eventueel met ambulante ondersteuning gericht op versterking of behoud van de zelfredzaamheid en participatie.

Eerder en beter in beeld brengen huiselijk geweld en het duurzaam oplossen hiervan.

In Rotterdam hoeft niemand op straat te slapen
Het plan van aanpak kwetsbare Rotterdammers (2019 – 2022) vormt het uitgangspunt voor de verbetering van de zorg en ondersteuning aan kwetsbare Rotterdammers. Op basis hiervan wordt samen met partners gewerkt aan het voorkomen van dakloosheid en het bieden van passende ondersteuning en opvang.

 

Gevolgen van de coronacrisis
De uitbraak van het coronavirus heeft Rotterdam voor een grote uitdaging gesteld. Voor de maatschappelijke opvang zijn de afgelopen maanden diverse maatregelen getroffen om verspreiding van het virus onder deze kwetsbare groepen tegen te gaan. Hierbij gaat het onder andere om de inzet van extra tijdelijke opvanglocaties ook voor niet rechthebbenden om te kunnen voldoen aan de 1,5 meter richtlijn en de openstelling van de opvanglocaties overdag. In lijn met de landelijke richtlijn voor de afbouw en ombouw van de maatschappelijke opvang (d.d. 29 mei 2020), zijn we overgegaan over tot stapsgewijze af- en ombouw van de extra maatregelen in de daklozenopvang in Rotterdam. Hierbij is voor 1 juli de opvang van niet-rechthebbenden en buitenslapers (verlengde van de winteropvang) geleidelijk afgebouwd. De focus voor de komende tijd ligt op het verkennen van meer duurzame oplossingen die beter passen bij de 1,5 metersamenleving voor de langere termijn, zodat de tijdelijke locaties die ingezet zijn afgebouwd kunnen worden.

 

Extra impuls kabinet in de aanpak dakloosheid
Het kabinet is begin juni naar buiten gekomen met een brede landelijke aanpak van dak- en thuisloosheid: Een (t)huis, een toekomst. Als onderdeel hiervan heeft de gemeente Rotterdam op basis van een ingediend plan een bedrag van in totaal 19,6 mln. euro toegekend gekregen voor de jaren 2020 en 2021. De extra middelen vanuit het Rijk zullen ingezet worden voor de versnelling en versterking van het plan van aanpak kwetsbare Rotterdammers langs de volgende thema’s:

  • Van opvang naar (zelfstandig) wonen met begeleiding
  • Kwaliteitsslag nacht- en crisisopvang
  • Voorkomen van dakloosheid
  • Ontwikkeling beschermd wonen plus

De uitwerking van de bovengenoemde thema’s wordt de komende periode met de betrokken aanbieders en woningcorporaties ingevuld. In de eerstvolgende voortgangsrapportage van het plan van aanpak kwetsbare Rotterdammers zal hierop worden ingegaan.

 

Mensen wonen zo zelfstandig mogelijk in de wijk
Het regionaal plan van aanpak doordecentralisatie beschermd wonen en maatschappelijke opvang dat begin 2020 is vastgesteld, vormt het uitgangspunt voor de samenwerking met de regiogemeenten. Gezamenlijk met de regio wordt gewerkt aan een nieuw regionaal beleidsplan voor beschermd wonen per 2022. Daarnaast zal de samenwerking met de regio met ingang van 2022 formeel vastgelegd worden. Hierbij gaan we uit van een gezamenlijke verantwoordelijkheid om beschermd wonen cliënten een passende plek te bieden in de gehele regio. De ambitie is om evenwichtiger spreiding van cliënten, bijbehorende voorzieningen en uitstroom naar zelfstandig wonen mogelijk te maken. Het streven is om de spreidingsopgave in 5-10 jaar te realiseren.

Per 2021 wordt de Wet langdurige zorg (Wlz) opengesteld voor de GGZ-doelgroep. Het gaat hierbij om de groep die permanent toezicht of 24 uur zorg in de nabijheid nodig heeft. Het CIZ werkt nu aan de indicatiestelling voor mensen die gaan instromen per 1 januari 2021. Dit heeft ook consequenties voor beschermd wonen cliënten die straks vanuit de Wmo naar de Wlz overgaan. Begin 2021 zal duidelijk worden om welke aantallen cliënten het gaat. 

 

Voorkomen, signaleren en oplossen van huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel geweld
Het beleidskader Bouwen aan een toekomst zonder geweld, de Rotterdamse aanpak om huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel geweld terug te dringen is in juni 2019 vastgesteld door de gemeenteraad.

Op basis van dit beleidskader gaan we in de periode 2019 - 2022 aan de slag met zowel wettelijke taken (VTRR, opvang slachtoffers huiselijk geweld, meldcode, tijdelijk huisverbod) als specifiek Rotterdamse ambities, zoals bijvoorbeeld het realiseren van een plan van aanpak rondom preventie, samen met partners werken aan vakmanschap en inzetten op een betere aanpak van stalking/belaging. De doelen voor 2020 zijn vastgelegd in een uitvoeringsagenda.

In de eerste helft van 2020 zijn reeds belangrijke resultaten behaald zoals de opening (en daarmee uitbreiding) van een nieuwe crisisopvanglocatie, het samen met vele partners uit de stad tekenen van het Manifest Stop geweld tegen vrouwen en een actieplan gericht op meer regionale samenwerking.
Er hebben verschillende bijeenkomsten plaatsgevonden in het kader van deskundigheid over de specifieke aanpakken ouderenmishandeling, kindermishandeling, seksueel geweld en schadelijke traditionele praktijken. Waar nodig waren deze bijeenkomsten digitaal.

Rond de coronacrisis is er veel aandacht geweest voor huiselijk geweld en kindermishandeling. Door de genomen maatregelen is het aannemelijk dat huiselijk geweld toeneemt. We hebben verschillende acties ondernomen om ervoor te zorgen dat deze Rotterdammers in beeld blijven. Zo is de campagne ‘Let op elkaar gestart’ waarin we burgers, professionals en werkgevers oproepen alert te blijven op signalen en hulp in te schakelen als dat nodig is. Via nieuwsbrieven worden professionals geïnformeerd over alle (extra) mogelijkheden die er zijn voor deze kwetsbare gezinnen. Veilig Thuis is chatfunctie gestart, zodat er laagdrempelig hulp kan worden gevraagd. Vanuit de gemeente worden er SIM-kaarten verstrekt aan kwetsbare vrouwen, zodat ze laagdrempelig via internet hulp kunnen zoeken.

Rond het te realiseren centrum huiselijk geweld en kindermishandeling zijn veel stappen gezet. Het kernteam structureel geweld aan de slag gegaan met complexe casuïstiek op basis van de methodiek multifocus. De fysieke locatie van het centrum zal worden gevestigd in het GGD-gebouw, in nauwe samenwerking met het Centrum seksueel geweld. De opening wordt verwacht in het najaar.

Er zijn ook stappen gezet in het verbeteren van de aanpak binnen de gemeentelijke keten. Er zijn verschillende acties geformuleerd in een implementatie plan. Er is een concreet plan gemaakt rond deskundigheid op basis van verschillende profielen en daaraan gekoppelde trainingen. De eerste trainingen starten in september. Ook wordt op dit moment de capaciteit rondom HG-deskundigheid fors uitgebreid.

In juni is het onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van de gemeenteraad naar de keten huiselijk geweld en kindermishandeling in Rotterdam, gepresenteerd. Naar aanleiding van dit rapport (Complexe problemen vragen onorthodoxe oplossingen) is samen met partners een verbetertraject gestart.

Er is gestart met het inkooptraject voor Wmo-hulp. Vanuit het beleidsveld huiselijk geweld en kindermishandeling wordt ingezet op passende, integrale hulp voor slachtoffers en plegers.


Er is een verkenning uitgevoerd naar de mogelijkheden om een comité van ervaringsdeskundigen op te richten. Deze verkenning heeft geleid tot een positief besluit om een dergelijk comité te gaan starten.

Ontwikkelingen 2021-2024

2021 en verder zal in het teken staan van het verbetertraject Onorthodoxe oplossingen voor de aanpak van huiselijk geweld. In dit kader is een stuurgroep gestart met daarin de bestuurders van de belangrijkste ketenpartners. Deze stuurgroep blijft structureel voortbestaan om knelpunten in de aanpak aan te kunnen blijven pakken.

De eerste stappen zijn gezet om meer te doen aan preventie in de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Vanaf 2021 en verder zal dit concreter vorm krijgen en zullen hierop concrete projecten starten.

De hulpverlening aan slachtoffers en plegers van huiselijk geweld is geregeld in de Wmo. Voor Rotterdam geldt dat dit op basis van het beleidskader Heel de stad wordt ingekocht. Dit inkooptraject loop in 2020 en 2021. De inzet is om geschikt hulpaanbod in te kopen voor slachtoffers en plegers en de realisatie van een integraal hulpaanbod voor gezinnen waar huiselijk geweld speelt.

De zorg en ondersteuning aan beschermd wonen en de GGZ loopt eveneens mee in de nieuwe inkoop per 2022. Samen met de regio wordt als onderdeel hiervan gewerkt aan gezamenlijke inkoop voor beschermd wonen.

Wat willen we bereiken

Effect indicatoren

Mensen wonen zo zelfstandig mogelijk in de wijk

Voorkomen, signaleren en oplossen van huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel geweld

Wat gaan we daar voor doen

Mensen wonen zo zelfstandig mogelijk in de wijk

Voorkomen, signaleren en oplossen van huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel geweld

Effectindicatoren 201820192020202120222023
Toename van het aantal meldingen waarbij de duur van huiselijk geweld bij melding korter is dan 1 jaar Streefwaarde >55% >55% >55% >55% >55%  
Realisatie 59% 64%        
Toename van het aantal gezinnen dat na 1 jaar passende zorg stabiel en veilig is (indicator bij aanpak huiselijk geweld). Streefwaarde >66% >66% >66% >66% >66%  
Realisatie 75% 86%        

Toelichting indicatoren

Voor de berekening van deze indicatoren wordt in het systeem van Veilig Thuis Rotterdam Rijnmond hierop geregistreerd sinds 2017. De registratie is sindsdien nauwkeuriger en vollediger geworden.

Voor de indicator ‘duur geweld’, wordt bij VTRR de duur van het geweld (in maanden) geregistreerd dat plaatsvond voor de eerste melding. Cliënten kunnen dit niet altijd aangeven. Het percentage is berekend over het aantal casussen waarvan de duur bekend is.

Voor de periode januari t/m december 2019 geldt dat van de 8856 casussen waarvan de duur bekend is, deze in 64% van de gevallen korter is dan een jaar.

Voor de indicator ‘duurzaam oplossen’, wordt bij VTRR geregistreerd of de situatie van de cliënt na 12 maanden stabiel en veilig is. Dit wordt alleen geregistreerd voor de casussen die door VTRR in onderzoek zijn genomen. De Rotterdamse cijfers van januari t/m december 2019 laten zien dat van de 202 beoordeelde casussen in ruim 86% van de gevallen sprake is van een veilige en stabiele situatie (al dan niet met ondersteuning).

De effectindicator voor 2020 zal begin 2021 worden berekend.

Wat kost het

Overzicht van baten en lasten Geëscaleerde zorg 18+Realisatie 2019Begroting
2020 (2e Herz.)
Begroting
2021
Raming
2022
Raming
2023
Raming
2024
Baten exclusief reserves7.2056.6886.6807.4307.4307.430

Bijdragen rijk en medeoverheden 4.871 3.850 3.597 4.347 4.347 4.347
Overige opbrengsten derden 2.333 2.839 3.083 3.083 3.083 3.083
Lasten exclusief reserves140.932164.127129.009120.053117.976116.279

Apparaatslasten 6.360 6.442 6.401 6.400 5.787 5.787
Inhuur 162 -9 45 45 45 45
Overige apparaatslasten 113 108 130 130 113 113
Personeel 6.085 6.343 6.226 6.225 5.629 5.629
Intern resultaat 871 933 251 251 94 94
Intern resultaat 871 933 251 251 94 94
Programmalasten 133.701 156.751 122.357 113.402 112.094 110.398
Inkopen en uitbestede werkzaamheden 4.488 6.665 6.617 6.262 6.381 6.381
Overige programmalasten 76 0 0 0 0 0
Sociale uitkeringen 84.685 89.513 59.494 54.340 53.612 52.915
Subsidies en inkomensoverdrachten 44.452 60.573 56.247 52.800 52.102 51.102
Saldo voor vpb en reserveringen -133.727 -157.438 -122.329 -112.623 -110.546 -108.849
Saldo voor reserveringen -133.727 -157.438 -122.329 -112.623 -110.546 -108.849
Reserves2000000

Onttrekking reserves 20 0 0 0 0 0
Saldo -133.707 -157.438 -122.329 -112.623 -110.546 -108.849

Financiële bijstellingen

2e HerzieningBegroting 2021
Bijstellingen Geëscaleerde zorg 18+Begroting 2020Begroting 2021Raming
2022
Raming
2023
Raming
2024
Eerste Herziening 2020 -151.814 -137.383 -134.132 -130.874 -130.874
Bijstellingen Tweede Herziening 2020 / Begroting 2021 -5.624 15.053 21.509 20.329 22.025
Amendement behoud Duimdrop Bezuinigingen/taakstellingen 0 154 0 0 0
Nachtopvang bedden openbare geestelijke gezondheidszorg Intensiveringen 0 0 0 -2.000 -1.000
Actualisatie zorguitgaven Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 3.856 1.000 0 0 0
Beschermd wonen Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 2.058 0 0 0 0
Concernbrede lagere overige arbeidskosten Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 14 0 0 0 0
E-Health Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 0 0 1.000 1.000 2.000
Extra kosten beschermd wonen als gevolg van Corona Ramingsbijstellingen onvermijdelijk -500 0 0 0 0
Hogere kosten Maatschappelijke opvang in verband met COVID-19 Ramingsbijstellingen onvermijdelijk -9.392 0 0 0 0
Huiselijk geweld en kindermishandeling (HGKM) Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 1.855 1.855 0 0 0
Inkoop en toegang Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 0 0 1.000 2.000 2.000
Stijgende zorgvraag Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 0 -7.317 -490 -756 -1.057
Rijksbijdrage invoering Wet verplichte Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) Taakmutaties 0 -598 -613 -630 -630
Aflopen overgangsrecht Wet langdurige zorg (Wlz)-indiceerbaren met Fokus-woning Taakmutaties -21 -22 -22 -23 -24
Beschermd wonen Taakmutaties -3.826 28.416 28.392 28.392 28.392
Hoofdlijnenakkoord GGZ en Beschermd Wonen Taakmutaties 0 -7.405 -8.183 -8.183 -8.183
Mutatie rijksbijdrage Actieprogramma Dak- en Thuisloze jongeren Taakmutaties 0 -20 0 0 0
Mutatie rijksbijdrage maatschappelijke opvang en Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) Taakmutaties 0 -145 -145 -145 -145
Mutatie rijksbijdrage vrouwenopvang Taakmutaties 5 -661 -661 -661 -661
Mutatie rijksmiddelen Huiselijk geweld en kindermishandeling (HGKM) Taakmutaties -3.200 -3.200 0 0 0
Technische wijzigingen Technische wijzigingen 3.527 2.996 1.231 1.334 1.331
Begroting na wijzigingen -157.438 -122.329 -112.623 -110.546 -108.849

Toelichting financiële bijstellingen

Amendement behoud Duimdrop

Betreft de uitwerking van een aangenomen amendement (behoud Duimdrop).

 

Nachtopvang bedden openbare geestelijke gezondheidszorg

Met het voortzetten van deze intensivering uit het coalitieakkoord wordt de financiële basis van het plan van aanpak Kwetsbare Rotterdammers geborgd. Dit maakt een structurele financiering van het aantal bedden in de nachtopvang mogelijk alsmede een verbeterslag  waardoor de meest kwetsbare Rotterdammers beter tot rust komen op een veilige plek.

 

Actualisatie zorguitgaven

Binnen het programma Volksgezondheid en zorg worden op verschillende taakvelden diverse onderschrijdingen verwacht voor 2020 en 2021. Er is vanuit pragmatisch oogpunt voor gekozen om de totaalpost te boeken op dit taakveld.

 

Beschermd wonen

De loon- en prijsbijstelling 2020 die bij de meicirculaire 2020 is toegekend voor Beschermd wonen was deels al verwerkt in de begroting. Daarom wordt € 2,1 mln ingezet ten gunste van het financiële beeld.

 

Concernbrede lagere overige arbeidskosten

Vanwege corona wordt er in 2020 minder gebruik gemaakt van het budget voor opleidingen, reizen en catering. De begroting is hierop aangepast.

 

E-Health

De inzet van digitale middelen en toepassing van eHealth in de ondersteuning zullen zorgen voor een efficiencyslag. Dit vertaalt zich door in de zorgbudgetten. De begroting van dit taakveld is hierop vanaf 2022 aangepast.

 

Extra kosten beschermd wonen als gevolg van Corona

Omwille van de continuïteit van zorg voor cliënten tijdens coronamaatregelen én voor continuïteit van het stelsel nadien zijn maatregelen genomen, om cliënten op grond van de Wmo 2015 hulp en ondersteuning te kunnen blijven bieden. Vanuit het Rijk worden de directe meerkosten die voortkomen uit de coronamaatregelen en het volgen van de RIVM-richtlijnen aan de Gemeenten vergoed.

 

Hogere kosten Maatschappelijke opvang in verband met COVID-19

In verband met corona zijn in 2020 extra kosten gemaakt voor Maatschappelijke Opvang. De extra kosten hebben onder andere te maken met afstandsregels binnen de dag- en nachtopvang en langere openingstijden.

 

Huiselijk Geweld en Kindermishandeling (HGKM)

Een deel van de ontvangen extra middelen voor de aanpak van Huiselijk Geweld en Kindermishandeling (HGKM) gaat terug naar de algemene middelen vanwege een dubbeling met de eerder voor de Bestuursopdracht Zorg ontvangen extra middelen voor HGKM. (zie ook Mutatie rijksmiddelen Huiselijk geweld en kindermishandeling (HGKM).

 

Inkoop en toegang

Bij de nieuwe inkoop van Zorg zullen specifieke maatregelen en aanpassing van beleidsregels zorgen voor een efficiencyslag. Dit vertaalt zich door in de Zorg-budgetten. De begroting van dit taakveld is hierop vanaf 2022 aangepast.

 

Stijgende zorgvraag

Met de groei van de Rotterdamse bevolking en de toenemende vergrijzing stijgen ook de zorguitgaven. Dit werkt door in de accressen die het Rijk jaarlijks ter beschikking stelt. De gemeente stelt voor 2021 in totaal € 67,6 mln beschikbaar om aan de stijgende zorguitgaven te kunnen voldoen. De € 67,6 mln wordt verdeeld over verschillende programma’s en taakvelden. Voor het taakveld Geëscaleerde zorg 18+ komt er in 2021 € 7,3 mln bij.

 

Rijksbijdrage invoering Wet verplichte Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ)

 

Per 2020 treedt de Wet verplichte GGZ in werking. Deze wet vervangt de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen en regelt de rechten van mensen die te maken hebben met verplichte zorg in de GGZ. In de meicirculaire 2019 is voor de gemeentelijke taken en bijbehorende kosten die volgen uit de Wet verplichte GGZ vanaf 2020 structureel budget toegevoegd.

 

Aflopen overgangsrecht Wlz-indiceerbaren met Fokus-woning

Vanuit het Rijk is een bedrag ontvangen in verband met het aflopen van het overgangsrecht voor Wlz-indiceerbaren met een Fokus-woning.

 

Beschermd wonen

Bij Bescherm wonen is de begroting aangepast door twee oorzaken. Vanaf 2020 stijgt het budget door toekenning van loon- en prijsbijstellingen (2020: € 3,8 mln ; 2021 en verder € 3,7 mln). Vanaf 2021 daalt het budget met € 32,1 mln vanwege de openstelling van de Wet langdurige zorg voor mensen met een psychische stoornis. Zij krijgen dan de zorg vanuit de Wlz in plaats van de Wmo.

 

Hoofdlijnenakkoord GGZ en Beschermd Wonen

Mutaties uit de septembercirculaire 2019 zijn in de begroting verwerkt. Deze hebben betrekking op afspraken uit het Hoofdlijnenakkoord GGZ over ambulantisering van de GGZ. Daarnaast betreft het compensatie voor volumegroei Beschermd Wonen.

 

Mutatie rijksbijdrage Actieprogramma Dak- en Thuisloze jongeren

De Rijksbijdrage voor het Actieprogramma Dak- en thuisloze jongeren is ontvangen.

 

Mutatie rijksbijdrage maatschappelijke opvang en Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ)

Mutaties uit de septembercirculaire 2019 zijn in de begroting verwerkt.


Mutatie rijksbijdrage vrouwenopvang

Mutaties uit de septembercirculaire 2019 zijn in de begroting verwerkt. Het betreft hoofdzakelijk extra middelen voor opvang slachtoffers vrouwenhandel.

 

Mutatie rijksmiddelen Huiselijk Geweld en Kindermishandeling (HGKM)

Vanuit het Rijk is zowel voor 2020, als voor 2021 € 3,2 mln ontvangen voor de aanpak van Huiselijk Geweld en Kindermishandeling (HGKM)

 

Technische wijzigingen

Op het taakveld Geëscaleerde zorg 18+ zijn diverse technische wijzigingen geweest. Direct achter de technische wijziging is het effect op het saldo weergegeven.

  • Indexering 2021 en verder. De budgetten zijn vanaf het jaar 2021 geactualiseerd naar het prijspeil 2021. Nadere informatie is opgenomen bij Grondslagen (-€ 759 in 2021 tot - € 573 in 2024).
  • Overheveling van middelen voor het centrale punt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling (HGKM) naar taakveld Wijkteams en WMO-loketten. (€ 1,9 mln in 2020 en 2021)
  • Invulling van taakstellingen binnen andere taakvelden van het Programma Volksgezondheid en zorg ( € 1,5 mln structureel)
  • Diverse kleine technische wijzigingen (€ 172 in 2020 tot € 404 mln in 2024).

Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving

Beleidskaders

Beleidsmonitor

Wet- en regelgeving

Omschrijving taakveld

Tot dit taakveld behoren alle opvang- en beschermd wonen-voorzieningen met inbegrip van eventuele maatwerk-dienstverlening en maatwerkvoorzieningen voor personen die in de betreffende opvangvoorzieningen verblijven. Hierbij valt te denken aan vrouwenopvang, aanpak huiselijk geweld (Veilig thuis); beschermd wonen voor personen met psychische of psychosociale problemen; inloopfunctie GGZ; maatschappelijke opvang voor cliënten met een meervoudige problematiek, waaronder verslaving en Wmo maatwerkdienstverlening en - maatwerkvoorzieningen bij opvang.

Rotterdam heeft een centrumgemeentefunctie voor de maatschappelijke opvang, waaronder vrouwenopvang, en voor beschermd wonen.
Hierdoor voert de gemeente de maatschappelijke opvang en beschermd wonen ook uit voor de inwoners van Albrandswaard, Barendrecht, Capelle aan den IJssel, Krimpen aan de IJssel, Lansingerland en Ridderkerk. Door de gefaseerde afbouw van de centrumgemeentefunctie (doordecentralisatie Beschermd Wonen) wordt de samenwerking met de regiogemeenten verstevigd. Dit betekent op termijn een aanpassing van dit taakveld.