Rotterdam, als grote stad in de delta, beheert en onderhoudt haar riolering en stedelijke watersysteem voortvarend om een gezonde en leefbare stad met droge voeten te blijven. Rotterdammers kunnen ondanks de al merkbare effecten van klimaatverandering daardoor vrij van gezondheidsrisico’s dicht op elkaar leven. De economische bedrijvigheid in de stad gaat tijdens en na hevige neerslag gewoon door. Samen met bewoners en partners pakken we kansen die bijdragen aan een circulaire economie en uitdagingen rondom klimaatverandering.

COVID-19

Uit onderzoek van het RIVM is gebleken dat het COVID-19 zich kan verspreiden via afvalwater. Het in stand houden van het functioneren van de riolering wordt in het kader van coronavirus als een vitaal proces beschouwd. De rioolvervagingsprojecten lopen door, en ook reinigings- en onderhoudswerkzaamheden vinden nog steeds plaats. Dit vraagt soms wel om een aanpassing in het uitvoeren van de werkzaamheden, hierbij valt te denken aan werken in kleinere ploegen en het dragen van extra beschermingsmiddelen. Dit heeft vooralsnog niet geleid tot vertraging.

Door het coronavirus is fysiek contact op dit moment nauwelijks mogelijk met de Rotterdammer. Toch blijven we door middel van digitale participatie en het gebruik van de media mensen stimuleren om hun eigen tuinen en straten te vergroenen en bewust te maken van de positieve effecten hiervan. Een recent voorbeeld is de aanleg van 1000 geveltuinen tijdens de zomer van 2020, waardoor Rotterdam het NK tegelwippen wist te winnen. Daarbij is er al veelvuldig gebruik gemaakt van de subsidieregeling klimaatadaptatie; Rotterdammers kunnen sinds 1 januari 2020 een subsidie aanvragen voor de aanleg van meer groen en het opvangen van regenwater.

 

BlueLabel

Één van de gestelde collegetargets is een stijging van het aantal panden in Rotterdam dat geen verhoogde kans heeft op wateroverlast bij een bui van 100 mm in 2 uur van 88% naar 90%. De eerste actualisatie van brongegevens is inmiddels gereed. Op dit moment worden de zogenaamde BlueLabels daarvan afgeleid. Eind september zijn de nieuwe labels bekend en geven we inzicht in de ontwikkeling op de target. In de toekomst volgt een jaarlijkse update van de brongegevens.

 

GRP

De voorbereidingen voor het nieuwe Gemeentelijk Riolerings Plan (GRP5) lopen, zodat deze eind 2020 kan worden vastgesteld.

Ontwikkelingen 2021-2024

GRP

Eind 2020 wordt een nieuw GRP voor de planperiode 2021-2025 vastgesteld. Naast het vervullen van de huidige taken volgend uit de drie wettelijke zorgplichten, is de belangrijkste opgave voor de komende planperiode het verder vormgeven van het stedelijk watersysteem van de  toekomst. We richten onze blik op en zoeken balans in het denken ‘Van buis naar buitenruimte’. Rotterdam kan dat niet alleen. Meer dan eerder zoeken we daarom de samenwerking met niet alleen onze traditionele partners in het stedelijk waterbeheer zoals de waterschappen, maar juist ook met de inwoners, de bedrijven, woningbouwcorporaties en vele anderen. We maken heldere afspraken en benutten daarvoor ook de instrumenten die de wet ons biedt zoals een Verordening beheer ondergrond, een hemelwaterverordening, het hanteren van uitgiftepeilen en na inwerkingtreding van de Omgevingswet, het omgevingsplan.

Eén van de belangrijkste pijlers in onze strategie is het slim beheer van de riolering. Het uitgangspunt blijft het vervangen van tweehonderd kilometer riool in de planperiode. Maar vanwege de integrale uitvoering van projecten is dit niet strikt veertig kilometer per jaar. Het uitgangspunt is dat rioolvervangingsprojecten zo integraal mogelijk uit te voeren. Hierbij worden niet alleen werkzaamheden aan de riolering uitgevoerd, maar gelijktijdig de gehele buitenruimte aangepakt en zoveel mogelijk klimaatbestendig ingericht.
Door uit te gaan van een integrale aanpak binnen rioolvervangingsprojecten, bestaat er een financieel risico; De financiële middelen voor de rioolvervanging zijn gedekt door de inkomsten van de rioolheffing. De aanpak van de overige assets zoals wegen, groen en openbare verlichting worden gedekt uit de algemene middelen. Door verschillende startdata en looptijden van de financiële verantwoordingsdocumenten, bestaat er de kans dat er gedurende de planperiode van het GRP onvoldoende middelen beschikbaar komen bij (een van) de overige assets.

 

Rotterdams WeerWoord

Met het Rotterdams WeerWoord versnellen en intensiveren we klimaatadaptatie, zodanig dat iedereen in Rotterdam in 2030 waterrobuust en klimaatbestendig handelt. In het najaar van 2020 wordt de uitvoeringsagenda aan de gemeenteraad aangeboden. Hierin wordt de benodigde opschaling en versnelling vertaald in praktische maatregelen en acties, die stadsbreed én wijkgestuurd uitgevoerd gaan worden. In de uitvoeringsagenda staan concrete maatregelen en activiteiten voor 2021-2022 beschreven. Het college heeft voor 2021 investeringsmiddelen toegekend, hiermee kunnen projecten gerealiseerd worden die nodig zijn om collegetarget 10 te behalen.

 

Omgevingswet

Onder de huidige wetgeving is het opstellen van een GRP verplicht. Met het in werking treden van de Omgevingswet vervalt de verplichting om periodiek een nieuw GRP (gemeentelijk rioleringsplan) op te stellen. Rotterdam vindt het echter belangrijk om visie, beleid en doelstellingen voor het stedelijk watersysteem vast te leggen. Ook biedt het GRP de onderbouwing voor de hoogte van de rioolheffing. Daarom blijft Rotterdam ook na invoering van de Omgevingswet werken met een GRP.

Wat willen we bereiken

Effect indicatoren

Rotterdam ontwikkelt zich door als een klimaatadaptieve deltastad

Wat gaan we daar voor doen

Rotterdam ontwikkelt zich door als een klimaatadaptieve deltastad

Effectindicatoren 20182019

2020

voorlopig

202120222023
Het percentage panden met BlueLabel A of B, daarmee geen verhoogde kans op wateroverlast bij hevige regen heeft Streefwaarde   88% 88% 89% 90% 90%
Realisatie 88%          
Cumulatief aantal kilometer vervangen riolering in periode 2016-2020 Streefwaarde     200      
Realisatie 118,6 157,5 178,1      

Toelichting indicatoren

BlueLabel

Het college van B&W van de gemeente Rotterdam heeft college targets bepaald. Nummer 10 van de collegetargets is een stijging van het aantal panden in Rotterdam dat geen verhoogde kans heeft op wateroverlast bij een bui van 100 mm in 2 uur van 88% naar 90%. Deze collegetarget is gebaseerd op BlueLabel, een labelingsystematiek per gebouw voor wateroverlast.

BlueLabel is een digitale tool voor risicoanalyse die gebieden in de stad lokaliseert die kwetsbaar zijn voor overstroming als gevolg van hevige regen. BlueLabel vertaalt het overstromingsgevaar in een eenvoudig te begrijpen rangschikking met behulp van label A tot en met E. Dit is vergelijkbaar met het energie-label. Elk pand conform de BAG-registratie in Rotterdam heeft een label gekregen. Label A en B betekenen geen tot zeer weinig overlast. Vanaf label C oplopend tot E is er wel sprake van natte vloeren in het pand.

Prestatie

A = geen kans op wateroverlast
B = water tegen de gevel, maar weinig kans op wateroverlast
C = kans op wateroverlast aanwezig
D = grote kans op wateroverlast
E  = water stroomt pand in, er ontstaat wateroverlast

Prestatie-indicator

De panden met de labels A, B bij elkaar opgeteld, is het percentage panden dat geen risico op wateroverlast in huis heeft. Deze labels samen beslaat afgerond 88% van alle panden in Rotterdam. De target stelt als doel 2% verbetering van panden met een label C, D of E naar label A of B. Het percentage panden dat geen risico op wateroverlast in huis heeft stijgt conform de target naar 90% in maart 2022.

De eerste actualisatie van brongegevens is inmiddels gereed. Op dit moment worden de zogenaamde BlueLabels daarvan afgeleid. Eind september zijn de nieuwe labels bekend en geven we inzicht in de ontwikkeling op de target. In de toekomst volgt een jaarlijkse update van de brongegevens.

 

Vervanging riolering

Als gevolg van de vele nieuwbouw in Rotterdam, na 1950, zou er vanaf ongeveer 2015 een vervangingspiek ontstaan oplopend tot ongeveer 60 tot 80 km riolering per jaar. In het GRP 2000-2005 is daarom de huidige strategie voor rioolvervanging geformuleerd. Deze strategie betekent dat vanaf 2010 jaarlijks structureel 40km riool vervangen dient te wordenom een goed functionerend rioolstelsel te kunnen waarborgen en het verder te kunnen verduurzamen.

De afspraak is om in de planperiode van het GRP4 200 km vrijvervalriolering te vervangen. Met 200 km rioolvervanging in vijf jaar (gemiddeld jaarlijks 40km) wordt voorgesorteerd op de vervangingspiek.

Wat kost het

Overzicht van baten en lasten RioleringRealisatie 2019Begroting
2020 (2e Herz.)
Begroting
2021
Raming
2022
Raming
2023
Raming
2024
Baten exclusief reserves75.43978.93582.83485.66988.45891.278

Bijdragen rijk en medeoverheden 265 0 0 0 0 0
Belastingen 74.566 78.282 82.176 85.011 87.800 90.620
Overige opbrengsten derden 608 653 658 658 658 658
Overige baten 0 0 0 0 0 0
Lasten exclusief reserves60.17163.74264.52667.33270.14672.979

Apparaatslasten 0 0 0 0 0 0
Overige apparaatslasten 0 0 0 0 0 0
Intern resultaat 13.756 12.434 12.278 12.278 12.278 12.278
Intern resultaat 13.756 12.434 12.278 12.278 12.278 12.278
Programmalasten 46.415 51.308 52.248 55.054 57.868 60.701
Inkopen en uitbestede werkzaamheden 11.103 15.209 13.941 14.101 14.423 14.558
Kapitaallasten 6.127 6.209 7.236 8.526 9.505 10.503
Overige programmalasten 29.185 29.891 31.071 32.427 33.940 35.639
Subsidies en inkomensoverdrachten 0 0 0 0 0 0
Saldo voor vpb en reserveringen 15.268 15.193 18.308 18.337 18.311 18.299
Saldo voor reserveringen 15.268 15.193 18.308 18.337 18.311 18.299
Saldo 15.268 15.193 18.308 18.337 18.311 18.299

Financiële bijstellingen

2e HerzieningBegroting 2021
Bijstellingen RioleringBegroting 2020Begroting 2021Raming
2022
Raming
2023
Raming
2024
Eerste Herziening 2020 15.193 19.287 19.329 19.316 19.316
Bijstellingen Tweede Herziening 2020 / Begroting 2021 0 -979 -992 -1.004 -1.017
Actualisatie kapitaallasten Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 0 0 0 0 0
Actualisatie opbrengst rioolheffing Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 0 0 0 0 0
Rotterdams Weerwoord Ramingsbijstellingen vermijdbaar 0 0 0 0 0
Technische wijzigingen Technische wijzigingen 0 -979 -992 -1.004 -1.017
Begroting na wijzigingen 15.193 18.308 18.337 18.311 18.299

Toelichting financiële bijstellingen

Actualisatie kapitaallasten

De kapitaallasten zijn aangepast als gevolg van nieuwe en bijgestelde investeringskredieten alsmede geactualiseerde ramingen per jaarschijf. In de paragraaf Investeringen is een gedetailleerd overzicht
opgenomen van deze aanpassingen. Dit is een saldo neutrale bijstelling omdat het effect binnen het taakveld wordt opgevangen

 

Actualisatie opbrengst rioolheffing

De begroting is in overeenstemming gebracht met de meest actuele inzichten (aantal woningen) en de extra tariefstijgingen zoals besloten bij de vaststelling van het Gemeentelijk rioleringsplan (GRP-4). Dit betreft een bijstelling op de baten van ( € 1,4 mln in 2020 tot € 7,2 mln in 2024). Dit bedrag komt ten gunste van de voorziening.

 

Rotterdams Weerwoord

Het betreft de versnelling en intensivering van klimaatadaptatie met het Rotterdams WeerWoord.

 

Technische wijzigingen

In dit taakveld zijn er diverse technische wijzigingen geweest. Het betreft de doorbelasting overhead van projecten (structureel - € 1,2 mln vanaf 2021), verlaging omslagrente ( € 337 in 2021 tot € 300 in 2024) en diverse kleine mutaties (- € 116 in 2021 tot - € 117 in 2024).

Omschrijving taakveld

We willen de volgende effecten in de stad bereiken:

  • gezonde en aantrekkelijke stad met een robuust stedelijk watersysteem
  • herstellen van sponswerking van de stad op zowel niet openbaar publiek als privaat terrein
  • voorkomen van ontwrichting door klimaatverandering

 

Tot dit taakveld behoren de gemeentelijke zorgplichten ten aanzien van afvalwater, hemelwater en grondwater:

  • inzameling en verwerking van hemelwater
  • inzameling en transport van huishoudelijk- en bedrijfsafvalwater
  • voorkomen van grondwaterproblemen
  • bestrijding verontreiniging oppervlaktewater
  • baten rioolheffing via categorieën 2.2.1 (voor niet-woningen) en 2.2.2 (voor woningen)
  • kosten van de heffing en invordering van de rioolheffing