Jaarstukken 2021

Met nieuwe energie bouwen aan de stad van morgen

Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie Pagina 38

Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie

Beleidskaders, -monitors en wetgeving

Het cultureel klimaat versterken.

De cultuurdeelname door Rotterdammers verhogen.

Ook in 2021 hadden de Rotterdamse instellingen en makers te maken met beperkingen vanwege Covid-19. In de zomer van 2021 is korte tijd een groot aantal versoepelingen doorgevoerd maar aan het einde van 2021 werd weer een lockdown van kracht voor alle publiekslocaties. Culturele en evenementenorganisaties en zelfstandigen in de sector (kunstenaars, muzikanten, dansers, maar ook de mensen achter de schermen als technici, decorbouwers, cateraars) zaten daardoor opnieuw grotendeels of geheel zonder inkomsten.

Om de culturele infrastructuur in stand te houden, heeft de gemeente heel 2021 noodsteunregelingen geboden voor de culturele en creatieve sector. Naast de gesubsidieerde instellingen konden ook amateurverenigingen en een aantal privaat gefinancierde culturele ondernemers daarop een beroep doen. Met de regelingen hoopt de gemeente te voorkomen dat belangrijke culturele organisaties door de coronacrisis verdwijnen. De meest recente noodsteunregelingen hadden een looptijd van 1 november 2021 tot en met 31 maart 2022.

Zzp’ers konden in het vierde kwartaal van 2021 aanspraak maken op de Makersregeling 2021. De Makersregeling was voor makers die een impuls wilden geven aan hun beroepspraktijk; denk aan research, conceptontwikkeling en het volgen van trainingen en workshops.

De coronacrisis heeft laten zien hoe belangrijk een sterk cultureel klimaat voor de stad is. Het heeft ook laten zien dat de sector staat te trappelen om een aantal ontwikkelingen uit deze periode vast te houden en verder te ontwikkelen. Samenwerking binnen de cultuursector en met partijen daarbuiten en (digitale) innovatie zijn toegenomen en als uitvloeisel daarvan zijn ook nieuwe initiatieven ontstaan voor inclusiviteit, zoals manieren om nieuwe publieksgroepen te bereiken en acties voor een inclusiever personeelsbeleid.

Het onderwijs was in 2021 grotendeels deels open. De gemeentelijke cultuureducatieprogramma’s konden daardoor grotendeels worden uitgevoerd. Het is nog onduidelijk wat in 2021 de invloed van de coronacrisis en de sluiting van scholen is geweest op de college-indicator dat in 2022 30 procent van de basisscholen één of meer niveaus gestegen is in het Rotterdamse Cultuureducatie Model. In 2020 is de doelstelling ondanks corona wel gehaald. De resultaten over 2021 worden in de loop van dit jaar verwacht.

 

Ontwikkelingen 2022-2025

Rotterdamse Cultuurvisie
In de Rotterdamse Cultuurvisie; Cultuur ondersteunt de veranderingen in de stad geeft de gemeente de uitgangspunten aan voor het cultuurbeleid op langere termijn. Centraal in het beleid staan inclusiviteit, innovatie en interconnectiviteit. Rotterdam staat voor een culturele sector waarin voor iedere Rotterdammer zonder onderscheid een plek is, als bezoeker, als personeel of als maker. Nieuw aanbod en nieuwe genres krijgen de ruimte. Intensieve samenwerking en wederzijdse verbondenheid zijn kernbegrippen. De thema’s voor het cultuurbeleid voor de langere termijn zijn leidend in de beleidsnota’s, -kaders en -regelingen op het gebied van cultuur in de komende jaren, zoals het beleidskader voor de Bibliotheek, het architectuurbeleid, de popvisie, het Cultuurplan en de regelingen voor projectsubsidies. 

Cultuurplan 2021-2024
In het Cultuurplan ligt vast welke culturele organisaties in de jaren 2021-2024 kunnen rekenen op een jaarlijkse subsidie van de gemeente. Naast de artistieke betekenis van de aanvragers is hun bijdrage aan de drie beleidsspeerpunten inclusiviteit, innovatie en interconnectiviteit een belangrijk criterium bij de beoordeling van hun plannen voor de periode 2021-2024.

Herstel en transitie na de coronacrisis
Begin mei deed de Denktank New Deal Cultuur aanbevelingen aan het gemeentebestuur en de cultuursector om de cultuursector na het einde van de coronapandemie zo snel mogelijk te laten herstarten en een transitie mogelijk te maken naar meer weerbaarheid, wendbaarheid en veerkracht dan voor corona.

De Denktank is een initiatief uit de cultuursector zelf. De gemeente heeft dit initiatief omarmd en ondersteund. Mariëtte Hamer, onder andere voorzitter van de SER, was bereid het voorzitterschap op zich te nemen. In zijn advies doet de Denktank aanbevelingen aan de gemeente voor noodsteun, herstart en transitie van de cultuursector, zodra de coronamaatregelen dat weer toelaten.

Voor de uitvoering van de aanbevelingen (noodsteun, herstart en transitie) zet de gemeente de middelen in die het Rijk beschikbaar stelt voor de instandhouding van de lokale culturele infrastructuur, over 2021 € 12,3 miljoen. Van de € 12,3 miljoen die Rotterdam ontving, is ongeveer € 6,3 miljoen gebruikt voor noodsteun in 2021. Er loopt een nieuwe noodsteunronde van € 4 miljoen tot en met maart 2022 en er zijn activiteiten gestart in het kader van de herstart van de sector. Een programma voor ondersteuning van de sector in haar transitie is in ontwikkeling. De resterende rijksmiddelen worden daarvoor ingezet.

Wat hebben we bereikt?

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Prestatie indicatoren
Prestatie-indicatoren 201820192020202120222023
In 2022 is dertig procent van de basisscholen een of meer niveaus gestegen in het Rotterdamse Cultuureducatie Model*. Streefwaarde N.v.t. 15% 22% 28% 30%  
Realisatie N.v.t. 18% 23%      
* Bij deze streefgetallen dient aangemerkt te worden dat ze mede afhankelijk zijn van landelijke subsidieregelingen en bijvoorbeeld hoe de dagprogrammering op Zuid wordt ingericht en aangestuurd vanuit de Onderwijssector.
In het Coalitieakkoord 2018-2022 is opgenomen dat de gemeente wil dat alle kinderen cultuureducatie krijgen. Omdat cultuureducatie opgenomen is in de kerndoelen en eindtermen van het onderwijs, heeft de gemeente deze indicator geformuleerd. Deze stijging toont aan dat de kwaliteit van cultuureducatie is gestegen en dat cultuureducatie in toenemende mate duurzaam geborgd is in het Rotterdamse basisonderwijs, een noodzakelijkheid voor goede cultuureducatie voor alle Rotterdamse kinderen.

Wat heeft het gekost?

Overzicht van baten en lasten Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatieOorspronkelijke
begroting
2021
Bijgestelde begroting 2021Realisatie
2021
Afwijking
Baten exclusief reserves8721.4931.395-99

Bijdragen rijk en medeoverheden 700 1.360 1.095 -265
Overige opbrengsten derden 172 43 165 121
Overige baten 0 90 135 45
Lasten exclusief reserves97.397118.620107.637-10.983

Apparaatslasten 2.524 2.441 2.266 -175
Inhuur 118 135 15 -120
Overige apparaatslasten 68 69 40 -29
Personeel 2.338 2.238 2.211 -26
Intern resultaat -579 198 -488 -686
Intern resultaat -579 198 -488 -686
Programmalasten 95.452 115.981 105.859 -10.122
Inkopen en uitbestede werkzaamheden 7.380 12.385 9.766 -2.620
Overige programmalasten 94 94 96 2
Subsidies en inkomensoverdrachten 87.978 103.502 95.998 -7.504
Saldo voor vpb en reserveringen -96.525 -117.127 -106.242 10.884
Saldo voor reserveringen -96.525 -117.127 -106.242 10.884
Reserves6.70018.19517.094-1.101

Onttrekking reserves 6.700 13.295 11.219 -2.076
Toevoeging reserves 0 0 0 0
Vrijval reserves 0 4.900 5.875 975
Saldo -89.825 -98.932 -89.148 9.784

Toelichting overzicht baten en lasten

Overzicht afwijkingen taakveldAfwijking batenAfwijking lastenAfwijking reservesAfwijking saldo
1. Noodsteun corona   -5.501   5.501
2. Gevolgen coronamaatregelen subsidies   -1.550   1.550
3. Eurovisie Songfestival 165 -1.919 -1.101 983
4. Voorbereidings- en ontwikkelkosten   -850   850
5. Frictiekosten Cultuurplan 2021-2024   -195   195
6. Overige afwijkingen -264 -969   705
Totaal afwijkingen -99 -10.983 -1.101 9.784

Het saldo van dit taakveld bedraagt € 9,8 mln voordelig. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn:

 

1. Noodsteun corona
Van de toegekende middelen voor Noodsteun (corona) aan culturele organisaties vallend onder dit taakveld, blijft een bedrag van € 5,5 mln over.

 

2. Gevolgen coronamaatregelen subsidies
De coronamaatregelen zijn van grote invloed geweest op de bestedingen vallend onder dit taakveld. Door het niet doorgaan van activiteiten zijn subsidies over voorgaande jaren lager vastgesteld dan oorspronkelijk verleend en zijn subsidietoekenningen voor activiteiten in 2021 tussentijds verlaagd. Ook hebben de coronamaatregelen geleid tot minder subsidieaanvragen.

 

3. Eurovisie Songfestival
Na de eindafrekening van het Eurovisie Songfestival zijn de kosten lager uitgevallen dan begroot. Daardoor kon worden volstaan met een lagere onttrekking van het daarvoor gereserveerde bedrag. Nadat in de 10-maandsrapportage € 3 mln is vrijgevallen, is er na de eindafrekening in de jaarrekening een positief resultaat van € 983.

 

4. Voorbereidings- en ontwikkelkosten
In 2021 was er een onderbesteding op het budget voor voorbereidings- en ontwikkelkosten van het Integraal Huisvestingsplan.

 

5. Frictiekosten Cultuurplan 2021-2024
Voor organisaties die als gevolg van het nieuwe Cultuurplan 2021-2024 minder, of geen subsidie meer ontvangen, is een wettelijke afbouw verplicht. Van de toegekende middelen is in 2021 € 195 niet besteed.

 

6. Overige afwijkingen
Diverse afwijkingen van geringe omvang.

 

Omschrijving taakveld

Het gemeentebestuur werkt aan een stad met een sterk cultureel klimaat. Cultuur is van groot belang voor de economische positie van Rotterdam in binnen- en buitenland, maakt de stad aantrekkelijk voor bewoners, bezoekers en bedrijven en draagt bij aan de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren.

 

Het gemeentebestuur wil, omwille van een sterk cultureel klimaat, optimale omstandigheden creëren voor de productie van kunst en cultuur, voor de toegankelijkheid ervan en voor het delen van informatie, kennis en middelen. Onder kunst en cultuur verstaan we meer dan alleen beeldende kunst, theater, dans, muziek, musea en film. Ook de bibliotheek, culturele evenementen en de creatieve industrie behoren tot het culturele domein.

 

Om de doelen op het terrein van kunst en cultuur te bereiken, maakt de gemeente beleid, zoals het bibliotheekbeleid, (gemeentelijk) collectiebeleid, architectuurbeleid, film- en mediabeleid en het vierjaarlijkse Cultuurplan.