Jaarstukken 2020

Met nieuwe energie bouwen aan de stad van morgen

Volksgezondheid Pagina 90

Gezonde en vitale Rotterdammers.

Waarborgen van de kwaliteit van de kinderopvangvoorzieningen.

Kinderen gezond, veilig en kansrijk op laten groeien tot zelfstandige, zelfredzame en participerende burgers.

Zorgwekkende afname van de vaccinatiegraad voor kinderziektes.

Uitvoeren wettelijke taak bestrijding infectieziekten inclusief bestrijding bijzonder resistente micro-organismen

De eerste helft van 2020 werd gekenmerkt door een coronacrisis die de wereld in zijn greep hield. In Nederland is besloten om in eerste instantie in een intelligente lockdown te gaan met maatregelen als anderhalve meter afstand, sluiting van horeca, en sportscholen, verbod op evenementen en zo veel mogelijk thuiswerken. In juni 2020 leek op veel plaatsen in onze samenleving de coronacrisis zijn grootste piek te hebben gehad. Het kabinet heeft maatregelen versoepeld, het sociale leven is op gang gekomen, maar in de zomer nam het aantal besmettingen weer toe en zijn de activiteiten van de GGD/GHOR nog verder opgeschaald. Het gaat dan om:

  • Outbreak management: advies aan instellingen/organisaties en bij bijzondere gebeurtenissen.
  • Groei in aantal testen en bron- en contactonderzoeken.
  • Monitoring zorgcontinuïteit.

 

Programmaorganisatie corona

De GGD in de regio Rotterdam-Rijnmond werkt vanaf 1 juli met een programmaorganisatie corona met als doel het behoud van gezondheid en welzijn van de inwoners van regio Rotterdam-Rijnmond ten tijde van de corona-pandemie met hierbij speciale aandacht voor kwetsbare groepen, locaties en gebeurtenissen tot en met vaccinatie.

De randvoorwaarde is dat er voldoende capaciteit en kennis beschikbaar wordt gesteld of de bereidheid ruimte beschikbaar te stellen voor bijvoorbeeld teststraten.

De coronaorganisatie/GGD werkt aan de bestrijding en outbreakmanagement van corona door:

  • Snel en effectief corona-uitbraken opsporen en bestrijden (testen, traceren, isoleren, rapporteren), onder andere door:
    • Advies ter voorkoming van en tijdens corona-uitbraken
    • Testen om zicht te krijgen op het aantal besmettingen.
    • Bron- en contactonderzoeken (BCO) om zicht te krijgen op de verspreiding van het virus om verdere verspreiding te voorkomen.
  • Monitoring en bewaking van de zorgcontinuïteit binnen het zorgnetwerk.
  • Deze eerste twee activiteiten op basis van vroegsignalering en andere data.
  • Advies over de corona-aanpak uitbrengen.
  • Inzicht bieden voor en expertise borgen in toekomstige GGD- en GHOR-organisaties. Dit in afstemming met samenwerkingspartners om toekomstige epidemieën of pandemieën adequaat op te kunnen vangen.
  • Snel kunnen op- en afschalen wanneer de situatie daar om vraagt.

Een datateam wordt ingericht om de surveillance op te schalen. Het outbreakmanagement wordt opgeschaald  door het opzetten van het team Zorginstellingen, dat adviseert bij corona-uitbraken. De oprichting van het team Onderwijs & Opvang volgde in de aanloop naar de heropening van de scholen. De capaciteit om te testen en traceren (BCO) is versneld opgeschaald. De organisatie is zo ingericht dat deze rekening kan houden met veranderingen in testbeleid, testaanvragen en besmettingsaantallen. Begin april richt de GGD de eerste coronateststraat in voor zorgpersoneel met klachten. Per 1 juni kan iedereen met klachten zich laten testen. Het virus heeft een onvoorspelbaar verloop waardoor maatregelen in het najaar worden aangescherpt en half december een lockdown volgt. Het antwoord van de GGD is een flinke opschaling in testen en traceren (bron- en contactonderzoek, BCO). Operationele uitdagingen zijn het veranderend testbeleid en mensen die beperkt meewerken aan het BCO.

Naast deze hoofddoelen anticiperen we ook op nieuwe inzichten. Hiermee wil de GGD de  bestrijding van het coronavirus efficiënter maken en verbeteren. Zo is een proef gestart om risicogericht grootschalig te testen;  bewoners van een aantal wijken wordt de mogelijkheid geboden om zich laagdrempelig te testen dicht bij huis. Hierbij wordt gebruik gemaakt van mobiele testlocaties. De coronaorganisatie werkt aan een verbeterde ICT en bereidt grootschalige vaccinatie voor.

De impact van de Tijdelijke wet maatregelen covid-19 (Twm) per 1 december 2020 voor de taken van GGD-GHOR zijn beperkt. De voorzitter Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond (VRR) blijft het besluitvormende orgaan als het gaat om de infectieziektebestrijding. Covid-19 is een A-ziekte conform de Wet publieke gezondheid (Wpg). Governance vraagt om een balans in de ‘dubbele aansturing’ (regionaal bestuur en minister vanuit A-ziekte) die werkbaar is voor GGD’en.
De minister heeft vergoeding van de kosten die de GGD maakt voor de coronabestrijding toegezegd. Onzeker is of dit de gehele rekening vereffent, of dat er een restbedrag voor de GGD of gemeenten overschiet.

 

Programma Gezond010: het akkoord

In januari 2020 heeft de raad ‘Gezond010: het akkoord’ vastgesteld, de Rotterdamse uitwerking van het landelijk preventieakkoord plus het gezondheidsbeleid 2020-2024.

De maatregelen die zijn getroffen m.b.t. de uitbraak van covid-19 hebben een groot effect gehad op de opstart en voortgang van de activiteiten uit ‘Gezond010: het akkoord’. Deze activiteiten bestaan immers voor een groot deel uit het organiseren van bijeenkomsten, activiteiten en evenementen voor en met partners uit de stad, bijvoorbeeld de masterclasses voor werkgevers over vitaliteit op de werkvloer, het opstarten van nieuwe satellieten binnen het netwerk Gezond010 over mentale gezondheid of het organiseren van FitFestivals voor 55-plussers. Deze evenementen zijn tot nu toe op een alternatieve manier (digitaal) ingevuld of uitgesteld vanwege de genomen maatregelen. Onze samenwerkingspartners uit de eerstelijnszorg en andere vitale beroepen hadden begrijpelijkerwijs in 2020 andere prioriteiten.

Gedurende 2020 zijn door partners en gemeente volop voorbereidingen getroffen voor een herstart van geplande activiteiten, zodat deze zo veel en goed mogelijk van start konden gaan vanaf het moment dat dit weer mogelijk was. De website en de social mediakanalen van ‘Gezond010: het akkoord’ zijn belangrijke communicatiemiddelen gebleken om de activiteiten uit het akkoord en de betrokken partners een podium te (blijven) geven.

 

Kinderen gezond, veilig en kansrijk op laten groeien tot zelfstandige, zelfredzame en participerende burgers

De gemeente bewaakt en bevordert de gezondheid van haar bewoners en grijpt, indien nodig, in om de gezondheid te beschermen.

Hoe doen we dat? Rotterdammers werken in de eerste plaats zelf aan hun gezondheid. De gemeente stimuleert, ondersteunt en beschermt hen waar nodig. Voor de bevordering van de gezondheid en het veilig en kansrijk opgroeien van kinderen en jongeren voert Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Rijnmond de wettelijke basistaak jeugdgezondheidszorg (JGZ) uit.

Vanwege de coronamaatregelen staan de afspraken over de uitvoering van deze basistaak JGZ onder druk. CJG Rijnmond heeft in afstemming met de gemeente prioriteit gelegd bij de doelgroep 0-4 jaar en alle kinderen en hun gezinnen die door CJG of netwerkpartners worden aangemerkt als aandachtkinderen en risicokinderen (in deze uitsnede zit ook de doelgroep kwetsbare kinderen in het kader van de coronamaatregelen). Dit betekent dat de meeste consulten 0-4 jaar doorgaan, echter vinden deze (gedeeltelijk) via videobellen of telefonisch plaats. De consulten 4-18 (groep 2 en VO 2) vinden digitaal of telefonisch plaats, waarbij het CJG vooral ervaart dat de doelgroep VO2 soms lastig digitaal te bereiken is voor het CJG. Nu de scholen opnieuw gesloten zijn heeft het CJG  regelmatig contact met de scholen om zorgleerlingen te bespreken. Ook informeert het CJG de scholen proactief over het aanbod voor leerlingen waar zorgen over zijn, waar naast het eigen aanbod (PATS, jouwGGD en @ease) ook het aanbod van netwerkpartners wordt belicht. Voor het contactmoment groep 7 basisonderwijs is het initiatief tijdelijk bij de ouders gelegd om hier gebruik van te maken (dit contactmoment wordt momenteel nieuw ontwikkeld in samenspraak met de doelgroep).

 

Vaccinatiegraad voor kinderziektes

De vaccinaties voor de 9-jarigen, hpv en MenACWY konden niet op de gebruikelijke grootschalige wijze doorgang vinden. Een dergelijke grootschalige vaccinatie is niet passend binnen de maatregelen rondom covid.

Om de doelgroep wel te vaccineren zijn de kinderen en jongeren uitgenodigd voor een individueel vaccinatiemoment op hun lokale CJG. Ondanks dat deze werkwijze zeer arbeidsintensief is, is het gelukt in 2020 alle kinderen en jongeren die in aanmerking kwamen voor een vaccinatie hier ook voor uit te nodigen op het CJG.

Wat hebben we bereikt?

Programma Gezond010: het akkoord

Toezicht Kinderopvang

Voorkomen en versterken

Uitvoeren wettelijke taak bestrijding infectieziekten inclusief bestrijding bijzonder resistente micro-organismen

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Prestatie indicatoren

Programma Gezond010: het akkoord

Toezicht Kinderopvang

Voorkomen en versterken

Uitvoeren wettelijke taak bestrijding infectieziekten inclusief bestrijding bijzonder resistente micro-organismen

Prestatie-indicatoren 201820192020202120222023
Inspectie kinderopvanglocaties / tijdig besluiten aanvragen register/ handhaving op rapporten met overtredingen Streefwaarde 100% 100% 100% 100% 100%  
Realisatie 97% 100% 60%      
Aantal rapporten inspectie kinderopvanglocaties met overtredingen Streefwaarde 45% 45% 40% 35% 30%  
Realisatie 27% 22% n.b.      
Door de coronamaatregelen waren de kinderopvanglocaties een deel van het jaar alleen voor noodopvang geopend; er zijn door de GGD in die periode geen jaarlijkse onderzoeken uitgevoerd. Het exacte percentage van in 2020 uitgevoerde inspecties wordt in het tweede kwartaal van 2021 bekend. Dat geldt ook voor het percentage inspectierapporten met overtredingen.

Toelichting indicatoren

  • de gemeente inspecteert alle locaties kinderopvang met een jaarlijks onderzoek. Door de coronamaatregelen waren de kinderopvanglocaties alleen voor noodopvang geopend en is landelijk afgesproken geen jaarlijkse onderzoeken uit te voeren. Naar verwachting zal de 100% dit jaar niet gehaald worden.
  • de gemeente besluit tijdig op alle aanvragen voor registratie; door de coronamaatregelen waren de kinderopvanglocaties alleen voor noodopvang geopend en is landelijk afgesproken de besluiten op te schorten. De pandemie is een geldige reden voor deze opschorting. Nu de kinderopvang weer regulier geopend is (per 11 mei) worden de onderzoeken voor registratie onder voorwaarden weer uitgevoerd.
  • de gemeente voert een handhavingsactie uit op alle rapporten met een overtreding
  • de gemeente streeft naar een daling van het aantal rapporten met overtredingen

Wat heeft het gekost?

Overzicht van baten en lasten VolksgezondheidOorspr.
Begroting
2020
Bijgestelde Begroting
2020
Realisatie
2020
Afwijking
Baten exclusief reserves13.39495.00782.594-12.413

Bijdragen rijk en medeoverheden 9.765 92.641 80.421 -12.221
Overige opbrengsten derden 3.629 2.366 2.174 -192
Lasten exclusief reserves45.690125.888111.041-14.848

Apparaatslasten 15.875 52.771 46.898 -5.872
Inhuur 354 30.961 28.045 -2.915
Overige apparaatslasten 448 524 353 -171
Personeel 15.073 21.286 18.500 -2.786
Intern resultaat 179 525 1.534 1.008
Intern resultaat 179 525 1.534 1.008
Programmalasten 29.636 72.592 62.608 -9.984
Inkopen en uitbestede werkzaamheden 4.660 47.825 37.715 -10.110
Kapitaallasten 19 19 19 0
Overige programmalasten 0 0 -8 -8
Sociale uitkeringen 0 0 0 0
Subsidies en inkomensoverdrachten 24.957 24.748 24.882 134
Saldo voor vpb en reserveringen -32.295 -30.881 -28.446 2.435
Saldo voor reserveringen -32.295 -30.881 -28.446 2.435
Reserves0000

Onttrekking reserves 0 0 0 0
Saldo -32.295 -30.881 -28.446 2.435

Overzicht afwijkingen

Overzicht afwijkingenAfwijking batenAfwijking lastenAfwijking reservesAfwijking saldo
1. Publieke gezondheid -707 -3.267 0 2.560
2. Programma corona -11.706 -11.581 0 - 125
Totaal afwijkingen -12.413 -14.848 0 2.435

Toelichting overzicht afwijkingen

1. Publieke gezondheid

Dienstverlening van de reguliere taken is afgeschaald, daar waar mogelijk. De strikt noodzakelijke zorg heeft wel plaatsgevonden, hierdoor is een voordeel ontstaan op de personeelslasten. Het voordeel is verder te verklaren door onderbesteding op materieel budget, waaronder minder vaccins voor Reizigerszorg en afgelaste activiteiten in verband met de uitbraak van corona. In totaal is er een voordeel van € 2,6 mln.

 

2. Programma corona

De Programmaorganisatie corona is in 2020 snel opgetuigd. De budgetten zijn in de loop van 2020 bijgesteld. Ten opzichte van deze bijgestelde budgetten zijn er lagere lasten. De lasten zijn lager als gevolg van het uitvoeren van minder testen, door de lagere testbereidheid en het later beschikbaar hebben van de testcapaciteit dan aan het begin van de pandemie verwacht werd. Ook is er een goedkopere test ontwikkeld in de loop van het jaar. Daarnaast is later in het jaar een landelijk Bron- en Contactonderzoek (BCO) team opgericht, waardoor niet alle onderzoeken meer door de Gemeente Rotterdam uitgevoerd werden. Doordat de lasten lager zijn, is er ook minder gedeclareerd bij het Rijk met als gevolg lagere baten. Per saldo is er sprake van een nadeel van € 125.

Beleidskaders, beleidsmonitoren en wet- en regelgeving

Beleidskaders

 

Omschrijving taakveld

De gemeente bewaakt en bevordert de gezondheid van haar bewoners en grijpt, indien nodig, in om de gezondheid te beschermen.

Rotterdammers werken in de eerste plaats zelf aan hun gezondheid. De gemeente stimuleert, ondersteunt en beschermt hen waar nodig. Dit doet de gemeente samen met tal van partners. Onder dit taakveld vallen de taken van de GGD op het gebied van gezondheidsbescherming, de jeugdgezondheidszorg van de Centra Jeugd en Gezin, en de gemeentelijke gezondheidspreventie.

Het taakveld omvat de taken waarvoor de gemeente verantwoordelijk is met betrekking tot de uitvoering van de wettelijke taken op het gebied van gezondheidsbescherming, de jeugdgezondheidszorg en de gezondheidsbevordering.