Begroting 2022 en Tweede Herziening 2021

Met nieuwe energie bouwen aan de stad van morgen

Inkomensregelingen - Inkomen Pagina 96

Inkomensregelingen - Inkomen

Beleidskaders, -monitors en wetgeving

Elke Rotterdammer die daar recht op heeft ontvangt tijdig een (juiste) bijstandsuitkering.

Elke werkzoekende kan rekenen op passende en betrouwbare dienstverlening.

Inkomenszekerheid

Inkomenszekerheid is de basis voor participatie of werk. Door de coronacrisis zagen we een stijging in de bestandsontwikkeling. Inmiddels is het aantal aanvragen per week gestabiliseerd en is de daling in het uitkeringenbestand weer ingezet. Ook het aandeel van het aantal jongeren tot 27 jaar dat nu een beroep doet op de Participatiewet is na het eerste kwartaal van 2021 gaan dalen.

 

Op dit moment loopt het experiment ‘Redesign kop van het proces’, waarin de versnelde afhandelingsprocedure van uitkeringsaanvragen is geïntegreerd. In het experiment wordt volgens de beoogde nieuwe manier gewerkt. Dit houdt in dat er snel inkomenszekerheid wordt geboden, de Rotterdammer centraal staat door dienstverlening op maat en er gezorgd wordt voor duurzame uitstroom en/of een doorlopende ontwikkellijn. Een belangrijk onderdeel van dit experiment is dat er meer contact is met de Rotterdammer. Bij ieder belangrijk besluit of bij vragen wordt direct telefonisch contact gelegd. Daarnaast is er meer sprake van maatwerk en wordt er meer samengewerkt tussen de domeinen Werk en Inkomen en tussen clusters. De pilot ‘Huishoudboekje’, voor bijstandsgerechtigde Rotterdammers die afhankelijk zijn van meerdere inkomensbronnen en de stap naar parttime werken willen zetten, loopt tot en met 31 december 2021. Na afloop van de pilot volgt een evaluatie.

 

Voor Rotterdam is ondersteuning aan zelfstandig ondernemers die door de coronacrisis in de knel zijn geraakt en zich bezinnen op hun toekomst, een belangrijk onderdeel van de dienstverlening. Deze hulp wordt aangeboden via drie pijlers:

1. Schuld & Stress; Oplopende schulden voorkomen, hulp bij aflosproblemen, maar ook hulp bij de aan schuld gerelateerde stress en gezondheidsproblemen.

2. Werk & Scholing; Hulp bij beëindiging van de onderneming, gedeeltelijk ondernemer blijven, omscholing naar werk, bijscholing en loopbaanadvies.

3. Ondernemerschap: Coaching eigen bedrijf, doorstart, hulp bij bedrijfsprocessen en nieuwe productmarkt.

Op 1 juli 2021 zijn we gestart met het verstrekken van Tozo-5, de Tijdelijke overbruggingsregeling voor zelfstandig ondernemers. Deze regeling loopt tot en met 30 september 2021 en wordt niet meer verlengd. Regionaal Bureau Zelfstandigen (RBZ) bereidt zich daarom voor op de dienstverlening na Tozo door in te zetten op preventie, optimalisatie van het aanvraagproces Bbz en geïntensiveerde samenwerking op het gebied van schulddienstverlening.

 

Dienstverlening

Het totaal aantal klachten in de eerste acht maanden van dit jaar is gehalveerd ten opzichte van de eerste acht maanden van 2020: van 1.041 naar 510. De afname komt onder meer door een scherpe daling in het aantal klachten dat gerelateerd is aan de Tozo-regeling: van 496 naar 67 klachten. Een andere reden betreft de veranderde dienstverlening vanwege coronamaatregelen en de focus op de menselijke maat. Deze focus op de menselijke maat heeft ook geleid tot een verdere afname van het aantal bejegeningsklachten: van 55 naar 40 (min 27%). De telefonische bereikbaarheid ligt op de norm van 90% en is stabiel.

 

Heronderzoeken

De doelstelling voor het aantal gesprekken is in 2021 en 2022 verhoogd naar 7.500 per jaar. Ook dit jaar heeft de coronapandemie echter een effect op het aantal te verrichten onderzoeken. De heronderzoeken zijn er niet alleen voor het zorgen voor een rechtmatige verstrekking, maar ook voor aandacht voor zorg en ondersteuning. Bij het starten van een onderzoek is er geen concreet signaal dat er mogelijk iets mis is met de rechtmatigheid van een uitkering. Het onderzoek is een bruikbaar middel om zicht te houden op de situatie van werkzoekenden. Met de periodieke gesprekken richten we onze inspanningen op die werkzoekenden waarbij de kans groter wordt geacht dat hun uitkering mogelijk niet meer aansluit bij de feitelijke situatie. Dit is in het belang van de werkzoekende zelf, omdat dit bijdraagt aan het voorkomen van (soms omvangrijke) terugvorderingen in de toekomst. Ook is het denkbaar dat de uitkering juist hoger behoort te zijn omdat een bepaalde wijziging niet tijdig is doorgegeven. Bovendien is het gesprek een moment om samen stil te staan bij de situatie van de werkzoekende en ook te kijken naar mogelijke behoefte aan ondersteuning.

Een deel van de heronderzoeken wordt gestart op basis van een risico-inschattingsmodel. De afgelopen periode zijn er belangrijke stappen gezet in de transparantie over en uitlegbaarheid van dit model. Zo is een uitgebreide notitie opgesteld, waarin toegankelijk wordt uitgelegd hoe het model werkt en ook wordt op dit moment gewerkt aan een communicatiestrategie.  

Bij de vaststelling van wat als input dient voor het risico-inschattingsmodel, wordt nauwgezet opgelet dat elke kans op vooringenomenheid wordt voorkomen. Om die reden zijn de afgelopen periode de zogenoemde proxy-variabelen uit het model verwijderd.

Ontwikkelingen 2022-2025

Het grootste deel van de steunmaatregelen vanuit de overheid, waaronder de Tozo, zal eindigen per 1 oktober 2021. Dit brengt een onzekerheid met zich mee wat betreft het aantal aanvragen Bbz dat mogelijk zal worden ingediend. RBZ bereidt zich hier al langere tijd op voor door een gerichte preventieve aanpak, inzet op goede communicatie en voorlichting, een geïntensiveerde samenwerking op het gebied van schulddienstverlening en het optimaliseren van het aanvraagproces.

Daarnaast blijven het bieden van inkomenszekerheid en passende dienstverlening belangrijke pijlers voor onze inzet. Hierin gaan wij uit van de leidende principes die horen bij het toepassen van de menselijke maat: We werken vanuit vertrouwen in de burger, kijken naar het individu en werken vanuit de bedoeling. Hierin zijn we transparant en duidelijk en geven we medewerkers ruimte om waar nodig af te wijken.

Wat willen we bereiken

Effect indicatoren

Wat gaan we daar voor doen

Prestatie indicatoren
Effectindicatoren 201820192020202120222023
1.1 Saldo tekort BUIG Streefwaarde € 0 € 0 € 0 € 0    
Realisatie + € 0,9 mln. + € 16,2 mln. + € 44,7 mln. n.n.b.    
1.2 Rechtmatige verstrekking van bijstand (%) Streefwaarde ≥97% ≥97% ≥97% ≥97%    
Realisatie 97,86% 99,13% 98,85% n.n.b.    
2.2 Klachten over bejegening Streefwaarde   Min 10% Min 10% Min 10%    
Realisatie n.v.t. Min 15% Min 35% Min 27%    
De genoemde realisatie cijfers over 2021 zijn cijfers t/m tweede tertaal 2021, tenzij anders aangegeven.
Prestatie-indicatoren 201820192020202120222023
1.1 Percentage besluiten bijstandsaanvraag (Levensonderhoud en Bijzondere Bijstand) binnen de wettelijke termijn Streefwaarde 90% 90% 90% 90%    
Realisatie 91,7%  91,8% 94,1% 95,3%    
1.2 Tijdig (binnen 4 weken) verwerken van inkomstenverrekeningen Streefwaarde 90% 90% 90% 90%    
Realisatie 90,9%  96,0% 98,0% 96,7%    
1.3 Heronderzoeken
(aantal)
Streefwaarde 6.000 6.000 6.000 7.500 7.500  
Realisatie 6.074  6.325 3.284 2.999    
2.1 Telefonische bereikbaarheid Streefwaarde 90% 90% 90% 90%    
Realisatie 84%  88% 85% 90%    

De genoemde realisatie cijfers over 2021 zijn cijfers t/m tweede tertaal 2021, tenzij anders aangegeven.

Wat kost het

Tweede HerzieningBegroting 2022
Overzicht van baten en lasten Inkomensregelingen - InkomenRealisatie
2020
Begroting
2021
Begroting
2022
Raming
2023
Raming
2024
Raming
2025
Baten exclusief reserves722.839622.929569.360587.635589.554597.802

Bijdragen rijk en medeoverheden 722.819 622.929 569.360 587.635 589.554 597.802
Overige opbrengsten derden 20 0 0 0 0 0
Overige baten 0 0 0 0 0 0
Lasten exclusief reserves743.348682.880635.211643.521642.776649.484

Apparaatslasten 51.349 62.331 56.314 50.604 48.948 48.832
Inhuur 9.826 16.113 3.669 2.219 2.347 2.231
Overige apparaatslasten 1.170 1.611 1.492 1.795 1.768 1.768
Personeel 40.352 44.607 51.153 46.590 44.833 44.833
Intern resultaat 2.113 927 734 734 734 734
Intern resultaat 2.113 927 734 734 734 734
Programmalasten 689.886 619.621 578.163 592.182 593.093 599.917
Inkopen en uitbestede werkzaamheden 15.753 18.373 19.219 19.359 20.282 20.282
Kapitaallasten 9.415 2.735 102 73 60 -70
Overige programmalasten 4.419 102 104 104 104 104
Sociale uitkeringen 654.288 598.418 558.744 572.653 572.653 579.607
Subsidies en inkomensoverdrachten 6.012 -6 -6 -6 -6 -6
Saldo voor vpb en reserveringen -20.509 -59.951 -65.851 -55.886 -53.222 -51.681
Saldo voor reserveringen -20.509 -59.951 -65.851 -55.886 -53.222 -51.681
Reserves-17.5028.9886.740468468468

Onttrekking reserves 71 8.988 6.740 468 468 468
Toevoeging reserves 17.572 0 0 0 0 0
Vrijval reserves 0 0 0 0 0 0
Saldo -38.011 -50.963 -59.111 -55.418 -52.754 -51.214

Financiële bijstellingen

Tweede
Herziening
Begroting 2022
Bijstellingen Inkomensregelingen - InkomenBegroting
2021
Begroting
2022
Raming
2023
Raming
2024
Raming
2025
Eerste Herziening / Voorjaarsnota 2021 -58.540 -59.223 -54.738 -51.965 -50.408
Bijstellingen Tweede Herziening 2021 / Begroting 2022 7.577 112 -680 -789 -806
Actualisatie kapitaallasten Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 602 0 0 0 0
Actualisatie Tozo Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 1.632 565 33 65 33
BUIG actualisatie 2021-2025 Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 0 258 311 370 387
Onderbesteding arbeidslasten Ramingsbijstellingen onvermijdelijk 1.500 0 0 0 0
Concernbrede opgave Integriteit Ramingsbijstellingen vermijdbaar 0 69 23 23 23
Concernbrede opgave Wob Ramingsbijstellingen vermijdbaar 9 28 28 28 28
Vervanging financieel administratie systeem (project GREAT) Ramingsbijstellingen vermijdbaar 0 93 0 0 0
Wijk aan Zet Ramingsbijstellingen vermijdbaar 57 155 143 143 143
Heroriëntatie zelfstandigen (DU) (Corona) Taakmutaties -209 0 0 0 0
Technische wijzigingen Technische wijzigingen 3.985 -1.056 -1.218 -1.419 -1.420
Begroting na wijzigingen -50.963 -59.111 -55.418 -52.754 -51.214

Toelichting financiële bijstellingen

Actualisatie kapitaallasten

De kapitaallasten zijn aangepast op basis van bijgestelde investeringskredieten alsmede geactualiseerde ramingen. In de paragraaf Investeringen is een gedetailleerd overzicht opgenomen van deze aanpassingen. Dit is een saldo neutrale bijstelling omdat het effect binnen het taakveld wordt opgevangen.

 

Actualisatie Tozo

De inkomsten en uitgaven voor de uitvoering van de Tozo (Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers) regeling zijn geactualiseerd. Een deel van de werkzaamheden schuiven door naar volgende jaren. De baten en de lasten worden daarom meerjarig en saldoneutraal aangepast, rekening houdend met BCO-afdracht. In 2021 ontstaat er een positief resultaat van € 1,6 mln doordat de rijksbijdrage hoger is dan de uitvoeringskosten. 

 

BUIG actualisatie 2021-2025

Voor de verstrekking van bijstandsuitkeringen en loonkostensubsidies ontvangt Rotterdam BUIG-budget van het Rijk. De inkomsten en uitgaven zijn geactualiseerd voor de jaren 2021 tot en met 2025 met als belangrijkste aanname dat de ontwikkeling van het Rotterdamse bijstandsvolume meebeweegt met de landelijke ramingen van het Centraal Planbureau (CPB). Dat vertaalt zich niet alleen in lagere uitgaven aan bijstandsuitkeringen maar ook in een lager BUIG-budget (baten). Per saldo is het effect budgetneutraal. De neerwaartse bijstelling van zowel baten als lasten bedraagt € 11,5 mln in 2021, € 20,3 mln in 2022 en € 13,3 mln in 2023-2025. Daarnaast is er een extra opbrengst begroot die oploopt van € 258 in 2022 tot € 387 in 2025. Dit is de verwachte compensatie vanuit het landelijke BUIG-budget voor de prijsindexatie 2022 op loonkostensubsidies.

 

Concernbrede opgave Integriteit

Het Actieplan Integriteit omvat een samenhangend pakket van ruim 30 maatregelen waarmee we de aanbevelingen uit verschillende (externe) rapporten en onderzoeken opvolgen. Daarmee intensiveren en verstevigen we ons integriteitsbeleid. Financiële dekking komt vanuit bijdragen uit het hele concern.

 

Wet openbaarheid van bestuur (Wob)

Om verzoeken uit hoofde van de Wet openbaarheid van bestuur (WOB) nu én in de toekomst professioneler en binnen de wettelijke termijn te kunnen afhandelen, wordt een centrale eenheid (“Wob-unit”) opgericht. Deze unit heeft het afhandelen van Wob verzoeken als kerntaak en heeft daarvoor ook de benodigde expertise in huis. Financiële dekking komt vanuit bijdragen uit het hele concern.

 

Onderbesteding arbeidslasten

De verwachte toename van het aantal bijstandsuitkeringen in 2021 is tot op heden uitgebleven. Als gevolg daarvan is minder formatie nodig om de dienstverlening aan werkzoekenden uit te kunnen voeren. Op arbeidslasten ontstaat een verwachte onderbesteding van € 1,5 mln op verschillende afdelingen binnen Inkomen.

 

Vervanging financieel administratie systeem (project GREAT)

Vanaf 2022 wordt het huidige financiële administratiesysteem vervangen. Omdat wordt overgestapt naar een cloudapplicatie, kunnen deze kosten beperkt worden geactiveerd. Dit zorgt voor een (incidentele) dekkingsopgave van € 8,7 mln. De opgave wordt enerzijds ingevuld door een aantal meevallers/onderbestedingen in 2021. Het restant van ca € 2 mln wordt (voor)gefinancierd door bijdragen vanuit het hele concern.

 

Wijk aan zet

Deze budgetverschuiving naar programma Bestuur en Dienstverlening is ter dekking van kosten voor de implementatie van Wijk aan zet/Werken in stad en wijk.

 

Heroriëntatie zelfstandigen (DU) (Corona)

Bij de aankondiging van het tweede steun- en herstelpakket is aangegeven dat gemeenten vanaf 1 januari 2021 ondersteuning bieden aan zelfstandig ondernemers die zich willen heroriënteren. Dit kan grotendeels vanuit de extra impulsen en extra budgetten voor crisisdienstverlening worden betaald. Voor aanvullend maatwerk voor zelfstandig ondernemers is in 2021 aan de Gemeente Rotterdam incidenteel een bedrag van € 209 aan het gemeentefonds toegevoegd.

 

Technische wijzigingen

In het taakveld Inkomensregelingen - Inkomen zijn er diverse technische wijzigingen geweest. Direct achter de technische wijziging is het effect op het saldo weergegeven.
De grootste wijzigingen zijn de budgetoverheveling van de dekking voor de uitkeringslasten rondom TONK naar het programma Maatschappelijke ondersteuning (€ 3,9 mln in 2021), budgetoverheveling naar het programma Overhead voor beveiligingskosten (- € 151 in 2021), de indexering van 2022 e.v. (van - 416 in 2022 tot 1,5 mln in 2025, budgetoverheveling Wijk aan Zet (- € 57 in 2021 en - € 143 in 2025) en diverse bijstellingen (€ 182 in 2021 tot € 22 in 2025).

Omschrijving taakveld

Binnen het taakveld Inkomensregelingen biedt de gemeente inkomensondersteuning aan Rotterdammers die dit nodig hebben door het verstrekken van uitkeringen. Daarnaast vindt er binnen dit taakveld handhaving plaats, wat bijdraagt aan de rechtmatigheid van de verstrekte uitkeringen.

Dienstverlening is niet alleen een product of dienst die de gemeente biedt, maar ook de manier waarop ze deze product of dienst levert: de persoonlijke bejegening door de ambtenaar. De ambtenaren zijn attent en werken Rotterdammergericht: Ze handelen proactief, situationeel, passen het gedrag aan de klant en de omstandigheden aan. De dienstverlening is mensgericht. Het contact is vriendelijk, open, respectvol en beleefd. Ze luistert, leeft zich in in de situatie van de ander en zijn betrokken. Ze neemt persoonlijk contact op als de situatie erom vraagt. Ze is bereikbaar en service wordt geboden door een medewerker met kennis van zaken.

De dienstverlening is duidelijk. Er is inzicht in de servicenormen en hoe de gemeente daarop presteert. Informatie over de tevredenheid van de dienstverlening wordt gebruikt voor verbetering van de dienstverlening. De informatie is eenduidig, duidelijk, volledig, juist en actueel. Informatie over producten en diensten is digitaal beschikbaar of afneembaar.
Klachten en bezwaren worden gezien als een aanleiding om te leren hoe de dienstverlening aan de uitkeringsgerechtigden kan worden verbeterd. Fouten maken mag en zijn aanleiding om te verbeteren. Klachten gaan vaak over tijdigheid en kwaliteit van de organisatie en over de bejegening van ambtenaren. De klachten, met name bejegeningsklachten, worden tot een minimumniveau teruggedrongen.

Tot het taakveld Inkomensregelingen behoren:

  • inkomensvoorzieningen en loonkostensubsidies op grond van de Participatiewet
  • IOAW (Wet inkomensvoorzieningen oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers)
  • IOAZ (Wet inkomensvoorzieningen oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen)
  • kosten van levensonderhoud uit het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen (Bbz 2004)
  • kosten levensonderhoud voor startende ondernemers uit Bbz 2004