Beleidskader verbonden partijen en governance samenwerkingsrelaties
Begin 2020 heeft de raad het ‘Beleidskader verbonden partijen en governance samenwerkingsrelaties vastgesteld waarin de leidende principes van de raad over het aangaan, beheren en afstoten van verbonden partijen zijn vastgesteld. Ook biedt het beleidskader handvatten voor het vormgeven van de governance van diverse partijen waarmee de gemeente samenwerkt, bijvoorbeeld vanwege een subsidie- of inkooprelatie.
Warmtebedrijf
Bij het opstellen van deze begroting kent het omvangrijke en complexe dossier Warmtebedrijf een grote onzekerheid. Het college legt momenteel de laatste hand aan een rapportage over een aantal mogelijke toekomstscenario's. Deze scenario's worden binnenkort aan de raad voorgelegd voor besluitvorming. Pas na besluitvorming over de toekomstscenario's voor het Warmtebedrijf is een goede inschatting van de gevolgen voor de begroting van de gemeente te maken. Ook kunnen dan pas de risico's goed in beeld worden gebracht. Dit zal worden verwerkt in de eerste herziening begroting 2021 / voorjaarsnota 2021. Wel is er aanleiding om enige aanpassingen in het weerstandsvermogen aan te brengen. Deze wijzigingen worden in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing toegelicht.
Dividendopbrengsten
Uit recentelijke informatie van de vennootschappen waarin de Gemeente deelneemt blijkt dat de geraamde meerjaren dividend bijgesteld dienen te worden. Dit is deels als gevolg van de corona-effecten. In de paragraaf verbonden partijen is nadere informatie opgenomen over de ontwikkelingen, risico's en financiën van de verschillende deelnemingen.
Solvabiliteit
In maart van dit jaar is de verkoop van de Eneco-aandelen afgerond. De verkoopprijs voor de Rotterdamse aandelen bedroeg € 1,3 miljard. Dit bedrag is in zijn geheel als resultaat in de bestemmingsreserve Verkoopopbrengst Eneco gestald tot verdere besluitvorming plaatsvindt over de aanwending van deze middelen. Totdat dit zich vervolgens vertaalt in concrete uitgaven worden de liquide middelen gebruikt om de gemeentelijke schuldpositie te verminderen. Hierdoor verbeteren zowel de solvabiliteit als de netto schuldquote aanzienlijk. De geraamde solvabiliteit per ultimo 2020 stijgt naar 56,9% en de geraamde netto schuldquote daalt naar 19,5%. Bij aanwending van de Eneco-middelen zal de schuldpositie weer toenemen en dit heeft een tegenovergesteld effect op beide ratio’s. In de paragraaf Financiële kengetallen is nadere informatie opgenomen.
Renteontwikkelingen
Het renteomslagstelsel is geregeld in de gemeentelijke regelgeving. Dit stelsel houdt in dat de vermogenskosten aan de gemeentelijke producten worden doorberekend op basis van de boekwaarde van de onderliggende investeringen. De rente die hiervoor wordt gehanteerd, is de omslagrente. Deze rente wordt jaarlijks vastgesteld op basis van richtlijnen van de commissie BBV. Voor 2020 is deze omslagrente vastgesteld op 2,0%; voor 2021 wordt de omslagrente verlaagd naar 1,75%. De bespaarde rente wordt vanaf 2021 eveneens verlaagd van 2,0% naar 1,75%. De rente die intern wordt toegerekend aan de grondexploitaties wordt vanaf 2020 verlaagd van 1,4% naar 0,8%. De rente die wordt vergoed over de pensioenvoorziening Bestuurders wordt met ingang van 2020 verlaagd van 1,577% naar 0,29%.
Voor een toelichting op de ontwikkelingen voor de periode 2021-2024 op het gebied van beheer van deelnemingen wordt verwezen naar de paragraaf Verbonden Partijen; voor die op het gebied van treasury naar de paragraaf Financiering; en voor de ontwikkelingen van de hiermee samenhangende financiële kerngetallen naar de Financiële kerngetallen.
| Overzicht van baten en lasten Treasury | Realisatie 2019 | Begroting 2020 (2e Herz.) | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Baten exclusief reserves | 154.480 | 1.411.552 | 92.337 | 92.361 | 98.124 | 98.623 |
|
| Dividenden | 144.495 | 115.914 | 87.004 | 87.575 | 93.915 | 94.958 | |
| Financieringsbaten | 10.635 | 1.295.762 | 5.461 | 4.918 | 4.344 | 3.804 | |
| Overige opbrengsten derden | 74 | 23 | 18 | 12 | 7 | 2 | |
| Overige baten | -724 | -147 | -147 | -145 | -143 | -140 | |
| Lasten exclusief reserves | -12.515 | -27.042 | -28.547 | -28.127 | -26.582 | -26.484 |
|
| Apparaatslasten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Personeel | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Programmalasten | -12.515 | -27.042 | -28.547 | -28.127 | -26.582 | -26.484 | |
| Financieringslasten | 37.371 | 22.824 | 20.478 | 25.503 | 28.345 | 28.257 | |
| Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 4.652 | 3.384 | 2.770 | 2.747 | 2.723 | 2.699 | |
| Kapitaallasten | -55.920 | -53.410 | -52.090 | -56.672 | -57.945 | -57.735 | |
| Overige programmalasten | 1.381 | 159 | 295 | 295 | 295 | 295 | |
| Saldo voor vpb en reserveringen | 166.995 | 1.438.594 | 120.884 | 120.489 | 124.706 | 125.107 | |
| Saldo voor reserveringen | 166.995 | 1.438.594 | 120.884 | 120.489 | 124.706 | 125.107 | |
| Reserves | -52.465 | -42.412 | -40.490 | -37.337 | -36.630 | -37.488 |
|
| Onttrekking reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Toevoeging reserves | 52.465 | 42.412 | 40.490 | 37.337 | 36.630 | 37.488 | |
| Saldo | 114.530 | 1.396.182 | 80.394 | 83.152 | 88.076 | 87.619 |
| Bijstellingen Treasury | Begroting 2020 | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Eerste Herziening 2020 | 1.396.553 | 92.060 | 89.077 | 85.699 | 85.699 | |
| Bijstellingen Tweede Herziening 2020 / Begroting 2021 | -371 | -11.666 | -5.925 | 2.377 | 1.920 | |
| Actualisatie dividenduitkeringen deelnemingen | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | -9.530 | -8.473 | -1.971 | -928 |
| Actualisatie kapitaallasten | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Actualisatie rente grondexploitaties | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Financiële effecten verkoop aandelen Eneco Groep B.V. | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | -8.403 | -8.403 | -8.403 | -8.403 |
| Actualisatie rente | Reserves | -906 | 11.078 | 15.886 | 17.808 | 16.033 |
| Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam | Reserves | 0 | 340 | 403 | 427 | 509 |
| Technische wijzigingen | Technische wijzigingen | 535 | -5.151 | -5.338 | -5.484 | -5.290 |
| Begroting na wijzigingen | 1.396.182 | 80.394 | 83.152 | 88.076 | 87.619 | |
Actualisatie dividenduitkeringen deelnemingen
Op basis van recente informatie over onze deelnemingenportefeuille zijn de bestaande meerjaren verwachtingen omtrent de te ontvangen dividendinkomsten geactualiseerd. Deze actualisatie leidt tot lagere dividendopbrengsten dan eerder geraamd. Deze lagere dividendopbrengsten zijn vooral toe te schrijven aan Evides -€ 1,4 mln in 2021 tot € 0,2 mln in 2024, luchthaven Schiphol -€ 2,7 mln in 2021, Stedin -€ 5,1 mln in 2021, -€ 7,6 mln in 2022 en -€ 2,6 in 2023 en 2024. Van de lagere dividendopbrengsten 2021 is in totaal -€ 5,2 mln het gevolg van de corona-maatregelen (-€ 2,5 mln Stedin en -€ 2,7 mln luchthaven Schiphol). Hiertegenover wordt voor het Havenbedrijf Rotterdam meer dividend geraamd van -€ 0,2 mln in 2021 oplopend tot € 1,4 in 2024.
Actualisatie kapitaallasten
De kapitaallasten zijn aangepast als gevolg van nieuwe en bijgestelde investeringen alsmede geactualiseerde ramingen per jaarschijf. In de paragraaf Investeringen is een gedetailleerd overzicht opgenomen van deze aanpassingen. Dit is een saldoneutrale bijstelling omdat het effect binnen het taakveld wordt opgevangen.
Actualisatie rente grondexploitaties
De actualisatie van het volume aan investeringen / desinvesteringen leiden tot een neerwaartse ramingsbijstelling van de rente die wordt toegerekend aan de grondexploitaties. Voor meer informatie zie paragraaf Grondbeleid.
Financiële effecten verkoop aandelen Eneco Groep B.V.
Als gevolg van de verkoop van de aandelen Eneco vallen de geraamde meerjarige dividendopbrengsten weg. Deze worden deels gecompenseerd door de lagere financieringsbehoefte wat doorwerkt in de externe rentelasten. Tegelijk wordt er meer bespaarde rente berekend over de gereserveerde middelen. Deze rente (€ 19,3 mln) wordt toegevoegd aan het Investeringsfonds Rotterdam / Rotterdamse Investeringsmotor. Voor de jaarschijven 2021 en verder leidt dit voor het taakveld Treasury tot een nadelig effect van € 8,4 mln.
Actualisatie rente
Het renteomslagstelsel is geregeld in de gemeentelijke regelgeving. Dit stelsel houdt in dat de financieringskosten aan de gemeentelijke taakvelden worden doorberekend op basis van de boekwaarde van de onderliggende investeringen. De rente die hiervoor wordt gehanteerd, is de omslagrente. Deze rente wordt jaarlijks vastgesteld op basis van richtlijnen van de commissie BBV. Voor 2020 is deze omslagrente vastgesteld op 2,0%; voor 2021 wordt voorgesteld de omslagrente vast te stellen op 1,75%. Dit is het gevolg van het feit dat de actuele en verwachte marktrente lager is dan eerder geraamd. Het interne omslagpercentage dat wordt toegerekend aan de bouwgronden in exploitatie (BIE) wordt vanaf 2020 bijgesteld van 1,4% naar 0,8%. Verder bestaan er specifieke regels voor het toerekenen van rente aan de pensioenvoorzieningen bestuurders en gebieden. Dat percentage wordt vanaf 2020 van 1,577% bijgesteld naar 0,29%. Tegelijkertijd wordt ook de bespaarde rente die toegevoegd wordt aan de Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR) / Bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor (RIM) verlaagd van 2,0% naar 1,75%. Actualisatie hiervan leidt tot lagere lasten in de periode 2021 – 2024 van € 11 mln tot € 16 mln per jaar op het taakveld Treasury. Via de technische wijzigingen wordt de verlaging van de omslagrente aan de overige taakvelden doorgerekend.
Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR)
Dit betreft ten eerste de verlaging van de onttrekkingen aan het Investeringsfonds Rotterdam (IFR) / Rotterdamse Investeringsmotor (RIM) vanwege verlaging van de omslagrente van 2,00% naar 1,75%.
Daarnaast bleek bij Jaarrekening 2019 de omvang van de reserves en voorzieningen hoger dan geraamd. Dit leidt in 2020 en verdere jaren tot hogere bespaarde rente en lagere externe rentelasten. Deze bespaarde rente (€ 1,7 mln) wordt toegevoegd aan het Investeringsfonds Rotterdam. Voor het taakveld Treasury is het effect budgettair neutraal.
Technische wijzigingen
In taakveld Treasury zijn enkele technische wijzigingen met betrekking tot de verstrekte geldleningen en de rentetoevoeging aan pensioenvoorzieningen verwerkt. De kosten voor waardetransport en betalingsverkeer worden met ingang van 2020 verantwoord op het taakveld Concernondersteuning Overhead. Hiervoor heeft budgetoverheveling € 535 plaats gevonden bij de 2e Herziening. Daarnaast wordt, zoals beschreven bij de actualisatie rente, de verlaging van de omslagrente aan de overige taakvelden doorgerekend.
Vanwege de verlaging van de marktrente wordt met ingang van het boekjaar 2021 de omslagrente verlaagd van 2,0% naar 1,75%. Deze verlaging wordt doorberekend in de kostprijsdekkende huren die de gemeente bij derden in rekening brengt en in de leningen aan derden tegen omslagrente. De verlaging wordt daarmee aan derden gegund en verklaart grotendeels dit nadeel voor de gemeente. Daarnaast is deze mutatie het gevolg van een aanpassing van de annuïtaire afschrijvingen van commercieel vastgoed door verlaging van de omslagrente.
Wet- en regelgeving
Beleidskaders
Beleidsmonitoren
Dit taakveld betreft de activiteiten van de gemeente voor de treasuryfunctie, het beheer van deelnemingen en van verbonden partijen. Op dit taakveld verantwoordt het college de rentelasten voor aangetrokken gelden, de ontvangsten uit doorbelaste omslagrente, de ontvangsten op verstrekte leningen en garanties, de ontvangen dividenden uit deelnemingen en de kosten voor juridisch advisering.