Overzicht baten en lasten

Toelichting overzicht baten en lasten

Baten
De baten komen vooral voort uit inkomsten uit lokale lasten. Dat zijn heffingen voor onder andere het gebruik van gemeentelijke bezittingen en voor de levering van gemeentelijke diensten. De lokale lasten bestaan onder andere uit rioolheffing, afvalstoffenheffing, bedrijfsreinigingsrecht, de lijkbezorgingsrechten, leges leidingen en leges gebruik van de weg. Daarnaast bestaan de baten uit reclameactiviteiten en opbrengsten van het bedrijfsonderdeel Vervoer & Materieel.

Lasten
De lasten hebben te maken met kosten van afvalinzameling, reiniging, archeologie, begraven en cremeren en met kosten van het bedrijfsonderdeel Vervoer en Materieel. Verder komen de lasten voort uit kosten voor, beheer en onderhoud van wegen en openbare verlichting, civiele kunstwerken, water en groen, riolen en gemalen en ruiming van ontplofbare oorlogsresten.

Reserves
De reserves die onder het programma zijn opgenomen, zijn:

• de bestemmingsreserve Rotterdamse investeringsmotor voor de kapitaallasten voor onder andere de Weenatunnel, de ondergrondse straat Kruispleingarage, Rotterdams weerwoord en elektrificering Lease
• de bestemmingsreserve Energietransitie voor kapitaallasten van de ledverlichting en verduurzaming gemeentelijk wagenpark

In het hoofdstuk Financiën/Balans/Reserves staat een gedetailleerd overzicht opgenomen van deze reserves.

Meerjarig verloop
In het programma Beheer van de Stad zien we meerjarig een aantal ontwikkelingen. De uitvoering van het gemeentelijke rioleringsplan 2021-2025 (GRP5) heeft een structurele stijging van de rioolheffing tot gevolg. Verder heeft een verschuiving van middelen plaatsgevonden van exploitatie naar investeringen, hierdoor lopen de kapitaallasten meerjarig op. Daarnaast zijn er extra middelen toegekend voor het beheer en onderhoud van de kapitaalgoederen, zoals wegen, groen en water.
Voor 2023 zijn er meer middelen beschikbaar voor energiekosten en de effecten van de nieuwe cao. De cao-effecten voor 2024 en volgende jaren worden verwerkt bij de begroting 2024.

Financiële bijstellingen

Toelichting financiële bijstellingen

Dienstverlening team backoffice klantcontact bij Schone Stad minderen 
Het college stelt een aantal ambities bij om financiële ruimte te creëren. Op dit moment stuurt het gemeentelijke callcenter 14010 specifieke inzamelingsvragen door naar de backoffice klantcontact Schone Stad. 14010 professionaliseert haar dienstverlening, zodat de callcenter-medewerkers dergelijke bewonersvragen meteen zelf kunnen beantwoorden. Deze ontwikkeling biedt de mogelijkheid om het team backoffice klantcontact bij Schone Stad te verkleinen.


Minder communicatiecampagnes bij Reiniging
Het college stelt een aantal ambities bij om financiële ruimte te creëren. Het aantal communicatiecampagnes wordt verminderd.


Verlaging stroomverbruik openbare verlichting 
Het college stelt een aantal ambities bij om financiële ruimte te creëren. De ombouw van de straatverlichting naar LED biedt de mogelijkheid om de straatverlichting op plekken waar dat kan, te dimmen. Dit resulteert in een verminderd energieverbruik en kosten.


Vertraging uitrol GFE-containers 
Het college stelt een aantal ambities bij om financiële ruimte te creëren. Vanwege verbeteringen in het ontwerp van de gfe-containers is de plaatsing van de nieuwe containers in de wijken vertraagd. Daardoor zijn er in 2023 geen kosten, ook omdat de communicatie in de wijken over deze containerplaatsing later plaatsvindt. De verwachting is dat deze vertraging in de komende jaren weer wordt ingelopen.


ASH tarief 
Om de financiële tekorten op de afvalinzameling gedeeltelijk op te lossen, is in het coalitieakkoord 2022-2026 een verhoging van de afvalstoffenheffing (ash) opgenomen van 1% per jaar plus de indexatie. Toch is vorig jaar, als tegemoetkoming voor de stijgende woonlasten, besloten om het tarief van 2023 gelijk te houden aan dat van 2022. Deze eenmalige afwijking heeft een effect op de benodigde stijging van het tarief voor 2024. Op basis van de laatst afgegeven schatting zou het tarief volgend jaar stijgen met 18,15%. Omdat dit een hoog percentage is, is besloten om het tekort op het tarief in twee jaar in te lopen. Hierdoor stijgt de ASH met 13,9%. Dit kost de gemeente € 4,3 mln in 2024. Hiervan wordt € 450.000 budget overgedragen naar het programma Armoede, schuldhulpverlening, inburgering en samenleving voor de kwijtschelding afvalstoffenheffing.

Actualisatie kapitaallasten 
De afschrijvingen en rente op investeringen vormen de kapitaallasten. De kapitaallasten zijn aangepast als gevolg van nieuwe en bijgestelde investeringskredieten en door geactualiseerde ramingen per jaarschijf. In de paragraaf investeringen is een gedetailleerd overzicht opgenomen van deze aanpassingen.


Bijdragen derden 
Voor een aantal activiteiten in 2023, waarvoor de gemeente kosten maakt, ontvangt de gemeente een bijdrage van derden. De baten zijn saldo neutraal opgevoerd. Het betreft:

• de rijksbijdrage voor het ruimen van explosieven door derden (€ 1,4 mln)
• de bijdrage van derden voor de Schaderegeling ingravingen Rotterdam (SIR) (€ 2,0 mln)
• de bijdrage van het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard (€ 55.000) en de provincie Zuid-Holland (€ 148.000) voor bestrijding van blauwalg in de Kralingse Plas
• de bijdrage van de gemeente Nissewaard voor de uitvoering van de aanvragen van leges leidingen (€ 87.000)

 

Effect cao-loonstijging op contract inhuurkrachten 
Volgens de cao voor uitzendkrachten hebben ingehuurde medewerkers van Unique recht op dezelfde beloning als vaste medewerkers van de gemeente Rotterdam. Het gaat hier om ongeveer 100 uitvoeringsmedewerkers zoals chauffeurs, beladers, mobilisten, fiscale handhavers, operators meldkamer en cameratoezicht én medewerkers reiniging, milieupark en begraafplaats Hofwijk. Dat de gemeente van deze flexibele inzet gebruikmaakt, komt vooral doordat er leeftijdsnormen zijn bij beladers en pieken in het seizoenswerk.

Effecten nieuwe cao 
Sinds april 2023 is er een nieuw cao-akkoord 2023. De gevolgen hiervan voor 2023 zijn verdeeld over de programma's en bedragen in totaal € 35 mln. Voor het jaar 2024 en verder vindt de verwerking plaats bij de Begroting 2024.

Herverdeling budgetten 
Uit het programma Stedelijke ontwikkeling is een structurele bijdrage ontvangen voor de kosten van de aanleg van invalideparkeerplaatsen.


Hogere baten fietspunt
Op basis van recente cijfers worden in de begroting de inkomsten verhoogd voor het ophalen door bewoners van verwijderde fietsen en scooters. Ook de baten voor het oud ijzer en aluminium van niet opgehaalde rijwielen stijgen.


Kostenstijging energie – Overig 
De wereldwijde energiecrises heeft geleid tot prijsstijgingen in 2023 van de energieproducten. Deze zijn fors hoger uitgekomen dan geraamd werd voorafgaand aan coalitieonderhandeling bij het begin van de energiecrisis. Voor 2024 worden dit jaar de volumes ingekocht. De huidige marktprijzen zijn lager, waardoor verwacht wordt dat de omvang van energiekosten stijging lager zal uitkomen t.o.v. 2023


Leges leidingen 
Voor de nog uit te voeren werkzaamheden voor het aanvragen van leges leidingen is de begroting voor 2023 bijgesteld. Zowel aan de baten als aan de lastenkant is een bijstelling van € 1,5 mln in de begroting verwerkt.


Onderhoudskostenregeling 
De lasten voor het onderhoud en het beheer van nieuw of veranderd gemeentelijk areaal worden jaarlijks berekend en toegevoegd aan het onderhoudsbudget. Dit gebeurt zoals is beschreven in de afdoening van de motie Sies “Onderhoud nieuwe buitenruimte geregeld".
 

Technische wijziging als gevolg van eenmalige compensatie afvalstoffenheffing
Om Rotterdammers tegemoet te komen in de stijgende woonlasten stijgen de afvalstoffenheffing (ash)-tarieven voor 2023 niet ten opzichte van 2022. Hierdoor betalen alle Rotterdamse huishoudens in 2023 hetzelfde bedrag als in 2022. Deze eenmalige compensatie is eerder op het programma Belastingen verantwoord en wordt met deze bijstelling overgeheveld, waar verantwoording van de baten plaatsvindt. 

Beprijzen van tijdelijke verkeersmaatregelen (TVM) 
Door activiteiten van derden op of nabij de openbare weg, zijn in sommige gevallen tijdelijke verkeersmaatregelen (TVM) nodig. Het gaat bijvoorbeeld om plaatsing van afzettingen en verkeersborden en het inregelen van omleidingen. Vanaf 2025 berekent de gemeente voor deze tijdelijke verkeersmaatregelen een kostendekkend tarief. Dit leidt tot extra baten.


Doorbelasten van reinigingskosten bij grote evenementen 
Het college stelt een aantal ambities bij om financiële ruimte te creëren. De organisatoren van enkele grote evenementen en sportwedstrijden in de stad betalen niet voor het schoonmaken van de omgeving na afloop van het evenement of de wedstrijd. Door aanscherping van de voorwaarden en geen uitzonderingen meer toe te laten, belast de gemeente de kosten door aan meer organisatoren dan voorheen. Vanwege de huidige geldende afspraken en de tijd die nodig is voor aanpassingen van het evenementenbeleid kan de stijging aan baten pas vanaf 2025 meerjarig doorgevoerd worden.


Nota kapitaalgoederen 
Om de 4 jaar stelt de gemeente de nota onderhoud kapitaalgoederen op. In deze nota is beschreven hoe de gemeente haar kapitaalgoederen, zoals wegen, groen, bruggen, tunnels, en zo meer beheert en onderhoudt. Ook is in beeld gebracht wat het beheer en onderhoud kost. Deze lasten nemen de komende jaren toe door prijsstijgingen, en doordat er meer (groot) onderhoud nodig is aan groen, bomen en wegen. Om te voorkomen dat niet al het noodzakelijke onderhoud kan worden uitgevoerd en dat kapitaalgoederen eerder vervangen moeten worden, wordt voor beheer en onderhoud aanvullend budget toegevoegd.


Verbeteren kostendekkendheid Lijkbezorging 
De kostendekkendheid van de tarieven voor begrafenissen en crematies bedraagt 94%. Om de kostendekkendheid te verbeteren, worden de tarieven verhoogd. Hierdoor nemen de baten toe.


Weerwoord / Weerwoord - Dekking rioolheffing 
Klimaatverandering heeft een negatief effect op de leefbaarheid van de stad. Klimaat adaptieve maatregelen zijn nodig om de overlast door klimaatverandering te beperken en de leefbaarheid van de stad te behouden. In de uitvoeringsagenda Weerwoord 2023-2026 (WW) staat beschreven aan welke klimaat adaptieve maatregelen deze collegeperiode wordt gewerkt. Voor het exploitatiedeel van Weerwoord wordt extra geld toegekend; dat wordt gedekt uit de rioolheffing.


Bestemmingsreserve Blauwalg Kralingse plas
Op basis van de huidige planning vindt in 2023 de financiële afwikkeling plaats van € 419.000 voor de bestrijding van de blauwalg in de Kralingse Plas. Het resterende deel (€ 850.000) van de reserve valt vrij.


Bestemmingsreserve Duurzaamheidstransitiebudget 
De dekking (€ 4,6 mln) voor de activiteiten van het overkoepelend programma Rotterdam Circulair ‘Rotterdam binnen de Perken’ is voor het jaar 2023 vanuit de bestemmingsreserve Duurzaamheidstransitiebudget toegekend. Dit betreft een saldo neutrale bijstelling.


Bestemmingsreserve Energietransitie 
De meerjarenraming van het investeringskrediet voor de ombouw van de openbare verlichting naar LED verlichting is geactualiseerd. Het betreft een budgettair neutrale bijstelling (-€ 210.000 in 2023 tot € 137.000 in 2025) over de jaren heen. 

Bestemmingsreserve Evenementenfonds 
Een bedrag van € 353.000 wordt in 2023 ingezet voor het evenementsproof maken van het Kralingse Bos.


Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling 
Voor het onderhoud aan de elektrische verkeerspalen (bollards) rondom Rotterdam Centraal is  € 15.000 nodig. Voor de jaren 2023 en 2024 wordt dit gedekt uit de bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling.


Bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor 
De begrotingswijzigingen gaan om onderstaande saldo neutrale bijstellingen:

• De ramingsbijstelling van diverse investeringen zijn meerjarig geactualiseerd waardoor de kapitaallasten zijn aangepast.
• Voor aangepaste klimaatmaatregelen wordt in 2023 een bedrag aan subsidies verstrekt van € 151.000.

Terugdraaien toevoegingen en onttrekkingen reserves kleiner dan € 1 mln
Als gevolg van de volledige vrijval van reserves kleiner dan € 1 mln, verdwijnen er verschillende toekomstige toevoegingen en onttrekkingen van deze reserves uit de begroting.


Vrijval reserves kleiner dan 1 miljoen
De gemeentelijke begroting bevat een fors aantal bestemmingsreserves. Een groot deel hiervan is relatief klein (minder dan € 1 mln). In deze voorjaarsnota vallen deze reserves allemaal vrij. De totale vrijval wordt toegevoegd aan de Algemene Reserve. Hierdoor ontstaat een meer gestroomlijnde begroting en verbetert het weerstandsvermogen. Er zijn een aantal uitzonderingen gemaakt, bijvoorbeeld wanneer de gemeente beheerder is van middelen die toebehoren aan de regiogemeenten. Op de pagina Reserves is weergegeven welke reserves vrijvallen en daarmee verdwijnen. Vanaf het volgende P&C-product zullen deze reserves niet meer opgenomen worden in deze lijst.


Technische wijzigingen
In dit programma zijn er diverse technische wijzigingen geweest. Het gaat om de volgende wijzigingen:

• Budgetoverdracht vanuit het programma Stedelijke ontwikkeling voor het vergroenen van parkeerplaatsen (incidenteel -€ 950.000 in 2023), aanleg van gehandicaptenparkeerplaatsen (structureel -€ 200.000 vanaf 2023) en overplaatsing van één medewerker (structureel -€ 79.000 vanaf 2023).
• Door de extra inzet bij investeringen in water, groen en wegen, een toename van de werkzaamheden voor circulair en de extra controleurs huisvuil is de formatie uitgebreid (€ 2,6 mln). Hiervoor is budget verschoven naar het programma Overhead (van € 398.000 in 2023 tot € 724.000 in 2027).
• Budgetoverdracht van programma Overhead voor de administratieve ondersteuning van voertuigen (structureel -€ 252.000 vanaf 2023).
• Het projectplan voor monitoring van biodiversiteit is voor de komende 4 jaar (2023-2026) vastgesteld. In 2023 worden de kosten voor 50% gedekt vanuit het programma Stedelijke ontwikkeling. (-€ 250.000 in 2023).
• Voor de dekking van de structurele (beheer)kosten van de succesvolle projecten uit het programma Goed Geregeld 2019-2022, wordt vanaf 2023 een bijdrage overgeheveld naar het programma Dienstverlening (van € 225.000 in 2023 tot € 284.000 in 2027).
• De gemeente organiseert het internationale congres Urban Future. De budgetoverheveling betreft de bijdrage voor het milieustation Afrikaandermarkt (€ 110.000 in 2023).
• Voor de overname van een medewerker van het programma Belastingen wordt op grond van de overeengekomen regeling een aflopend budget overgeheveld (-€ 79.000 in 2023 tot -€ 26.000 in 2025).
• Budgetoverdracht naar programma Overhead (van € 94.000 in 2023 tot € 36.000 in 2027) voor de licentie- en onderhoudskosten applicatie Werktools en  contractoverdracht. 
• Een budgetoverdracht naar het programma Armoede, schuldhulpverlening, inburgering en samenleving als gevolg van een verstrekte subsidie voor armoedebeleid (€ 40.000 in 2023).
• Budgetoverdracht naar het programma Stedelijke ontwikkeling voor de dekking van de administratieve en inhoudelijke ondersteuning bij inkomende bijdragen en subsidies (structureel € 28.000 van 2023),
• Overige technische wijzigingen (-€ 4.000 in 2023).