Cyberresilience

In het coalitieakkoord 2019-2022 is afgesproken dat de gemeente Rotterdamse burgers, ondernemers en bedrijven gaat helpen bij het versterken van hun digitale weerbaarheid.  Tijdens de Coronacrisis is de digitale afhankelijkheid sterk toegenomen. Daar staat tegenover dat waar traditionele criminaliteit de afgelopen periode is afgenomen, cybercriminaliteit juist toeneemt. Voor het zomerreces 2021 informeert het college de raad over de voortgang van de inzet op het gebied van cyber resilience.

Daarom heeft de gemeente de afgelopen periode geïnvesteerd in de digitale weerbaarheid van Rotterdamse burgers en bedrijven. De activiteiten gericht op cyberweerbaarheid van burgers en ondernemers hebben vanwege de coronacrisis voornamelijk digitaal plaatsgevonden. Zo is er een online talkshow voor MKB-ers georganiseerd en is geïnvesteerd in HackShield, een online game gericht op het vergroten van de digitale weerbaarheid van jongeren van 9-12 jaar.  De komende periode wordt in samenwerking met de VAR een nieuwe #EchtNep communicatiecampagne gericht op de recreatieve sector uitgerold. Daarnaast investeert de gemeente in de digitale weerbaarheid van de Rotterdamse haven door betrokkenheid bij FERM, een samenwerkingsverband gericht op het versterken van de digitale weerbaarheid van bedrijven in de haven. Eind 2020 is FERM een zelfstandige stichting geworden, de gemeente is voornemens om een subsidierelatie aan te gaan met deze stichting. Ondanks de inspanningen gericht op het versterken van de digitale weerbaarheid, is een cybercrisis niet te voorkomen. Daarom is ter voorbereiding op een cybercrisis in 2020 de Handreiking Cybergevolgbestrijding opgesteld. Deze handreiking is in februari 2021 bestuurlijk getoetst en in maart 2021 is de link met het Nationaal Crisisplan Digitaal geoefend.

Ondermijning en bestuurlijke handhaving

Op 15 april 2021 heeft de burgemeester het Jaarverslag aanpak ondermijnende criminaliteit en bestuurlijke handhaving 2020 (21bb5053) aan de gemeenteraad gezonden. Daarmee wordt de gemeenteraad over de aanpak van ondermijnende criminaliteit, bestuurlijke handhaving en vuurwapengeweld geïnformeerd. Voor het zomerreces 2021 wordt het Rekenkamerrapport aanpak ondermijning en de reactie van het college verwacht.

De COVID-19 pandemie heeft gevolgen voor/effect op de resultaten van de aanpak van ondermijnende criminaliteit en de genomen bestuurlijke maatregelen. De extra inzet, ten behoeve van de naleving van de noodverordening, heeft bij de betrokken organisaties tot beperkt beschikbare capaciteit geleid. Ook hebben integrale controles tijdens de lockdowns niet of slechts gedeeltelijk plaatsgevonden.

De haven is één van de gebiedsgerichte aanpakken waar het afgelopen jaar veel inzet op is gepleegd. Er is door de partners een gezamenlijke Uitvoeringsagenda met 22 actiepunten opgesteld, waarbij we de minister van Justitie & Veiligheid voor de verdere uitwerking hard nodig blijven hebben.

In het kader van de aanpak mensenhandel is de gemeente is in 2020 gestart met een fenomeenonderzoek naar de aard en omvang van criminele uitbuiting in samenhang met drugsdelicten in Rotterdam. Dit onderzoek wordt voor de zomer van 2021 afgerond. Samen met onder andere het Zorg- en Veiligheidshuis wordt een aanpak tegen criminele uitbuiting opgezet. Daarnaast is de Rekenkamer Rotterdam gestart met een onderzoek naar het prostitutiebeleid. In zijn algemeenheid blijft de trend zichtbaar dat de vergunde prostitutiesector kleiner wordt. Technologische ontwikkelingen dragen hieraan bij. Ten aanzien van de coronacrisis is het afwachten hoe de prostitutiesector zich verder ontwikkelt en wat de financiële gevolgen voor seks- en prostitutiebedrijven zijn. Vanuit zowel zorg- als veiligheidsperspectief wordt hier zo adequaat mogelijk op ingespeeld.

Voorts ligt het wetsvoorstel Wet regulering sekswerk bij de Tweede Kamer. Dit wetsvoorstel beoogt een landelijk en uniform prostitutiebeleid in het leven te roepen. Een volgend kabinet zal moeten uitspreken hoe het verdere proces ten aanzien van dit wetsvoorstel eruit zal gaan zien.

High Impact Crimes

In april 2021 is de HIC-aanpak behandeld in de Commissie Veiligheid en Bestuur en de Raadsvergadering. Aanleiding voor de agendering was de voortgangsrapportage 2020 die op 3 februari 2021 door de burgemeester aan de gemeenteraad is gezonden (21bb001566. In het eerste kwartaal van 2021 is onverminderd ingezet op de drie pijlers van de HIC-aanpak, te weten 1) preventie 2) daderaanpak en 3) nazorg voor slachtoffers. De cijfers over het eerste kwartaal laten een opnieuw een forse daling van het aantal woninginbraken, straatroven en overvallen in Rotterdam zien. Zie 21bb5060 Burgemeestersbrief over high impact Crime cijfers Q1 2021

 

Gemeente Rotterdam: Aantal HIC-delicten Q1 2021 (jan. t/m maart)
	Januari	Februari	Maart	Totaal	Verschil Q1 2021 t.o.v. Q1 2020
Woninginbraken	99	70	64	233	-51,1%
Straatroven	14	15	21	50	-58,9%
Overvallen	8	8	4	20	-58,3%

In de vergelijking van de cijfers ten opzichte van vorig jaar moet rekening gehouden worden met de coronamaatregelen die tevens van invloed zijn geweest op de gelegenheidsstructuren voor het plegen van HIC-delicten. Vanaf half maart geeft de vergelijking van de cijfers ten opzichte van dezelfde periode in 2020 tot op zekere hoogte een realistischer beeld, omdat we vanaf dat moment ‘corona-maanden’ met ‘corona-maanden’ vergelijken.

De inbraakhotspots zijn ongewijzigd gebleven: Vreewijk, Bloemhof, Pendrecht, en Lombardijen. In het eerste kwartaal zijn verschillende aanvragen voor de stimuleringsregeling inbraakpreventie door woningcorporaties ingediend en door de gemeente goedgekeurd. In Hillesluis zijn particulieren woningeigenaren actief benaderd om hen te wijzen op de stimuleringsregeling waarmee zij hun woningen beter kunnen beschermen tegen inbraken.

Tijdens het Donkere Dagen Offensief (loopt van oktober tot maart) is extra toezicht door politie en handhaving ingezet. En is er vanuit de gemeente online en offline veel aandacht geweest voor preventie, waaronder met de campagne: “Samen maken wij Rotterdam #Inbraakvrij”. Vanwege de lockdown is het aantal offline preventieacties, ter voorkoming van oploopjes/groepsvorming in de wijken, beperkt geweest. De inbraakpreventie-bakfiets is in Lombardijen middels een oproep in de Like je Wijk-krant ‘op afspraak’ ingezet. Bij bewoners die zich per mail hadden aangemeld is (geheel Corona-proof) het Inbraak-vrij Informatiepakket bezorgd.

Aan slachtoffers is vanuit de gemeente en door Slachtofferhulp Nederland passende nazorg geboden. Bij overvallen op ondernemingen zijn slachtoffers voorzien van een advies op maat om herhaling te voorkomen. De intensieve aanpak van daders (High Impact Targets, HIT’ers) is in het eerste kwartaal tevens onverminderd voortgezet, om recidive te voorkomen en de criminele carrière van HIT’ers te doorbreken.

Voortgang aanpak shishalounges
Met de 2,5 jaar geleden ingezette gerichte aanpak loopt het aantal shishalounges in de stad terug van 47 in 2018 tot 37 medio maart 2021. Ook het rookverbod heeft hieraan bijgedragen.  Het onderzoek  ” Shishalounges in Rotterdam “(Tilburg University, in opdracht van de gemeente) bevestigt dat de aanpak ‘zijn vruchten afwerpt’. Het  resultaat van de lobby is dat dat staatssecretaris van Volksgezondheid , Welzijn en Sport een aantal beleidsmatige scenario's laat onderzoeken om te bestuderen hoe de blootstelling aan schadelijke stoffen in shishalounges kan worden verminderd. Hij zal rond de zomer 2021 de Tweede Kamer hierover informeren en complimenteert de aanpak van overlast van de shishalounges in de gemeente Rotterdam en de samenwerking die daarin wordt gezocht met de NVWA en de andere handhavingspartners. Het onderzoek en de inzet rond de shishalounges zijn op 20 mei in de commissie Veiligheid en bestuur besproken.

Radicalisering, extremisme en terrorisme

In 2021 start een aantal nieuwe weerbaarheidsprojecten voor (kwetsbare) groepen jongeren en ouders. (Online) trainingen en voorlichtingen over radicalisering en extremisme worden volgens planning aan professionals aangeboden.  Het Meld en adviespunt radicalisering (Mar) krijgt nog steeds vragen en signalen over (verschillende vormen) van radicalisering. De aanpak van geradicaliseerde personen loopt, met inachtneming van de coronamaatregelen, door. In het eerste kwartaal van 2021 is er vanwege reguliere aandacht en een aantal incidenten vanuit veiligheidspartners (extra) aandacht (geweest) voor bepaalde objecten en groepen in de stad. De gemeente is voornemens om later dit jaar, als de coronamaatregelen dat weer toelaten, veiligheidstrainingen te organiseren voor bestuursleden en vrijwilligers van religieuze instellingen. Op het moment dat de coronamaatregelen het weer toestaan dat (grootschalige) evenementen plaatsvinden wordt de dreiging van extremisme en terrorisme zoals gebruikelijk meegenomen in het evenementenvergunningentraject.

Aanpak in de (focus) wijken

Jeugdoverlast, spanningen tussen jongeren en handhavers en tussen burgers over de coronaregels zijn effecten van de coronacrisis op de openbare orde en veiligheid. De kwetsbare groepen in de (kwetsbare) wijken kunnen door inkomensverlies vatbaarder zijn voor ondermijnende criminaliteit. Naast de handhaving van de openbare orde, de inzet op High Impact Crimes en de aanpak van ondermijnende criminaliteit wordt de leefbaarheid in de wijken mede bepaald door de aandacht die er is voor kwetsbare groepen, de kwaliteit van de openbare ruimte, onderwijs en werkgelegenheid. Binnen de 5 focuswijken worden dedicated teams gevormd om per wijk extra te investeren in de knelpunten die ontstaan.

Bij de afhandeling van de motie “Extra focus op de focuswijken”(20BB19191) zal nader worden ingegaan op de integrale aanpak in de wijken Oude Westen, Bloemhof, Carnisse, Tarwewijk en Hillesluis.

Cameratoezicht

Eind 2020 zijn er diverse cameraprojecten op grond van de Gemeentewet 151c door de driehoek goedgekeurd, te weten Carnisse, Nesselandestrand, Essenburgbuurt en Bloemhof. De drie mobiele camerakastjes in Nesselande zijn reeds operationeel alvorens het Warm Weer Protocol van kracht kon worden. Op dit moment is de uitvoering van het project Carnisse in volle gang. Naar verwachting wordt dit eind juni opgeleverd en zullen de Essenburgbuurt en Bloemhof uitgevoerd worden. Eind mei zal tevens het laatste cameragebied met analoge camera’s worden vervangen voor digitale exemplaren. In het laatste kwartaal van 2021 zal de procedure worden opgestart voor de totstandkoming van de Evaluatie Cameratoezicht 2022. In deze evaluatie zal op grond van een analyse en adviezen van de politie, gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomités geadviseerd worden om cameraverplaatsingen binnen een bestaand cameragebied uit te voeren.

Sociale veiligheid Openbaar Vervoer

Vooralsnog onduidelijk wat de impact van Corona is op sociale veiligheid in OV. Er zijn nog geen onderzoeksrapporten beschikbaar. De vergelijking met voorgaande jaren is ook lastig gezien de veranderde situatie (aangepaste dienstregeling, minder reizigers, bezetting OV ligt nu rond 40-45%)

Per 1 april is het instrument OV-verbod uitgebreid met wapenbezit. De raad is hierover geïnformeerd middels brief d.d. 31 maart jl. (21bb004278)

De subsidie voor de sociale veiligheid openbaar vervoer van de gemeente Rotterdam is net aangepast. Maar de impact van de corona maatregelen en de daardoor teruggelopen reizigersinkomsten noodzaakt de RET om over de gehele breedte te bezuinigen, ook op sociale veiligheid. Het transitieprogramma Openbaar Vervoer van MRDH voorziet in 25% bezuiniging op metrobeheerders en tramconducteurs. Vanuit het college (wethouder Verkeer en Vervoer) heeft t.a.v. transitieprogramma OV een toelichting gegeven in cie. EDEM d.d. 10 maart jl.  Het college houdt vinger aan de pols en staat in contact met directie RET, om te bezien hoe de sociale veiligheid in het OV, ondanks de bezuinigingen, op niveau kan blijven.

Seksuele Straatintimidatie

IIn januari 2021 is de evaluatie van de Aanpak Seksuele Straatintimidatie aan de raad gestuurd en op 20 mei 2021 in de raadscommissie Veiligheid en Bestuur besproken. Het onderzoeksrapport van de EUR naar seksuele straatintimidatie in Rotterdam volgde in april. Beide stukken bieden duidelijke aanknopingspunten voor de doorontwikkeling van de aanpak, die later dit jaar wordt afgerond. Input hiervoor is ook opgehaald in gesprekken met betrokken organisaties, experts en ervaringsdeskundigen.

Jeugdoverlast

In het eerste kwartaal van 2021 zijn door de driehoek twee nieuwe problematische jeugdgroepen geprioriteerd: een in Lombardijen en één in het Nieuwe Westen. In totaal zijn er nu 12 overlastgevende groepen geprioriteerd. Er is één overlastgevende groep afgeschaald in het gebied Feijenoord. Verder werkt de gemeente aan een verbreding van deze integrale groepsaanpak. Het convenant: ‘aanpak problematische groepen en groepsgedrag’ wordt onder de loep genomen om onder andere welzijnspartijen te betrekken, zodat de groepsaanpak integraal vanuit het veiligheids- en zorgdomein kan worden ingestoken. Samen met de ketenpartners (politie en OM) wordt onderzocht of de groepsaanpak ook op groepen overlastgevende volwassenen kan worden toegepast

Woonoverlast

Het aantal complexe woonoverlastzaken is gedaald in 2020 ten opzichte van 2019. In het eerste kwartaal van 2021 is er een lichte stijging van het aantal complexe woonoverlastzaken. Ondanks dat de Coronamaatregelen beperkingen op leggen aan het handelingskader lukt het de veiligheidsregisseurs woonoverlast en experts wonen goed om de complexe woonoverlast aan te pakken. Het vertrouwen van de melder in de ketensamenwerking voor de aanpak van woonoverlast is vergroot in 2020 en deze trend lijkt door te zetten in het eerste kwartaal van 2021. In het eerste kwartaal van 2021 is voor de tweede keer in Nederland en de eerste keer in Rotterdam een tijdelijk huisverbod opgelegd aan een notoire woonoverlastveroorzaker op grond van de wet aanpak woonoverlast.

Het aantal meldingen enkelvoudige woonoverlast is, vermoedelijk door de Coronamaatregelen, verdubbeld ten opzichte van 2019. Die trend zet zich ook in 2021 door. Het risico is dat deze enkelvoudige woonoverlast zich ontwikkelt naar complexe woonoverlast. In 2021 worden daarom met de samenwerkingspartners afspraken gemaakt hoe enkelvoudige woonoverlast in een vroeg stadium kan worden gestopt als dit Rotterdammers onderling niet lukt. Het jaarverslag Woonoverlast 2020 (21bb6361) is op 27 mei 2021.naar de raad gezonden.

Levendige stad

Evenementen zijn in de eerste maanden van 2021 niet mogelijk gebleken als gevolg van de geldende coronamaatregelen. Alle B/C-evenementen die in 2021 niet hebben kunnen plaatsvinden, krijgen een terugkeergarantie op de evenementenkalender 2022. Daarnaast heeft het college in de vergadering van 20 april 2021 het B/C-evenementenoverzicht 2021 gewijzigd en organisatoren die in de eerste helft van 2021 zaten hiermee de kans geboden om later in het jaar een plek op het overzicht te krijgen.

De dienstenoverleggen voor de B/C-evenementen zijn inmiddels opgestart. De keuze om het vergunningverleningsproces op te starten, is voor deze evenementen bij de organisatoren neergelegd. De dienstenoverleggen starten met het door de organisatie gewenste scenario (dit is vaak een scenario dat financieel nog haalbaar is). Of het uiteindelijk past binnen de dan geldende maatregelen zal gaandeweg blijken. Maar nu niet starten met het vergunningverleningsproces zet de deur naar de toekomst dicht.

Op 8 april 2021 is het Ondersteuningsplan Rotterdamse Horeca in de gemeenteraad besproken. Horecaondernemers krijgen de ruimte en ondersteuning om na de lockdown te kunnen herstellen. Terrassen mogen twee keer zo groot worden en coronacoaches begeleiden horecaondernemers bij het coronaproof maken van het terras. Aan de terrasuitbreiding zijn voorwaarden verbonden om andere functies van de publieke ruimte tegelijkertijd mogelijk te houden.

In het ondersteuningsplan voor de horeca wordt het tot en met 31 december 2021 voor alle ondernemers met een exploitatievergunning mogelijk om gebruik te maken van de evenementenkraskaart. Uiteraard geldt dat zolang evenementen als gevolg van corona niet zijn toegestaan de evenementenkraskaart niet kan worden afgegeven.

Actieprogramma EU-arbeidsmigranten

Het college heeft op 13 april 2021 het integrale actieprogramma EU- arbeidsmigranten aan de gemeenteraad aangeboden. Het actieprogramma is op 19 mei 2021 in de raadscommissie Werkgelegenheid, Inkomen, Integratie, Schuldenaanpak en Armoedebestrijding besproken.

In Rotterdam weten veel EU-arbeidsmigranten hun weg prima te vinden, zij leveren een belangrijke bijdrage aan de economie. Tegelijkertijd lijkt er bij nieuwe EU-arbeidsmigranten die tijdelijke huisvesting en werk hebben gevonden, sprake te zijn van uitbuiting en intimidatie. De druk op kwetsbare wijken in Rotterdam neemt toe, bijvoorbeeld vanwege overlast door overbewoning.

Het college wil de vraagstukken rondom EU-migranten proactief aanpakken waar zij dat als gemeente eigenstandig kan. Zo wordt fors ingezet op meer zichtbaarheid van de gemeente in wijken waar veel EU-migranten wonen, zoals Carnisse, Tarwewijk en Oud-Mathenesse. Er komen informele ontmoetingsplekken en laagdrempelige spreekuren waar EU-migranten terecht kunnen voor informatie over rechten en plichten en over registratie. Verder wordt er geïnvesteerd in nauwer contact met sleutelfiguren en bestaande netwerken. Daarnaast wordt er samen opgetrokken met het actieplan Goed Huren en Verhuren om excessen op de woningmarkt tegen te gaan. Om een beter beeld te krijgen van de problematiek rondom arbeidsuitbuiting, stelt de gemeente een verkenner aan om de ketensamenwerking tussen uitzendbureaus en verschillende sectoren waar veel EU-arbeidsmigranten werkzaam zijn, te onderzoeken. Daarmee wil de gemeente inzichtelijk maken hoe deze partijen medeverantwoordelijk kunnen worden om arbeidsuitbuiting tegen te gaan.

Samen met partners, bewoners en ondernemers werkt het college aan het minimaal handhaven van het huidige veiligheidsniveau en versterking waar het nodig is.

De samenleving verandert snel en wordt complexer. Rotterdam is een grote, internationale stad en gebeurtenissen in de wereld hebben in toenemende mate hier hun impact. Dreiging van terrorisme, gevoelde tegenstellingen tussen groepen, verstoringen in de openbare ruimte, incidenten met verwarde personen, ondermijnende criminaliteit, migratiestromen en vuurwapengeweld vormen nieuwe uitdagingen en hebben effect op de veiligheid in de stad en op het gevoel van veiligheid van Rotterdammers. Ontwikkelingen kunnen elkaar bovendien versterken. In combinatie met verregaande digitalisering brengt dit nieuwe risico’s met zich mee.