Rotterdamse Cultuurvisie
In het voorjaar van 2019 heeft de gemeente de Rotterdamse Cultuurvisie vastgesteld. In dit document geeft de gemeente de uitgangspunten aan voor het cultuurbeleid op langere termijn. Centraal in het beleid staan inclusiviteit, innovatie en interconnectiviteit. Rotterdam staat voor een culturele sector waarin voor iedere Rotterdammer zonder onderscheid een plek is, als bezoeker, als personeel of als maker. Nieuw aanbod en nieuwe genres krijgen de ruimte. Intensieve samenwerking en wederzijdse verbondenheid zijn kernbegrippen. De thema’s voor het cultuurbeleid voor de langere termijn zijn leidend in de beleidsnota’s, -kaders en -regelingen op het gebied van cultuur in de komende jaren, zoals het beleidskader voor de Bibliotheek, het architectuurbeleid, het Cultuurplan en de regelingen voor projectsubsidies.
Beleidsintensivering Cultuurcoaches
De gemeente voert sinds 2008 de overeenkomst ‘Impuls brede scholen, sport en cultuur’ van de ministeries van OCW en VWS, enkele landelijke organisaties in onderwijs, sport en cultuur en de VNG uit. Op het terrein van cultuur zijn dertien cultuurcoaches actief op het snijvlak van cultuur en onderwijs. Deze cultuurcoaches zijn in dienst van een culturele organisatie en geven les op een of meerdere scholen in het primair of voortgezet onderwijs. Doel van de regeling is de samenwerking tussen scholen en cultuur te versterken en te verduurzamen. De regeling is met ingang van 2019 uitgebreid tot de ‘Brede Regeling Combinatiefuncties’. Ook heeft het Rijk meer budget beschikbaar gesteld. Voor Rotterdam betekent dit een beleidsintensivering van de cultuurcoaches, waardoor meer scholen en instellingen met een cultuurcoach kunnen gaan werken. De omvang van de uitbreiding van het aantal cultuurcoaches wordt rond de zomer van 2019 bekend.
Programma Stadscultuur
Begin 2019 is op Zuid en in Delfshaven gestart met het programma Stadscultuur. Het programma heeft tot doel in verschillende gebieden in Rotterdam waar cultuurparticipatie relatief laag is, culturele activiteiten te ontwikkelen die aansluiten bij de kenmerken van het gebied en de interesses van de bewoners van het gebied. De drie uitgangspunten worden verder uitgewerkt in de concretiseringen van het beleid in bijvoorbeeld de Architectuurnota, het beleidskader voor de Bibliotheek Rotterdam, de Toerismevisie en de Uitgangspuntennota voor het cultuurbeleid 2021-2024.
Regiodeal en proeftuin
In het kader van de regiodeal voor het Nationaal Programma Rotterdam-Zuid is een cultuurprogramma op Zuid gestart gericht op cultureel talent en de vergroting van het cultuuraanbod in het gebied.
In Delfshaven is de proeftuin Campus Coolhaven gestart gericht op de ontwikkeling en doorstroming van cultureel talent naar, in en vanuit de mbo-kunstvakopleidingen voor podiumkunsten. In de proeftuinen werkt een aantal culturele en onderwijsinstellingen samen. Het project wordt bekostigd door Rijk en gemeente gezamenlijk.
Bijdragen aan de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren opdat zij beschikken over de benodigde 21ste-eeuwse vaardigheden om volwaardig te kunnen participeren in de Rotterdamse samenleving.
Om de doelen op het terrein van kunst en cultuur te bereiken, ontwikkelt de gemeente op de genoemde deelterreinen beleid. Voor de uitvoering van dit beleid krijgen circa 90 culturele organisaties meerjarige subsidies. Daarnaast verleent de gemeente subsidies voor projecten, ondersteunt hij crowdfundingcampagnes en verleent hij via de landelijke organisatie Cultuur+Ondernemen laagrentende leningen. Sinds eind 2018 kent de culturele sector ook de PitcherPerfect010-regeling en is er een tweewekelijks spreekuur voor informatie en advies over de diverse ondersteuningsmogelijkheden. Meer informatie hierover is te vinden op de gemeentelijke website en gerelateerde pagina’s.
Kunst en cultuur zijn geen op zichzelf staande uitingsvormen. Meer dan voorheen wordt de relatie tussen cultuur en andere beleidsterreinen als economie, zorg, welzijn, sport en onderwijs zichtbaar in gezamenlijke activiteiten en andere vormen van samenwerking.
De veranderende relatie overheid-maatschappij-culturele sector vraagt om een andere opstelling van de gemeente en een nieuwe relatie tussen overheid en bedrijfsleven. Denk aan publiek-private partnerschappen, nieuwe financieringsvormen naast of in plaats van subsidies en sponsoring en co-creatie. De ontwikkeling van de voorwaarden voor deze nieuwe samenwerkings- en financieringsvormen krijgt in de periode 2017-2020 verder vorm. Doel hiervan is de culturele sector samen met andere partijen in de stad op een effectieve manier te kunnen ondersteunen, passend bij de veranderende behoeften en de wens de veerkracht van de culturele sector te optimaliseren.
De noodzaak van het ontwikkelen van creatieve vaardigheden en innovatieve kracht (bij jongeren en op economisch terrein) wordt steeds meer onderkend. Nieuwe technologieën en de inzet van creatieve vaardigheden bij de ontwikkeling en uitvoering van productieprocessen blijken onmisbaar. Cultuureducatie, mede gericht op de ontwikkeling van creatieve en 21ste-eeuwse vaardigheden, verdient een stevige positie in het geheel van het onderwijs. De aanbevelingen van een in 2017 uitgevoerd onderzoek naar de effectiviteit en efficiëntie van het bestaande cultuureducatiebeleid en -aanbod krijgen inmiddels hun beslag. Zo kunnen nog tijdens de cultuurplanperiode 2017-2020 het rendement en de bijdrage aan de hiervoor genoemde onderwijsontwikkelingen vergroot worden.
De internationale betekenis van de culturele sector is belangrijk voor de sector zelf en ook voor de economische en toeristische betekenis van de stad. Een speciaal voor dit doel samengestelde International Advisory Board (IABx) heeft in 2017 een visie en internationale agenda opgesteld die Rotterdam in staat moet stellen de (inter)nationale culturele profilering te versterken, samen met de gemeente, een groot aantal Rotterdamse culturele instellingen en Rotterdam Partners. Doel is de stad als vestigingsplaats voor bedrijven en toeristische trekpleister in binnen- en buitenland effectiever over het voetlicht te brengen.
De gemeente wil dat de stad ook op langere termijn kan blijven profiteren van toerisme. Uitgangspunt daarbij is een goede balans tussen leefkwaliteit en toeristische groei. Cultuur en sport spelen in de positionering van Rotterdam als toeristische stad een belangrijke rol. Het te ontwikkelen toeristisch kader geeft richting, verbindt activiteiten en evenementen die die positie versterken en biedt de basis voor samen met de toeristische sector te ontwikkelen beleidsinstrumenten.
Met het programma Stadscultuur maakt de gemeente meer ruimte voor creativiteit en cultureel ondernemerschap in alle gebieden van Rotterdam, vooral als het gaat om festivals en bijzondere (pop-up) evenementen. De binnenstad als city-lounge blijft daarin een belangrijk aspect.
Een van de instrumenten voor het versterken van het culturele klimaat in de stad en het verhogen van de cultuurdeelname van Rotterdammers is het Cultuurplan. Het Cultuurplan is het grootste onderdeel van het subsidiehuis voor kunst en cultuur. In de periode 2017-2020 gaat het om een budget van ca. € 80 miljoen per jaar, verdeeld over ongeveer 90 meerjarig gesubsidieerde culturele organisaties. Speerpunten in het cultuurbeleid 2017-2020 zijn (aantoonbare) vergroting en verbreding van het publieksbereik, vernieuwing en innovatie, cultuureducatie en talentontwikkeling, internationale profilering en samenwerking. Van de cultuurplaninstellingen wordt gevraagd aan deze speerpunten een bijdrage te leveren.
Begin 2019 is de voorbereiding voor het Cultuurplan 2021-2024 gestart. Rond de zomer van 2019 zal het gemeentebestuur de Uitgangspuntennota voor het cultuurbeleid 2021-2024 aan de gemeenteraad ter vaststelling aanbieden. Op basis van deze nota kunnen culturele organisaties een aanvraag indienen voor een meerjarige subsidie in de periode 2021-2024. De verbreding van het publiek is een van de belangrijkste doelstellingen in het cultuurbeleid 2021-2024 en daarom een belangrijk uitgangspunt bij de verdeling van het Cultuurplanbudget (zie hierna). Daarnaast vindt de gemeente de bijdrage aan het vestigingsklimaat en de arbeidsmarktpositie van cultuurmakers en culturele initiatiefnemers belangrijke aandachtspunten. Toepassing van de landelijke Fair Practice Code, ondersteuning van en ruimte voor nieuwe makers, nieuwe genres en nieuw aanbod zijn daarin elementen. De culturele sector zijn bij de ontwikkeling van de uitgangspunten voor het cultuurbeleid 2021-2024 breed betrokken.
Voor de aansluiting bij de landelijke arbeidsmarktagenda op het gebied van kunst en cultuur en voor de ondersteuning van cultuurmakers en culturele initiatiefnemers in de ontwikkeling van hun ondernemerschap heeft de gemeente vanaf 2019 een bedrag in de begroting gereserveerd.
In Rotterdam, op landelijk niveau en in andere steden en regio’s in het land zoeken overheden naar andere structuren, nieuwe rolverdelingen en een grotere gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het cultuurbeleid. De Uitgangspuntennota 2021-2024 zal een aantal voorstellen bevatten voor aanpassing van de bekostigingssystematiek. Naar verwachting zullen ook op rijksniveau een aantal wijzigingen doorgevoerd worden die tegemoet komen aan de veranderde behoeften van het culturele veld.
Bij vergroten en verbreden van het publieksbereik gaat het niet alleen om het bezoek aan stedelijke culturele voorzieningen als musea en theaters, maar ook om actieve deelname aan culturele activiteiten in de wijk, zoals cursussen en wijkfestivals. De gemeente stimuleert de organisatie van activiteiten, programma’s en evenementen die aansluiten bij de vraag van de Rotterdammers. Samen met de culturele sector neemt de gemeente initiatieven om de kennis bij de diverse betrokkenen over het bereiken van nieuw publiek te vergroten. Met ingang van 2018 meten alle meerjarig gesubsidieerde Rotterdamse culturele organisaties hun publieksbereik en delen zij de uitkomsten daarvan opdat instrumenten gericht op vergroten en verbreden van het publieksbereik nog effectiever kunnen worden ingezet.
Een nieuwe generatie makers bereikt nieuwe publieksgroepen. De gemeente zoekt samen met hen naar ondersteuningsvormen die – naast subsidies – aansluiten bij hun behoeften. Daarbij gaat het niet alleen om financiële ondersteuning maar ook om de ontwikkeling van ondernemerschap en het aanbieden van geschikte werk- en presentatieplekken tegen een betaalbare prijs.
Om alle kinderen de kans te geven met cultuur in aanraking te komen, zet de gemeente in op cultuuronderwijs met (professionele) docenten op alle Rotterdamse scholen. Het streven is dat alle basisschoolleerlingen in Rotterdam in 2022 kwalitatief goede cultuureducatie krijgen en dat cultuureducatie in toenemende mate duurzaam geborgd is in het Rotterdamse basisonderwijs. Omdat cultuureducatie opgenomen is in de kerndoelen en eindtermen van het onderwijs, heeft de gemeente de volgende indicator geformuleerd: in 2022 is dertig procent van de basisscholen een of meer niveaus gestegen in het Rotterdamse Cultuureducatie Model. Deze stijging toont aan dat de kwaliteit van cultuureducatie is gestegen en dat cultuureducatie in toenemende mate duurzaam geborgd is in het Rotterdamse basisonderwijs, een noodzakelijkheid voor goede cultuureducatie voor alle Rotterdamse kinderen.
| Prestatie indicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| In 2022 is dertig procent van de basisscholen een of meer niveaus gestegen in het Rotterdamse Cultuureducatie Model*. | Streefwaarde | N.v.t. | 15% | 22% | 28% | 30% | % |
| Realisatie | |||||||
| * Bij deze streefgetallen dient aangemerkt te worden dat ze mede afhankelijk zijn van landelijke subsidieregelingen en dat een van deze regelingen per 2021 afloopt. De regeling wordt verlengd maar onzeker is nog hoe die eruit gaat zien. Ook de wijze waarop de dagprogrammering op Zuid wordt ingericht en aangestuurd vanuit de afdeling Onderwijs zal invloed hebben op het behalen van de streefgetallen. | |||||||
| In het coalitieakkoord 2018-2022 is opgenomen dat de gemeente wil dat alle kinderen cultuureducatie krijgen. Omdat cultuureducatie opgenomen is in de kerndoelen en eindtermen van het onderwijs, heeft de gemeente deze indicator geformuleerd. Deze stijging toont aan dat de kwaliteit van cultuureducatie is gestegen en dat cultuureducatie in toenemende mate duurzaam geborgd is in het Rotterdamse basisonderwijs, een noodzakelijkheid voor goede cultuureducatie voor alle Rotterdamse kinderen. | |||||||
| Overzicht van baten en lasten Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie | Realisatie 2018 | Begroting 2019 | Begroting 2020 | Raming 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Baten exclusief reserves | 676 | 135 | 139 | 139 | 139 | 139 |
|
| Bijdragen rijk en medeoverheden | 19 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Overige opbrengsten derden | 6 | 135 | 139 | 139 | 139 | 139 | |
| Overige baten | 651 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Lasten exclusief reserves | 107.774 | 78.052 | 80.992 | 79.645 | 79.575 | 79.575 |
|
| Apparaatlasten | 2.996 | 2.408 | 2.503 | 2.504 | 2.503 | 2.503 | |
| Inhuur | 194 | 78 | 81 | 81 | 81 | 81 | |
| Overige apparaatslasten | 93 | 101 | 105 | 109 | 109 | 109 | |
| Personeel | 2.708 | 2.229 | 2.317 | 2.315 | 2.314 | 2.314 | |
| Interne resultaat | -931 | -685 | -697 | -697 | -697 | -652 | |
| Interne resultaat | -931 | -685 | -697 | -697 | -697 | -652 | |
| Programmalasten | 105.709 | 76.329 | 79.185 | 77.837 | 77.769 | 77.724 | |
| Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 267 | 515 | 640 | 640 | 640 | 596 | |
| Kapitaallasten | 361 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Overige programmalasten | 272 | 39 | 39 | 39 | 39 | 39 | |
| Salariskosten WSW en WIW | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Subsidies en inkomensoverdrachten | 104.809 | 75.774 | 78.506 | 77.157 | 77.089 | 77.089 | |
| Saldo voor vpb en reserveringen | -107.098 | -77.917 | -80.853 | -79.505 | -79.436 | -79.436 | |
| Saldo voor reserveringen | -107.098 | -77.917 | -80.853 | -79.505 | -79.436 | -79.436 | |
| Reserves | 911 | -900 | 0 | 0 | 0 | 0 |
|
| Onttrekking reserves | 661 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Toevoeging reserves | 0 | 900 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Vrijval Reserves | 250 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Saldo | -106.187 | -78.817 | -80.853 | -79.505 | -79.436 | -79.436 |
| Bijstellingen | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Begroting 2019 | -78.864 | -79.059 | -78.892 | -78.823 | -78.823 | |
| Bijstellingen Omissie 2019 | 1.042 | 1.050 | 1.084 | 1.084 | 1.084 | |
| Bijstellingen Voorjaarsnota 2019 | Categorie | |||||
| Bezuiniging Onderwijs en Cultuur | Bezuinigingen/taakstellingen | 37 | 37 | 37 | 37 | 37 |
| Evenementenfonds | Bezuinigingen/taakstellingen | 250 | 250 | 250 | 250 | 250 |
| Korting festivals | Bezuinigingen/taakstellingen | 0 | 140 | 140 | 140 | 140 |
| Architectuurbeleid | Intensiveringen | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Kunstenpand Zuidplein | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | -1.175 | 0 | 0 | 0 |
| Bestemmingsreserve Evenementenfonds | Ramingsbijstellingen vermijdbaar | -900 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Cultuurcoaches | Ramingsbijstellingen vermijdbaar | 0 | -109 | -109 | -109 | -109 |
| Mutatie Rijksbijdrage brede impuls combinatiefuncties/buurtsportcoaches | Taakmutaties | -244 | -244 | -244 | -244 | -244 |
| Bijstelling apparaatslasten | Technische wijzigingen | -43 | -118 | -114 | -113 | -113 |
| Herziening verdeling apparaats- programmalasten intensiveringen coalitieakkoord | Technische wijzigingen | -270 | -311 | -311 | -311 | -311 |
| Indexering 2020 en verder | Technische wijzigingen | 0 | -1.881 | -1.913 | -1.913 | -1.913 |
| Overheveling budgetten Citylab010 | Technische wijzigingen | 0 | 417 | 417 | 417 | 417 |
| Scenario-uitwerking verbouwing bibliotheek | Technische wijzigingen | 66 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Diverse bijstellingen | Technische wijzigingen | 109 | 150 | 150 | 149 | 149 |
| Begroting na wijzigingen | -78.817 | -80.853 | -79.505 | -79.436 | -79.436 |
Bezuiniging Onderwijs en Cultuur
Als bijdrage in de dekking van de concernbegroting, wordt structureel een bedrag van € 37 op de begroting van Cultuur in mindering gebracht.
Evenementenfonds
Als bijdrage in de dekking van de concernbegroting, wordt structureel een bedrag van € 250 in mindering gebracht op het budget Evenementenfonds.
Korting festivals
Als bijdrage in de dekking van de concernbegroting, wordt vanaf 2020 structureel een bedrag van € 140 in mindering gebracht op het festivalbudget.
Architectuurbeleid
Voor de uitvoering van het architectuurbeleid is budget vrijgemaakt, € 220 in 2019 en € 345 vanaf 2020. Dekking daarvoor wordt gevonden binnen de cultuurbegroting.
Kunstenpand Zuidplein
Voor de kosten die verband houden met de vestiging van theater Zuidplein in het nieuwe kunstenpand, is voor het jaar 2020 een bedrag van € 1,2 mln aan de begroting van Cultuur toegevoegd.
Cultuurcoaches
Voor het aandeel in de uitbreiding van de zogenaamde cultuurcoaches is met ingang van 2020 per saldo een bedrag van € 109 aan de begroting van Cultuur toegevoegd.
Bestemmingsreserve Evenementenfonds
Aan de bestemmingsreserve Evenementenfonds is een bedrag van € 900 toegevoegd ter dekking van de kosten van toekomstige evenementen.
Mutatie Rijksbijdrage brede impuls Combinatiefuncties/buurtsportcoaches
Extra Rijksmiddelen zijn verkregen voor de uitbreiding van formatie van deze functies.
Bijstelling apparaatslasten
De bijstelling betreft aanpassingen in de formatie en herziening van de verdeling tussen apparaats- en programmalasten.
Herziening verdeling apparaats- programmalasten intensiveringen coalitieakkoord
De verdeling tussen apparaats- en programmalasten is aangepast naar het huidige inzicht waarop de middelen worden aangewend.
Indexering 2020 en verder
De budgetten zijn vanaf het jaar 2020 geactualiseerd naar het prijspeil 2020. Nadere informatie is opgenomen in de Grondslagen bij de voorjaarsnota.
Overheveling budgetten Citylab010
Het budget voor de subsidieregeling CityLab010 bestaat uit deelbudgetten, die verspreid in de begroting zijn terug te vinden. Om de integrale afweging van subsidie-aanvragen te bevorderen, worden de deelbudgetten gebundeld tot één budget bij het programma Bestuur en Dienstverlening. Voor dit taakveld betekent dit een bijstelling van € 417.
Scenario-uitwerking verbouwing bibliotheek
Een bedrag van € 66 is overgebracht naar het taakveld media. Het bedrag is bedoeld als aanvullende dekking van de onderzoeks- en voorbereidingskosten van de voorgenomen verbouwing van de bibliotheek Rotterdam.
Diverse bijstellingen
Overige wijzigingen van geringe omvang.
Het gemeentebestuur werkt aan een stad met een sterk cultureel klimaat. Cultuur is van groot belang voor de economische positie van Rotterdam in binnen- en buitenland, maakt de stad aantrekkelijk voor bewoners, bezoekers en bedrijven en draagt bij aan de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren.
Het gemeentebestuur wil, omwille van een sterk cultureel klimaat, optimale omstandigheden creëren voor de productie van kunst en cultuur, voor de toegankelijkheid ervan en voor het delen van informatie, kennis en middelen. Onder kunst en cultuur verstaan we meer dan alleen beeldende kunst, theater, dans, muziek, musea en film. Ook de bibliotheek, culturele evenementen, de creatieve industrie en het beleidsveld Toerisme behoren tot het culturele domein.
Om de doelen op het terrein van kunst en cultuur te bereiken, maakt de gemeente beleid, zoals het bibliotheekbeleid, (gemeentelijk) collectiebeleid, architectuurbeleid, vrijetijds- en toeristisch beleid en het vierjaarlijkse Cultuurplan.