In 2023 is gewerkt aan het nieuwe beleidsplan ‘Samen naar een toekomst zonder geweld’. Begin 2024 is dit door de gemeenteraad vastgesteld. In dit plan zijn Rotterdamse ambities opgenomen voor het terugdringen van huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel geweld. Het nieuwe plan bouwt voor een groot deel voort op het oude beleidsplan en bestaat uit de speerpunten ‘Voorkomen, signaleren en melden’, ‘Werken een Veiligheid’, ‘Rotterdamse aanpak op maat’ en ‘Werken aan een sterke keten als fundament van de aanpak’. Ten opzichte van het vorige beleidsplan is er meer aandacht voor genderaspecten en femicide: het doden van vrouwen en meisjes. Verder zijn de aanbevelingen van het evaluatieonderzoek van het Verandertraject Huiselijk Geweld meegenomen, zoals het werken met ervaringsdeskundigen, het plegerperspectief en het samen leren en ontwikkelen.
Januari 2023 zijn de nieuwe contracten lokale jeugdhulp en regionale jeugdhulp gestart. In het nieuwe contractjaar gebeurde veel rondom de Jeugdhulp:
Daarnaast zijn er 3 thema’s die landelijke en regionaal spelen in de jeugdzorg:
Het Toekomstscenario beoogt een integraal systeem- en mensgerichte aanpak voor zorg voor en ondersteuning aan kinderen, gezinnen (doelgroep 0-100 jaar) en huishoudens waarbij sprake is van onveiligheid en/of huiselijk geweld.
In juli 2023 is het landelijk programmaplan goedgekeurd door de partners: Rijk, gemeenten (VNG), gecertificeerde instellingen, Veilig Thuis-organisaties, Raad voor de Kinderbescherming en cliëntvertegenwoordigers. Rotterdam is aangesloten bij de uitrol van het landelijke programmaplan.
Op regionaal niveau is samen met de partners een governancestructuur ingericht met aandacht voor een goede verbinding met de Hervormingsagenda Jeugd. De analyse/verkenningsfase is begin 2024 afgerond. Daarna volgt een meerjarig ontwikkel- en implementatieproces op regionaal en lokaal niveau.
In oktober 2023 en januari 2024 is de gemeenteraad geïnformeerd over de wachtlijstcijfers van de specialistische jeugdhulp, dit op basis van respectievelijk het tweede en derde kwartaal 2023. De cijfers laten een groei van de wachtlijst zien, voornamelijk in de opdracht specialistische ambulante jeugdhulp. In het 3de kwartaal van 2023 is gestart met een Rotterdamse verdeeltafel met als doel een betere verdeling van de wachtlijst en meer grip op nieuwe instroom. Daarnaast wordt er verder gewerkt aan de implementatie van de knooppunten. Dit centrale instroompunt moet uiteindelijk zorgen voor betere screening, matching en wachtlijstbeheersing. In maart 2024 volgt een nieuwe voortgangsbrief met daarin de wachtlijstcijfers over heel 2023.
De gecertificeerde instellingen ondervinden blijvend last door de krappe arbeidsmarkt, hoog ziekteverzuim en verloop. Hierdoor blijft het voor hen een uitdaging om de kwaliteit van hulp te kunnen bieden aan gezinnen die te maken hebben met een jeugdbeschermingsmaatregel. Ondanks intensieve werving lukt het nog onvoldoende om het tij te keren. GI’s in de regio Rijnmond hebben daarom besloten afspraken te maken over een goede verdeling van de instroom. De landelijke tarieven en caseloadnorm voor de GI’s zijn vastgesteld, waardoor ingezet kan worden op een verlaging van de caseloads. Verwachting is dat daarmee de werkdruk en het hoge verloop en verzuim verlaagd worden. Dit blijft gezien de huidige arbeidsmarkt echter onzeker. De wijkteams zetten steeds meer in op intensievere en specialistische hulp en specialisten om jeugdbeschermingsmaatregelen te voorkomen, waardoor een dalende trend van de caseload is ingezet.
De gemeente heeft een aanbesteding voor de Wmo voorbereid. De aanbesteding is gebaseerd op de ambities uit het beleidsplan Heel de Stad. Ook is er rekening gehouden met de doelstellingen over uitvoerbaarheid en financierbaarheid van zorg uit de Bestuursopdracht Zorg. De publicatie van de aanbesteding heeft eind januari 2024 plaatsgevonden. Hiermee ligt de gemeente op koers voor nieuwe Wmo-contracten met ingang van 1 januari 2025, waarmee zorg beschikbaar blijft voor Rotterdammers die dat het hardst nodig hebben.
De vraag naar zorg blijft groeien. Hierdoor groeit de druk op zorgmedewerkers en stijgen de zorguitgaven voor de gemeente. De bestuursopdracht zorg heeft als doel om oplossingen te bedenken om de groeiende vraag en daarbij oplopende zorguitgaven te remmen. Daarmee blijft de zorg houdbaar, uitvoerbaar en betaalbaar.
In januari en in juli 2023 zijn eerste aanpassingen doorgevoerd. Deze zijn gericht op de interne sturing en het doorbreken van automatismen bij de Wmo en Jeugdhulp. Er is een intern dashboard gebouwd om de effecten van deze aanpassingen te monitoren. Na deze eerste aanpassingen van de gemeente zijn op dringend verzoek van de zorg- en welzijnsaanbieders gesprekken gestart om gezamenlijk tot maatregelen te komen. De aanbieders onderschrijven de problematiek en hebben voorstellen gedaan voor de toekomstbestendigheid van het zorgstelsel. Op dit moment worden deze voorstellen verder geconcretiseerd en getoetst op onder meer uitvoerbaarheid, effecten en juridische aspecten.
In 2023 is het niet gelukt om de gehele maatregelenreeks financieel in te vullen. Desondanks blijft het Programma Zorg, welzijn en wijkteams waar de BOZ onder valt, over geheel 2023 binnen budget.
Naast gedane aanpassingen in het Rotterdamse zorgstelsel is er gekeken naar mogelijkheden om in andere sectoren de groeiende zorgvraag te remmen. Problematiek op het gebied van armoede, schulden, werk en wonen kunnen leiden tot een zorgvraag.
Er is een uitvoeringsplan opgesteld om in samenhang de bestaanszekerheid op bovengenoemde aspecten te verbeteren met als doel de zorgvraag te dempen. Eind 2023 is gestart met een pilot in twee wijken: Schiebroek en Bloemhof.
Binnen de gemeentelijke organisatie verandert de manier waarop medewerkers naar zorg en ondersteuning kijken. Niet elke hulpvraag is een zorgvraag. Deze omslag in denken realiseren we door bijeenkomsten, aangepaste werkinstructies en de ontwikkeling van sturingsinstrumenten. Daarnaast is een strategische communicatiewerkgroep geformeerd met communicatieadviseurs van zorg- en welzijnsaanbieders, Samen kijken we hoe we kunnen bijdragen aan de gewenste mentaliteitsverandering in de samenleving en de andere blik op zorg.
In het plan van aanpak ‘Op weg naar herstel en een thuis’ zijn de ambities en maatregelen voor de komende jaren uitgewerkt. Het doel van dit plan is om dakloze mensen, bankslapers en mensen met psychische/psychosociale problematiek zo zelfstandig mogelijk te laten wonen als dat kan, met daarbij zinvolle daginvulling en sociale contacten. In de afgelopen jaren is vanuit de gemeente geïnvesteerd in het bereik van de groep van dakloze mensen. Er is een uitgebreid woonzorgaanbod, waarbij de ondersteuning die iemand nodig heeft, bepaalt op welke plek iemand de zorg ontvangt. Ter voorkoming van dakloosheid zetten we in op preventie onder andere met de uitvoering van het actieplan bankslapers. In 2023 is het aantal tijdelijke woonplekken voor bankslapers met 24 uitgebreid. Sinds 2023 zien we echter een hogere instroom in de opvang en een lagere door- en uitstroom. Hierdoor hebben we alle zeilen bij moeten zetten om iedereen die recht heeft op opvang van een plek te kunnen voorzien.
| Financiële afwijkingen t.o.v. de bijgestelde Begroting 2023 Zorg, welzijn en wijkteams (x 1.000) | - € 35.416 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Zorg | - € 41.181 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Welzijn en preventie | € 5.250 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wijkteams | - € 3.474 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Opvang vluchtelingen Oekraïners | € 5.505 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tegemoetkoming Meerkosten Zorg (TMZ) | € 1.220 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Diverse afwijkingen | - € 2.736 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Een negatief bedrag (met een – ervoor) is een financiële tegenvaller: de gemeente geeft meer geld uit of er komen minder opbrengsten binnen. Een positief bedrag is een financiële meevaller: de gemeente geeft minder geld uit of er komen meer opbrengsten binnen. Voor een uitgebreide toelichting zie het blokje Financiën onder dit programma. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
In november 2023 is de Actie-agenda Goud voor Oud gepresenteerd. De actieagenda vormt de plus die dit college voor ouderen realiseert. De uitwerking van de onderwerpen in de actieagenda zijn gezamenlijk met ouderen en partners in de stad opgepakt. Zij spelen ook een belangrijke rol in de uitvoering.
Rotterdam heeft de ambitie om de meest dementievriendelijke stad van Nederland te worden. Onderdeel van de actieagenda voor ouderen is het actieplan dementie, waarin de concrete inzet op deze ambitie is opgenomen. In 2023 zijn 10 trainingen gegeven, over het signaleren van dementie en de ondersteuning en inclusie van mensen met dementie en hun mantelzorgers. De trainingen zijn gegeven aan ambtenaren, welzijnsmedewerkers, medewerkers van woningbouwcorporaties, medewerkers van Stichting Samen010, vrijwilligers en betrokken buurtbewoners. Ook is er een begin gemaakt met het trainen van sleutelfiguren. Er zijn 15 gezondheidsvoorlichters dementie geworven en getraind om voorlichting te geven aan migrantenouderen.
Voor valpreventie is er extra budget beschikbaar uit het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). Met dit geld wordt gewerkt aan de implementatie van de landelijke ketenaanpak valpreventie. In samenwerking met de partners heeft dit geleid tot een visiedocument ’Ketenaanpak Valpreventie Rotterdam’. Ook is geïnvesteerd in de inzet van e-health en zijn 14 Smart Floors voor het inschatten van het valrisico in gebruik genomen.
Ook de overige inzet op preventie binnen de actieagenda wordt gefinancierd vanuit GALA middelen.
In december 2023 vond de kick-off plaats van Yemma, een serie dialoogbijeenkomsten over cultuursensitief werken. Dit naar aanleiding van de vertoning van de film Yemma over een Marokkaanse vrouw in een Rotterdams verpleeghuis. Er waren ruim 200 professionals aanwezig. In 2024 volgen twee bijeenkomsten, in samenwerking met welzijns- en zorgorganisaties.
Collegetarget woon(zorg)concepten: In de collegeperiode 2022-2026 realiseren we minimaal 14 Thuisplusflats voor ouderen en starten we met de bouw van nieuwe woon(zorg)complexen voor ouderen, zodat in totaal 24 voorzieningen beschikbaar komen.
Realisatie 2022: 1
Mijlpaal 2023: 3
Realisatie 2023: 2
De collegetarget heeft als doel ouderen in Rotterdam zo prettig mogelijk oud te laten worden. De collegetarget bestaat uit twee onderdelen: de uitbreiding van het aantal Thuisplusflats en de bouw van nieuwe woon(zorg)complexen. In 2022 is gestart met de nieuwbouw van Simeon en Anna (Feijenoord). In 2023 is daarnaast gestart met de bouw van Odeon (Centrum). Hiermee wordt de gestelde mijlpaal van 3 complexen in 2023 niet gehaald.
Om te komen tot een uitbreiding naar 20 Thuisplusflats in de stad is er een aanbesteding gestart. De aanbestedingsstukken zijn in november 2023 gepubliceerd. Het streven is dat de nieuwe contracten rond de zomer 2024 ingaan.
In 2014 is de subsidieregeling Couleur Locale in het leven geroepen ter ondersteuning van lokale partijen voor het organiseren van activiteiten die de welzijnsopdrachten aanvullen. In 2023 is de herijkte subsidieregeling Couleur Locale door het college vastgesteld. Deze herijking geeft meer organisaties uit de wijken de mogelijkheid subsidie aan te vragen. Om dat te bereiken is het aantal voorwaarden aan de subsidieaanvraag flink verminderd. Ook is de maximaal per aanvraag toe te kennen subsidie bepaald op € 35.000. Tot 1 oktober 2023 konden organisaties een subsidie voor 2023 aanvragen.
Voor 2023 was een budget Couleur Locale beschikbaar van € 3.2 mln. Daarvan is € 2.6 mln verleend. Het ging in 2023 om 117 aanvragen. In 2023 is daarnaast een bedrag van € 500.000 uit het budget voor Couleur Locale geheralloceerd en bestemd voor jeugdparticipatie en de regeling informele leerondersteuning.
Impact gedreven werken en monitoring
2023 was het eerste volle jaar van de welzijnsopdracht, die op 1 juni 2022 is begonnen. In 2023 is in samenwerking met de welzijnspartijen voortgang geboekt als het gaat om impactgedreven werken. In 2023 zetten welzijnsaanbieders en gemeentelijke adviseurs de eerste stappen in de uitvoering van de cyclus impactgedreven werken in de wijken. Omdat de uitvoering hiervan nieuwe competenties vraagt van beide partijen hanteren we een groeimodel. Daarbij beginnen we relatief klein door de cyclus te doorlopen vanuit twee thema’s (eenzaamheid en sociaal-emotionele vaardigheden), en leren door te doen. De komende jaren voegen we andere thema’s toe.
Onderdeel van het impactgedreven werken is het monitoren waarbij we op basis van recente populatiecijfers en -data, met welzijnsaanbieders en wijkpartners gezamenlijk de beoogde maatschappelijke resultaten bepalen. Vervolgens beredeneren we welke factoren het meest bijdragen aan het bereiken daarvan en welke interventies en acties het meest passend zijn. Op basis van metingen en data (monitoring) leren we gezamenlijk wat werkt en passen de inzet hierop aan.
De geregistreerde data worden momenteel voor het eerst ontsloten. In leercirkels analyseren de welzijnsaanbieders gezamenlijk de data en trekken lessen uit deze monitoringsinformatie. Vragen die daarbij centraal staan: welke positieve verandering hebben we weten aan te brengen in het leven van de deelnemende Rotterdammers, welk aanbod zorgt voor de meest positieve verandering, waarom werkt iets wel in het ene gebied en niet in het andere en zo verder. Uiterlijk in Q3 2024 verwachten wij dat dit dashboard operationeel is.
De welzijnspartijen, verenigd in hun platform Win010, zijn nauw betrokken bij de ontwikkelingen rondom BOZ/IZA/GALA. De welzijnspartijen gaan een belangrijke rol spelen in de beweging naar voren die moet leiden tot besparing van de zorgkosten.
Het college wil jongeren meer ruimte geven. Daarom heeft dit college ingezet op hubs als ontmoetingsplekken voor jongeren. Het college wil daarom dat er in 2026, aan het eind van de huidige collegeperiode, niet 20, maar 33 Jongerenhubs in Rotterdam zijn gerealiseerd. Om dit te bereiken, heeft het college in de voorjaarsnota hiervoor 1,5 miljoen vrijgemaakt.
De realisatie van de Jongerenhubs is in volle gang. In 2023 zijn in 4 gebieden 6 Jongerenhubs feestelijk geopend. Voor 2024 staat de realisatie van 21 Jongerenhubs op de planning. De inzet is om in januari 2025 de realisatie van 33 Jongerenhubs te voltooien.
Voor de Jongerenhubs zijn in 2023 kwaliteitseisen opgesteld. Met de kwaliteitseisen wordt de toegankelijkheid, veiligheid en programmering gewaarborgd.
In samenwerking met jongeren is in 2023 een beeldmerk voor de Jongerenhubs gemaakt. Voor alle communicatie uitingen m.b.t. de Jongerenhubs wordt het beeldmerk gebruikt. Tevens worden alle locaties voorzien van het beeldmerk.
In 2023 is tijdens diverse bijeenkomsten aan jongeren gevraagd naar hun ideeën voor de Jongerenhubs. De opbrengst van deze gesprekken komt in een visiedocument en een infographic voor jongeren en relevante partners. Dit moet leiden tot heldere verwachtingen van de Jongerenhubs: wat is een Jongerenhub precies – en wat is het juist niet - en hoe Jongerenhubsbijdragen aan jeugdparticipatie en talentontwikkeling.
Collegetarget Jeugdpreventie: Vanaf 2023 ronden jaarlijks gemiddeld 5.000 kinderen en jongeren (en/of hun ouders/verzorgers) een goed onderbouwde of bewezen effectieve preventieve jeugdinterventie af.
Mijlpaal 2023: 5.000
Realisatie: bekend bij Tweede herziening 2024
Als vastgesteld in de collegetarget Jeugdpreventie ronden vanaf 2023 jaarlijks gemiddeld 5.000 kinderen en jongeren (en/of hun ouders/verzorgers) een goed onderbouwde of bewezen effectieve preventieve jeugdinterventie af. De realisatie 2023 wordt conform het definitieboekje bij de collegetarget, met de gemeenteraad gedeeld bij de Tweede herziening 2024. Meer informatie over de acties en voortgang op deze target vindt u onder het Doel Jongeren zonder achterstand.
Schoolmaatschappelijk werk
Het doel is om met het Schoolmaatschappelijk werk (SMW) signalen eerder in beeld te brengen, waardoor zorgvragen niet onnodig uitgroeien tot problemen die dan alleen nog maar opgelost kunnen worden met zwaardere (specialistische) zorg. Daarom is in 2023 het nieuwe sturings- en kwaliteitskader Schoolmaatschappelijke werk Rotterdam geïmplementeerd. Zo monitort de gemeente een optimale positionering en kwaliteit van het schoolmaatschappelijk werk
Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG)
Ook het CJG zet zich in om tijdig ontwikkeling- en opvoedproblemen te signaleren en ontwikkelachterstanden en jeugdhulp te voorkomen. In 2023 organiseerde de gemeente met het CJG wijkgerichte bijeenkomsten op het verstevigen van de ketensamenwerking tussen partners die een rol spelen bij het opgroeien en opvoeden van kinderen en jongeren. Het CJG zelf was beschikbaar op 23 locaties en via divers (digitaal) aanbod dat is gecreëerd voor contactmomenten, interventies of het bereiken van specifieke doelgroepen, zoals zwangeren en leerlingen met schoolziekteverzuim.
Schoolzorgteams
In een schoolzorgteam werken de intern begeleider van school, de SMW’er, de medewerker van het wijkteam en de schoolcontactpersoon van Passend Primair Onderwijs (PPO) Rotterdam samen om leerlingen die hulp nodig hebben te signaleren en hulp te bieden. In 2023 was op 114 basisscholen een schoolzorgteam actief. Het ging daarbij om basisscholen met een complexe leerling populatie, in de vorm van een hoge tot zeer hoge schoolweging of scholen in het speciaal basisonderwijs (SBO). De eerste evaluatie van januari 2024 van de schoolzorgteams is positief. De professionals die deelnemen aan het schoolzorgteam geven aan dat de samenwerking op de scholen tussen onderwijs en zorg is verbeterd en dat er meer preventief kan worden gehandeld. Er vindt structurele monitoring plaats om de langetermijneffecten van de schoolzorgteams zichtbaar te maken.
Het CJG is in 2023 gestart met een pilot om te kijken welke inzet de schoolzorgteams vanuit het CJG wensen. Zo kan het CJG zo efficiënt mogelijk bij deze structuur aansluiten.
Als gevolg van de inval van Rusland in Oekraïne heeft de gemeente Rotterdam sinds maart 2022 de taakstelling om Oekraïense vluchtelingen op te vangen. Eind 2023 werden er in Rotterdam 2.754 Oekraïense vluchtelingen opgevangen. Van hen verblijven er eind december 2023 1.597 in gemeentelijke opvanglocaties en 1.157 bij particulieren.