Jaarstukken 2022

Eén stad

Voortgang 2022 Pagina 105

Voortgang 2022

CO2 breed

Collegetarget CO2-reductie: We zetten in op minimaal 25% CO2-reductie in 2025 voor het stedelijk gebied, gemeten ten opzichte van 1990.

Realisatie 2021: 27,2 Mton

Begroting 2022: Stedelijke CO2-uitstoot minimaal -10% t.o.v. 1990 (3,09 Mton) is 27,8 Mton

Realisatie 2022: Bekend najaar 2023

Uit de monitoringsrapportage van de DCMR Milieudienst Rijnmond (DCMR) van september 2022 blijkt dat de Rotterdamse CO2-uitstoot gestaag daalt. Jarenlang was er sprake van een stijging. In 2021 was de totale CO2 -uitstoot in Rotterdam met 27,2 Mton nog 1,2 Mton (4,5%) hoger dan in 2020. Deze toename komt gedeeltelijk doordat het effect van corona in 2021 minder groot was dan in 2020. De uitstoot ligt echter nog steeds lager dan voor de coronapandemie, namelijk 1,8 Mton (6%) ten opzichte van 2019.

Voorjaar 2023 rekent de DCMR opnieuw de plannen door. Daarmee herijkt de DCMR de voorgaande doorrekening op -55% in 2030. Ook maakt DCMR deze doorrekening specifieker voor het stedelijke doel dat in 2025 de CO2-uitstoot met 25% is verminderd.

 

Schoon, duurzaam en robuust energiesysteem

Smart Energy Systems

In 2022 zijn er met de subsidieregeling Smart Energy Systems zeven innovaties voor het energiesysteem gefinancierd. Het programma omvat inmiddels 27 innovatieprojecten. De allereerste projecten, zoals Gradyent en Elestor, zijn inmiddels gegroeid tot grotere innovaties en hebben nieuwe investeerders kunnen aantrekken.

 

Zonne-energie

Op het gebied van opgewekte zonne-energie is in 2022 een aantal stappen gezet:

  • De ruim 300 bedrijven met een geldige SDE-subsidie (stimulering duurzame energieproductie) zijn benaderd met als resultaat:
    • 51 locaties waar zonnepanelen zijn geplaatst (18 MWp)
    • 39 locaties waar in 2022 nog panelen werden geplaatst (88 MWp)
    • 21 locaties worden ontwikkeld onder begeleiding van een zonne-energie-adviseur (25 MWp)
    • 80 locaties waar plaatsing definitief niet doorgaat (88 MWp).
    • 27 locaties worden door anderen gemonitord
    • 83 locaties (53 MWp) zijn niet bereikbaar of geven geen informatie.
  • Ongeveer 3.000 Rotterdamse ondernemers zijn in het tweede kwartaal van 2022 gewezen op beschikbare hulp bij de realisatie van zonnepanelen op het bedrijfsdak. Bijna 40 ondernemers hebben hierop gereageerd.
  • In Rotterdam Zuid is met hulp van Energie van Rotterdam (EVR) een energiecoöperatie opgericht. Bewoners kunnen voor een klein bedrag deelnemen aan een collectief zonnedak.  Wijk Energie Werkt zorgt voor de montage. Deze organisatie leidt Rotterdammers met een afstand tot de arbeidsmarkt op tot monteur.

 

Windenergie

In 2022 werd duidelijk dat de provincie van de gemeente Rotterdam verwacht dat de realisatie van windenergie aan het Beneluxplein en de Uitbreiding Landtong Rozenburg doorgaat.

  • Eind 2022 is de vergunningsaanvraag voor Uitbreiding Landtong Rozenburg ingediend.
  • Voor het Beneluxplein is onderzoek gestart naar opstelmogelijkheden en turbinetypes.
  • Voor de Hoekse Baan (Hoek van Holland) en Charloisse Poort is de voorbereiding begonnen van de vergunningsaanvraag en het onderzoek naar de inpassings- en opstelmogelijkheden.
  • De 22 turbines van windpark Tweede Maasvlakte - totaalvermogen: 116 MW - zijn in 2022 afgebouwd. Daarna startte het testen en inregelen. Oplevering is in 2023 voorzien.

 

Schouders onder de energietransitie in mobiliteit

Er is een samenhangende, brede aanpak nodig om de doelstelling te realiseren voor de CO2-reductie voor mobiliteit. Dit ‘verschonen van de stedelijke gemotoriseerde mobiliteit’ gebeurt via 4 pijlers, volgens de Aanpak Nul Emissie Mobiliteit (NEM):

  • Goederenvervoer: Rotterdam bereidt een zero-emissiezone voor voor bestel- en vrachtauto’s. Ingangsdatum: 1 januari 2025. In 2022 informeerde de gemeente 21.000 eigenaren van bestelauto’s over deze verandering. Er zijn 250 persoonlijke adviesgesprekken met ondernemers gevoerd. Samen met 72 partners ontwikkelt Rotterdam beleid om ondernemers te helpen in de overgang naar slimme en schone logistiek. Dankzij de subsidies van Lab ZES (Zero Emissie Stadslogistiek) startten 18 nieuwe logistieke concepten en is het logistieke hubnetwerk uitgebreid. Het aantal emissievrije bestelauto's in Rotterdam is bijna verdubbeld ten opzichte van een jaar eerder. De voorbereiding van de ZES-zone ligt op schema, conform het Stappenplan ZES.
  • Personenvervoer: versnelling van de verschoning vindt plaats via de elektrificatie van deelauto's en gerichte afspraken met specifieke doelgroepen als eigenaren van ov-bussen, doelgroepvervoer en taxi's. Daarnaast werkt de gemeente met werkgevers binnen de Klimaatalliantie Duurzame Mobiliteit. Er zijn 57 grote werkgevers bij aangesloten, die meer dan 90.000 werknemers vertegenwoordigen. Deze werkgevers verbinden zich aan 50% CO2-reductie in het zakelijke en woon-werk verkeer. Uitvoering van de afspraken ligt op schema, evenals de ingroei naar 20% schone passages in 2025.
  • Het gemeentelijk wagenpark: de gemeente verschoont het eigen wagenpark. Inmiddels is 76% van de personenauto's volledig elektrisch, 35% van de lichte - en 9% van de zware bedrijfsvoertuigen uitstootvrij. Uitvoering loopt conform het meerjarenplan.
  • Laadinfrastructuur: volgens de Nationale Aanpak Laadinfrastructuur (NAL) zorgt de gemeente voor een dekkend en groeiend netwerk van laadinfrastructuur. Die moet de overgang naar elektrisch rijden mogelijk maken. In 2022 zijn er 771 openbare laadpunten bijgekomen. Het gebruik daarvan is met 74% toegenomen (uitgedrukt in kWh) ten opzichte van 2021. Bij een gedeelte van de publieke laadpunten is gestart met slim laden. In 2022 is een aanbesteding voor de realisatie van snelladers gestart en is het eerste snellaadstation voor bestelbussen geopend. De plaatsing van laadinfrastructuur gebeurt op basis van data. Door het wereldwijde chiptekort is een vertraging in de plaatsing ontstaan.

De gemeente werkt ook aan verschoning van mobiele werktuigen. Met diverse proeven is ervaring opgedaan en de markt gestimuleerd voor het gebruik van zero emissie mobiele werktuigen. In grote raamwerkcontracten van de gemeente is stevig ingezet op het werken met zero-emissieapparatuur. Daarnaast is een pilot uitgevoerd waarbij grote apparaten zijn getest. Het blijkt dat hier veel mogelijkheden liggen voor vermindering van de uitstoot van CO2 en andere luchtvervuilende stoffen. Een vervolgaanpak is in voorbereiding.

 

Energietransitie in de gebouwde omgeving

In 2022 ging Rotterdam door met bevordering van de energietransitie in de bestaande woningvoorraad. Met 23 Verenigingen van Eigenaren (VvE’s) is begonnen met de begeleiding naar een groen meerjarenonderhoudsplan (MJOP) en duurzame investeringen. Met de begeleiding voor eengezinswoningen zijn 136 woningen overgegaan op verduurzaming. Met verschillende subsidies zijn isolatiemaatregelen in woningen aangebracht. Daarnaast zijn 32.000 dozen met energiebesparende middelen uitgereikt. Medio 2023 is informatie over de voortgang op het gebied van aardgasvrij in 2022 beschikbaar.  De voortgang in de gebiedsaanpakken is al wel bekend.

In Heindijk zijn in 2022 volgens planning 300 woningen aangesloten op stadsverwarming. In 2023 volgen de overige 70 woningen en nog een aantal utiliteitsgebouwen. In Pendrecht-Zuid en Reyeroord-West kregen gebouweigenaren het aanbod over te stappen op stadsverwarming. Beide aanpakken stonden in 2022 op pauze vanwege de ontwikkelingen rondom Warmtebedrijf Rotterdam (WbR). In het najaar van 2022 besloot het kabinet om warmtenetten meer publiek te maken. Daardoor krijgt de overheid een grotere rol. Vattenfall reageerde door de aanpak in Pendrecht en Reyeroord tijdelijk te pauzeren. Het bedrijf gaf aan niet zeker te weten of het zijn investering kan terugverdienen. De gemeente overlegt nu met Vattenfall en het ministerie van Economische zaken over het vervolg.

In Bospolder-Tussendijken zijn 436 woningen van Havensteder aangesloten op stadsverwarming. In Prinsenland – Het Lage Land is voortgang geboekt met de aanbesteding van aanleg, beheer en exploitatie van een warmtenet. In Rozenburg is nog niet met de aanbesteding begonnen vanwege de ontwikkelingen rond het Warmtebedrijf Rotterdam. Een verkenning moet uitwijzen of de ontwikkeling van een warmtenet mogelijk is door een meer publiek warmtebedrijf.

In januari 2022 kreeg de gemeente de specifieke uitkering (SPUK) energiearmoede van het Rijk. Met dit geld betaalt de gemeente projecten om de energierekening van bewoners te verlagen. De uitvoering van verschillende projecten is gestart.

  • Sinds de herfst van 2022 kunnen huishoudens met een laag inkomen een energieklusser aanvragen. Deze energieklusser geeft advies en brengt direct kleine energiebesparende maatregelen in de woning aan.
  • Oprichting van het Duurzaam Witgoedfonds: Rotterdammers met een laag inkomen kunnen via een hulpverlener, energieklusser of budgetmaatje gratis een energiezuinig apparaat ontvangen.
  • Eind december 2022: een convenant is gesloten met woningcorporaties; de corporaties nemen extra maatregelen om de energierekening van hun huurders verlagen.
  • Energiebank Rotterdam deed collectieve energiecoaching bij bewonersgroepen.
  • OpZoomer hield in het najaar van 2022 een proef waarbij in 5 straten in Feijenoord buurtbewoners in gesprek gingen over energiebesparing. Ze werken hierbij samen met de Energiebank Rotterdam.

In 2022 werkte de gemeente aan een regionale arbeidsmarkt agenda (RAA). De energietransitie, circulaire economie en digitalisering zijn de belangrijkste opgaven. De RAA biedt hierbij een kapstok voor alle acties. Rapporten van TNO dienden als basis voor de RAA. Uit de rapporten bleek dat de werkgelegenheid bij de aanleg van het warmtenet groot en divers is. In een aantal wijken waar nu werkzaamheden lopen voor de aanleg van een warmtenet, startten projecten om mensen uit de wijk op te leiden. In het Energiehuis in Heindijk startte bijvoorbeeld de opleiding voor plaatsing van de warmte-afleversets. Verder is een Kansen voor West 3 subsidie toegekend om in verschillende wijken Leer Praktijk Centra op te zetten. Hierbij ligt de nadruk op technische beroepen in de verduurzaming.

In 2022 enthousiasmeerde de interactieve theatervoorstelling Huis van Sarah bedrijven, werkzoekenden en leerlingen om aan de slag te gaan of een opleiding te kiezen in de verduurzaming.

 

Duurzame en schone haven en industrie

In 2022 verbruikten de chemische industrie en de aardolie-industrie al 10 tot 20% minder aardgas. Dit is een gevolg van de ontwikkelingen op de internationale energiemarkt. Daar staat een hoger gebruik van kolen tegenover. De gemeente heeft de walstroominstallatie in Rozenburg in gebruik genomen. Andere successen zijn de samenwerking met veel kleine innovatieve bedrijven in en om de haven, de succesvolle World Hydrogen Summit (topconferentie over waterstof) in Rotterdam en de investeringsbeslissingen voor twee grote electrolyzers op de Tweede Maasvlakte. Electrolyzers zetten elektrische energie om in waterstof.