Wat willen we bereiken?

In de periode 2019 tot en met 2025 vindt een versnelling plaats op vijf thema’s, waarvoor een integrale aanpak wordt nagestreefd om tot het grootste maatschappelijk effect te komen. De te behalen doelen van deze thema’s zijn in de regiodeal als volgt vastgesteld:

• School: het aanpakken van onderwijsachterstanden, het vergroten van de ontwikkelkansen van kinderen en het toerusten van jongeren voor de arbeidsmarkt met name richting Techniek en Zorg. Hiertoe wordt onder meer de verlengde schooltijd in Rotterdam Zuid uitgebreid naar andere wijken buiten de Children’s Zone en investeren we in onderwijshuisvesting van het voortgezet onderwijs.         
• Werk: het vergroten van de arbeidsparticipatie van bewoners van Rotterdam Zuid, waardoor het aantal mensen dat structureel afhankelijk is van de bijstand wordt verminderd.
• Wonen: ingrepen in de verouderde woningvoorraad van Rotterdam Zuid moeten ervoor zorgen dat gemengde woonmilieus gerealiseerd worden, zodat woonruimte beschikbaar komt voor sociale stijgers uit Zuid. Bij dit alles is verduurzaming een belangrijk uitgangspunt.
• Veiligheid: het effectiever signaleren, voorkomen en aanpakken van ondermijnende activiteiten.
• Cultuur: het verhogen van het voorzieningenniveau en het gebruik ervan, ter bevordering van de cultuurparticipatie, de aantrekkelijkheid van de leefomgeving en van de economische activiteit in Rotterdam Zuid.

 
De te behalen resultaten zijn als volgt gedefinieerd:

• School: de huidige achterstand in onderwijsresultaten (Primair Onderwijs (PO)/Voortgezet Onderwijs (VO) op Zuid ten opzichte van het gemiddelde van de G4 is in 2022 relatief kleiner geworden. Verschil in cito-eindtoets groep 8 t.o.v. G4 wordt verder ingelopen tot de helft van het verschil in 2011, dus 531,9 in 2022 (2015/16: 530,8). Omdat deze toets steeds minder representatief is, zal worden overgegaan op een nieuwe indicator zodra die beschikbaar is.
• Werk: een absolute daling van het aantal mensen in de bijstand op Zuid (c.q. van 15.200, stand maart 2018 naar 11.200 (streefwaarde eind 2031) en een trendbreuk in de bijstandsontwikkeling op Zuid: van disproportioneel (40% van de totale Rotterdamse bijstandspopulatie woont op Zuid, terwijl 31% van het aantal inwoners van Rotterdam op Zuid woont) naar evenredig (31%) in 2031 (tussen waarde 37,4% eind 2022).
• Wonen: ingrepen in de verouderde woningvoorraad die vooral bestaat uit kleine woningen moeten ervoor zorgen dat gemengde woonmilieus gerealiseerd worden, zodat woonruimte beschikbaar komt voor sociale stijgers uit Zuid en nieuwe bewoners met midden- en hoge inkomens. Bij dit alles is verduurzaming een belangrijk uitgangspunt.
• Veiligheid: de veiligheid in Rotterdam Zuid is in 2022 verbeterd door het versterken van een integrale aanpak van de problematiek. Belangrijke elementen daarin zijn het creëren van nieuwe/uitbreiden van bestaande (bestuurlijke) mogelijkheden, innovatie van de aanpak in de vorm van concrete pilots en het adresseren/wegnemen van knelpunten die daarbij naar voren komen.
• Cultuur: verhoging van de cultuurparticipatie en verbetering van het aanbod van culturele voorzieningen op Rotterdam Zuid, o.a. door het toewerken naar een nieuw beeldbepalend cultuur(wetenschappelijk) instituut.

Onder de verschillende beleidsprogramma’s in deze jaarrekening is de realisatie van de verschillende indicatoren opgenomen. Hierin zijn de indicatoren terug te vinden die ook betrekking hebben op het Nationaal Programma Rotterdam Zuid, met uitzondering van het thema Veiligheid. In de tabel hieronder zijn deze indicatoren overzichtelijk opgenomen.

 

Toelichting Cultuur effectindicatoren
Monitoring cultuurparticipatie is niet mogelijk geweest in 2020-2022 in verband met Coronalockdown en herstel/herstart sector. Effectmeting zal plaatsvinden in 2023.

 

Toelichting School effectindicatoren
Bij de jaarstukken 2021 was aangegeven dat we geleidelijk zouden gaan werken met een andere indicator, de referentieniveaus (fundamenteel en streefniveau) taal, lezen en rekenen. De referentieniveaus van taal, lezen en rekenen geven een beeld van het percentage leerlingen dat het streefniveau behaalt. De referentieniveaus worden bepaald aan de hand van de eindtoetsen, afhankelijk van de weging van de school.

In schooljaar 2019-2020 is geen eindtoets afgenomen en in schooljaar 2020-2021 hebben de uitslagen geen officiële status. In het schooljaar 2021-2022 zijn weer eindtoetsen afgenomen bij leerlingen van groep 8. Door de impact van corona en de verschillen in status van de eindtoetsen van afgelopen jaren is het moeilijk met elkaar te vergelijken en te duiden. Daarnaast is nog steeds de impact van corona terug te zien in de cijfers.

Verder wordt op verzoek van het onderwijsveld gewerkt aan betere vergelijkbaarheid op de referentieniveaus tussen de scholen binnen NPRZ en vergelijkbare scholen in overig Rotterdam, de G4 en Nederland. Dit gebeurt vanaf schooljaar 2021-2022 op basis van de schoolweging. De resultaten over 2022 zijn onlangs beschikbaar gekomen en worden nog geanalyseerd ten behoeve van de diverse monitoren voor NPRZ. Deze informatie over 2022 komt dus pas op een later moment in 2023 beschikbaar en zal dan ook worden gepubliceerd.

 

Wat hebben we gedaan in 2022?

In de onderstaande paragrafen wordt toegelicht wat er binnen de verschillende pijlers is gedaan in 2022. Overkoepelend geldt dat met de aanpak Wijk aan Zet  het afgelopen jaar is ingezet op aansluiten bij wat de wijk nodig heeft en Rotterdammers meer zeggenschap te geven over hun directe omgeving. 

Pijler school

Dagprogrammering
Om gelijke kansen te realiseren en de talenten van de kinderen beter te benutten werken wij in het Nationaal Programma Rotterdam-Zuid met de scholen en vele partners aan tien uur extra schooltijd, de Dagprogrammering. In deze uren bieden de scholen extra activiteiten aan op het gebied van taal, rekenen, sociaal-emotioneel leren, sport en gezondheid, kunst en cultuur, wetenschap en techniek, ICT en media, natuur en milieu, burgerschap en loopbaanoriëntatie.

Alle negenentwintig scholen voor primair onderwijs (po) in de Children’s Zone (CZ) bieden Dagprogrammering aan en zes scholen buiten deze CZ wijken. Hiermee komt het totaal aantal basisscholen dat op Zuid Dagprogrammering aanbiedt op vijfendertig. Daarnaast bieden ook acht scholen voor voortgezet onderwijs (vo) op Rotterdam-Zuid Dagprogrammering aan. Zij doen dit in de vorm van zes extra uren per week voor 33% van de leerlingen. In 2022 nemen de acht vo scholen met hun Dagprogrammering nog deel aan de pilotfase. Deze tweejarige pilot Dagprogrammering vo loopt eind schooljaar 2022-2023 af en in het nieuwe uitvoeringsplan NPRZ is met de huidige acht vo scholen afgesproken dat ze in vijf jaar groeien van 33% naar 50% deelname van de leerlingen aan Dagprogrammeringsactiviteiten, mits eerst de 33% wordt gehaald.

Het aanbieden van de extra uren via Dagprogrammering is na de coronasluitingen van de afgelopen jaren in 2022 weer opgepakt. In het po zijn 8.402 po leerlingen bereikt met Dagprogrammerings-activiteiten en in het vo 1.247 leerlingen.

In 2022 is de eerste tranche van de Schouw Dagprogrammering afgerond zodat we meer inzicht krijgen in de relatie tussen de doelen, de inzet en de opbrengsten van Dagprogrammering. Hiervoor zijn op zes scholen met verschillende betrokkenen binnen de Dagprogrammering gesprekken gevoerd. Naar aanleiding van de conclusies uit de Schouw:

• Organiseren we vervolgschouwen in het po en vo om een nog breder beeld te schetsen van de Dagprogrammering.
• Organiseren we een brede gespreksronde over flexibiliteit binnen de kaders van Dagprogrammering.
• Versterken we de kwaliteit van de (vak)leerkrachten.
• Verhogen we de uurprijs per leerling van 3,73 naar 5 euro per leerling.

Op 8 maart jongstleden is de commissie WIOSSAN geïnformeerd over de uitkomsten van het onderzoek Dagprogrammering Rotterdam in 2022 met de uitkomsten van de Schouw. (Link naar de brief)

Huisvesting
In 2018 is het convenant ‘Herontwerp voortgezet onderwijs Rotterdam Zuid’ afgesloten tussen de drie grote schoolbesturen BOOR, LMC-VO, CVO en de gemeente Rotterdam.  In dit kader zijn afspraken gemaakt dat het onderwijs op Zuid over enkele jaren gevarieerder en beter is afgestemd op de behoefte van leerlingen en hun ouders. En dat leerlingen beter kunnen doorstromen naar verschillende onderwijsniveaus bij hen in de buurt. Er komt hiermee meer plek voor meer leerlingen en huisvesting van scholen wordt verbeterd.  Met deze plannen moet het onderwijsaanbod op Zuid breder, veelzijdiger en toekomstbestendig worden komen er verder drie clusters van onderwijs:

• Stadionpark, rond de Kuip, de sportcampus en het nieuwe stadion
• Hart van Zuid, rond Ahoy en het Motorstraatgebied
• Kop van Zuid/Katendrecht

In Stadionpark en op de Kop van Zuid worden 3 nieuwe scholen gebouwd, waarvan de opening voorzien is in 2024. Voorbereidingsprocedures hiervoor zijn gaande.

In de afgelopen jaren is een deel van de bouwplannen al gerealiseerd.  Begin 2022 is het Zuider Gymnasium verhuist naar haar nieuwe schoolgebouw, het Poortgebouw van het voormalig Zuiderziekenhuis.

Verder hebben de gemeente Rotterdam, de Hogeschool Rotterdam en stichting BOOR op 3 februari 2022 een samenwerkingsovereenkomst afgesloten om de Onderwijslocatie Laan op Zuid te ontwikkelen tot één nieuwe onderwijslocatie. Hierin worden het instituut voor Communicatie, Media en Informatietechnologie (CMI) van de Hogeschool Rotterdam en de nieuwe Hugo de Groot (vo) van BOOR gehuisvest. Het CMI gaat zich vestigen met circa 3.000 studenten en Hugo de Groot met circa 800 havo- en vwo-leerlingen. Het nieuwe schoolgebouw de Onderwijslocatie Laan op Zuid is naar verwachting in 2026 klaar.

De verwachte oplevering voor scholen in het Stadionpark is in 2025.

Aanpak Beste Leraren
De huidige Rotterdamse aanpak ‘Beste leraren’ richt zich op het tegengaan van het lerarentekort en het professionaliseren en binden van onderwijzend personeel. Het lerarentekort op Zuid in het primair onderwijs (po) is in 2022 (peildatum 1 oktober 2022) 194 fte (14,9%).

In schooljaar 2019-2020 is gestart met extra investeren vanuit de NPRZ-regiodealmiddelen op de 30 scholen voor primair en speciaal onderwijs in de Children’s Zone en de scholen voor speciaal gespecialiseerd onderwijs. De scholen hebben subsidie ontvangen voor initiatieven ten behoeve van het verminderen werkdruk, het ontzorgen van schoolteams, het binden en begeleiden van starters en stagiaires, en het anders organiseren van het onderwijs. In de NPRZ-voortgangsrapportage 2022 die later dit jaar wordt opgeleverd, treft u uitgebreidere informatie aan over 2022.
 

Pijler Werk

Door de corona-crisis nam het aantal mensen aanspraak moest maken op de bijstand snel toe. De meesten van hen hebben inmiddels hun weg terug naar werk gevonden. De bijstandspopulatie op Zuid is in de loop van 2022 weer onder het niveau van voor de pandemie gezakt. De grote krapte op de arbeidsmarkt draagt eraan bij dat het merendeel van de mensen die kan werken, dat ook doet. De uitstroom naar werk is door de krapte vaker duurzaam. Werkgevers willen hun nieuwe medewerkers graag aan hen binden, waardoor mensen minder vaak terugvallen in de uitkering.

In 2022 maakte de uitstroom naar werk van mensen vanuit de bijstand in het NPRZ-gebied 42,1% uit van het Rotterdamse totaal.  Dat is circa 2% meer dan op basis van de omvang van het bijstandsbestand op Zuid (40,36% eind 2021, 40,31% eind 2022) verwacht mag worden. 
Juist op Zuid blijft de groep mensen in de bijstand die niet op een eenvoudige manier kan uitstromen naar regulier werk echter groot. Deze groep is al langere tijd van een uitkering afhankelijk en ervaart vaak problemen in hun leefsituatie (op het gebied van gezondheid, wonen, schulden, taal, opvoeden) die het lastig maken om werk te zoeken, te vinden en te behouden. Daarom is in 2019, met behulp van een financiële impuls uit de Regiodeal, het programma Samen voor Zuid ingericht. Om de belemmeringen om te kunnen werken zoveel mogelijk weg te nemen of beheersbaar te maken, is de caseload van de medewerkers van de gemeente aanzienlijk verlaagd. Zo kunnen de consulent en de werkzoekende samen, met het perspectief op werk, gerichte aandacht besteden aan de aanpak van de belemmeringen. Dat vergt tijd, ruimte en vertrouwen. Vooral om de eerste stappen in de ontwikkeling naar werk te kunnen zetten is het dan belangrijk om ín de wijk leerwerktrajecten te kunnen volgen. Daarom zijn het afgelopen jaar in samenwerking met sociaal ondernemers, betrokken werkgevers en een woningcorporatie diverse Leerpraktijkcentra geopend (bijvoorbeeld in Carnisse en in IJsselmonde). 

Met de diverse Rotterdamse Leerwerkakkoorden (LWA) die in 2019 en 2020 gesloten zijn, wilden gemeente, bedrijfsleven en onderwijsveld de dynamiek op de arbeidsmarkt vergroten, door de aansluiting van school naar werk, van werk naar werk en vanuit een uitkeringssituatie naar werk te verbeteren. Deze werkwijze is in de pijler Werk van NPRZ vervlochten. In NPRZ-verband wordt daarbij de focus vooral gelegd op sectoren die een duurzaam perspectief op werk bieden: techniek/bouw, haven/logistiek en zorg. In 2022 is aan de hand van het coalitie-akkoord ‘Eén Stad’ en de aanbevelingen uit de mid-termreview NPRZ gestart met een herijking van de samenwerking. Het vergroten van de weerbaarheid van de beroepsbevolking van Zuid bij crises, de economische structuurversterking van Zuid en het aanpakken van personeelstekorten in sectoren die cruciaal zijn voor het Rotterdamse verdienvermogen nu en in de toekomst staan daarbij voorop.
Het onderzoeks- en professionaliseringsprogramma KNAP’RZ, dat de gemeente Rotterdam, flankerend aan het programma Samen voor Zuid samen met de Erasmus Universiteit, de Hogeschool Rotterdam en SEOR heeft opgezet is in 2022 gecontinueerd. Medio 2023 wordt de eindevaluatie afgerond.
 

Pijler Wonen

De middelen in de pijler dragen bij aan de fysieke doelstellingen van het NPRZ-programma. De projecten zijn concreet opgezet om invulling te geven aan de gemeentelijke opgave binnen het NPRZ of dienen ter ondersteuning en facilitering van de opgave van derden (zoals woningcorporaties).

Basisaanpak Particuliere voorraad - Steigers op Zuid: 
In 2018 heeft het college het Uitvoeringsplan Steigers op Zuid 2.0 vastgesteld waarmee de aanpak voor de volgende 3.000 woningen is gegarandeerd. Eigenaren van woningen in de wijken op Zuid worden gestimuleerd onderhoudsachterstanden weg te werken en worden verleid om door middel van ‘slim onderhoud’ de eerste verduurzamingsstappen te zetten en ook een duurzaam meerjaren onderhoudsplan (groen MJOP) op te stellen. Door de jaarlijkse aanwijzingen binnen Steigers op Zuid 2 kan worden ingespeeld op lopende programma’s of wensen uit de wijk. De realisatie van het programma ligt op de helft van de doelstelling. De eerste drie rondes zijn gestart, het aanbestedingstraject voor het aantrekken van adviesbureaus voor de uitvoering van de 4e ronde is eind 2022 afgerond. 

De negatieve effecten van crises zijn nog steeds duidelijk merkbaar in projecten. Eigenaren hebben meer tijd nodig om de financiering voor onderhoud en verbeteringen rond te krijgen en krapte bij bouwbedrijven, hoge kosten van bouwmaterialen en arbeid en druk bij beheerkantoren gelden nog steeds. 

Met de vaststelling van de laatste ronde zijn binnen Steigers op Zuid 3.598 woningen aangewezen. Binnen de gestarte rondes heeft inmiddels ongeveer de helft van de eigenaren (1.510) het gratis groene MJOP ontvangen die door ruim 800 eigenaren is vastgesteld. Er is subsidie en gunstige lening producten beschikbaar voor aangewezen adressen. Tot nu toe hebben 826 eigenaren gebruik gemaakt van de subsidiemogelijkheid.

Toekomstperspectieven
Mede naar aanleiding van de herdefiniëring van het project Fazantstraat is in 2021 gestart met de formulering van een Toekomstperspectief Carnisse. Het proces is in nauwe samenspraak met bewoners uit de wijk doorlopen. Op 29 november 2022 heeft het college van B&W het “Ruimtelijk Toekomstperspectief Carnisse 2023” goedgekeurd. In een Raadsbrief is de Raad in december geïnformeerd over het Ruimtelijk Toekomstperspectief Carnisse.
Voor de Tarwewijk is in 2022 door de gemeente gestart met het opstellen van een toekomstperspectief Tarwewijk met opgavenkaart (handelingsperspectief) om de ambities voor de wijk in beeld te brengen. Daarnaast is in 2022 een participatieadviseur ingehuurd voor de participatie met bewoners en andere stakeholders. Het voornemen is om het toekomstperspectief Tarwewijk in 2023 bestuurlijk te laten vaststellen.

Grondige aanpak particuliere voorraad: sloop- nieuwbouw 
In 2022 zijn een aantal herstructureringsprojecten vanuit de regiodeal in uitvoering nadat een participatietraject heeft plaatsgevonden (onder andere de projecten Groningerstraat, Carnisse Poort). 

Voor project Fazantstraat fase 2 heeft de gemeenteraad in december 2020 het voorstel afgewezen voor de combinatieaanpak waarbij een deel van de voorraad werd samengevoegd, een deel van de voorraad werd gesloopt om plaats te maken voor andersoortige woningen en de buitenruimte werd vergroend en autovrij gemaakt. De raad wees de combinatieaanpak af omdat sloop ongewenst was voor een deel van de bestaande bewoners van de Fazantstraat.  

De raad besloot wel de Wet voorkeursrecht gemeenten (Wvg) voor het gebied te vestigen en opdracht te geven om in samenspraak met de bewoners een nieuw plan te maken voor het samenvoegen van woningen, portiekaanpak, woningverbetering en aanpak van de omliggende buitenruimte. Naar verwachting zal medio 2023 een projectplan worden vastgesteld waarna met de daadwerkelijke aanpak kan worden gestart.

Voor de projecten Texelsestraat, Robbenoordplein en Pleinweg-Goereesestraat heeft het college van BenW in 2022 een startbesluit genomen dan wel neemt deze in 2023. De start van de fysieke projectwerkzaamheden wordt verwacht in 2023 en 2024.

Voor de Kop van Carnisse zijn in 2022 een visiedocument voor de toekomst (tot ca. 2030) en nota's van uitgangspunten opgesteld. Na uitwerking van het visiedocument in een stedenbouwkundig en buitenruimteplan starten de fysieke werkzaamheden in 2023.

Grondige aanpak particuliere voorraad: transformatie bestaande voorraad (programma samenvoegen en vergroten)
Er zijn meerdere woonblokken in de focuswijken geselecteerd waar het de ambitie is om zoveel mogelijk woningen samen te (laten) voegen.  Het gaat dan onder meer om de woningen rondom Carnisse Poort, de Boulevard Zuid, in projectgebied Oud Carnisse en in het project Utrechtsestraat. Op deze locaties worden woningeigenaren benaderd door een gemeentelijke samenvoegadviseur die hen informeert en adviseert over de (subsidie)mogelijkheden.  De Subsidieregeling Samenvoegen en Vergroten is in 2022 door het college verlengd met vier jaar. 

In project Swiego (Van Swietenlaan/Goereesestraat) worden de woningen door de gemeente Rotterdam vrij op de markt aangekocht, waarna de woningen met een samenvoeg-/vergrootverplichting of als samengevoegde kluswoning of als opgeknapte woning worden verkocht aan particulieren met zelfbewoningsplicht. In 2022 zijn 56 woningen aangekocht en heeft de aanbesteding voor samenvoegen/vergroten en verduurzaming van 24 woningen plaatsgevonden. In 2023 vindt de realisatie van de aanbesteding en de verkoop van de gerealiseerde samengevoegde kluswoningen plaats.

In 2020 is de uitvoeringsovereenkomst met Stichting Wijkverbetering Rotterdam Zuid ondertekend, waarna de stichting in twee pakketten totaal 32 woningen van de gemeente overgenomen om deze vervolgens grondig te verbeteren en in het middensegment te verhuren. Begin 2023 wordt door de stichting en de gemeente Rotterdam de aanpak geëvalueerd en naar verwachting aangepast, waarbij de verduurzaming van de woningen als prestatie-element zal worden toegevoegd. 

In de Zegenstraat (Oud-Charlois) zijn na aankoop van de panden in 2020, de voormalige huurders in 2021 geherhuisvest en is de fundering van deze panden hersteld. De woningen zijn verkocht aan een ontwikkelaar met de verplichting tot samenvoegen en te verkopen aan nieuwe eigenaren-bewoners. De eerste woningen zijn medio 2022 door de nieuwe bewoners in gebruik genomen. 

Vanwege de gestegen vastgoedprijzen en bouwkosten is het aannemelijk geworden dat de doelstelling van 1.400 woningen in de grondige aanpak t/m 2030 niet behaald zal worden.  In 2022 is met het rijk afgesproken dat de target voor de grondige aanpak van de particuliere voorraad neerwaarts is bijgesteld naar 700 tot 900 aan te pakken woningen t/m 2030, waarbij de ambitie hoger moet liggen. Een aantal van 700 woningen is de absolute ondergrens. Nader overleg is gewenst over de eisen voor de verduurzaming van de woningen, gezien de vve problematiek waarbij de zeggenschap niet exclusief bij de gemeente ligt en de verplichting wel. 

Verbetering woonmilieus en buitenruimte
Voor verbetering van de buitenruimte zijn in 2022 diverse projecten gestart met de uitvoering, zoals de herinrichting van de stenige Nijverheidsstraat en vergroening van de Schilperoortstraat, de Charloisse Kerksingel en het Zuidhoekpark. Op verzoek van bewoners staat er nu een pannakooi op de Immobilialaan, is er een parcours op de Grote Lindtstraat en is er onderzoek gedaan naar verkeersveiligheid in Oud-Charlois. 

Op de Boulevard Zuid zet de Alliantie Hand in Hand zich in de periode 2019-2029 in voor een sterke lokale economie en een aantrekkelijke woonomgeving op de Beijerlandselaan en Groene Hilledijk. In de Alliantie Hand in Hand werken de gemeente Rotterdam, het NPRZ, ondernemers, vastgoedeigenaren, veiligheidspartners en andere belangrijke partijen in het gebied samen. Het programma NPRZ Wonen levert een belangrijke bijdrage aan de fysieke pijler van het programma Hand in Hand (zowel buitenruimte, gebiedsontwikkeling en vastgoedaanpak).

Fase 1 en 2 van het puien- en gevelherstel op de Beijerlandselaan & Groene Hilledijk zijn afgerond, Fase 3 is momenteel in volle uitvoering. Op de winkelboulevard zijn door de gemeente totaal ca. 65 winkelpanden aangekocht ten behoeve van samenvoegen, transformatie en vernieuwbouw. 
De inzet op ondermijning werpt zijn vruchten af. Volgens de actualisatie van de ‘UrbanMonitor’ is er een algehele verbetering te zien op de Boulevard Zuid. Bezoekers zijn positief over de invulling van de branchering. De samenwerking met BIZ-eigenaren wordt versterkt door middel van de brancheringscommissie voor de invulling van de winkelruimtes. De aanpak van de Roseknoop geeft momenteel overlast voor de ondernemers en vanuit het programma is hierover nauw contact met de ondernemers. 

Ook in Charlois zet de gemeente in op verbetering van het winkelgebied aan de Katendrechtse Lagedijk en Wolphaertsbocht (KatWol). In 2022 zijn er in dit gebied 19 panden na intensieve begeleiding vanuit het project fysiek opgeknapt, waarvan 13 zijn getransformeerd van een slecht draaiende-/uitziende winkel tot een woning. Voor 2023 wordt gestreefd naar het opknappen van nog minimaal 10 panden, nu vooral in Carnisse. Via de in 2022 gestarte subsidieregeling voor complexe winkelpanden zijn 6 panden verbeterd in 2022 en staat de aanpak van 11 panden gepland in 2023.

Regionale spreiding
In 2021 heeft de gemeente Rotterdam een bijdrage van € 1 mln verleend als cofinanciering voor de door Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland vastgestelde subsidieregeling “Spreiding sociale woningbouw regio Rotterdam” (totaal subsidiebudget € 5 mln). Met deze substantiële bijdrage vanuit de Rotterdamse NPRZ-middelen wordt meebetaald aan een positieve financiële prikkel (€7.500,- per extra door een woningcorporatie gestarte sociale woning in een Rotterdamse randgemeente) voor de betere spreiding van de sociale woningvoorraad over de Rotterdamse regio.
In totaal is er voor 666 woningen subsidiebudget beschikbaar en t/m 2022 is er voor 628 woningen subsidie aangevraagd door 7 randgemeenten in 12 projecten. Daarmee is ruim 94% van het subsidiebudget belegd.  Aanvragen kunnen door de randgemeenten worden ingediend tot 1 januari 2024.

 

Pijler Cultuur

In 2022 zijn de geformuleerde speerpunten (culturele programmering, talentontwikkeling en planvorming NCWI / Cultuur&Campus) doorontwikkeld en waar mogelijk duurzaam verankerd. Culturele programmering, ondersteuning van talenten en cultuurplekken op Zuid zijn zichtbaar en aantoonbaar toegenomen. Met deze intensivering is ook in 2022 bijgedragen aan een hogere cultuurparticipatie van Rotterdammers (op Zuid). 

Culturele programmering
In 2022 is de ingezette versterking van de culturele infrastructuur voor Rotterdam Zuid en aansluitende programmering voortgezet. Vanuit nieuwe ankerpunten op Zuid is intensiever en meer doelgroepgericht geprogrammeerd. 
•    Het Kunstenpand op Zuid (Theater Zuidplein en Bibliotheek Rotterdam) fungeert inmiddels als bestemming voor een heel divers publiek. Een plek voor ontmoeting en kruisbestuiving. Een plek voor Rotterdammers uit de directe omgeving maar ook daarbuiten, makers, jongeren, gezinnen, evenementen. Ondanks dat het gebied Zuidplein nog in ontwikkeling is, is de toestroom van bezoekers naar het theater en de bibliotheek groot. 
•    De jongerenhub in het Theater is in 2022 doorontwikkeld naar een tweewekelijks terugkerende Zuidplein Lounge met ruimte voor eigen programmering en talentenpodia. De lounge is een plek voor en door jongeren op Zuid. 
•    Ook in 2022 is zijn er weer nieuwe culturele locaties geopend op Zuid of zijn nog in ontwikkeling. De NPRZ RegioDeal is een impuls gebleken voor een beweging naar meer cultureel initiatief op Zuid. Zuid is steeds meer in trek als vestigingslocatie voor nieuwe makers, vernieuwend aanbod en met programmering in partnerschappen. 
•    In 2022 zijn de voorbereidingen getroffen voor het evenement op Zuid. Met een Open Call zijn initiatiefnemers gevraagd een plan in te dienen voor de Zomer op Zuid 2023. De voorbereiding, voorgesprekken, themabijeenkomsten hebben bijgedragen aan het versterken van het culturele netwerk op Zuid.  Gezamenlijk met circa 50 instellingen, initiatiefnemers en makers van Zuid wordt gewerkt aan het programma voor 2023 waarin talent en initiatief op Zuid zichtbaar wordt. 

Talentontwikkeling
Binnen de RegioDeal is gestart met de extra inzet om talent op Zuid te ontsluiten en mogelijkheden te bieden zich verder te ontwikkelen. Met bestaande en nieuwe instrumenten wordt gewerkt aan een duurzaam en sterke keten om talent de ruimte te geven. Van jong tot oud. De ingezette lijnen om talent te ontsluiten zijn in 2022 voortgezet:   
•    Het IMPACT-impulsprogramma heeft tijdens de pandemie in Podium Islemunda in IJsselmonde talent op de kaart gezet met veel nieuwe makers, coaches en partners. In twee jaar tijd zijn 23 makers begeleid, 200 workshops en coachingsessies georganiseerd, is er samengewerkt met 36 coproducenten en nieuw werk gepresenteerd op 17 podia.  In 2022 heeft IMPACT haar programma verbreed. Met ‘IMPACT-Community’ is de opgedane kennis binnen het programma en het netwerk toegankelijk gemaakt voor een breder segment creatief talent op Zuid. 
•    PitcherPerfect010 (een laagdrempelige regeling, waarbij het verhaal en de impact centraal staat) versterkt en faciliteert het grassrootsklimaat, biedt makers met een positieve beoordeling een subsidie en begeleidingstraject van IMPACT Rotterdam. In 2022 heeft PitcherPerfect wederom tweemaal plaatsgevonden op Zuid. Tweemaal 20 makers mochten pitchen voor hun project. Tweemaal 10 makers kregen vervolgens de kans en hulp om deze projecten te realiseren. Deze laagdrempelige regeling heeft ook in 2022 gezorgd voor een grotere toestroom van talent uit Zuid, nieuw en vernieuwend aanbod uit Zuid; meer aanbod dat aansluit bij de belangstelling van Rotterdammers op Zuid specifiek. 
•    Naast de ingezette lijnen zijn er in 2022 weer nieuwe initiatieven ontstaan vanuit Zuid. Zij bieden een alternatief platform voor ontwikkeling en inbedding van talent in een netwerk.  

Nieuw ankerpunt voor Rotterdam: Cultuur&Campus op Zuid
Met verschillende partijen (onderwijs en cultuur) binnen en buiten Rotterdam (waaronder het Rijk) is het idee van een nationaal cultureel wetenschappelijk instituut in Rotterdam verder uitgewerkt tot het concept Cultuur&Campus (in 2019 en 2021). Hoger onderwijs, meer cultuur en toerisme op zuid: dat zijn de doelen van Cultuur&Campus. Gemeente, Codarts, Hogeschool Rotterdam en Erasmus Universiteit Rotterdam hebben in juni 2020 een convenant gesloten. Cultuur&Campus wordt met deze partijen ontwikkeld als groeimodel. In 2021 en 2022 is gewerkt aan het masterplan voor de huisvesting van het hoger onderwijs en culturele invulling. De campus wordt een cultuurcampus doordat het culturele programma, als platform voor cultuuraanbieders en als ontmoetingsplek van studenten, bewoners, docenten, kunstenaars, toeristen en onderzoekers zal dienen. De culturele programmering ambieert op termijn zowel buurtbewoners als (inter)nationale bezoekers te trekken. Cultuur&Campus zal onderdeel zijn van een grotere gebiedsontwikkeling die Zuid een stevige impuls zal geven. 
In 2022 is gestart met het inrichten van een experimenteerhub/ living lab aan de Putselaan in Feijenoord. Daar krijgt de concrete samenwerking en het programma van Cultuur&Campus de komende jaren vorm. Buurtbewoners en de TU Delft zijn er als partners bij betrokken. Het inrichten van een gezamenlijke experimenteerhub is geselecteerd als Lighthouse project for the New European Bauhaus. Op grond daarvan is een Europese subsidie toegekend. 
 

Wat heeft het gekost in 2022?

In onderstaande tabel is op het niveau van de Regiodeal het totaal van realisatie en begroting opgenomen. In de laatste kolom wordt ook het gerealiseerde bedrag aan cofinanciering vanuit de gemeente gepresenteerd. Na deze tabel volgt per pijler meer inzicht.

Pijler school

1. Children's Zone
Alle dertig scholen voor primair onderwijs (po) in de Children’s Zone (CZ) bieden Dagprogrammering aan. Het aanbieden van de extra uren via Dagprogrammering is na de coronasluitingen van de afgelopen jaren in 2022 weer opgepakt. Om te voldoen aan de afgesproken cofinanciering over de jaren heen is op dit onderdeel in 2022 meer rijksgeld ingezet dan oorspronkelijk begroot.

2. Dagprogrammering buiten Children’s Zone
Buiten de Children’s Zone (CZ) bieden zes scholen Dagprogrammering aan. Het aanbieden van de extra uren via Dagprogrammering is na de coronasluitingen van de afgelopen jaren in 2022 weer opgepakt. De middelen zijn volledig conform begroting ingezet.

3. Herstructurering VO (Betreft DUK 2018)
Met betrekking tot de Herstructering VO is de verwachting dat de projecten hiervoor in 2023 en 2024 tot uitvoering worden gebracht.

4. Leraren
Door corona zijn er in 2021 minder activiteiten tot uitvoering gebracht waardoor subsidies lager zijn vastgesteld in 2022. Daarnaast zijn er voor het lopende schooljaar minder subsidies aangevraagd.

5. Cultuurcampus
Het vrijmaken van de locatie duurde veel langer dan gepland hierdoor konden de activiteiten op het gebied van placemaking en programmering  geen doorgang vinden. Ook COVID heeft lange tijd programmeringsmogelijkheden in de weg gestaan. In 2023 en 2024 zal een tijdelijke proeftuin voor Cultuur&Campus worden ingericht aan de Putselaan. Voor deze tijdelijke experimenteerruimte is een EU-subsidie (NEB) toegekend.

6. Dagprogrammering VO Scholen (Pilot)
Als pilot bieden acht scholen voor voortgezet onderwijs (vo) op Rotterdam-Zuid Dagprogrammering aan. De middelen zijn nagenoeg conform begroting ingezet.

 

Pijler werk

De gerealiseerde bestedingen bij de pijler Werk zijn vrijwel in overeenstemming met de begroting. Het bijstandsvolume in NPRZ-gebied is in 2022 gedaald van 13.973 naar 13.291. In absolute aantallen werd medio 2022 het niveau van voor de uitbraak van COVID-19 in maart 2020 weer bereikt. De daling zette in de tweede helft van 2022 door.

Er is sprake van aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt. Ondanks deze gunstige situatie is het voor werkzoekenden in de bijstand op Zuid door hun kwetsbare uitgangspositie (o.a. qua opleidingsniveau, taalbeheersing, sociaal netwerk, schulden, gezondheid) naar verhouding moeilijker om werk te vinden en te behouden. De corona-pandemie, de energie-crisis en oplopende inflatie hebben de kwetsbaarheid vergroot. Via het programma Samen voor Zuid is daarom extra inzet op de matching op werk gepleegd (punt 1 uit de tabel: inzet op de vraagkant) en zijn meer consulenten aangesteld (punten 2 en 3: aanpak versterking aanbodkant) om mensen in de bijstand op Zuid meer aandacht te kunnen geven, zodat problemen in hun leefsituatie kunnen worden aangepakt en de stap richting duurzaam werk met vertrouwen wordt gezet. Tijdens de pandemie konden scholings- en leer/werktrajecten, die ook een belangrijke plek innemen in de uitvoering van de diverse Leerwerkakkoorden (o.a. voor Zorg, Haven, Bouw en Techniek, zie punt 4 in de tabel) vrijwel niet worden ingezet. In 2022 is daarop een inhaalslag gemaakt. De kosten hiervan zijn echter niet gedeclareerd op de regio deal, aangezien op de andere thema’s meer kosten zijn gemaakt. In 2022 is het onderzoeks- en professionaliseringsprogramma KNAP’RZ, dat de gemeente uitvoert samen met de EUR en de Hogeschool Rotterdam gecontinueerd  (punt 5 uit de tabel). Het eindrapport is medio 2023 voorzien.

 

Pijler wonen

De regiodeal-middelen worden gebruikt als dekking voor projecten in de focuswijken, tuinsteden en tuindorpen in Rotterdam Zuid, die bijdragen aan de fysieke doelstellingen van het NRPZ. De projecten zijn concreet opgezet om invulling te geven aan de gemeentelijke opgave binnen het NPRZ of dienen ter ondersteuning en facilitering van de opgave van derden (zoals woningcorporaties).

In bovenstaande tabel worden de middelen verantwoord die worden ingezet voor de drie thema’s die zijn opgenomen in de regiodeal Rotterdam Zuid voor de pijler Wonen. De opgenomen verplichtingen en bestedingen hebben betrekking op de rijksmiddelen uit de regiodeal en op de gemeentelijke cofinanciering. De term verplichting zoals die in bovenstaande tabel is gebruikt, betreft de binnen de projecten aangegane verplichtingen met derden, zoals die in de concernadministratie zijn opgenomen (financieel administratief verplicht, conform definitie SISA). Deze term heeft hier dus geen betrekking op de intern aangegane verplichtingen die via formeel afgegeven verleningsbesluiten zijn verplicht.

Voor thema 1 (Grondige aanpak particuliere voorraad: sloop/nieuwbouw en samenvoegen) wordt een groot deel van de regiodeal middelen voor de pijler Wonen van het NPRZ ingezet ten behoeve van de grondige aanpak van de bestaande particuliere woningvoorraad. Hiertoe wordt een groot aantal projecten uitgevoerd van sloop/nieuwbouw, transformatie en samenvoegen van woningen. In 2022 is niets financieel administratief verplicht. Wel zijn er binnen dit thema voor € 0,86 mln aan formele verleningsbesluiten afgegeven (juridisch verplicht) voor vier ontwikkellocaties in Carnisse (Robbenoordplein, Goereesestraat, Texelsestraat en Amelandseplein). In 2022 is € 2,1 mln aan bestedingen gerealiseerd ten behoeve van de grondexploitaties Groningerstraat en Carnisse Poort.

De sloop/nieuwbouw projecten worden grotendeels binnen grondexploitaties uitgevoerd, en deze hebben meestal een looptijd van 10 jaar. Binnen transformatie- en samenvoeg-projecten is een belangrijk onderdeel het aankopen van (aangrenzende) woningen hetgeen en langjarige inspanning vergt. Om deze reden heeft de gemeente Rotterdam richting het Rijk aangeven dat de looptijd van de specifieke uitkering regiodeal NPRZ (nu 2019 t/m 2025) voor de pijler Wonen een te korte periode is om de afgesproken prestatiedoelen te kunnen realiseren en verlengd zou moeten worden tot 15 jaar. Daarom is op aangeven van Rotterdam in de rijks beschikking voor de specifieke uitkering regiodeal NPRZ (van 10 december 2019) de mogelijkheid opgenomen om de looptijd voor de pijler Wonen te verlengen (art 3.3). In de stuurgroep Rijk-Regio van 28 oktober 2021 is met het Rijk de principeafspraak gemaakt om de looptijd voor de pijler wonen na 2025 te verlengen, waarbij in 2024 de concrete looptijd-verlenging zal worden bepaald en vastgelegd.

Voor thema 2 (woonmilieus: buitenruimte en winkelstraten) is in 2022 niets financieel administratief verplicht. Wel zijn er binnen dit thema voor € 1,87 mln aan formele verleningsbesluiten afgegeven (juridisch verplicht) voor de projecten Transformatie winkelstraten Boulevard Zuid en de buitenruimteprojecten Nijverheidsstraat, IP Oud Carnisse, IP Carnisselaan en Carnisse Goereesestraat. In 2022 is € 1,4 mln aan bestedingen gerealiseerd ten behoeve van het project Beijerlandselaan / Groene Hilledijk, het luifelplan en de buitenruimte van Goereesestraat.

Dat er voor de Grondige aanpak particuliere voorraad (thema 1) en Woonmilieus onderdeel winkelstraten (thema 2) in 2022 minder middelen zijn besteed dan oorspronkelijk was begroot wordt vooral veroorzaakt door prijsstijgingen van koopwoningen in het NPRZ-gebied. Daardoor werden er in 2022 minder verwervingen uitgevoerd ten opzichte van de oorspronkelijke raming. Daarom is in de loop van 2022 de begroting fors neerwaarts bijgesteld voor de thema’s 1 en 2. Omdat uiteindelijk in 2022 toch iets meer verwervingen zijn gerealiseerd is sprake van enige overbesteding ten opzichte van de bijgestelde begroting.

Voor thema 3 (regionale spreiding) is in 2021 een bijdrage van € 1 mln formeel verleend als cofinanciering door de Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland vastgestelde subsidieregeling “Spreiding sociale woningbouw regio Rotterdam” (totaal subsidiebudget € 5 mln). Met deze substantiële bijdrage vanuit de Rotterdamse NPRZ-middelen wordt meebetaald aan een positieve financiële prikkel (€ 7.500,- per extra door een woningcorporatie gestarte sociale woning in een Rotterdamse randgemeente) voor de betere spreiding van de sociale woningvoorraad over de Rotterdamse regio. Tegelijkertijd met het afgeven van het formele commitment is een voorschot (50%) aan de provincie betaald.                                                                                      
Eind 2022 is er voor 628 woningen subsidie aangevraagd door 7 randgemeenten in 12 projecten. Daarmee is ruim 94% van het subsidiebudget belegd. Aanvragen kunnen door de randgemeenten worden ingediend bij de provincie tot 1 januari 2024. Na provinciale vaststelling van de subsidies ontvangt de gemeente Rotterdam in 2024 een eindverantwoording van de regeling en zal het verschuldigde restbedrag van de bijdrage door Rotterdam worden betaald aan de provincie. 

 

 

 

Pijler cultuur

1. Culturele programmering
Het betreft hier subsidiering van culturele programmering Theater Zuidplein ter ondersteuning van de ontwikkeling van het kunstenpand. Er is een onderbesteding in 2022 in verband met het wegvallen van programmering door COVID-19 in 2020 en 2021. Programmeringsbudgetten zijn in deze jaren doorgeschoven naar respectievelijk 2022 en 2023. Hierdoor is in 2022 minder gerealiseerd dan aanvankelijk begroot. De resterende rijksbijdrage voor culturele programmering wordt in 2023 besteed.  De gemeentelijke cofinancieringsbijdrage van de RegioDeal 2018 (periode 2019-2025) zal grotendeels plaatsvinden in 2023 met de programmering van het Evenement op Zuid. Deze cofinanciering zal zichtbaar zijn in de jaarrekening van 2023.

2. Talentontwikkeling
In 2022 is opgenomen de subsidiering van diverse talentenprogramma’s en platforms, waaronder IMPACT-DIY. Het resterende deel van de rijksbijdrage wordt besteed in 2023.
De gemeentelijke cofinancieringsbijdrage is geleverd middels PitcherPerfect010.

3. Planvorming NCWI en onderzoek
In 2022 is de ontwikkeling van Cultuur&Campus voortgezet. In dit jaar is geen rijksbijdrage ingezet.