Jaarstukken 2021

Met nieuwe energie bouwen aan de stad van morgen

Inkomensregelingen - Inkomen Pagina 94

Inkomensregelingen - Inkomen

Beleidskaders, -monitors en wetgeving

Elke Rotterdammer die daar recht op heeft ontvangt tijdig een (juiste) bijstandsuitkering.

Elke werkzoekende kan rekenen op passende en betrouwbare dienstverlening.

Inkomenszekerheid

Inkomenszekerheid is de basis voor participatie of werk. Door de coronacrisis zagen we een stijging in de bijstandsontwikkeling. Inmiddels is het aantal aanvragen per week gestabiliseerd en is de daling in het uitkeringenbestand weer ingezet. Het aantal mensen dat een beroep doet op de Participatiewet is in 2021 ten opzichte van 2020 gedaald. Dit geldt ook voor het aantal jongeren.

Op dit moment loopt het experiment ‘Redesign kop van het proces’, waarin de versnelde afhandelingsprocedure van uitkeringsaanvragen is geïntegreerd. In het experiment wordt volgens de nieuwe manier gewerkt. Dit houdt in dat er snel inkomenszekerheid wordt geboden, de Rotterdammer centraal staat door dienstverlening op maat en er gezorgd wordt voor duurzame uitstroom en/of een doorlopende ontwikkellijn. Een belangrijk onderdeel van dit experiment is dat er meer contact is met de Rotterdammer. Bij ieder belangrijk besluit of bij vragen wordt direct telefonisch contact gelegd. In het tweede half jaar van 2021 is het werkgebied van het experiment gestaag uitgebreid. Inmiddels zijn we in 2 postcodegebieden werkzaam: waarbij van begin tot het einde persoonlijk contact is. De planning is om in 2e kwartaal van 2022 de werkwijze volledig te implementeren. Om dit mogelijk te maken, worden momenteel voorbereidingen getroffen.

Daarnaast is er meer sprake van maatwerk en wordt er meer samengewerkt tussen de onderdelen van de gemeente Rotterdam. De pilot ‘Huishoudboekje’ is op 31 december 2021 afgerond. De pilot had als ambitie om door middel van een buffer inkomenszekerheid te bieden aan de Rotterdammers met (wisselende) inkomsten uit parttime werk of die twijfelen over het aanvaarden van parttime werk of urenuitbreiding vanwege (angst voor) schommelingen in het inkomen of vorderingen. Na afronding is de pilot met alle betrokkenen geëvalueerd en is op basis hiervan besloten om de dienstverlening via het ‘Huishoudboekje’ stop te zetten. Ondanks alle inzet bleef de instroom van deelnemers zeer beperkt. Hier liggen uiteenlopende redenen aan ten grondslag: denk aan de vertrouwenskwestie door o.a. de Toeslagenaffaire en de angst om toch schulden op te lopen.

Voor Rotterdam is ondersteuning aan zelfstandig ondernemers die door de coronacrisis in de knel zijn geraakt en zich bezinnen op hun toekomst, een belangrijk onderdeel van de dienstverlening.

De Tozo regeling voor zelfstandig ondernemers is per 1 oktober 2021 beëindigd. In plaats daarvan is een traject Bbz1 ‘light’ in gericht. In vervolg op het besluit om de uitvoering van het Bbz tot eind 2021 te vereenvoudigen is op 14 december 2021 door het kabinet besloten om deze wijzigingen te verlengen tot 1 april 2022. Zelfstandigen kunnen de komende periode eenvoudiger aanspraak maken op steun.

 

Dienstverlening

Het totaal aantal klachten is in 2021 flink afgenomen ten opzichte van 2020: van 1.337 naar 712. De afname komt onder meer door de veranderde dienstverlening vanwege coronamaatregelen en de focus op de menselijke maat.

In 2021 is gestart met het “op maat” uitvragen van die documenten die in een specifieke situatie noodzakelijk zijn en hebben we de inlevertermijn verlengd naar 2 weken. We constateren dat de gesprekken een veel vriendelijker karakter krijgen en we, daardoor, veel beter in staat zijn de betrokken Rotterdammer goed te informeren over zijn of haar verplichtingen in het kader van de Participatiewet.

Deze focus op de menselijke maat heeft ook geleid tot een verdere afname van het aantal bejegeningsklachten: van 91 in 2020 naar 64 (min 33%) in 2021. De telefonische bereikbaarheid ligt binnen de norm van 90%.

 

Heronderzoeken

Ook dit jaar heeft de coronapandemie een effect op het aantal te verrichten onderzoeken. De heronderzoeken zijn er niet alleen voor het zorgen voor een rechtmatige verstrekking, maar ook voor aandacht voor zorg en ondersteuning.

Een deel van de heronderzoeken wordt gestart op basis van een risico-inschattingsmodel. In 2021 is met de raad goed inhoudelijk gesproken over dit model. Naar aanleiding hiervan wordt er voor 2022 een nieuw aangepast model ontwikkeld. Het nieuwe risico-inschattingsmodel maakt geen gebruik meer van de proxy-variabelen die in het model van 2021 aanwezig waren. Daarnaast is een algoritmeregister geopend, waarin transparant gecommuniceerd wordt over het gebruik van het risico-inschattingsmodel.

Wat hebben we bereikt?

Effect indicatoren

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Prestatie indicatoren
Effectindicatoren 201820192020202120222023
1.1 Saldo tekort BUIG Streefwaarde € 0 € 0 € 0 € 0    
Realisatie + € 0,9 mln. + € 16,2 mln. + € 44,7 mln. + € 28,5 mln.    
1.2 Rechtmatige verstrekking van bijstand (%) Streefwaarde ≥97% ≥97% ≥97% ≥97%    
Realisatie 97,86% 99,13% 98,85% n.n.b.    
2.2 Klachten over bejegening Streefwaarde   Min 10% Min 10% Min 10%    
Realisatie n.v.t. Min 15% Min 35% Min 30%    
Prestatie-indicatoren 201820192020202120222023
1.1 Percentage besluiten bijstandsaanvraag (Levensonderhoud en Bijzondere Bijstand) binnen de wettelijke termijn Streefwaarde 90% 90% 90% 90%    
Realisatie 91,7%  91,8% 94,1% 95,3%    
1.2 Tijdig (binnen 4 weken) verwerken van inkomstenverrekeningen Streefwaarde 90% 90% 90% 90%    
Realisatie 90,9%  96,0% 98,0% 96,3%    
1.3 Heronderzoeken
(aantal)
Streefwaarde 6.000 6.000 6.000 7.500 7.500  
Realisatie 6.074  6.325 3.284 4.478    
2.1 Telefonische bereikbaarheid Streefwaarde 90% 90% 90% 90%    
Realisatie 84%  88% 85% 87%    

Wat heeft het gekost?

Overzicht van baten en lasten Inkomensregelingen - InkomenOorspronkelijke
begroting
2021
Bijgestelde begroting 2021Realisatie
2021
Afwijking
Baten exclusief reserves611.679642.051640.271-1.780

Bijdragen rijk en medeoverheden 611.679 642.051 640.271 -1.780
Overige opbrengsten derden 0 0 0 0
Overige baten 0 0 0 0
Lasten exclusief reserves666.792685.326665.233-20.093

Apparaatslasten 53.628 62.289 59.007 -3.282
Inhuur 10.321 16.071 12.896 -3.176
Overige apparaatslasten 1.736 1.611 1.308 -303
Personeel 41.571 44.607 44.803 197
Intern resultaat 717 969 4.044 3.074
Intern resultaat 717 969 4.044 3.074
Programmalasten 612.447 622.068 602.182 -19.886
Inkopen en uitbestede werkzaamheden 19.895 18.373 17.861 -511
Kapitaallasten 1.707 2.735 2.337 -397
Overige programmalasten 102 5.277 -1.089 -6.366
Sociale uitkeringen 590.684 595.689 583.058 -12.632
Subsidies en inkomensoverdrachten 58 -6 15 21
Saldo voor vpb en reserveringen -55.113 -43.275 -24.962 18.313
Saldo voor reserveringen -55.113 -43.275 -24.962 18.313
Reserves06.5134.813-1.700

Onttrekking reserves 0 6.513 4.813 -1.700
Toevoeging reserves 0 0 0 0
Vrijval reserves 0 0 0 0
Saldo -55.113 -36.762 -20.149 16.613

Toelichting overzicht baten en lasten

Overzicht afwijkingen taakveldAfwijking batenAfwijking lastenAfwijking reservesAfwijking saldo
1. Voorziening debiteuren bijstandsgerechtigden 0 -7.900 0 7.900
2. Tozo/ TONK - 4.400 - 8.300 - 1.700 2.200
3. Bijstandsuitkeringen 300 - 1.025 0 1.325
4. Toeslagenaffaire kinderopvang

657

- 128 0 785
5. BBV aanpassing overhead   - 815 0 815
6. Kapitaallasten   - 397 0 397
7. Hogere personeel gerelateerde bijdragen 800     800
8. Regiogemeenten 863     863
9. Overige afwijkingen  

- 1.528

0 1.528
Totaal afwijkingen -1.780 -20.093 -1.700 16.613

Het saldo van dit taakveld bedraagt 16,6 mln voordelig. De belangrijkste oorzaken hiervan zijn:

1. Voorziening debiteuren bijstandsgerechtigden

De gemeente heeft door de jaren heen een voorziening getroffen om het risico van het niet volledig innen van vorderingen op bijstandsgerechtigden op te vangen. Bij de jaarrekening is opnieuw de omvang van de benodigde voorziening bepaald. Ten opzichte van de begroting leidt dit tot een vrijval van de voorziening van € 7,9 mln. Dit voordelige resultaat ontstaat doordat het risicoprofiel voor zowel Tozo-vorderingen (op basis van terugbetaalgedrag) als voor BBZ-bedrijfskapitaal is aangepast. Daarnaast zijn er vorderingen kwijtgescholden in het kader van de kinderopvang toeslagenaffaire. Een deel van deze vorderingen waren opgenomen in de voorziening, waardoor dit nu in het resultaat vrijvalt. 

 

2. Tozo/ TONK

Op de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo) is sprake van een voordelig saldo ter hoogte van € 2,2 mln. Dit wordt veroorzaakt doordat er op de uitkeringsbaten en – lasten sprake is van een voordeel van € 2,4 mln. In de jaarrekening 2020 heeft een definitieve afrekening plaatsgevonden met het Rijk voor de Tozo-voorschotten die in dat jaar zijn verstrekt. Alles wat daarna wordt teruggevorderd hoeft niet te worden verrekend met het Rijk. In 2021 bedroeg dat € 2,4 mln. Tegelijkertijd is op de uitvoeringsbaten sprake van een nadelig saldo van € 200.

Doordat gedurende het jaar duidelijk is geworden dat het zwaartepunt van de werkzaamheden (met name voor terugvordering & verhaal) meer in 2022 komt te liggen dan eerder was ingeschat, is er in 2021 € 1,7 mln minder onttrokken uit de bestemmingsreserve Tozo. Daarnaast zijn de baten € 1,5 mln hoger dan was ingeschat bij de 10-maandsrapportage. Vanwege het feit dat de Tozo-werkzaamheden doorlopen naar volgende jaren is een voorstel voor resultaatbestemming ingediend voor de reserve Doorlopende werkzaamheden Tozo-regeling ter hoogte van € 3,3 mln.

 

3. Bijstandsuitkeringen

Als gevolg van de beëindiging van diverse steunmaatregelen (NOW, Tozo) werd bij de 10- maandsrapportage rekening gehouden met een lichte stijging van het aantal uitkeringen naar 36.000 tot het einde van het jaar.  Deze stijging is niet opgetreden, het bijstandsvolume is zelfs verder gedaald, waardoor er in de jaarrekening een positief resultaat ontstaat.

 

4. Toeslagenaffaire kinderopvang

Gemeente Rotterdam voert werkzaamheden uit voor de afwikkeling van de kinderopvang- toeslagenaffaire. Vanuit het Rijk worden zowel de  uitvoeringskosten als de kosten voor de kwijtschelding van de schulden gecompenseerd. Op de uitvoeringsbaten en -lasten is er sprake van een positief saldo van € 785. De baten van het Rijk moeten volledig in 2021 verantwoord worden, terwijl de uitvoeringskosten doorlopen in 2022 en verder. Een voorstel voor resultaatbestemming ter hoogte van € 785 is ingediend voor de werkzaamheden die doorlopen in volgende jaren.

 

5. BBV- aanpassing overhead

Voor € 815 wordt de afwijking veroorzaakt door een correctie op grond van verslaggevingsvoorschriften. Deze correctie betreft aan projecten toegerekende apparaatslasten. Bij het taakveld Activering overhead is meer te lezen over deze correctie.

 

6. Kapitaallasten

Door een foutieve berekening is € 397 minder afgeschreven op de kapitaallasten. Bij de 2e herziening 2021 heeft een actualisatie op de kapitaallasten plaatsgevonden. Deze actualisatie heeft geen rekening gehouden met de versnelde afschrijving van Edison waardoor de afschrijvingen aan het einde van het jaar lager uitvielen.

 

7. Hogere personeel gerelateerde bijdragen

Er is voor € 800 aan vergoedingen vanuit het UWV ontvangen voor zwangerschap en ziekte waarmee geen rekening is gehouden in de begroting.

 

8. Regiogemeenten

Voor de regiogemeenten geeft Rotterdam uitvoering aan de BBZ-regeling en wordt ondersteuning aan ondernemers geboden. Een deel van de ontvangsten van deze regiogemeenten was niet begroot met als gevolg een voordelig saldo van € 863.

 

9. Overige afwijkingen

Op diverse budgetten zijn kleine afwijkingen gerealiseerd die per saldo leiden tot een voordeel van € 1,5 mln.

Omschrijving taakveld

Binnen het taakveld Inkomensregelingen biedt de gemeente inkomensondersteuning aan Rotterdammers die dit nodig hebben door het verstrekken van uitkeringen. Daarnaast vindt er binnen dit taakveld handhaving plaats, wat bijdraagt aan de rechtmatigheid van de verstrekte uitkeringen.

Dienstverlening is niet alleen een product of dienst die de gemeente biedt, maar ook de manier waarop ze deze product of dienst levert: de persoonlijke bejegening door de ambtenaar. De ambtenaren zijn attent en werken Rotterdammergericht: Ze handelen proactief, situationeel, passen het gedrag aan de klant en de omstandigheden aan. De dienstverlening is mensgericht. Het contact is vriendelijk, open, respectvol en beleefd. Ze luistert, leeft zich in in de situatie van de ander en zijn betrokken. Ze neemt persoonlijk contact op als de situatie erom vraagt. Ze is bereikbaar en service wordt geboden door een medewerker met kennis van zaken.

De dienstverlening is duidelijk. Er is inzicht in de servicenormen en hoe de gemeente daarop presteert. Informatie over de tevredenheid van de dienstverlening wordt gebruikt voor verbetering van de dienstverlening. De informatie is eenduidig, duidelijk, volledig, juist en actueel. Informatie over producten en diensten is digitaal beschikbaar of afneembaar.
Klachten en bezwaren worden gezien als een aanleiding om te leren hoe de dienstverlening aan de uitkeringsgerechtigden kan worden verbeterd. Fouten maken mag en zijn aanleiding om te verbeteren. Klachten gaan vaak over tijdigheid en kwaliteit van de organisatie en over de bejegening van ambtenaren. De klachten, met name bejegeningsklachten, worden tot een minimumniveau teruggedrongen.

Tot het taakveld Inkomensregelingen behoren:

  • inkomensvoorzieningen en loonkostensubsidies op grond van de Participatiewet
  • IOAW (Wet inkomensvoorzieningen oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers)
  • IOAZ (Wet inkomensvoorzieningen oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen)
  • kosten van levensonderhoud uit het Besluit bijstandsverlening zelfstandigen (Bbz 2004)
  • kosten levensonderhoud voor startende ondernemers uit Bbz 2004