Het bieden van passende zorg en ondersteuning
De gemeente werkt aan een nieuw, integraal beleid voor maatschappelijke ondersteuning en jeugdhulp voor de periode 2021-2026. In juni 2020 is het conceptbeleidsplan ‘Heel de stad’ in de gemeenteraad besproken. In dit plan worden de kaders geschetst voor het nieuwe beleid om Rotterdammers binnen de context van ingrijpende maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de vergrijzing en het personeelstekort in de zorg, te kunnen blijven voorzien van passende en integrale zorg en ondersteuning. De definitieve versie van ‘Heel de stad’ is begin 2021 door de raad vastgesteld.
Het bieden van toegang tot passende en integrale zorg en ondersteuning
Rotterdammers kunnen met hun vraag voor hulp en ondersteuning terecht bij de VraagWijzer, de stedelijke loketten (Centraal Onthaal Volwassenen en het Jongerenloket) of bij het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). Daarnaast kunnen mensen zich ook nog bij de huisarts en alle andere betrokkenen uit het wijknetwerk melden met een hulpvraag. Rotterdammers krijgen hier informatie en advies of worden doorgeleid naar verdere ondersteuning, hulp of zorg. Als daar aanleiding voor is krijgt de Rotterdammer bijvoorbeeld een doorverwijzing naar het wijkteam of wordt een indicatie afgegeven voor een specialistische (2e lijns) aanbieder.
Rotterdammers kunnen natuurlijk ook telefonisch of online bij de gemeente terecht. Rotterdam hanteert drie ‘dienstverleningskanalen’ -telefonisch, digitaal, en fysiek – om aan te sluiten bij de behoefte van Rotterdammers. De gemeente optimaliseert deze verschillende dienstverleningskanalen doorlopend.
Voor de prestatie-indicatoren voor dit taakveld wordt verwezen naar de Raadsmonitor welzijn, zorg en jeugdhulp, die elk half jaar aan de raad wordt aangeboden. Deze indicatoren hebben o.a. betrekking op servicenormen (doorlooptijden) en cliënttevredenheid van de Wmo-loketten en wijkteams.
We doen het samen
Alle wijkteams maken gerichte afspraken met veel verschillende partners in het wijknetwerk over doorverwijzen, op- en afschalen en andere vormen van samenwerking in de wijk. Een voorbeeld van deze afspraken is dat huisartsen een verkort aanmeldformulier kunnen gebruiken om hun patiënt aan te melden bij het wijkteam voor ondersteuning. Vanuit het Huisartseninformatiesysteem (HIS) kunnen huisartsen hun melding eenvoudig en veilig naar het wijkteam sturen.
Er zijn de afgelopen periode bijeenkomsten georganiseerd met en voor wijkteams rondom (o)GGZ in de wijk, samenwerking met Werk & Inkomen, basishulp, huiselijk geweld en bankslapers.
De impact van de coronacrisis maakt dat de wijkteams hun werkwijze hebben moeten aanpassen. Veel van de ondersteuning gebeurt nu telefonisch en op afstand, als de situatie dat toelaat. Als huisbezoeken noodzakelijk zijn, dan worden deze gewoon uitgevoerd, uiteraard binnen de geldende richtlijnen. Tegelijk houden de wijkteams hun cliënten goed in beeld en zijn er afspraken met bijvoorbeeld scholen over situaties waar men zich zorgen over maakt.
Doorontwikkeling wijkteams en VraagWijzer
Er wordt in de wijkteams langs 3 thema’s (samenwerken in de wijk, leren & ontwikkelen en organisatie & registratie) gewerkt aan de doorontwikkeling van de wijkteams. Op de 3 thema’s zijn concrete acties geformuleerd die ook in 2020 zijn uitgevoerd. Deze gaan over het maken van samenwerkingsafspraken met belangrijke partners (o.a. huisartsen, centrum voor jeugd en gezin (CJG), Veilig Thuis Rotterdam-Rijnmond, scholen), maar ook over het verbeteren van de ondersteuning aan bankslapers, vermindering van administratieve lasten en gerichte scholing van de wijkteammedewerkers.
VraagWijzer heeft zich in 2020 gericht op het verder verbeteren van de dienstverlening aan Rotterdammers door een actieve samenwerking met partners (in de wijk), informatiegestuurd werken, het versterken van de verbinding tussen uitvoering en beleid, verbeteringen in de communicatie en efficiënter inrichten van processen. Daarnaast is mede door de Covid 19-pandemie een vlucht genomen in het digitaal en telefonisch klantencontact.
Het bieden van toegang tot passende en integrale zorg en ondersteuning.
Rotterdammers kunnen met hun vragen terecht bij VraagWijzer, het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), de huisarts en alle andere betrokkenen uit het wijknetwerk. Als daar aanleiding voor is krijgt de Rotterdammer een doorverwijzing naar het wijkteam of wordt een indicatie afgegeven voor een Wmo-maatwerkvoorziening.
Naast deze ‘loketten’ zijn er ook stedelijke loketten, waar inwoners van Rotterdam en regio terecht kunnen indien sprake is van (dreigende) dakloosheid. Speciaal voor jongeren is er het Jongerenloket, waar zij terecht kunnen met vragen over school, werk en zorg. Veilig Thuis Rotterdam Rijnmond biedt hulp en advies aan bewoners die slachtoffer zijn van huiselijk geweld of kindermishandeling.
Met de inzet van passende en integrale zorg willen we bereiken dat ook minder zelfredzame Rotterdammers zo zelfstandig mogelijk kunnen wonen, leven en werken in de stad.
We doen het samen
De integrale wijkteams vormen de ruggengraat van de ondersteuning in de wijk. Wijkteams leveren kortdurende specialistische hulp in nauwe samenwerking met gemeentelijke partners (zoals Werk en Inkomen, VraagWijzer, Stedelijke zorg, Kredietbank Rotterdam (KBR) en Jongerenloket), alle zorgaanbieders en andere relevante partijen, zoals vrijwilligersorganisaties, Welzijn, Huizen van de Wijk, scholen, huisartsen, jeugdartsen en medisch specialisten. De wijkteams verwijzen zo nodig door naar voorzieningen van de tweede lijn, met inachtneming van de Verordening maatschappelijke ondersteuning en Jeugdhulp Rotterdam 2018.
Doorontwikkeling wijkteams
Daar waar Rotterdammers te maken krijgen met huiselijk geweld, kindermishandeling en seksueel geweld is hun welzijn in het gedrang. We zetten er daarom op in om dit te voorkomen. Maar als het wel plaatsvindt, is het belangrijk dat dit zo snel mogelijk in beeld komt en er samen met alle betrokkenen gewerkt wordt aan een duurzaam veilige situatie. De wijkteams werken hierin nauw samen met Veilig Thuis Rotterdam Rijnmond.
Het bieden van toegang tot passende en integrale zorg en ondersteuning
De gemeente biedt tijdig de juiste en passende zorg en ondersteuning in één keer goed aan, ook als het gaat om doorverwijzing naar andere hulpverlening. Leidraad hierbij is een hoge cliënttevredenheid en korte wachttijden. We verbeteren de dienstverlening, inclusief de digitale toegang, van de VraagWijzer door aan te sluiten bij plekken in de wijk waar de Rotterdammers met hun vragen komen (zoals Huizen van de Wijk en de gemeentelijke servicecentra). De gemeente geeft bekendheid aan de cliëntondersteuning, zodat de Rotterdammers de cliëntondersteuning goed kunnen vinden en ze weten dat deze onafhankelijk is van de gemeentelijke organisatie.
De medewerkers van VraagWijzer en de stedelijke loketten verstrekken informatie en advies. Als een Rotterdammer kortdurende ondersteuning nodig heeft, leiden ze hem door naar het wijkteam. Bij behoefte aan langdurige ondersteuning geven ze indicaties af voor Wmo-maatwerkvoorzieningen. De toegang tot maatschappelijke opvang loopt via de stedelijke loketten.
Om meer grip te krijgen op de zorgkosten vergroot de gemeente het kostenbewustzijn van de wijkteammedewerkers en medewerkers van de Wmo-loketten. Medewerkers worden opgeleid op het gebied van rechtmatigheid en doelmatigheid persoonsgebonden budget (pgb), herkenning licht verstandelijke beperking (lvb) en het vergroten van de vakbekwaamheid rond het uitvragen van de hulpvraag. Met datagedreven werken stuurt de gemeente op de duur en hoogte van de verstrekte indicaties.
We doen het samen
De wijkteams bieden tijdig de juiste en passende basishulp. In geval van doorverwijzing naar tweedelijns zorg zijn de wijkteams verantwoordelijk voor een goede casusregie.
De Verordening maatschappelijke ondersteuning en jeugdhulp 2018 is de basis voor het beleid voor – en uitvoering van – een integrale aanpak van jeugd en volwassenen. In de wijkteams werken GGZ-specialisten samen met Wmo adviseurs aan een goed advies rond complexe problematiek.
Eind 2020 zijn we in de wijken Spangen en Hillesluis gestart met het ‘Programma integraal ondersteunen en activeren’ (PRIOA). We gaan met PRIOA in het sociaal domein experimenteren met een aanpak die ervoor moet zorgen dat integraal werken beter uit de verf komt. Zodat er sneller maatwerk kan worden geboden aan Rotterdammers met multiproblematiek. Daarmee kunnen deze Rotterdammers sneller de gewenste stappen zetten. Professionals vanuit allerlei disciplines werken integraal samen rondom een casus om een doorbraak te realiseren en belemmeringen rondom soms tegenstrijdige regelgeving of privacy-issues weg te nemen. Het brede wijknetwerk (formeel en informeel) speelt een belangrijke rol in het experiment.
We willen van het experiment leren hoe we Rotterdammers betere integrale ondersteuning kunnen bieden. Daarom organiseren we regelmatig zogenaamde leersessies, waarin de ervaringen in het experiment worden gedeeld en geëvalueerd met allerlei professionals, beleid en uitvoerend. We leren er niet alleen zelf van, maar we delen onze ervaringen ook met andere gemeenten en het Rijk via het platform Eenvoudig Maatwerk.
Doorontwikkeling wijkteams & loketten
We verbeteren het functioneren van de wijkteams langs de 3 thema’s: samenwerken in de wijk, leren & ontwikkelen en organisatie & registratie. Deze thema’s zijn ook in 2020 uitgewerkt in concrete acties. Zo is er een verbeterde samenwerking met de directe Veilig rondom gedwongen sluitingen van woningen. In een pilot hebben we ervaringen opgedaan met intensieve casusregie in situaties waar huiselijk geweld een rol speelt. Met medewerkers is in schrapsessies gericht gewerkt aan het verminderen van administratieve lasten.
Een onderzoek naar het functioneren van de wijkteams is afgerond en besproken met de raad. Door de onderzoekers werd geconstateerd dat investeringen die zijn gedaan op de ontwikkeling van en samenwerking tussen medewerkers hun vruchten beginnen af te werpen: medewerkers zoeken en vinden steeds meer de verbinding met elkaar vanuit de verschillende disciplines. Wijkteams hebben positie in de wijk gekregen, de samenwerking met wijkpartners krijgt steeds meer vorm.
De invoering van GIDSO is een intensief proces geweest voor alle gemeentelijke loketten en niet alles was meteen gereed. Ook in 2020 is er gewerkt aan nieuwe functionaliteiten. GIDSO heeft verschillende verbeteringen opgeleverd voor het werk van de medewerkers en in samenwerking met de leverancier van GIDSO is de traagheid van het systeem op verschillende punten aangepakt.
Covid
2020 was natuurlijk ook het jaar van de Covid-pandemie. De wijkteams hebben contacten met veel kwetsbare Rotterdammers, waarvan velen die we niet uit het oog mochten verliezen. De wijkteams hebben sinds het begin van de coronacrisis er alles op gezet om alle activiteiten zoveel als mogelijk door te laten gaan. In situaties waar dat mogelijk was zijn huisbezoeken omgezet naar digitale contacten. Samen met de wijkteampartners zijn sinds half maart goede afspraken gemaakt over het zoveel mogelijk voortzetten van de dienstverlening. Regelmatig is er overleg over de stand van zaken en het aanpassen aan de steeds veranderende situatie.
| Overzicht van baten en lasten Wijkteams en Wmo-loketten | Oorspr. Begroting 2020 | Bijgestelde Begroting 2020 | Realisatie 2020 | Afwijking | |
|---|---|---|---|---|---|
| Baten exclusief reserves | 2.441 | 3.727 | 4.445 | 718 |
|
| Bijdragen rijk en medeoverheden | 90 | 1.471 | 1.859 | 388 | |
| Overige opbrengsten derden | 2.351 | 2.256 | 2.586 | 330 | |
| Lasten exclusief reserves | 107.089 | 113.272 | 110.231 | -3.041 |
|
| Apparaatslasten | 54.465 | 59.153 | 58.114 | -1.039 | |
| Inhuur | 3.198 | 4.732 | 3.989 | -743 | |
| Overige apparaatslasten | 1.178 | 1.117 | 1.765 | 648 | |
| Personeel | 50.089 | 53.303 | 52.359 | -944 | |
| Intern resultaat | -25 | -977 | -397 | 579 | |
| Intern resultaat | -25 | -977 | -397 | 579 | |
| Programmalasten | 52.649 | 55.095 | 52.514 | -2.581 | |
| Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 51.822 | 53.197 | 50.593 | -2.604 | |
| Kapitaallasten | 827 | 797 | 797 | 0 | |
| Overige programmalasten | 0 | 0 | 22 | 22 | |
| Sociale uitkeringen | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Subsidies en inkomensoverdrachten | 0 | 1.102 | 1.102 | 0 | |
| Saldo voor vpb en reserveringen | -104.648 | -109.545 | -105.786 | 3.759 | |
| Saldo voor reserveringen | -104.648 | -109.545 | -105.786 | 3.759 | |
| Reserves | 1.100 | 1.230 | 1.190 | -40 |
|
| Onttrekking reserves | 1.100 | 1.230 | 1.190 | -40 | |
| Saldo | -103.548 | -108.315 | -104.597 | 3.718 |
1. Wijkteaminzet Jeugd en Volwassenen
Er is sprake van een onderschrijding van per saldo € 2,1 mln. Dit wordt grotendeels veroorzaak doordat het expertiseteam volwassenen abusievelijk dubbel is begroot; dit wordt voor komende begrotingsjaren gecorrigeerd. Daarnaast is er een voordeel ontstaan door een afrekening 2019 bij wijkteaminzet jeugdigen voor minder inzet GZ-psychologen in dat jaar.
2. Stedelijke Zorg
Bij de loketten van Stedelijke zorg is een voordeel ontstaan van € 1,0 mln, omdat het vanwege corona ingewikkeld was om nieuwe medewerkers te werven en op te leiden.
3. Bureau Frontlijn
Bij Bureau Frontlijn is sprake van een positief resultaat vanwege een bijdrage van het programma Stevige Start voor het project Moeders van Rotterdam en een incidentele BTW-teruggave. Er is een voordeel van € 650.
4. Diverse afwijkingen
Dit betreft het saldo van diverse kleinere afwijkingen.
Beleidskaders
Beleidsmonitor
Wet- en regelgeving
In dit taakveld verantwoordt het college de inzet van basishulp via wijkteams en de toegang tot de specialistische of langdurige ondersteuning.
Basishulp omvat kortdurende (3-12 maanden) begeleiding van Rotterdammers die problemen ondervinden bij:
Wanneer er specialistische hulp of langdurige ondersteuning nodig is om de problemen op te lossen, regelt de gemeente toegang tot hulp en ondersteuning door een gespecialiseerde zorgaanbieder.
Voor de prestatie-indicatoren voor dit taakveld wordt verwezen naar de Raadsmonitor welzijn, zorg en jeugdhulp, die in ontwikkeling is. Deze indicatoren hebben betrekking op servicenormen (doorlooptijden) en cliënttevredenheid van de Wmo-loketten en wijkteams.