Jaarstukken 2020

Met nieuwe energie bouwen aan de stad van morgen

Verkeer en vervoer - Beheer Pagina 30

Verkeer en vervoer - Beheer

Beleidskaders, -monitors en wetgeving

Bewoners, ondernemers en bezoekers beleven de openbare ruimte als veilig en schoon en de Rotterdamse infrastructuur is optimaal beschikbaar. Bewoners zijn tevreden over het beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Bij (her)inrichting, beheer en onderhoud van de boven- en ondergrondse infrastructuur wordt bijgedragen aan klimaat- en circulaire doelstellingen.

Covid-19

Een aantal projecten die gezamenlijk zijn opgezet met lokale ondernemers of partijen zijn vanwege de financiële impact op de betrokken partijen uitgesteld totdat de maatregelen omtrent covid-19 worden opgeheven. Met uitzondering van deze relatief kleine projecten geldt voor de gemeente Rotterdam dat het uitvoeren van het regulier beheer en onderhoud aan openbare verlichting, civiele kunstwerken en wegen tijdens de corona periode overwegend doorgang heeft kunnen vinden zoals gepland. Hierbij is rekening gehouden met de coronamaatregelen, zoals bijvoorbeeld het houden van minimaal 1,5 meter afstand tussen medewerkers.

 

Ledtransitie

Begin april 2020 is de ledtransitie gestart met de uitvoeringsfase. Deze staat gepland voor 2020-2025. In 2020 zijn in totaal 15.500 armaturen in de gebieden Prins Alexander en Hoogvliet vervangen. In 2021 gaan de werkzaamheden verder in Charlois, Rozenburg, Hoek van Holland, Pernis en IJsselmonde. Er worden momenteel meer armaturen vervangen dan gepland. De oorspronkelijke verwachting lag op 15.000 armaturen vervangen per jaar. In 2021 worden naar verwachting ongeveer 24.000 armaturen vervangen. Met de ledtransitie draagt de gemeente Rotterdam bij aan de energietransitie. De grootschalige vervanging van armaturen leidt tot meer standaardisering in het aantal typen armaturen dat gebruikt wordt, met als voordeel lagere onderhoudskosten.

 

Maastunnel

Het project gericht op de ingrijpende renovatie en restauratie van het Rijksmonument Maastunnel is eind 2020 voltooid. De gemeente kijkt terug op een bijzonder succesvol project dat zowel binnen planning als binnen budget is gerealiseerd. Daarmee is de tunnel weer volledig beschikbaar voor gebruikers.

Bij de voorbereiding van het project zijn second opinions uitgevoerd door zowel REBEL als NIMAS en is het budget vastgesteld op € 262 miljoen, rekening houdend met de complexiteit van het project en het daarbij behorende risicoprofiel. Een deel van die risico’s heeft zich niet voorgedaan, in mindere mate of met minder kosten. In combinatie met een strakke projectbeheersing en goede samenwerking met Combinatie Aannemers Maastunnel heeft dit ertoe geleid dat de investering minimaal € 34 miljoen lager uitvalt. Deze lagere investering leidt tot een substantiële daling van de kapitaalslasten vanaf 2021. De financiële afwikkeling zal naar verwachting in het 2e kwartaal 2021 afgerond worden. Hieruit zal blijken of de investering verder verlaagd kan worden.

Een tweetal onderdelen worden uitgevoerd als onderdeel van het eerdere project t.w. vervanging vluchtdeuren en renovatie overige roltrappen. Voor het vervangen van de vluchtdeuren is de goedkeuring ontvangen dat dit door hetzelfde bouwteam mag worden uitgevoerd als de renovatie en restauratie van het Rijksmonument Maastunnel. Eind 2020 zijn de mogelijkheden verkend om de overige onderdelen van het maastunnel complex te renoveren. In 2021 is de gemeente van plan om aan de slag te gaan met de vervanging van de vluchtdeuren in de autotunnels en de renovatie en restauratie van de resterende vier roltrappen.

Eind 2021 moet de nieuwe onderhoudspartij voor de autotunnel en fiets- en voetgangerstunnel gecontracteerd zijn. De voorbereidingen voor het aanbesteden van dit contract zijn in 2020 gestart. Het overgrote deel van het onderhoud van de autotunnel en fiets- en voetgangerstunnel is tot 2023 geborgd in het contract met Combinatie Aanpak Maastunnel (CAM).

 

Een schone buitenruimte

In 2019 stelden we met nota Gewoon Schoon vast dat slimme en efficiënte inzet is nodig om Rotterdam schoon te houden. In 2020 is een koers gevolgd waarbij we hebben ingezet op alle ambities en acties die in de nota zijn beschreven. Een drietal hoogtepunten in 2020 uit de “Gewoon Schoon Aanpak” waren assetmanagement, participatie en educatie. Er is uitgebreid onderzoek gedaan, project- en uitvoeringsplannen zijn geschreven en Schone Stad is gestart met de uitvoering van projecten die ervoor zullen zorgen dat we naar de beschreven ambities toe werken. Aanvullend hierop spelen we ook in op wijkgerichte vragen met de inzet van runners in Charlois en het nietRnaast-team in Delfshaven. Deze teams pakken de naastplaatsingen in de wijken aan.

Halverwege 2020 is het project verduurzaming van de tractie (rollend materieel), de gereedschappen en gereedschapdragers binnen de reiniging gestart om in 2030 emissieloos te werken en in 2025 de werkzaamheden te kunnen uitvoeren binnen de nog vast te stellen zero emissiezone in de stad.

De effecten van de coronacrisis waren ook in dit taakveld merkbaar doordat meer bewoners thuis werkten, meer afval produceerden en anders gebruik maakten van de buitenruimte. In bepaalde gebieden leidde dit tot meer naastplaatsingen en mede daardoor tot meer zwerfvuil. In andere gebieden zagen wij juist dat de gebruiksdruk afnam en daardoor ook de hoeveelheid zwerfafval. Met het versoepelen van de coronamaatregelen voor de zomer is de drukte in de parken en op de stranden enorm toegenomen. Het zomerprotocol werd om die reden geïntensiveerd. Het aantal inzamelmiddelen in de parken werd fors uitgebreid met maxi- en minicontainers, afvaleilanden en containers voor hete kooltjes na het barbecueën. De capaciteit van bestaande afvalpunten werd verhoogd door meer en grotere afvalbakken te plaatsen op plekken waar deze snel vol raakten. Afvalbakken werden vaker per dag geleegd en er werd langer doorgewerkt in de avond. Er was extra inzet van reinigers in de parken en publieksvoorlichters deelden afvalzakjes uit.

 

Gladheidsbestrijding

In 2020 is een nieuw beleidsplan gladheidsbestrijding 2020 - 2025 vastgesteld. Periodiek wordt een beleidsplan opgesteld en geactualiseerd. In het beleidsplan wordt ingegaan op de wijze van besluitvorming om te komen tot daadwerkelijke inzet, de prioritering van de inzet over het Rotterdamse wegennet en op hoofdlijnen wordt de wijze van uitvoering toegelicht.

Wat hebben we bereikt?

Een schone buitenruimte

Een veilige buitenruimte

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Prestatie indicatoren

Een schone buitenruimte

Een veilige buitenruimte

Beeldsystematiek Heel en Schoon

In 2019 is de gemeente Rotterdam voor het monitoren van de kwaliteit van de openbare ruimte definitief overgestapt van de Rotterdamse productnormering naar de landelijke CROW-Beeldsystematiek. Voor Schoon en Heel (wegen en groen) wordt de komende jaren gemeten conform de standaardset beeldmeetlatten en meetmethode uit de landelijke CROW-Kwaliteitscatalogus Openbare Ruimte. Ook ten aanzien van meetlocaties en gebiedsindeling wordt zoveel mogelijk aangesloten bij deze landelijke standaard. Hierdoor is het mogelijk om naast monitoring voor Rotterdam de gegevens ook landelijk te vergelijken. Naast deze standaardset beeldmeetlatten worden er ook een aantal extra beeldmeetlatten voor Rotterdam gemeten.

 

Prestatie

A+ = Zeer goed

A = Goed

B = Voldoende

C = Matig/onvoldoende

D = Onvoldoende/achterstallig

 

Prestatie-indicator

Als voorbeeld: De prestatie-indicator 90%/B voor Schoon geeft aan dat 90% van de metingen van de beeldmeetlatten behorend bij Schoon gemiddeld een B of hoger moeten scoren voor de hele stad. Deze gemiddelde scores worden volgens afspraak op CBS-buurtniveau twee keer per jaar gepubliceerd op de gemeentelijk website.

 

Monitoring

Het is met deze methodiek mogelijk om, bij voldoende metingen, ook op beeldmeetlatniveau of gebiedstype te monitoren en te analyseren.

 

Technische kwaliteit verhardingen

De inspectie van de technische kwaliteit is met name bedoeld om de kwaliteit van de weg te meten zodat werkzaamheden voor groot onderhoud ingepland en uitgevoerd kunnen worden. Dit is nodig om te voorkomen dat daarmee de beschikbaarheid van de weg en de veiligheid van personen in gevaar komen.

In 2020 is de technische kwaliteit voor de helft van het areaal (ca. 70.000 inspectievakken) visueel geïnspecteerd. De andere helft wordt in 2021 gemeten. Door jaarlijks de helft van het areaal te inspecteren zijn er elk jaar recente data over de kwaliteit van het wegenareaal beschikbaar. Hierdoor is het beter mogelijk om sneller een trend te voorspellen en daarop in te zetten.

Volgens de systematiek komt elk wegvakonderdeel dat scoort op niveau B t/m D in aanmerking voor een onderhoudsmaatregel in de komende 5 jaar. De gemeente Rotterdam hanteert daarbij de volgende richtlijn: 

- Minimaal 85% van de wegen op niveau A+, A en B; en

- Maximaal 15% op niveau C en D.

Prestatie indicatoren 20192020*202120222023
Beeldkwaliteit Heel Streefwaarde 90% niveau B of hoger 90% niveau B of hoger 90% niveau B of hoger 90% niveau B of hoger 90% niveau B of hoger

Realisatie

Norm gerealiseerd Norm niet gerealiseerd      
Beeldkwaliteit Schoon Streefwaarde 90% niveau B of hoger 90% niveau B of hoger 90% niveau B of hoger 90% niveau B of hoger 90% niveau B of hoger
  Realisatie Norm gerealiseerd Norm gerealiseerd      
Technische kwaliteit verharding Streefwaarde 85% > niveau B
 
85% > niveau B 85% > niveau B
 
85% > niveau B
 
85% > niveau B
  Realisatie Norm gerealiseerd Norm niet gerealiseerd      

Beeldsystematiek Heel en Schoon

Toelichting indicatoren

* De realisatie betreft het gemiddelde van alle meetresultaten over de periode 1e kwartaal 2020 t/m 4e kwartaal 2020

 

Beeldkwaliteit Heel

Om te komen tot de beeldkwaliteit Heel worden verschillende beeldlatten gemeten volgens de landelijke methodiek voor onderhoud verharding en onderhoud groen. De score voor beeldkwaliteit voor Heel (Groen en Verharding) voldoet voor 2020 niet aan de CROW-norm. Voor 2020 is het percentage op beeldkwaliteit Heel 86% niveau B of hoger.

Hiermee is het gewenste ambitieniveau niet gehaald. Dit komt in belangrijke mate door de bewust gemaakte beleidskeuze om robuuster en klimaatbestendiger gras in de stad te realiseren. De maaifrequentie van gras is op sommige specifieke locaties gewijzigd. Gevolg hiervan is dat op deze plekken het gras hoger is komen te staan. Tot 7 cm grashoogte geeft niveau A en meer dan 10 cm grashoogte geeft niveau D. Dit betekent dat niet altijd voldaan wordt aan de CROW-norm van de grashoogte op o.a. de grasvelden, zoals die nu is vastgesteld in de beeldmeetlat voor gras. Echter, het Rotterdamse doel ten aanzien van deze grasvelden is niet de grashoogte, maar het klimaatbestendiger maken van het grasareaal. Zo blijft het gras langer groen tijdens de steeds langere droge periodes. Laten we deze beeldmaatlat buiten beschouwing, dan zou het percentage voor beeldkwaliteit Heel 2020 wel op 90% uitkomen en daarmee voldoen aan de norm.

 

Beeldkwaliteit schoon

De effecten van de coronacrisis zijn onder meer merkbaar doordat meer bewoners thuis werken, meer afval produceren en anders gebruik maken van de buitenruimte. In bepaalde gebieden leidt dit tot meer naastplaatsingen en mede daardoor meer zwerfvuil. In andere gebieden zien wij juist dat de gebruiksdruk afneemt en daardoor ook de hoeveelheid zwerfafval. Aan de stadsbrede CROW-schoonnorm (90% B-niveau) wordt nog steeds voldaan. Op onderliggende thema's (zwerfafval en hondenpoep) staat de norm wel onder druk en dat is zichtbaar in het straatbeeld.

 

Technische kwaliteit verhardingen

De technische kwaliteit verhardingen scoort over de hele stad 83% niveau B of beter (dit is een gemiddelde van 2018 en van 2020). Hiermee voldoet het areaal net niet aan de Rotterdamse norm van minimaal 85% niveau B of beter.

Deze lagere uitkomst is niet verrassend, omdat het areaal met niveau B (kwaliteit matig) sterk is toegenomen in 2018. Dit areaal zou naar verwachting slechter worden binnen 5 jaar. Na de eerste inspectie is dit zichtbaar geworden in de normpercentages van 2020. Een percentage van het areaal ‘matig’ is dus gezakt naar ‘slecht’. 

De extra beschikbare middelen vanuit de Nota Onderhoud Kapitaalgoederen 2019-2022 zijn voor een deel ingezet op de meest slechte wegen (niveau C en D). En door het plegen van dit groot onderhoud zijn de slechte wegen juist verbeterd. Dit heeft geresulteerd dat het areaal met niveau A+ en A is gestegen. Wanneer deze extra inzet niet was uitgevoerd had de wegenkwaliteit er slechter uitgezien.

In de bestuursopdracht ‘Vervangingsinvesteringen kapitaalgoederen openbare ruimte’ staat beschreven dat de gemiddelde levensduur van kapitaalgoederen 40 jaar is, uitgaande van de opgenomen levensduren in financiële verordeningen. De behoefte voor onderhoud wordt mede sterk bepaald door de ouderdom van de assets. Grote delen van de stad zijn in de naoorlogse periode gebouwd en dus vele assets, waaronder ook de verharding naderen het einde van de levensduur. Daarnaast heeft de bodemdaling in veel (naoorlogse) wijken een negatief effect op de staat van de verharding. Er is dus sprake van een boeggolf van noodzakelijke inzet op de Rotterdamse assets. Ook dit speelt een rol in de technische kwaliteit van de verharding.

In de volgende jaren zetten we bij groot onderhoud de beschikbare middelen in om de slechte wegen (niveau C en D) te verbeteren. Ook zal door de combinatie van groot onderhoud aan de verhardingen, voornamelijk in voetpaden en groeiplaatsverbeteringen van de bomen, de oneffenheden vanwege wortelopdruk langer wegblijven. Door al deze inspanningen blijft Rotterdam beschikken over veilige en beschikbare verhardingen.

Wat heeft het gekost?

Overzicht van baten en lasten Verkeer en vervoer - BeheerOorspr.
Begroting
2020
Bijgestelde Begroting
2020
Realisatie
2020
Afwijking
Baten exclusief reserves8.41411.51212.015503

Bijdragen rijk en medeoverheden 0 7 1.691 1.684
Overige opbrengsten derden 7.849 9.893 9.613 -280
Overige baten 565 1.612 712 -900
Lasten exclusief reserves132.210132.374130.648-1.726

Apparaatslasten 75.784 79.023 80.541 1.518
Inhuur 1.933 1.964 1.334 -629
Overige apparaatslasten -661 2.825 2.747 -78
Personeel 74.512 74.234 76.460 2.226
Intern resultaat -12.356 -9.330 -7.213 2.117
Intern resultaat -12.356 -9.330 -7.213 2.117
Programmalasten 68.782 62.681 57.320 -5.361
Inkopen en uitbestede werkzaamheden 54.335 48.339 44.423 -3.916
Kapitaallasten 14.336 13.398 13.398 1
Overige programmalasten 0 944 -418 -1.362
Sociale uitkeringen 0 0 0 0
Subsidies en inkomensoverdrachten 112 0 -84 -84
Saldo voor vpb en reserveringen -123.796 -120.862 -118.633 2.229
Saldo voor reserveringen -123.796 -120.862 -118.633 2.229
Reserves3482.2192.143-76

Onttrekking reserves 6.930 4.072 3.996 -76
Toevoeging reserves 6.582 1.853 1.853 0
Vrijval reserves 0 0 0 0
Saldo -123.448 -118.642 -116.489 2.153

Overzicht afwijkingen

Overzicht afwijkingenAfwijking batenAfwijking lastenAfwijking reservesAfwijking saldo
1. Aanpak zwerfafval 1.250 1.250 0 0
2. Corona - schone buitenruimte 0 720 0 -720
3. Schaderegeling Ingravingen Rotterdam (SIR) opbrengsten -600 0 0 -600
4. Beheer buitenruimte 0 -2.000 0 2.000
5. Vrijval voorziening dubieuze debiteuren 0 -1.000 0 1.000
6. Diverse afwijkingen -147 -696 -76 473
Totaal afwijkingen 503 -1.726 -76 2.153

Toelichting overzicht afwijkingen

1. Aanpak zwerfafval

De gemeente Rotterdam heeft extra inzet gepleegd op de preventie en aanpak van zwerfafval door inzet op onder andere gedragsbeïnvloeding, slimmere voorzieningen en participatie van burgers en stakeholders. Hiervoor is circa € 1,3 mln aan bijdragen ontvangen van derden.

 

2. Corona - schone buitenruimte

Als gevolg van het coronavirus is een enorme toename geweest van het gebruik van parken, stranden, kades en andere mooie plekken in Rotterdam. Hierdoor is extra capaciteit ingezet op het gebied van reiniging van deze plekken. Als gevolg van de RIVM-maatregelen bleek het nodig om meer voertuigen in te zetten om reinigingsmedewerkers te vervoeren. Deze extra voertuigen moesten worden gehuurd. Dit allemaal heeft geleid tot meerkosten van € 720 op taakveld Verkeer en vervoer - Beheer. Een deel van de extra inzet a € 220 is verantwoord onder programma Overhead.

 

3. Schaderegeling Ingravingen Rotterdam (SIR) opbrengsten

Facturering in het kader van de schaderegeling ingravingen Rotterdam vindt plaats nadat meldingen volledig zijn afgewikkeld. Doordat de afhandeling van diverse meldingen doorloopt in 2021 vindt facturering in 2021 plaats. In 2020 resulteert dit in € 600 lagere baten.

 

4. Beheer buitenruimte
De budgetten voor het beheer en onderhoud van de buitenruimte zijn binnen het programma beheer van de stad gealloceerd tussen de taakvelden Verkeer en vervoer - Beheer en Openbaar groen en (openlucht) recreatie - Beheer. De overschrijding op het taakveld groen is daarmee gecompenseerd door de onderschrijding binnen het taakveld Verkeer en vervoer - Beheer.
 
5. Vrijval voorziening dubieuze debiteuren
Voor de openstaande vorderingen in het kader van de verlegregeling is in 2019 een voorziening dubieuze debiteuren gevormd. In 2020 is het gelukt een deel van de openstaande vorderingen te incasseren resulterend in een vrijval van de voorziening dubieuze debiteuren.
 
6. Diverse afwijkingen

 Op diverse budgetten zijn kleine afwijkingen.

Omschrijving taakveld

Bij (her)inrichting, beheer en onderhoud van de boven- en ondergrondse infrastructuur, wordt bijgedragen aan klimaat- en circuliere doelstellingen:

  • een beschikbare, bruikbare en comfortabele infrastructuur
  • een duurzame (ondergrondse) infrastructuur die veilig is
  • een schone buitenruimte
  • een veilige buitenruimte

Dit doen we door:

  • aanleg, reconstructie en onderhoud van verharde openbare ruimte: wegen, pleinen, fietspaden, voetpaden en overige verhardingen
  • civiel technische kunstwerken: inspectie, beheer en onderhoud (bruggen, tunnels spoorwegovergangen en dergelijke) waaronder begrepen infrastructuur ten behoeve van luchthavens
  • verlichting wegen: aanleg, beheer en onderhoud
  • gladheidbestrijding: sneeuwruimen en strooien
  • straatreiniging: schoonmaken en (toezien op) schoonhouden van de openbare ruimte van veeg-en zwerfafval