• De Rotterdammer en de Rotterdamse ondernemers meer structureel betrekken bij beleid en uitvoering. Van consultatie en inspraak naar meer coproductie en co-creatie.

• De overheid zorgt voor handhaving van de rechtsorde en de openbare orde. Dit is van belang voor het versterken van de stabiliteit van een goed functionerende samenleving.

• Een veilig leef- en uitgaansklimaat in Rotterdam, waarin bewoners en bezoekers zich vrij kunnen bewegen en kinderen veilig kunnen opgroeien. Tegelijkertijd zet het college in op het voorkomen van inmenging vanuit criminaliteit en op vermindering van overlast.

• In gesprek met Rotterdammers
  De leden van het college en de medewerkers van de gemeente zijn veelvuldig in gesprek gegaan met bewoners en ondernemers in de wijken. Die gesprekken gingen over de vraagstukken en mogelijkheden in de wijken.

• Bewonersparticipatie
  De gemeente zette instrumenten voort als Buurt bestuurt en buurtpreventie, bijeenkomsten met senioren en Stuurgroep Veilig in de Wijk. In lijn met de motie 18bb8426 (Veilig 010 prijs) zijn actieve Rotterdammers gewaardeerd. Deze waardering kwam tot uiting in een bedankdag op 7 december 2019 waar 600 aanwezigen waren. Samen met Wijkcomite’s, Wijkraden en Gebiedscommissies is deze dag een sprankelend festijn voor betrokken Rotterdammers geworden die actief zijn in buurt bestuurt, in buurtpreventieteams als containeradoptant of anders in het veiligheidsdomein. Elke Buurt bestuurt groep heeft een wild card ontvangen waarmee ze inzet kunnen krijgen van de gemeente Rotterdam. Deze inzet zal in 2020 worden uitgevoerd.
• Betrouwbare en zichtbare overheid
  De medewerkers van de gemeente waren zichtbaar in de wijken aanwezig. Er is een wijkpost in alle focuswijken veiligheid.  De gemeente streeft naar meer continuïteit van de medewerkers in de wijken, zodat er steeds meer bekende gezichten in de wijk te zien zijn. Ook is geïnvesteerd in een extraal (digitaal) kanaal voor Rotterdammers. De motie 18bb9369 (“Ik krijg een heel apart gevoel van binnen”) verzocht de gemeente makkelijker onveiligheid te melden. In december 2019 is een app (VeiligR) gelanceerd die het mogelijk maakt om net zo laagdrempelig als de succesvolle Buiten Beter app meldingen over overlast en onveilige gevoelens te doen. Tot en met het eerste kwartaal 2020 wordt de app getest in IJsselmonde en Noord. Het college gaat ervan uit dat de laagdrempeligheid ervoor zorgt dat meer Rotterdammers zich zullen laten horen.

• Ondermijnende criminaliteit

De aanpak van ondermijnende criminaliteit is integraal. De gemeente werkt hierin samen met de partners van het Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC), zoals de politie, het Openbaar Ministerie en de Belastingdienst en werken langs 4 sporen: het voorkomen, signaleren en aanpak van ondermijning, maar ook het stimuleren van positieve ontwikkelingen. Er wordt o.a. gefocust op de aanpak van drugscriminaliteit, mensenhandel, financieel-economische criminaliteit, vastgoedfraude, Outlaw Motorcycle Gangs en kwetsbare branches. De aanpak is stadsbreed maar de focus ligt op kwetsbare gebieden zoals de Spaanse Polder, Delfshaven, de haven en Rotterdam-Zuid.

De bestuurlijke aanpak van ondermijnende criminaliteit is in 2019 geïntensiveerd met behulp van de 4.42 miljoen euro die door de gemeenteraad tot en met 2022 beschikbaar is gesteld. Vorig jaar is het fundament voor een langdurige, stevige en duurzame bestuurlijke ondermijningsaanpak gelegd.

Met de intensiveringsgelden is onder andere toezicht en handhaving binnen alle clusters van de gemeente uitgebreid. Dit heeft onder andere geresulteerd tot het opzetten van een "ondermijningstrein"; een multidisciplinair flexibel gemeentelijk team dat systematisch (i.s.m. andere partners zoals de Kansspelautoriteit en de politie) panden controleert op uiteenlopende zaken. In 2019 heeft de ondermijningstrein 30 bedrijfspanden bezocht. Bij 20 panden werden misstanden geconstateerd, zoals het niet op orde hebben van administratie voor de DCMR Milieudienst Rijnmond of de Belastingdienst.

Daarnaast is fors geïnvesteerd op awareness; het vergroten van het kennis- en bewustzijnsniveau rondom ondermijnende criminaliteit. Toezichthouders bij verschillende clusters zijn getraind in het herkennen van ondermijnende criminaliteit en hoe hiermee om te gaan. In 2019 is de app MeldPunt Ondermijning ontwikkeld.

De middelen komen ten goede aan de wijken, waaronder Rotterdam-Zuid (Alliantie Hand in Hand) en Rotterdam-West (Delfshaven). Deze ontwikkelingen hebben geleid tot meer inzet van gemeentelijke bevoegdheden,( zie hiervoor het Jaarverslag Bestuurlijke Handhaving. Dit verslag over 2019 komt uit in het tweede kwartaal 2020). Er zijn in 2019 o.a. meer drugspanden gesloten dan het jaar ervoor. In 2019 waren dit er 145 en in 2018 105.

De gemeente streeft naar het behalen van duurzame resultaten en effecten op straat. Malafide ondernemers worden aangepakt. Samen met pandeigenaren worden nieuwe ondernemers gezocht. Zo zijn er in 2019 80 gesprekken gevoerd met pandeigenaren. Tevens zijn tientallen bedrijfspanden getransformeerd naar woningen.

In het voorjaar van 2019 is het rapport van de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR): Drugscriminaliteit in de Rotterdamse haven: Aard en Aanpak van het Fenomeen. Het rapport in geeft een scherp beeld van de drugssmokkel in onze haven. De raad is hierover geïnformeerd via de raadsbrief 19bb016325. De aanbevelingen uit het rapport zijn uitgewerkt in een uitvoeringsagenda. De raad wordt hierover in de eerste helft van 2020 geïnformeerd.

Voor meer informatie m.b.t. de de resultaten van de aanpak van ondermijning over 2019, wordt verwezen naar de raadsbrief en infographic Aanpak Ondermijnende Criminaliteit 2019, die in de eerste helft van 2020 verschijnt.

De wetswijziging 13b-Opiumwet die het mogelijk maakt om panden te sluiten waarin versnijdingsmiddelen worden aangetroffen is op 1 januari 2019 ingegaan. Rotterdam heeft hierop de beleidsregel aangepast. Inmiddels maakt Rotterdam gebruik van deze bevoegdheid. Op basis hiervan zijn in 2019 6 panden gesloten.

 

• Polarisatie en maatschappelijke onrust

De gemeente heeft in 2019 fors geïnvesteerd in het netwerk sleutelpersonen. Sleutelfiguren zijn in staat groepen te bereiken, die voor gemeenten en reguliere instellingen soms moeilijk bereikbaar zijn. Eind van dat jaar waren er 199 sleutelpersonen, die de gemeente heeft bevraagd bij internationale gebeurtenissen en oplopende spanningen. Dit gebeurde door middel van diverse gesprekken met deze sleutelpersonen en aan de hand van 5 quick scans. Verder heeft de gemeente 10 thema- en netwerkbijeenkomst voor het netwerk van sleutelpersonen georganiseerd om hen op de hoogte te houden van actuele ontwikkelingen en thema’s en de binding met de sleutelpersonen blijvend te versterken.

 

• Extremisme en terrorisme

De gemeente heeft in 2019 volgens de vier actielijnen van de ‘Rotterdamse aanpak radicalisering, extremisme en terrorisme 2018- 2022’ gewerkt aan het tegengaan van onder andere extremisme. Op het gebied van weerbaarheid tegen extreme ideologieën hebben verschillende partners in de stad in opdracht van de gemeente projecten uitgevoerd voor (kwetsbare) groepen Rotterdammers. Te denken valt aan weerbaarheidstrainingen voor kwetsbare groepen jongens en meiden, trainingen ‘intercultureel opvoeden’ en trajecten ‘mediawijsheid’ voor Rotterdamse scholieren. Verder hebben 639 Rotterdamse professionals en vrijwilligers een voorlichting of training gevolgd over radicalisering en extremisme. Tot slot had het Meld- en adviespunt radicalisering (Mar) van de gemeente eind 2019 86 geradicaliseerde casussen in behandeling, waarvan 56 werden besproken in het casusoverleg van het Zorg- en Veiligheidshuis Rotterdam Rijnmond (ZVHRR). In 2019 is ook gewerkt om kwetsbare locaties en evenementen in de stad meer weerbaar te maken tegen de dreiging van extremisme en terrorisme. In de eerste helft van 2019 is versterkt straatmeubilair aangebracht in de Witte de Withstraat en de Meent. Voor bestuursleden en vrijwilligers van religieuze instellingen zijn veiligheidstrainingen verzorgd, en bij verschillende religieuze locaties zijn weerbaarheidsmaatregelen genomen. In het evenementenvergunningentraject is de dreiging van terrorisme meegenomen en in de uitvoering heeft de gemeente extra maatregelen ingezet.

 

• High Impact Crime (HIC)

De stevige aanpak van High Impact Crimes heeft ook in 2019 gezorgd voor een afname van het aantal gepleegde woninginbraken, overvallen en straatroven. Ten opzichte van 2018 is de afname aanzienlijk: 10% minder woninginbraken en overvallen en 13% minder straatroven.

De aanpak van HIC stond in 2019 in het teken van intensiveren van de gemeentelijke inzet en het verstevigen van de samenwerkingsverbanden. De aanpak bestaat uit drie pijlers, te weten: preventie, de daderaanpak en het verlenen van nazorg aan slachtoffers. Zo heeft de gemeente ook in 2019 veel geïnvesteerd in het verbeteren van woningen tegen inbraken. Zowel met de woningcorporaties als voor particuliere huiseigenaren in een aantal wijken is het hang- en sluitwerk verbeterd. In het Fieldlab inbraakvrije wijk in Lombardijen zijn meerdere experimenten opgezet om verdacht gedrag in de buitenruimte vroegtijdig te detecteren en te stoppen. Daarnaast zijn er diverse trainingen, voorlichtingen en communicatiecampagnes ontwikkeld voor kwetsbare bewoners zoals senioren en bewoners van hotspots en ondernemers om hen bewust te maken van wat zij zelf kunnen doen om HIC-delicten te voorkomen.

Om daders van HIC-delicten (zgn. HIT’ers) intensief aan te pakken is door de gemeente in 2019 een team met HIT-coördinatoren opgericht. Zij werken outreachend, nemen HIT’ers aan de hand mee naar afspraken en leveren maatwerk. Voor de zwaarste categorie daders zijn in 2019 twee pilots gestart door het Zorg- en Veiligheidshuis Rotterdam Rijnmond (ZVHRR) en het Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC). Het resultaat is dat beide samenwerkingsverbanden voortaan intensiever samenwerken met als doel criminele netwerken beter in beeld te krijgen. Ook experimenteert de gemeente met het opleggen van een Last onder dwangsom voor personen die met inbrekerswerktuig worden aangehouden. Deze bestuurlijke maatregel is in 2019 voor de eerste keer opgelegd.

Slachtoffers van HIC-delicten krijgen altijd nazorg aangeboden van Slachtofferhulp Nederland of door het speciale HIC-nazorgteam. Daarnaast ondersteunt de gemeente slachtoffers in materiële zin door bijvoorbeeld een deurcamera, magneetslot of overvaltraining aan te bieden. Ook heeft de gemeente aanvullende afspraken gemaakt met het Schadefonds Geweldsmisdrijven, zodat ook slachtoffers die het bedrag niet voor kunnen schieten, aanspraak kunnen maken op de regeling.

Ondanks de goede resultaten is het van belang om de focus vast te houden. De koers voor de komende jaren is beschreven in ‘Een aanpak met impact’.

 

• Cyber resilience

De gemeente en haar partners vergroten hun informatiepositie en kennis rond ‘cyber’ en zetten in op bestaande en nieuwe vormen van crisisbeheersing. Daarom is in 2019 in G4-verband de handreiking Cybergevolgbestrijding ontwikkeld en geoefend, en zijn diverse onderzoeken uitgevoerd naar de prevalentie van slachtofferschap in Rotterdam. Door intensivering van de samenwerking met politie en OM wordt onderzocht hoe vormen van cybercriminaliteit met een ondermijnende werking kunnen worden tegengegaan. Voorlichting aan Rotterdamse burgers en ondernemers moet leiden tot bewustwording van risico’s en gedragsverandering in de digitale wereld. In 2019 zijn diverse pilotprojecten gestart om de digitale weerbaarheid van Rotterdammers te vergroten. Dit betreft o.a. een project over digitale weerbaarheid op vier scholen, twee conferenties over cyber security voor ondernemers en digitale weerbaarheidstrainingen voor senioren.

• Leefbare wijken

Stand van zaken collegetargets Veilig

Collegetarget 13a: Het veiligheidsniveau van Rotterdam is in 2022 omhooggegaan ten opzichte van 2018; de Veiligheidsindex binnen het wijkprofiel heeft dan een gemiddelde score hoger dan 108.

Resultaat 2020: De veiligheidsindex is gestegen van 108 in 2018 naar 110 in 2020.

Collegetarget 13b: De gemiddelde score van de 18 wijken die in 2018 lager dan 100 scoren op de Veiligheidsindex, moet in 2022 zijn verbeterd.

Resultaat 2020: De gemiddelde score van deze wijken is gestegen van 88 in 2018 naar 92 in 2020. 

Collegetarget 13c: De 5 laagst scorende wijken op de Veiligheidsindex van 2018 (Tarwewijk, Hillesluis, Bloemhof, Carnisse, Oude Westen) laten in 2022 een stijging van 5 punten op de Veiligheidsindex 2022.

Resultaat 2020: Hillesluis en Tarwewijk liggen op koers. In Oude Westen en Bloemhof gaat de beleving achteruit, maar objectief vooruit. In Carnisse gaat zowel beleving als objectief achteruit.

Algemeen: De Veiligheidsindex is subjectief gelijk gebleven op 104 en objectief gestegen van 112 naar 116. Verder inzoomend op thema’s blijkt dat diefstal en inbraak zowel subjectief als objectief zijn verbeterd (minder misdrijven), dat het thema geweld objectief is verbeterd, maar in de beleving van Rotterdammers is gedaald en dat het thema overlast zowel objectief (meer meldingen) als subjectief achteruit is gegaan. De indexscores voor de beleving van geweld en overlast zijn nu lager dan ten tijde van de nulmeting (2014). In 2019 is de beweging ingezet te komen tot plannen van aanpak voor de 5 focuswijken, deze zullen mogelijk in het voorjaar 2020 bestuurlijk worden voorgelegd.

 

• Seksuele straatintimidatie

De gemeente Rotterdam heeft zich ook in 2019 onverminderd ingezet voor de aanpak van seksuele straatintimidatie. Deze aanpak richt zich niet alleen op de daders, maar ook op slachtoffers en omstanders. Zo biedt de StopApp slachtoffers een concreet en toegankelijk middel om melding te maken van straatintimidatie. Eind 2019 was de StopApp zo’n 5.000 keer gedownload en zijn er rond de 3.400 meldingen binnengekomen. Deze meldingen hebben meer inzicht opgeleverd in de straten en locaties waar dit plaatsvindt. De handhavers van de gemeente hebben op de hotspots die uit de app naar voren zijn gekomen, handhavingsacties uitgevoerd en (preventieve) gesprekken gehouden met potentiële daders. Helaas heeft de uitspraak van het hooggerechtshof in december 2019 een streep gezet door het APV-artikel op grond waarvan straatintimidatie werd gehandhaafd. De gevolgen hiervan voor dit sluitstuk van de aanpak worden in 2020 verder in kaart gebracht. De uitspraak doet niets af aan de gemeentelijke ambitie straatintimidatie tegen te gaan. Ook in 2019 heeft de gemeente zich ingezet voor preventie, bewustwording en weerbaarheid rond dit onderwerp.

 

• Cameratoezicht

Cameratoezicht is mogelijk als sluitstuk om de balans in de wijken te waarborgen. Cameratoezicht kan worden ingezet als sluitstuk op een veiligheidsaanpak in een gebied ter handhaving van de openbare orde en veiligheid. In december 2019 is een groot cameraproject in de Landbouwbuurt en het Motorstraatgebied (gebied Feijenoord) afgerond. Daarnaast is een klein camerakastje ontwikkeld dat in een lichtmast bevestigd kan worden. Vier van deze camerakastjes zijn operationeel in het cameragebied Wielewaal.

 

• Veilig ondernemen

Vanuit de Veilig Ondernemen aanpak wordt gericht gekeken naar de risico’s in een winkelgebied en of bedrijventerrein. Afhankelijk van de risicoanalyse wordt samen met de lokale ondernemers en veiligheidspartners de inzet bepaald. Een van de tools die ingezet wordt is een ‘keurmerk veilig ondernemen’ traject. Afgelopen verslagjaar 2019 zijn wederom veel ondernemers bereikt op het gebied van mee praten over veiligheidsvraagstukken, diverse criminaliteitstrainingen, camerabewaking en bedrijfscans. De kernpartners Gemeente, Politie en MKB Rotterdam Rijnmond zijn vanuit het concept programma Veilig Ondernemen een nauwe samenwerking aangegaan om ondernemers in de stad te ondersteunen bij het verminderen van misdrijven gericht op ondernemers.

 

• Levendige en gastvrije stad

In 2019 zijn 12 horecagebiedsplannen vastgesteld. Hiermee is onder andere ruimte gegeven aan ontwikkeling van nieuwe nachthoreca en ingezet op de beheersing van de shishabranche. De ontwikkelingen binnen de shisha branche hebben de aandacht. Er is dan ook verder ingezet op een beheersbare shishabranche in aard en omvang.

Daarnaast zijn eind 2019 de eerste stappen gezet naar evaluatie en vormgeving van nieuw horecabeleid. In dit kader is ook een onderzoek gestart naar de behoefte aan maatwerk bij sluitingstijden.

Evenementenorganisatoren krijgen de ruimte in stad. Balans tussen levendigheid en leefbaarheid is daarbij essentieel, niet in de laatste plaats vanwege de andere functies in de stad. In 2019 heeft het college nieuw inhoudelijk evenementenbeleid en evenementenvergunningenbeleid vastgesteld en twee experimenten uitgevoerd (A+ en evenementenkraskaart).

 

• jeugdoverlast en jeugdcriminaliteit

Tot 2019 verdeelde de gemeente Rotterdam de capaciteit van het Stedelijk team Jongerenwerk (STJ) en de jeugdhandhavers over wijken waar zich relatief veel jeugdoverlast concentreerde. Jeugdoverlast beperkt zich echter niet tot de grenzen van een wijk en manifesteert zich anders dan in het verleden. De jeugdoverlast in Rotterdam is minder dan in het verleden gebonden aan vaste locaties en groepen. Daarom zet de gemeente het STJ en jeugdhandhavers flexibeler in, zodat de inzet daar is waar de overlast zich voordoet: op basis van actuele data van subjectieve en objectieve cijfers aangevuld met kwalitatieve informatie van de professionals uit de gebieden. In 2019 zijn er 4 aanpakken problematische groepen afgesloten en 3 aanpakken gestart. Eind 2019 waren er 13 geprioriteerde groepen in Rotterdam. Tot deze groepen wordt ook de problematische groep Charlois vs. IJsselmonde gerekend.

 

• Jaarwisseling/vuurwerk

 

In 2019 is in de Algemene Plaatselijke Verordening Rotterdam 2012 een stelsel van een vuurwerkverbod met vuurwerkzones opgenomen in plaats van vuurwerkvrije zones.  Daarbij werd een amendement aangenomen dat de werking van het verbod begrensde. Plaatsen zonder een historie van OOV-problematiek dienden te worden aangewezen als vuurwerkzone. Met behulp van 32 gebiedsadviezen en met advisering van de adviezen is een vuurwerkzoneringskaart opgesteld. In juni 2019 is het college op verzoek van de raad in gesprek gegaan met de Rotterdamse vuurwerkbranche over een vrijwillige beperking van de verkoop van knalvuurwerk (motie 19bb13577). Dit leidde niet tot resultaten. Gesprekken op landelijk niveau met de Belangenvereniging Pyrotechniek Nederland leidden evenmin tot een vrijwillige inperking van het assortiment.

Bij de jaarwisseling 2019-2020 werden bij wijze van proef twee professionele vuurwerkshows gehouden als alternatief voor het afsteken van consumentenvuurwerk. Uit bewonersonderzoek bleek dat de gemeentelijke vuurwerkshows gunstig effect had gehad op de aankoop van consumentenvuurwerk en had bijgedragen aan de feestvreugde. Deze shows worden mogelijk gecontinueerd.

• Veiligheid in het Openbaar Vervoer

Reizigersoordeel

Uit de resultaten van het in het voorjaar 2019 verschenen OV-reizigerstevredenheidonderzoek(OV-klantenbarometer) over 2018, blijkt dat reizigers in Rotterdam en omstreken het vervoer van de RET in 2018 met een 7,8 waarderen. Dat is 0,1 punt hoger dan het landelijke gemiddelde. In 2017 gaven reizigers de RET een 7,7. Het reizigersoordeel over veiligheid in het OV is wederom gestegen; voor de metro een 7,5 en voor de tram een 7,9 (zie tabel). In april 2020 zal de raad geïnformeerd worden over de cijfers over 2019.

 

Metro                         2013     2014     2015     2016     2017     2018

Veiligheid algemeen   7,1       7,2       7,1       7,3       7,3        7,5

Tram                         2013     2014     2015     2016     2017     2018

Veiligheid algemeen   7,4       7,5       7,6       7,7       7,7        7,9

                                                                       

Zelfverdedigingscursussen

De zelfverdedigingscursussen voor OV-surveillanten zijn op verzoek van het college in 2019 gecontinueerd. De training is afgestemd op de aard van de functie en bestaat uit agressiebeheersing en de-escalatietraining. De training wordt door de OV-surveillanten zeer goed ontvangen en gewaardeerd.

Inzet OV-reis- en verblijfsverbod

In 2019 is de inzet van het OV-reisverbod op alle tramlijnen gecontinueerd. De inzet van het OV-reisverbod ‘bedelen metro’ is eveneens gecontinueerd, met dien verstande dat de pilot is omgezet naar een structurele maatregel. De pilot OV-verblijfsverbod schennisplegers is in 2019 verlengd.

Inzet OV-surveillanten

Per 1 oktober 2019 worden de OV-surveillanten volledig risicogestuurd ingezet, met inbegrip van de Hoekse Lijn.

• Woonoverlast

Woonoverlast kan overal voorkomen, alle lagen van de bevolking hebben ermee te maken. Deze overlast ontstaat door verschillende vormen van sociale en/ of maatschappelijke problematiek. Denk bijvoorbeeld aan verschil in leefstijl, asociaal gedrag, strafbaar gedrag, verstoorde (buren) relaties, overbewoning, uitzichtloosheid en personen met verward gedrag. De aanpak van woonoverlast is een ketenaanpak, waarbij veel partners betrokken zijn met verschillende achtergronden, denk bijvoorbeeld aan veiligheid, huisvesting en zorg. Vanwege de impact van woonoverlast op de leefbaarheid en de veiligheidsbeleving, heeft de gemeente de regie op deze ketensamenwerking. In de samenwerking maken de gemeente en haar partners gebruik van ervaringen, instrumenten en opgedane expertise, denk bijvoorbeeld aan buurtbemiddeling en de Wet aanpak woonoverlast. De gemeente heeft het ‘Actieplan woonoverlast 2015-2019’ door een extern bureau laten evalueren. Om de effectiviteit van de aanpak nog verder te vergroten en deze verder te professionaliseren is er een nieuw actieplan aanpak woonoverlast 2019-2023 (‘Samen tegen woonoverlast’) ontwikkeld en vastgesteld door de gemeenteraad.