Wat hebben we bereikt en wat hebben we daarvoor gedaan

Spelen
De speelvisie ‘Kom op naar buiten’ is verder uitgevoerd en toegepast in de projecten. De visie staat voor meer variatie, aantrekkelijker verblijf en voldoende vrije ruimte. De eerste ‘samen speelplekken’ met kinderen en volwassenen met en zonder beperking zijn gerealiseerd, zoals de Esther Vergeer court aan het Dokhavenpark. Daarnaast zijn afgelopen jaar 4 interactieve speelplekken ontwikkeld om het spel actief te stimuleren en daarnaast andere spel en sportprikkels te geven.
Ook jeugdparticipatie is dit jaar verder doorontwikkeld. Zo is met kinderen uit de Vogelbuurt in Rozenburg tijdens een speurtocht informatie opgehaald waarom zij ergens wel en niet spelen. Op basis hiervan sluiten de plekken beter aan bij de behoefte.

 

Groen en Bomen

Beheer aanpak openbaar groen
De Beheeraanpak Openbaar Groen is bij nieuwe inrichtingen en aanpassingen van groenstroken altijd het kader. Daarnaast is de beheeraanpak de leidraad voor het periodiek onderhoud aan het openbare groen in de stad. Het maaibeleid is hierop aangepast. Met name in de gebieden met een beoogd natuurlijk beheerbeeld wordt gras minder vaak en gevarieerder gemaaid. Daardoor is er in de natuurlijke gebieden sprake van meer diversiteit in de aanwezige plantensoorten. Dit heeft een positief effect op het aantal en de soorten vlinders en bijen. Zo is de proef in IJsselmonde en Charlois met gefaseerd maaien voortgezet om de lange termijneffecten te monitoren. Bij deze methode slaan de maaiers delen gras over die uitwijkplaatsen worden voor flora en fauna. De effecten komen in de monitor van bureau Stadsnatuur. Bij de sortimentskeuze van nieuwe groenvakken wordt grotere variatie nagestreefd om zo de biodiversiteit te bevorderen.

 

Op orde houden van het bomenbestand
Om het bomenbestand in stand te houden zijn diverse maatregelen uitgevoerd:

• snoeien en onderhoud van bomen
• vervanging van zieke of onveilige bomen (wettelijke zorgplicht)
• bestrijding van boomziekten en -plagen, zoals de iepziekte, bloedingsziekte bij kastanjes en de eikenprocessierups

Elk jaar wordt een derde van de bomen geïnspecteerd op levensverwachting. Vanuit de gegevens die dit oplevert bepaalt de gemeente nóg gerichter de onderhoudsbehoefte waar het gaat om periodieke handelingen, zoals snoeien, groeiplaatsverbeteringen of het bepalen van bomen voor vervanging. Op de website www.rotterdam.nl/groen staan de bomen die zijn verwijderd of vervangen. Voor vervanging van gerooide bomen zijn extra middelen beschikbaar gesteld. Zo blijft het bomenbestand op orde.

 

Aanpak van exoten, de Japanse Duizendknoop
Voor het beheersen van de Japanse duizendknoop is er in samenwerking met Bureau Stadsnatuur en Gemeentelijk Havenbedrijf een kaart ontwikkeld met alle vindplaatsen. Ook heeft een expertmeeting plaats gevonden om te komen tot kennisdeling en meer gezamenlijke aanpak. Stadsbeheer heeft vooralsnog gekozen voor het beheersen van deze invasieve exoot (niet bestrijden) en is gestart met apart maaibeheer van Japanse duizendknoop op graslocaties om verdere verspreiding te voorkomen.

 

Weersinvloeden op het groen en de bomen
Het jaar 2018 kenmerkte zich door een extreem lange droogteperiode. Bomen, gazons en ander kwetsbaar groen hebben extra water gekregen om uitval zoveel mogelijk te voorkomen. Schade is indien mogelijk hersteld. Er zal de komende jaren bij het groenbeheer meer rekening gehouden worden met extreme klimaateffecten als langdurige droogteperioden, hoge temperaturen en overvloedige regenval.
Mede door het veranderende klimaat krijgen we in toenemende mate te maken met (nieuwe) ziekten en plagen. Er is een forse toename geconstateerd van aantastingen door de Eikenprocessierups en de Buxusmot. De huidige bestrijdingsaanpak is geëvalueerd en de werkwijze wordt hier zo nodig op aangepast.

 

Evenementenproof maken van Parken
In verband met het intensieve gebruik van parken voor evenementen (Roel Langerakpark, Zuiderpark, Het Park en het Kralingse bos) zijn ook in 2018 extra middelen ingezet om deze parken geschikter te maken en schade zoveel mogelijk te voorkomen. Het evenementenveld van het Roel Langerakpark is verstevigd. Daarnaast zijn in het Kralingse Bos en het Roel Langerakpark waterpunten en een riool aangelegd. Ook het evenementenveld in het Zuiderpark is voorzien van een riool en een bluswaterleiding.

 

Duikers

Er is een eerste start gemaakt met het vervangen van een aantal duikers, sommige duikers zijn vervangen door bruggen. Het vervangen van duikers gaat ook in nauwe samenwerking met de waterschappen. Het aanvalsplan en de vervangingsopgave hieruit is gezamenlijk nader onderzocht. Naast het technische aspect is gekeken naar het functioneren van de duiker en de eisen naar de toekomst toe. In 2019 wordt op basis van voorgaande een voorstel voor een vervangingsprogramma gemaakt. 

 

Beschoeiingen
Beschoeiingen met het risico een potentieel gevaarlijke situatie te zijn, zijn correctief vervangen. Dit is conform hetgeen gesteld in de Nota Kapitaalgoederen (2015-2018).

 

Baggeren
Het meerjarig programma baggeren gebeurt in samenwerking met de waterschappen. Zo is het complex te baggeren traject voor de Ringvaartweg opgestart.
 

Begraven en Cremeren
De doelstelling van de begraafplaatsen is om voldoende begraafcapaciteit te bieden verspreid over de stad, voor nu en in de toekomst en voor de diverse culturele en etnische groeperingen in de stad Rotterdam.  De gemeente Rotterdam gaat uit van een kostendekkende exploitatie op de primaire lijkbezorging, deze wordt normaliter gerealiseerd bij 3.000 uitvaarten. In het jaar 2018 zijn 2.996 uitvaarten gerealiseerd. Gemeentelijk crematorium Hofwijk is 2 weken gesloten in het vierde kwartaal, wegens een grote storing aan de crematieovens. Daarnaast ervaren de gemeentelijke begraafplaatsen en crematoria concurrentie van nieuwe crematoria en de modernisering van diverse crematoria en uitvaartcentra in de omgeving van Rotterdam.

 

Archeologie Rotterdam (BOOR)
In 2018 heeft Archeologie Rotterdam (BOOR) zich beziggehouden met het uitvoeren van wettelijke taken voor de gemeente Rotterdam. Het gaat daarbij om het toetsen van bouwplannen en ruimtelijke plannen, opstellen van Programma’s van Eisen, beoordelen van rapportages en opstellen van bestemmingsplanparagrafen. Vooruitlopend op de implementatie van de Omgevingswet is gewerkt aan het actualiseren van de Archeologische Waarden- en Beleidskaart Rotterdam. De Rotterdamse Onderzoeksagenda Archeologie (ROA) is in 2018 gereedgekomen en beschrijft het huidige kennispeil en geeft actuele onderzoeksvragen. Het beheer van digitale data en documentatie is voortgezet. Dit geldt ook voor het fysieke depot voor bodemvondsten (eigendom van de gemeente Rotterdam). Er zijn behalve 17 booronderzoeken ook 3 opgravingen verricht (16de-eeuwse stadswal op de bouwlocatie Bright en twee scheepswrakken op de Maasvlakte).

 

Ondergrond

Om de leefbaarheid en bereikbaarheid van de stad optimaal te houden, verleent de gemeente beschikkingen voor kabels en leidingen. Er zijn ruim 2200 beschikkingen geweest en ongeveer 15.000 meldingen voor kleine ruimtelijke ingravingen. Hiermee ordent de gemeente het gebruik van de ondergrond en levert ze een bijdrage aan de openbare orde en veiligheid. Bij de aanvraag van de vergunning stelt de gemeente nadere eisen aan de gegevens die de aanvrager moet geven. Er worden nadere voorwaarden gesteld bij de uitvoering van werken in het openbare beheergebied van de gemeente Rotterdam en het erfpachtgebied van het Havenbedrijf Rotterdam. Door de herstellende economische situatie is het volume aan werkzaamheden drastisch aan het toenemen. Samenwerking met de diverse netbeheerders heeft op meerdere vlakken plaatsgevonden. Deels om betere afstemming van plannen vorm te geven, maar ook om uitval als gevolg van graafschade te voorkomen.

Het opsporen en ruimen van niet geëxplodeerde munitie uit de 2e WO wordt conform het vigerende beleid uitgevoerd. In 2017 en 2018 hebben zich geen grote ruimingen voorgedaan. De ruiming van enkele projecten waar wel de aanwezigheid van bommen verwacht wordt is in de deze jaren verder voorbereid. Het gaat om de locatie Claes de Vrieselaan, Arkema (Vondelingeplaat),Beneluxbom (Beneluxplein) en de Lloydkade.

Toelichtingen ontwikkelingen

In het beheer van de buitenruimte voert risicogestuurd beheer, ofwel assetmanagement, de boventoon. Het strategisch assetmanagementplan en assetmanagementplannen zijn afgerond.

Het risicogestuurd beheer van watergangen heeft geresulteerd in een aanpak waarin per watergang de kans, het effect en het risico van de maatregel wordt benoemd. In 2019 wordt het effectiever en efficiënter beheer middels de meerjaren onderhoudsplannen verder vorm gegeven. De waterschappen zijn ook hierbij betrokken.

Afgelopen jaar hebben we te maken gehad met een langdurige periode van aanhoudende droogte. Deze ontwikkeling heeft geleid tot de inzet van extra maatregelen voor het behoud van het groen. Klimaatverandering en veranderende weersomstandigheden hebben voor de toekomst mogelijk gevolgen op de inzet van beheermaatregelen in het groen.

In 2016 ging in Nederland het VN-Verdrag Inzake de rechten van personen met een handicap van kracht. Afgelopen jaar is samen met het programma Rotterdam onbeperkt hard gewerkt aan de implementatie van het thema samen spelen en onbeperkt kunnen spelen en sporten. De opening van de eerste Esther Vergeer court is hiervan een mooi eerste resultaat.

Wat heeft het gekost?

Toelichting op overzicht van afwijkingen

1. Lijkbezorging

Lagere opbrengst (€ 321) wordt onder andere veroorzaakt door het openen van nieuwe crematoria en de modernisering van diverse crematoria en/of uitvaartcentra in de omgeving van Rotterdam en er in het vierde kwartaal sprake was van een grote storing aan de crematieovens.

 

2. Correctie investeringen maatschappelijk nut

Integrale rioolprojecten waarbij tevens sprake is van een groen aandeel moeten vanaf 2018 ten gevolge van de aangescherpte BBV regelgeving beschouwd worden als investering en dienen daardoor geactiveerd te worden. Dit houdt in dat de investering (onder activa) op de balans verantwoord moeten worden.  Om hieraan te voldoen heeft er in 2018 een correctie in de begroting plaatsgevonden waarbij lastenbudget is verschoven van exploitatie naar balans. De werkelijke kosten op de investeringsprojecten blijken € 746 minder te zijn dan waarmee in de begrotingswijziging is rekening gehouden. Hierdoor is er op de investeringsprojecten per saldo € 746 minder gerealiseerd en op de exploitatie projecten € 746 meer.

 

3. Extreem weer

Vanwege extreem weer (stormschade van januari en droogte in de zomer) zijn er in 2018 extra kosten gemaakt. De totale gecalculeerde extra kosten waren € 1,6 mln. Door actief te sturen is deze teruggebracht tot € 680.

 

4. Aankoop panden

Voor het aankopen van panden (Claes de Vrieslaan) is in de begroting een bedrag opgenomen van € 1,9 mln. Inmiddels is een deel van de panden aangekocht voor een bedrag € 1,1 mln. Verwachting is dat de afwikkeling van de resterende aankopen in 2019 plaats zullen vinden.

 

5. Kralingse Plas

Door de complexiteit heeft het project Kralingse Plas vertraging opgelopen. Om het gehele werk op een goede manier uit te voeren is extra onderzoek en extra afstemming vereist. Zeker gezien de belofte van een structurele aanpak, is zorgvuldigheid en volledigheid een uitgangspunt bij de aanpak van blauwalg in de Kralingse Plas. Door de vertraging in de uitvoering zijn er in 2018 geen kosten gemaakt. Om in de komende jaren problematiek rondom Blauwalg structureel op te kunnen pakken wordt voorgesteld om het incidenteel toegekend budget van € 1,75 mln toe te voegen aan een bestemmingreserve.

 

6. Verlegregeling

Bij de afwikkeling van de claims in het kader van de verlegregeling is er een eenmalig voordeel ontstaan doordat de ingediende claims lager waren dan begroot. Dit heeft per saldo geresulteerd in een vrijval in de voorziening verlegregeling van € 192 en een eenmalig voordeel in de afwikkeling van € 318.

 

7. Vordering op derden

De financiële afwikkeling van de claim in het kader van de verlegregeling resulteert in 2018 in éénmalige vordering op derden van € 1,7 mln. In de jaarrekening 2017 was nog rekening gehouden met een vordering van € 399. Het totale positieve saldo effect is € 1,3 mln.

 

8. Bommenregeling

Voor het ruimen van explosieven voor derden (o.a. Havenbedrijf, Waterschap Hollandse Delta) zijn er zowel meer baten (€ 1,5 mln) (bijdrage vanuit het rijk) als lasten (€ 1,5 mln). Resultaat effect is € 0.

 

9. Diverse afwijkingen

Betreft diverse kleine afwijkingen binnen de baten en de lasten.

 

10. Bestemmingsreserve Evenementenfonds

Doordat het project later is gestart is een deel van de uitvoering doorgeschoven naar 2019. Hierdoor is in 2018 € 216 minder aan de bestemmingsreserve Evenementenfonds onttrokken.

Toelichting op overzicht van bijstellingen

Activeren investeringen maatschappelijk nut

Gedurende 2018 heeft de gemeente geconstateerd dat bij rioolprojecten, waarbij de vervanging van het riool centraal stond en voorheen onderhoud aan wegen en groen als bijvangst ook werden aangepakt, er steeds meer  sprake is van een integrale aanpak. Bij deze integrale rioolprojecten is (vanwege de gevel tot gevel-aanpak) feitelijk sprake van een nieuwe weg en/of vervanging van groen. In de vraag en antwoord van de commissie BBV (Besluit begroting en verantwoording) is onder 18.1.10 (gepubliceerd in augustus 2018) concreet aangegeven dat dergelijk uitgaven dienen te worden beschouwd als investering. Deze gewijzigde manier van werken en concrete antwoord van de commissie heeft de gemeente genoodzaakt om vanaf 2018 van de integrale rioolprojecten het wegen en groen deel te gaan activeren. De bijstelling voor het groen deel bedraagt € 2,6 mln. De omvang van de in 2018 geactiveerde groen projecten bedraagt ruim € 1,8 mln.

 

Afwikkeling voorziening verlegregeling

De claims in het kader van de verlegregeling zijn in 2018 volledig afgewikkeld. Als gevolg van de financiële afwikkeling is een deel van de voorziening verlegregeling (€ 192) vrijgevallen.

 

Knelpunt bommenregeling

Met ingang van 2015 is de Rijksbijdrage inzake de bommenregeling voor Rotterdam gewijzigd van een vergoeding van 100% (vaste bijdrage van € 5,7 mln) naar een vergoeding van 70% van de ruimingskosten. Daarnaast is er sprake van kosten die niet voor vergoeding in aanmerking komen zoals koop panden en verhuiskosten bij het project Claes de Vrieslaan en de claim inzake Boston - Seattle. De bijstelling in de begroting is totaal € 2,4 mln. De claim inzake Boston - Seatle is inmiddels afgewikkeld. Een deel van de panden is in 2018 aangekocht. De aankoop van de resterende panden zal in de loop van 2019  plaatsvinden. De totale realisatie komt uit op ongeveer € 1,6 mln. 

 

Voorziening afkoop onderhoudsplicht begraafplaatsen

De opbrengsten aan afkoopsommen begraafrechten waar een schoonmaak of onderhoudsverplichting tegen over staat werden in tegenstelling tot BBV-voorschriften als baat in de exploitatie genomen. Volgens artikel 44 lid 2 van het BBV dienen deze van derden verkregen middelen die specifiek besteed moet worden op de balans als voorziening gepresenteerd te worden. Met deze bijstelling is de correctie overeenkomstig de geldende wet- en regelgeving in de begroting verwerkt. De dotatie aan de voorziening afkoop onderhoudsplicht begraafplaatsen bedraagt ruim € 300.