Inleiding

In de paragraaf verbonden partijen beschrijft het college op welke wijze de gemeente verbonden is met externe partijen om bepaalde beleidsdoelen te verwezenlijken. Een verbonden partij is een externe partij waarmee de gemeente een bestuurlijke én een financiële relatie heeft. De paragraaf maakt de bestuurlijke en financiële belangen zichtbaar.

De gemeente Rotterdam kent in totaal 39 verbonden partijen, waarvan 28 vennootschappen (deelnemingen), één stichting, één vereniging en 9 gemeenschappelijke regelingen (publiekrechterlijke rechtspersonen). In 2018 heeft de gemeente Rotterdam circa € 112 mln aan dividend ontvangen.

 

Overzicht BBV-informatie per verbonden partij

In deze paragraaf is per verbonden partij beschreven welke door het BBV voorgeschreven verantwoordingsinformatie onderdeel moet uitmaken van de jaarstukken van de gemeente Rotterdam. In dit verband is het belangrijk op te merken dat in een aantal gevallen de meest recente informatie nog niet beschikbare was bij het opstellen van deze jaarrekening. Waar dit het geval is, is dit onderstaand aangeduid met een asterisk. De volgende legenda wordt in dit verband gehanteerd:

-	Is er geen asterisk weergegeven, dan heeft de verbonden partijen de laatst beschikbare informatie of het jaarverslag 2018 aan de gemeente verstrekt.
*	Bij vermelding van één asterisk geldt: van deze verbonden partijen is de laatst beschikbare informatie verstrekt op basis van conceptcijfers of tussentijdse rapportages over 2018.
N.v.t.	Het n.v.t. geeft aan dat er informatie is gevraagd over een periode waarin de verbonden partij nog niet was opgericht.

Kader en beleid

Het Besluit Begroting & Verantwoording (hierna: BBV) verplicht het college om de gemeenteraad inzicht te geven in de relaties met derde rechtspersonen, waar bestuurlijke invloed wordt uitgeoefend én waarmee financiële belangen zijn gemoeid.

Als de gemeente zowel een bestuurlijk als een financieel belang heeft bij een bepaalde privaatrechtelijke of publiekrechtelijke rechtspersoon, dan is sprake van een verbonden partij. Bij participatie in privaatrechtelijke rechtspersonen gaat het bijvoorbeeld om vennootschappen bij participatie in publiekrechtelijke personen gaat het onder meer om gemeenschappelijke regelingen.

Het BBV specificeert de begrippen bestuurlijk en financieel belang als volgt:

• Bestuurlijk belang: zeggenschap door vertegenwoordiging in het bestuur (directie, Algemeen, Dagelijks Bestuur of Algemene Vergadering van Aandeelhouders) of uit hoofde van stemrecht.
• Financieel belang: wanneer een ter beschikking gesteld bedrag niet verhaalbaar is wanneer de partij failliet gaat, of het bedrag waarvoor aansprakelijkheid bestaat en de verbonden partij vervolgens niet aan haar verplichtingen kan voldoen. Veelal gaat dit om gestort aandelenkapitaal, (fonds)bijdragen, verstrekte leningen of verleende garanties.

De verbonden partijen zijn ingedeeld volgens onderstaande verschijningsvormen of rechtspersonen:

 

Privaatrechtelijk verbonden partijen

 

Vennootschappen

Bij een vennootschap gaat het om een besloten of naamloze vennootschap waarin de gemeente aandelen heeft en op deze wijze deelneemt in het aandelenkapitaal. Een dergelijke relatie met een derde rechtspersoon is ook een verbonden partij.

Stichtingen

Een stichting kan ook een verbonden partij zijn. Alleen stichtingen waarin de gemeente een bestuurlijk en financieel belang heeft, niet zijnde een subsidierelatie, vallen in dit kader onder de term verbonden partij. Als de gemeente een stichting in overwegende mate subsidie verstrekt, dan valt die stichting onder de gesubsidieerde instellingen en is het geen verbonden partij.

Verenigingen

Ook de derde rechtspersoon in de vorm van de vereniging, waaronder de coöperatieve vereniging en de onderlinge waarborgmaatschappij, is onder voorwaarden aan te merken als een verbonden partij. Ook daar gelden de vereisten dat zowel een bestuurlijk belang als een financieel belang voor de gemeente is verbonden aan de vereniging.

 

Publiekrechtelijke verbonden partijen

Gemeenschappelijke regelingen

De Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) biedt de mogelijkheid voor openbare lichamen als gemeenten om een deel van hun bestuurstaken over te dragen aan een gezamenlijk verband waaraan ook andere – al dan niet publieke - partijen meedoen. Zo kan men gezamenlijk bepaalde belangen behartigen. Dit wordt ‘verlengd lokaal bestuur’ genoemd en concretiseert zich in de gemeenschappelijke regelingen. Er zijn ook gemeenschappelijke regelingen die niet worden beschouwd als verbonden partij. Dit zijn de zogeheten lichte regelingen, waarin geen bestuurlijke zeggenschap is vastgelegd. Deze gemeenschappelijke regelingen worden niet vermeld in de paragraaf Verbonden partijen, maar zijn wel betrokken bij de evaluatie van de verbonden partijen.

 

In de paragraaf Verbonden partijen wordt verantwoording afgelegd over de belangrijkste ontwikkelingen in 2018 bij de verbonden partijen. Onderstaand worden eerst de beleidsuitgangspunten nader toegelicht. Vervolgens volgt een toelichting op de belangrijkste ontwikkelingen in het gemeentelijk beleid en de verbonden partijen.

Beleidsuitgangspunten

Beleidsdoelstelling

De algemene beleidsdoelstelling voor verbonden partijen omvat de behartiging van het publiek belang door een verbonden partij met een private of publieke rechtsvorm, onder voorwaarde dat:

• de risico’s in redelijke verhouding staan tot het publiek belang, zowel financieel als beleidsmatig;
• de deelneming het meest efficiënte en effectieve instrument is om het beoogde beleidsdoel te realiseren;
• het publiek belang en het toezicht daarop niet al op een andere wijze volledig is geborgd.

Deze voorwaarden zijn afgeleid van bepalingen in het gemeentelijke Beleidskader Verbonden Partijen, die door de gemeenteraad is vastgesteld. Tezamen met het Burgerlijk Wetboek Boek 2 en de Code Corporate Governance vormen zij de belangrijkste richtlijnen voor uitvoering van het beleid voor verbonden partijen. Het gaat hierbij in grote lijnen om het aangaan, beheer, evalueren en afstoten van verbonden partijen.

Lijst van verbonden partijen

Privaatrechtelijke verbonden partijen

 

Welke vennootschappen zijn in beheer?

Hieronder is het overzicht van alle vennootschappen opgenomen die per 31 december 2018 tot de categorie ‘in beheer’ behoren en waar de gemeente haar aandeelhouderschap wenst te continueren. Verder treft u onder (klik op i) een toelichting op de belangrijkste ontwikkelingen bij de gemeentelijke deelnemingen:

Welke nieuwe vennootschappen zijn aangegaan?

Eind februari 2017 is het definitieve hoofdlijnenbesluit tot verzelfstandiging en oprichting van het Sportbedrijf Rotterdam genomen. In het laatste kwartaal van 2017 heeft dit geresulteerd in de definitieve oprichting van Sportbedrijf Rotterdam BV, met de gemeente als enig aandeelhouder. Op 1 januari 2018 zijn de bezittingen en schulden (actvia en passiva) vanuit de gemeente Rotterdam overgedragen naar het Sportebedrijf en is men operationeel geworden.

Welke vennootschappen zijn of zullen worden beëindigd?

Hieronder is het overzicht van de vennootschappen opgenomen die per 31 december 2018 in de categorie ‘afstoten’ zijn opgenomen en waarvoor afstotingstrajecten in 2018 zijn voorbereid, zijn gestart of zijn afgerond. Onder ‘status’ is de huidige stand van zaken opgenomen van de afstoting van de betreffende verbonden partijen. Hieronder is een toelichting opgenomen met de belangrijkste ontwikkelingen (klik op i voor meer informatie):

Stichtingen

Stichtingen vormen de derde vorm van een verbonden partij. Alleen die stichtingen waarin een bestuurlijk en een financieel belang bestaat - anders dan een subsidierelatie – beschouwt de gemeente als verbonden partijen. Stichtingen waarmee de gemeente in overwegende mate een subsidierelatie heeft, zijn in dit verband geen verbonden partij.

Welke stichtingen zijn in beheer?

In de onderstaande tabel is de geactualiseerde lijst van stichtingen opgenomen:

 

Welke nieuwe stichtingen zijn opgericht?

Geen, derhalve niet van toepassing.

 

Welke stichtingen zijn beëindigd?

Geen, derhalve niet van toepassing.

 

Verenigingen

Ook verenigen kunnen een vorm zijn van een verbonden partij. In het geval van een Coöperatieve Vereniging geldt dat het doel zich strekt tot het voorzien in bepaalde stoffelijke behoeften van haar leden. Hierbij kan in tegenstelling tot de gewone vereniging de aansprakelijkheid van de leden worden beperkt of uitgesloten. Bij onderstaande Commanditaire Vereniging geldt dat de leden uitgesloten zijn van aansprakelijkheid (UA). Bij een gewone vereniging zijn de leden hoofdelijk aansprakelijk.

 

Welke deelnemingen in verenigingen zijn reeds in beheer?

Welke nieuwe deelnemingen in verenigingen zijn aangegaan?

Geen, derhalve niet van toepassing.

 

Welke deelnemingen in verenigingen zijn beëindigd?

Geen, derhalve niet van toepassing.

 

Publiekrechtelijke verbonden partijen

 

Gemeenschappelijke regelingen

De Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) biedt openbare lichamen de mogelijkheid om een deel van hun bestuurstaken te verplaatsen naar een andere bestuurslaag. Dit wordt ook verlengd lokaal bestuur genoemd. Gemeenten kunnen een openbaar lichaam instellen. Een dergelijk openbaar lichaam is een rechtspersoon en kent drie organen: een algemeen bestuur, een dagelijks bestuur en een voorzitter. Alleen de gemeenschappelijke regelingen die de gemeente kwalificeert als verbonden partij staan opgenomen in deze paragraaf. Daaronder zijn niet begrepen de zogeheten lichte regelingen, omdat daar de bestuurlijke component ontbreekt. Bij lichte regelingen gaat het om samenwerkingsverbanden zonder bestuursorganen.

In welke gemeenschappelijke regelingen participeert de gemeente reeds?

Hieronder vindt u een overzicht van de regelingen waarin de gemeente Rotterdam participeert:

Welke nieuwe gemeenschappelijke regelingen zijn aangegaan?

Geen, derhalve niet van toepassing.

Welke gemeenschappelijke regelingen zijn of zullen worden beëindigd?

Hieronder vindt u een overzicht van de regelingen die zijn beëindigd.

Zoals in de begroting van 2018 is gemeld dat uittreedt als lid van de gemeenschappelijke regelingen (recreatieschappen): Midden Delfland, Voorne Putten Rozenburg, IJsselmonde en het Koepelschap Buitenstedelijk Groen. In 2018 is de gemeente nog wel betrokken geweest bij het afronden en definitief beëindigen van haar deelname in voornoemde gemeenschappelijke regelingen.

 

 

Recreatieschap Midden-Delfland

Dit recreatieschap is per 1-1-2019 officieel opgeheven. De eigendommen en grondoverdrachten van het recreatieschap worden voor de zomer afgerond. De rechtsopvolger van het schap is de Coöperatief Beheer Groengebieden Midden-Delfland (CBG MD). Rotterdam is geen deelnemer aan de rechtsopvolger. Het recreatieschap had enkele gronden op Rotterdams grondgebied in eigendom. Deze gronden (in Kandelaarhoek en Poldervaart) worden in eigendom overgedragen aan de gemeente Schiedam.

 

Voorne-Putten Rozenburg

Dit recreatieschap blijft gewoon bestaan als GR met vier deelnemers, gemeenten Westvoorne, Brielle, Hellevoetsluis en Nissewaard.

Rotterdam betaalt tot en met 2022 een uittreedvergoeding, vanaf 2019 is dat € 150.000 per jaar. Per 2019 heeft de gemeente Rotterdam het beheer van de Landtong Rozenburg overgenomen van het recreatieschap. De naam van het recreatieschap is omgezet naar Voorne-Putten, mede als gevolg van uittreding Rotterdam en onze overname van het beheer van de Landtong Rozenburg.

 

IJsselmonde

Dit recreatieschap blijft bestaan als GR met vijf deelnemers: gemeenten Barendrecht, Albrandswaard, Hendrik Ido Ambacht, Ridderkerk en Zwijndrecht.

Rotterdam betaalt tot en met 2025 een jaarlijkse uittreedvergoeding van € 854.372,80 per jaar.

 

Koepelschap Buitenstedelijk Groen

Deze GR is in 2018 officieel opgeheven en alle taken en verantwoordelijkheden zijn overgedragen of afgerond.