Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is de wetgeving die de gemeente voorschrijft op welke wijze zij zich financieel moet verantwoorden. De BBV is continu in ontwikkeling. Vanuit het taakveld wordt de BBV nauwlettend gevolgd en worden wijzigingen die het grondbeleid en/of de grondexploitaties raken in de werkprocessen toegepast.
De doelstelling is om in 2022 het grondbeleid verder te completeren met de nu nog onder handen zijnde deeluitwerkingen en actualisaties van het grond(prijs)beleid 2013.
Om bij te dragen aan de gemeentelijke ambities, zoals de bouwopgave, worden continu voorstellen gedaan voor het in uitvoering nemen van nieuwe grondexploitaties en het herzien van lopende grondexploitaties. In 2022 is voor een aantal grondexploitaties de herziening reeds in gang gezet en zijn nieuwe grondexploitaties in uitvoering gegaan. Zo zijn o.a. de grondexploitaties Carnisse Eiland en Feyenoord City in uitvoering genomen.
Ook zullen in 2022 voorbereidingsprojecten worden gestart ten behoeve van toekomstige grondexploitaties waarmee een bijdrage wordt geleverd aan de groei van de stad.
Bijdragen bouwopgave woningen
Bijdragen aan de bouwopgave van woningen in de periode 2022-2025, en aan een prettige leefomgeving. De gemeente stuurt via de eigen grondexploitaties actief op de realisatie van nieuwbouw. Tezamen met de particuliere ontwikkelingen op grond van particulieren vormt dit de bouwopgave.
Vertalen van gemeentelijke ambities naar grondexploitaties
De beleidsdoelstellingen binnen andere taakvelden, zoals Wonen en Bouwen, worden financieel vertaald in de grondexploitaties.
Risicobeheersing
Risicobeheersing tijdens de planvorming en uitvoering van gebiedsontwikkelingen door optimalisatie, bewaking en bijsturing.
Actief investeren
De markt uitdagen tot het investeren en realiseren van (nieuwe) ontwikkelingen passend in de prioriteiten van de gemeente. De gemeente onderzoekt tevens de mogelijkheden voor nieuwe bouwlocaties. Door als gemeente actief te investeren tonen we lef en laten we aan de Rotterdammers en de marktpartijen / ontwikkelaars zien dat we in een bepaalde ontwikkeling(srichting) geloven. Vaak gaat het om gebieden waar een ontwikkelaar de risico’s te groot vindt, waardoor een ontwikkeling niet van de grond komt. Door als gemeente risicodragend te investeren, wordt het risico voor een ontwikkelaar kleiner en wordt hij sneller verleid de gewenste ontwikkeling ter hand te nemen.
Inzetten op gemeentelijke prioriteiten
Gemeentelijke investeringen actief inzetten op de gemeentelijke prioriteiten: energietransitie, nieuwe economie en groei van de stad.
Vraag en aanbod of elkaar afgestemd houden
Het aanbod van gebiedsontwikkelingen afgestemd houden op de vraag vanuit inwoners en vanuit mogelijkheden vanuit de markt (kwalitatief en kwantitatief). Het voeren van actief grondbeleid brengt kansen, maar ook financiële risico’s met zich mee. Om de risico’s te beperken én om tijdig aanpassingen in het programma door te kunnen voeren, wordt twee keer per jaar een analyse gemaakt van de ontwikkelingen op de woningmarkt en die van de werklocaties (bedrijventerreinen en kantoren). De analyse richt zich op de kwantiteit van de verwachte afzet (bv het aantal te verkopen nieuwbouwwoningen) en de kwaliteit daarvan (afwerkingsniveau, grootte van de woning etc.). Deze gegevens worden vergeleken met het programma dat in de grondexploitaties is voorzien (het aanbod). Bij afwijkingen wordt het aanbod hierop afgestemd.
Sturen op balans maatschappelijk en financieel resultaat
Sturing op een voor de gemeente zo gunstig mogelijke balans tussen maatschappelijke opbrengsten en financieel resultaat. Een ontwikkelproces is een voortdurende zoektocht naar een goede balans tussen (onder meer) opbrengsten en kosten. Binnen gemeentelijke grondexploitaties valt hier beter op te sturen dan bij een particuliere ontwikkeling.
Ontwikkelen van maatschappelijk wenselijke locaties
Ontwikkelen van locaties die niet door de marktpartijen uitgevoerd worden. Sommige ontwikkelingen leveren geen winst op, maar zijn om bijvoorbeeld maatschappelijke redenen heel wenselijk. Dergelijke ontwikkelingen zullen nooit door een particuliere ontwikkelaar opgepakt worden, omdat er geen winstpotentie is. In dergelijke gevallen zoekt de gemeente naar financiële middelen (intern of extern) om een dergelijke ontwikkeling toch van de grond te krijgen.
Jaarlijkse actualisatie grondexploitaties
De projectadministratie van de grondexploitaties bevat enerzijds de gerealiseerde kosten opbrengsten en anderzijds de begroting van nog te maken kosten en voorziene opbrengsten. Alle posten worden contant gemaakt. Gesaldeerd ontstaat daardoor de Netto Contante Waarde-saldo (NCW) van het project.
Als er aanleiding voor is, worden gedurende het jaar de begrote posten geactualiseerd. Tenminste eens per jaar, tijdens het jaarrekeningproces, worden alle posten voorzien van actuele onderbouwingen.
| Overzicht van baten en lasten Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen) | Realisatie 2021 | Begroting 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | Raming 2025 | Raming 2026 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Baten exclusief reserves | 81.635 | 71.210 | 69.348 | 59.171 | 47.419 | 38.111 |
|
| Bijdragen rijk en medeoverheden | 5.168 | 853 | 1.195 | 0 | 0 | 0 | |
| Overige opbrengsten derden | 63.595 | 104.320 | 93.594 | 30.086 | 18.173 | 15.346 | |
| Overige baten | 12.872 | -33.963 | -25.440 | 29.085 | 29.246 | 22.765 | |
| Lasten exclusief reserves | 66.088 | 61.613 | 69.237 | 58.763 | 46.815 | 37.487 |
|
| Apparaatslasten | 9.205 | 9.020 | 7.532 | 7.532 | 7.532 | 7.512 | |
| Inhuur | 2.614 | 2.548 | 1.061 | 1.061 | 1.061 | 1.061 | |
| Overige apparaatslasten | 106 | 118 | 118 | 118 | 118 | 118 | |
| Personeel | 6.484 | 6.354 | 6.354 | 6.354 | 6.354 | 6.334 | |
| Intern resultaat | 19.500 | 12.339 | 13.645 | 13.629 | 13.631 | 13.631 | |
| Intern resultaat | 19.500 | 12.339 | 13.645 | 13.629 | 13.631 | 13.631 | |
| Programmalasten | 37.383 | 40.255 | 48.060 | 37.602 | 25.652 | 16.343 | |
| Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 37.938 | 41.625 | 49.662 | 39.171 | 26.969 | 17.432 | |
| Kapitaallasten | -1.110 | -1.370 | -1.602 | -1.570 | -1.318 | -1.089 | |
| Overige programmalasten | 554 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Saldo voor vpb en reserveringen | 15.546 | 9.596 | 111 | 409 | 604 | 624 | |
| Saldo voor reserveringen | 15.546 | 9.596 | 111 | 409 | 604 | 624 | |
| Reserves | 13.820 | 2.249 | 305 | 195 | 0 | 0 |
|
| Onttrekking reserves | 13.820 | 2.249 | 305 | 195 | 0 | 0 | |
| Toevoeging reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Saldo | 29.366 | 11.845 | 416 | 604 | 604 | 624 |
| Bijstellingen Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen) | Begroting 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | Raming 2025 | Raming 2026 |
||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Oorspronkelijke begroting 2022 | 12.039 | 436 | 624 | 624 | 624 | ||
| Bijstellingen Eerste Herziening 2022 | -194 | -20 | -20 | -20 | 0 | ||
| Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Technische wijzigingen | Technische wijzigingen | -194 | -20 | -20 | -20 | 0 | |
| Begroting na wijzigingen | 11.845 | 416 | 604 | 604 | 624 | ||
Bestemmingsreserve gebiedsontwikkeling
Een aantal projecten derden en ruimtelijke plannen die gefinancierd worden uit de reserve gebiedsontwikkeling zijn geactualiseerd. Onder andere de projecten Buitenruimte RCD, Hoogvliet loempia, Binnenban Stadshart Hoogvliet en Struinpaden Landgoederen Schiezone. Zowel de onttrekkingen als uitgaven zijn bijgesteld met een totaalbedrag van € 318.
Technische wijzigingen
In het taakveld Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen) zijn er diverse technische wijzigingen geweest (- € 194 in 2022 tot € 0 in 2026). Direct achter de technische wijziging is het effect op het saldo weergegeven.
De grootste wijzigingen zijn een bijstelling van de capaciteitsplanning 2022 - € 194. Tevens is het investeringsvolume in de grondexploitaties geactualiseerd en in lijn gebracht met de huidige projectbegrotingen. De investeringen bestaan uit apparaatskosten, kosten voor verwervingen, kosten voor bouw- en woonrijp maken en overige kosten. De desinvesteringen bestaan uit gronduitgiften (intern en extern), subsidies, investeringsbijdragen en overige opbrengsten.
De verwachting in 2022 is dat de lasten van de investeringen (met name verwervingen en ureninzet) per saldo hoger zullen uitkomen (€ 6,3 mln) en de desinvesteringen (uitgiften in eigendom en overige inkomsten) (€ 36,0 mln) hoger.
Alle baten en lasten worden conform de Besluit begroting en verantwoording (BBV) overgeboekt naar de balans, waardoor het effect van de actualisatie saldo neutraal is.
Bij actief grondbeleid initieert de gemeente een ruimtelijke ontwikkeling door de verwerving van gronden, sloop van panden en eventuele sanering. Na bouwrijp maken wordt de grond verkocht aan een ontwikkelende partij. Na de realisatie van de gebiedsontwikkeling wordt het openbaar gebied aangelegd door de gemeente. Grondexploitaties zijn de financiële weergave van gebiedsontwikkelingen.