In 2022 werken we verder aan de Rotterdamse schuldenaanpak ‘Reset Rotterdam’ en de corona-aanpak: ‘Laat deze gezondheidscrisis geen armoedecrisis worden’. Centraal hierbij staat het voorkomen en (sneller) aanpakken van schulden bij Rotterdammers en vooral bij jongeren. Dit doen we via vroegsignalering van schulden en het beter toegankelijk maken van de schulddienstverlening. Er is verder gebouwd aan hetgeen is neergezet in 2021. De afdeling Grip op Geldzaken is verder uitgebreid en heeft meer Rotterdammers gesproken dan het jaar ervoor. Rotterdammers met schulden effectief begeleiden naar een oplossing voor hun financiële problemen kost veel tijd. 

In het begin van 2022 hadden we nog te maken met een lockdown en corona-maatregelen. Door de beperkte mogelijkheid van ‘fysiek’ contact in verband met corona is het voor sommige kwetsbare Rotterdammers met financiële problemen moeilijker ondersteuning te vragen. Het wantrouwen in de overheid speelt hierin ook een rol. Outreachende, laagdrempelige (schuld)dienstverlening en stress sensitief werken wordt hierdoor extra belangrijk. Gelukkig kan de ondersteuning nu weer grotendeels ‘fysiek’ worden gedaan, naast de ontwikkelde digitale ondersteuning. De effecten van de lockdowns zien we helaas ook terug in de realisatie van de collegetarget in 2021. Hoewel er voor 2022 geen collegetarget is gesteld blijven we in 2022 inzetten op het bereiken van meer Rotterdammers met onze schulddienstverlening dan voorgaand jaar. Dit doen we door te blijven investeren in samenwerking met interne en externe partijen (bijv. UWV en werkgevers). Dit geldt ook voor de samenwerking met informele partijen in de wijken, omdat we zien dat daar veel Rotterdammers met problematiek komen die zich bij de gemeente niet melden. Bovendien zetten we in op het innoveren van onze dienstverlening, bijvoorbeeld via meer digitale middelen om te komen tot het zoeken van hulp of het financieel redzaam maken van Rotterdammers.

We blijven inzetten op stress sensitieve dienstverlening, wat ook dit jaar een belangrijke pijler is onder ons beleid. Net als vorig jaar zien we ook in 2022 een toename in de toestroom naar het perspectieffonds voor jongeren. We blijven gebruikmaken van het wettelijke adviesrecht op schuldenbewinden en samenwerken met onderwijs in het kader van vroegsignalering. Voor ex-ondernemers bieden we sinds eind 2021 een pilot om hun achterstallige boekhouding op orde te laten maken. Deze pilot lijkt succesvol en zetten we door in 2022. Hierdoor kunnen we voor deze groep Rotterdammers sneller aan de slag om de schulden te regelen. Ook in onze communicatie, onder andere met het nieuwe label ‘Schuldstop’ richten we ons op het bereiken van groepen zoals jongeren en ondernemers waar we graag ons bereik zouden willen vergroten 

Een andere belangrijke landelijke ontwikkeling is de nasleep van de kinderopvangtoeslagaffaire. Ruim 6.000 Rotterdamse gezinnen zijn (mogelijk) gedupeerd en veel van hen zijn als gevolg van de toeslagenaffaire in (financiële) problemen gekomen. Het Rijk is aan zet waar het gaat over het financiële herstel van de ouders en de hiervoor benodigde wet- en regelgeving. De gemeente ondersteunt gedupeerde gezinnen die daar behoefte aan hebben op de leefgebieden wonen, werk/dagbesteding, financiën, (psychische) gezondheid en gezin. De ondersteuning is maatwerk en wordt geleverd door het Hulpteam Toeslagen 010 

Het ondersteunen van de gedupeerde Rotterdammers vergt veel extra inspanning van de gemeente. Dat komt ook omdat de gemeente verschillende rollen vervult in de hersteloperatie. Naast het leveren van ondersteuning aan ouders is de gemeente ook voor veel ouders schuldeiser en/of schuldhulpverlener. In alle rollen vervult de gemeente verschillende taken. Uitgangspunt is dat het Rijk de gemeenten compenseert voor alle kosten die hieruit voortvloeien. De inzet vanuit de gemeenten blijft de komende jaren nodig. Zo worden er nog aanvullende regelingen verwacht voor kinderen, ouders in het buitenland, ex-partners en in relatie tot andere toeslagen.

De kern van het schulddienstverleningsbeleid is het vergroten van de financiële zelfredzaamheid van Rotterdammers. Daar waar Rotterdammers nog niet voldoende financieel zelfredzaam zijn en problematische schulden hebben worden de schulden aangepakt en het verder oplopen hiervan voorkomen. Schulddienstverlening bestaat uit schuldpreventie, vroegsignalering van (problematische) schulden, ondersteuning bij het aanpakken van problematische schulden, stabilisatie van schulden, schuldbemiddeling door de Kredietbank Rotterdam (KBR) en het vergroten van de financiële zelfredzaamheid.

Er zijn geen exacte cijfers bekend van hoeveel Rotterdammers problematische schulden hebben. Als indicator wordt het hebben van een betalingsachterstand van zes maanden bij de zorgverzekering gehanteerd. Dit zijn ongeveer 22.500 Rotterdammers. De gevolgen van problematische schulden kunnen ingrijpend zijn. Er is een nauwe verwevenheid tussen armoede en schulden enerzijds en gezondheidsproblemen anderzijds. Onderzoek naar de samenhang tussen problematische schulden en gezondheid wijst bijvoorbeeld uit dat mensen met grote financiële problemen gemiddeld genomen vaker roken, kampen met overgewicht en last hebben van depressies. Daarnaast toont onderzoek aan dat geldstress door armoede en schulden van grote invloed is op het gedrag van mensen. Geldstress draagt eraan bij dat mensen: meer bij de dag gaan leven, minder goed in staat zijn om de aanpak van hun problemen te organiseren, verlangens en andere emoties minder goed kunnen reguleren.