Voortgang 2022
In het eerste kwartaal van 2022 kwam langzaam maar zeker een einde aan de coronacrisis. Langzaam maar zeker kwam alles weer op gang en werden de coronamaatregelen één voor één afgeschaft. Eind maart was alles bijna weer zoals voor de coronacrisis.
Desalniettemin heeft ook in de eerste maanden van 2022 COVID-19 de culturele sector nog parten gespeeld. In het begin van het jaar kwam dit door de maatregelen die toen golden. Maar ook toen alle publiek weer welkom kon worden geheten bleven de bezoekersaantallen in eerste instantie achter.
Er is nu een stijgende lijn maar het herstel van vertrouwen van sommige groepen, zoals ouder publiek, behoeft aandacht. Dit is onder andere onderdeel van het herstel- en transitieplan als uitwerking van het advies van de Denktank New Deal Cultuur.
Om de culturele infrastructuur in stand te houden, heeft de gemeente in 2020 en 2021 noodsteunregelingen geboden voor de culturele en creatieve sector. Naast de gesubsidieerde instellingen konden ook amateurverenigingen en een aantal privaat gefinancierde culturele ondernemers daarop een beroep doen. Met de regelingen hoopt de gemeente te voorkomen dat belangrijke culturele organisaties door de coronacrisis verdwijnen. De meest recente noodsteunregelingen hadden een looptijd van 1 november 2021 tot en met 31 maart 2022.
Scholen zijn na de verlengde kerstvakantie weer volledig opengegaan. De verwachting is dan ook dat de college-indicator met betrekking tot binnenschoolse cultuureducatie van 2022 gehaald zal worden, tenzij er in het najaar opnieuw noodzakelijk wordt om scholen voor een kortere of langere periode te sluiten.
Rotterdamse Cultuurvisie
In de Rotterdamse Cultuurvisie; Cultuur ondersteunt de veranderingen in de stad geeft de gemeente de uitgangspunten aan voor het cultuurbeleid op langere termijn. Centraal in het beleid staan inclusiviteit, innovatie en interconnectiviteit. Rotterdam staat voor een culturele sector waarin voor iedere Rotterdammer zonder onderscheid een plek is, als bezoeker, als personeel of als maker. Nieuw aanbod en nieuwe genres krijgen de ruimte. Intensieve samenwerking en wederzijdse verbondenheid zijn kernbegrippen. De thema’s voor het cultuurbeleid voor de langere termijn zijn leidend in de beleidsnota’s, -kaders en -regelingen op het gebied van cultuur in de komende jaren, zoals het beleidskader voor de Bibliotheek, het architectuurbeleid, de popvisie, het Cultuurplan en de regelingen voor projectsubsidies.
Cultuurplan 2021-2024
Met het Cultuurplan ligt vast welke culturele organisaties in de jaren 2021-2024 kunnen rekenen op een jaarlijkse subsidie van de gemeente. Naast de artistieke betekenis van de aanvragers is hun bijdrage aan de drie beleidsspeerpunten inclusiviteit, innovatie en interconnectiviteit een belangrijk criterium bij de beoordeling van hun plannen voor de periode 2021-2024.
Herstel en transitie na de coronacrisis
De coronacrisis heeft laten zien dat de Rotterdamse cultuursector ondanks de harde klappen die zij kreeg, een enorme energie en veerkracht heeft getoond om de Rotterdammers ondanks alle beperkingen toch te blijven voorzien van cultureel aanbod; daarbij is volop geëxperimenteerd met digitaal en ander aanbod. De culturele instellingen hebben onder moeilijke omstandigheden aanbod verzorgt waar Rotterdammers troost in vonden, bij konden verpozen en verbinding in konden vinden. Zij zijn ondanks alle beperkingen Rotterdam blijven voorzien van cultureel aanbod; en daarbij is volop geëxperimenteerd met digitaal en ander aanbod.
In het voorjaar van 2021 deed de Denktank New Deal Cultuur Rotterdam aanbevelingen aan het gemeentebestuur en de cultuursector om de sector overeind te houden (noodsteun zo lang het nodig was) en na het einde van de coronapandemie zo snel mogelijk te laten herstarten en een transitie mogelijk te maken naar meer weerbaarheid, wendbaarheid en veerkracht dan voor corona. Het herstartprogramma is vrijwel afgerond met een stedelijke campagne om publiek weer te attenderen op de culturele activiteiten in de stad. De voorbereiding van het transitieprogramma is gestart en krijgt nog voor de zomer een kick-off.
De Denktank is een initiatief uit de cultuursector zelf. De gemeente heeft dit initiatief omarmd en ondersteund. Mariëtte Hamer, tot begin 2022 voorzitter van de SER, was bereid het voorzitterschap op zich te nemen. Voor de uitvoering van de aanbevelingen heeft het college van burgemeester en wethouders in 2021 € 6,3 miljoen uitgetrokken. De na aftrek van uitgaven voor noodsteun en herstart resterende middelen (naar verwachting ongeveer € 3 miljoen) zullen worden ingezet voor de transitie van de sector.
Kunst en Cultuur in de gebieden
Om laagdrempelige gebiedsgerichte culturele activiteiten en evenementen te stimuleren is per 2021 de subsidieregeling Lokale Culturele Programmering gestart. LCP-coördinatoren verzorgen op basis van deze subsidieregeling de culturele programmering in elk van de veertien gebieden. Ook de activiteiten in de gebieden hebben zwaar geleden onder de coronamaatregelen. In het kader van de aanbevelingen van de Denktank New Deal Cultuur is gewerkt aan een plan om ook in de gebieden tot een snelle herstart van activiteiten te komen, dit is gestart toen de maatregelen dit weer toelieten in de loop van het eerste kwartaal 2022.
Het cultureel klimaat versterken
De cultuurdeelname door Rotterdammers verhogen
Een van de speerpunten in het cultuurbeleid is het vergroten en verbreden van het publieksbereik; alle Rotterdammers moeten in de cultuursector iets van hun gading kunnen vinden.
Ook cultuureducatie past daarin: leerlingen van alle leeftijden maken als publiek en actief deelnemer kennis met diverse facetten van kunst en cultuur. De cultuursector draagt daarmee bovendien bij aan de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren opdat zij beschikken over de benodigde 21ste-eeuwse vaardigheden om volwaardig te kunnen participeren in de Rotterdamse samenleving.
Het cultureel klimaat versterken
Om de doelen op het terrein van kunst en cultuur te bereiken, ontwikkelt de gemeente op de genoemde deelterreinen beleid. Voor de uitvoering van dit beleid krijgt een aantal culturele organisaties meerjarig subsidie in het kader van het Cultuurplan en de tweejarige Impulsregeling Cultuur. Anderen kunnen subsidie ontvangen uit de regeling voor projectsubsidie. De meerjarige en de projectsubsidies vormen de basis van het cultuuraanbod en het culturele leven in de stad. In zes jaarlijkse rondes worden bijvoorbeeld gemiddeld 190 projectsubsidies per jaar verleend aan culturele initiatieven in de stad en ruim 100 organisaties ontvangen een meerjarig subsidie.
Daarnaast ondersteunt de gemeente crowdfundingcampagnes, verleent zij via de landelijke organisatie Cultuur+Ondernemen laagrentende leningen, krijgen amateurverenigingen jaarbijdragen en ontvangen organisatoren op gebiedsniveau via Cultuur Concreet en van festivals via Rotterdam Festivals subsidie. Een bijzondere vorm van subsidiëring is Pitcher Perfect010.
Meer informatie hierover is te vinden via Cultuur in Rotterdam | Rotterdam.nl.
Cultuureducatie, mede gericht op de ontwikkeling van creatieve en 21ste-eeuwse vaardigheden, verdient een stevige positie in het geheel van het onderwijs. Ook in 2022 blijft de gemeente werken aan de duurzame borging van cultuur in het onderwijs.
Hoewel de coronacrisis een zware wissel heeft getrokken op de plannen van de cultuursector en de uitvoering van een aantal beleidsvoornemens, voert de gemeente het in diverse nota’s vastgestelde cultuurbeleid zoveel als mogelijk uit. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Beleidsvisie Creatieve Industrie, de Beleidsvisie Pop en de nota Rotterdam Architectuurstad. Voor 2022 staat onder andere het nieuwe atelier- en broedplaatsenbeleid op het programma. De evaluatie van het lopende beleid wordt op dit moment uitgevoerd.
De coronacrisis heeft laten zien hoe belangrijk een sterk cultureel klimaat voor de stad is. Het heeft ook laten zien dat de sector staat te trappelen om een aantal ontwikkelingen uit het afgelopen jaar vast te houden en verder te ontwikkelen. Samenwerking binnen de sector en met partijen daarbuiten en (digitale) innovatie zijn toegenomen en als uitvloeisel daarvan zijn ook nieuwe mogelijkheden ontstaan voor inclusiviteit, zoals in werkwijzen als in publieksbereik. Het zijn centrale onderdelen in de transitieaanbevelingen van de Denktank New Deal Cultuur, die bovendien voorstelt daarvoor andere vormen van financiële ondersteuning te onderzoeken om te komen tot een herziening van de relatie tussen cultuursector en overheid.
In het cultuurbeleid voor de komende jaren staan de i’s van inclusiviteit, innovatie en interconnectiviteit centraal:
Publieksbereik is een van de belangrijkste onderdelen van het cultuurbeleid 2021-2024. Evident is dat de beperkingen een zware wissel trekken op de activiteiten en bezoekcapaciteit van de cultuursector. Het publieksbereik is in 2020 en 2021 minimaal geweest. In het eerste kwartaal van 2022 werd duidelijk dat dit niet direct hersteld is, de verwachting is dat dit meer tijd nodig heeft.
Tegelijk dienen zich door de toenemende ontwikkelingen rond digitalisering mogelijkheden aan om cultuur ook op nieuwe manieren aan het publiek aan te bieden en om nieuwe publieksgroepen te interesseren voor cultuur.
De gemeente vindt het verder noodzakelijk dat de cultuursector de landelijke Governance Code Cultuur, de Code Inclusie en Diversiteit en de Fair Practice Code toepast. Voor de uitvoering van het beginsel van fair pay heeft de gemeente het cultuurplanbudget met ingang van 2021 verhoogd. Voor de versterking van diversiteit en inclusiviteit wordt een monitor ontwikkeld, waarmee instellingen zelf hun voortgang zichtbaar kunnen maken.
Met ingang van 2021 kent de gemeente naast het vierjarige Cultuurplan de tweejarige Impulsregeling Cultuur voor jonge culturele organisaties uit Rotterdam die zich willen ontwikkelen en professionaliseren. De subsidie geldt voor zowel de ontwikkel- als de artistieke activiteiten en de aanvraag moet expliciteren welk ontwikkeldoel de organisatie heeft en hoe zij dat wil realiseren.
Daarnaast zijn acht culturele instellingen met een zekere draagkracht, ervaring en capaciteit per 2021 ondergebracht in de zogeheten Rotterdamse Culturele Basis. Van hen wordt verwacht dat verantwoordelijkheid voor de sector als geheel nemen. Met behulp van deze instellingen wil de gemeente de cultuursector in staat stellen haar strategische rol in de stad verder te versterken, onder meer bij de aanpak van de grote sociale, klimatologische, economische en fysieke opgaven van de stad. Samen met de RCB-instellingen heeft de gemeente in de eerste maanden van 2021 een werkprogramma voor de periode 2021-2024 geformuleerd.
De intermediaire instellingen Kenniscentrum Cultuureducatie Rotterdam, Cultuur Concreet (kunst en cultuur in de gebieden) en SKAR (werkruimtes voor de creatieve sector) hebben met ingang van 2021 een plaats buiten het Cultuurplan, vergelijkbaar met Rotterdam Festivals.
De cultuurdeelname door Rotterdammers verhogen
Bij vergroten en verbreden van het publieksbereik gaat het zowel om het bezoek aan stedelijke culturele voorzieningen als musea en theaters, als om actieve deelname aan culturele activiteiten in de wijk, zoals zelf muziek maken en wijkfestivals. De gemeente stimuleert de organisatie van activiteiten, programma’s en evenementen die aansluiten bij de vraag van de Rotterdammers. Het in 2018 begonnen onderzoek naar publieksbereik, waaraan alle meerjarig gesubsidieerde Rotterdamse culturele organisaties deelnemen, gaat door in de periode 2021-2024. Op basis van de ervaringen tot nog toe en aanbevelingen van de Rekenkamer Rotterdam worden verbeteringen in het proces aangebracht. Focusgroepen in de cultuurdeelname zijn de komende jaren de Wijkgerichte Vrijetijdgenieters en de Stedelijke Toekomstbouwers (Rotterdam Festivals, De Rotterdamse culturele doelgroepen).
Om alle kinderen de kans te geven met cultuur in aanraking te komen, blijft de gemeente inzetten op cultuuronderwijs met (professionele) docenten op alle Rotterdamse scholen. Het streven is dat alle basisschoolleerlingen in Rotterdam in 2022 kwalitatief goede cultuureducatie krijgen en dat cultuureducatie in toenemende mate duurzaam geborgd is in het Rotterdamse basisonderwijs.
In het lopende coalitieakkoord is voor cultuureducatie als indicator opgenomen dat in 2022 30% van de basisscholen een of meer niveaus gestegen is in het Rotterdamse Cultuureducatie Model. Voor 2020 was het streefcijfer 22%, ondanks corona is dit gehaald. In 2021 is het streefcijfer van 28% niet gehaald, dit is vanwege corona 25% geworden. De cijfers over het eerste kwartaal van 2022 zijn nog niet bekend.
Prestatie-indicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
In 2022 is dertig procent van de basisscholen een of meer niveaus gestegen in het Rotterdamse Cultuureducatie Model*. | Streefwaarde | N.v.t. | 15% | 22% | 28% | 30% | |
Realisatie | N.v.t. | 18% | 23% | ||||
* Bij deze streefgetallen dient aangemerkt te worden dat ze mede afhankelijk zijn van landelijke subsidieregelingen en bijvoorbeeld hoe de dagprogrammering op Zuid wordt ingericht en aangestuurd vanuit de Onderwijssector. | |||||||
In het Coalitieakkoord 2018-2022 is opgenomen dat de gemeente wil dat alle kinderen cultuureducatie krijgen. Omdat cultuureducatie opgenomen is in de kerndoelen en eindtermen van het onderwijs, heeft de gemeente deze indicator geformuleerd. Deze stijging toont aan dat de kwaliteit van cultuureducatie is gestegen en dat cultuureducatie in toenemende mate duurzaam geborgd is in het Rotterdamse basisonderwijs, een noodzakelijkheid voor goede cultuureducatie voor alle Rotterdamse kinderen. |
Overzicht van baten en lasten Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie | Realisatie 2021 | Begroting 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | Raming 2025 | Raming 2026 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Baten exclusief reserves | 1.395 | 498 | 276 | 176 | 176 | 176 |
|
Bijdragen rijk en medeoverheden | 1.095 | 322 | 100 | 0 | 0 | 0 | |
Overige opbrengsten derden | 165 | 176 | 176 | 176 | 176 | 176 | |
Overige baten | 135 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Lasten exclusief reserves | 107.637 | 95.221 | 90.993 | 89.033 | 85.039 | 85.039 |
|
Apparaatslasten | 2.266 | 2.462 | 2.435 | 2.435 | 2.435 | 2.435 | |
Inhuur | 15 | 113 | 113 | 113 | 113 | 113 | |
Overige apparaatslasten | 40 | 70 | 50 | 50 | 50 | 50 | |
Personeel | 2.211 | 2.278 | 2.272 | 2.272 | 2.272 | 2.272 | |
Intern resultaat | -488 | 371 | 473 | 473 | 473 | 473 | |
Intern resultaat | -488 | 371 | 473 | 473 | 473 | 473 | |
Programmalasten | 105.859 | 92.389 | 88.085 | 86.125 | 82.131 | 82.131 | |
Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 9.766 | 871 | 301 | -895 | -860 | -860 | |
Overige programmalasten | 96 | 97 | 97 | 97 | 97 | 97 | |
Subsidies en inkomensoverdrachten | 95.998 | 91.421 | 87.688 | 86.923 | 82.894 | 82.894 | |
Saldo voor vpb en reserveringen | -106.242 | -94.723 | -90.717 | -88.857 | -84.863 | -84.863 | |
Saldo voor reserveringen | -106.242 | -94.723 | -90.717 | -88.857 | -84.863 | -84.863 | |
Reserves | 17.094 | 3.841 | 1.000 | 0 | 0 | 0 |
|
Onttrekking reserves | 11.219 | 3.841 | 1.000 | 0 | 0 | 0 | |
Toevoeging reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Vrijval reserves | 5.875 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo | -89.148 | -90.882 | -89.717 | -88.857 | -84.863 | -84.863 |
Bijstellingen Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie | Begroting 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | Raming 2025 | Raming 2026 |
||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Oorspronkelijke begroting 2022 | -90.976 | -90.025 | -89.165 | -85.170 | -85.170 | ||
Bijstellingen Eerste Herziening 2022 | 94 | 308 | 308 | 307 | 307 | ||
Regiodeal Nationaal Programma Rotterdam Zuid | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Evenementenfonds | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Herstelmaatregelen Corona korte termijn | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Noodfonds | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bestemmingsreserve Regiodeal Cultuur | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Technische wijzigingen | Technische wijzigingen | 94 | 308 | 308 | 307 | 307 | |
Begroting na wijzigingen | -90.882 | -89.717 | -88.857 | -84.863 | -84.863 |
Regiodeal Nationaal Programma Rotterdam Zuid
Door de coronamaatregelen konden sommige activiteiten uit de Regiodeal Nationaal Programma Rotterdam Zuid eerder niet doorgaan. Met deze begrotingswijziging worden de in 2022 verwachte bestedingen voor een bedrag van € 322 verrekend met de hiervoor vanuit het Rijk beschikbare middelen.
Bestemmingsreserve Evenementenfonds
Door de coronamaatregelen konden de activiteiten rondom de Rotterdamse Dakendagen in 2021 niet doorgaan. Het voor die activiteiten bedoelde budget (€ 250) is bij de bestemming van het jaarresultaat 2021 gereserveerd. Ter dekking van de nu in 2022 uit te voeren activiteiten, wordt dit bedrag weer aan de bestemmingsreserve onttrokken.
Bestemmingsreserve Herstelmaatregelen corona korte termijn
Voor een te verlenen subsidie vanuit de stedelijke aanpak "Rotterdam Sterker Door", wordt een bedrag van € 100 aan deze bestemmingsreserve onttrokken.
Bestemmingsreserve Noodfonds
Voor in 2022 te verlenen subsidies voor noodsteun (coronamaatregelen) aan culturele organisaties, worden onttrekkingen aan de daarvoor gevormde bestemmingsreserve nu in de begroting verwerkt. Voor dit taakveld gaat het om een bedrag van € 3,4 mln.
Bestemmingsreserve Regiodeal Cultuur
Door de coronamaatregelen konden sommige activiteiten uit de Regiodeal Nationaal Programma Rotterdam Zuid niet doorgaan. Het voor die activiteiten beschikbare budget is gereserveerd. Nu in 2022 de activiteiten wel worden uitgevoerd, wordt dekking van de kosten verkregen uit onttrekking (€ 102) aan de eerder hiervoor gevormde bestemmingsreserve.
Technische wijzigingen
In taakveld Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie zijn er diverse technische wijzigingen geweest. Direct achter de technische wijziging is het effect op het saldo weergegeven. De grootste wijzigingen zijn:
Het gemeentebestuur werkt aan een stad met een sterk cultureel klimaat. Cultuur is van groot belang voor de economische positie van Rotterdam in binnen- en buitenland, maakt de stad aantrekkelijk voor bewoners, bezoekers en bedrijven en draagt bij aan de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren.
Het gemeentebestuur wil, omwille van een sterk cultureel klimaat, optimale omstandigheden creëren voor de productie van kunst en cultuur, voor de toegankelijkheid ervan en voor het delen van informatie, kennis en middelen. Onder kunst en cultuur verstaan we meer dan alleen beeldende kunst, theater, dans, muziek, musea en film. Ook de bibliotheek, culturele evenementen en de creatieve industrie behoren tot het culturele domein.
Om de doelen op het terrein van kunst en cultuur te bereiken, maakt de gemeente beleid, zoals het bibliotheekbeleid, (gemeentelijk) collectiebeleid, architectuurbeleid, film- en mediabeleid en het vierjaarlijkse Cultuurplan.