Met nieuwe energie bouwen aan de stad van morgen

Een duurzaam, energiezuinig Rotterdam, met een betere luchtkwaliteit met alle ruimte voor innovaties.  De keuzes die we daarin maken bieden veel kansen. De energietransitie kan een vliegwiel zijn voor het ontwikkelen van nieuwe, duurzame, circulaire bedrijven en het opknappen en verduurzamen van woningen en wijken en zorgt daarmee voor nieuwe werkgelegenheid.  

In deze collegeperiode zetten we in op het versnellen van de Energietransitie in Rotterdam en het optimaal benutten en versnellen van de kansen die dit met zich meebrengt. Hiervoor is een bedrag van 68,2 miljoen euro vrijgemaakt en ondergebracht in de bestemmingsreserve Energietransitie. De middelen zijn verdeeld over zes thema’s: Haven en Industrie, Gebouwde omgeving, Emissieloze Mobiliteit, Schone Energie, Nieuwe Economie en Lokale Duurzame Initiatieven.  

Inzet middelen

In september 2019 zijn we gestart met de uitvoering van het eerste Uitvoeringsplan Energietransitie. In juli 2020 heeft het college het Uitvoeringsplan Energietransitie 2020-2022 vastgesteld. Hierin is voor 2020-2022 een bedrag van € 68,1 miljoen van de € 68,2 miljoen van de Bestemmingsreserve Energietransitie gecommitteerd aan 52 programma’s en projecten. In maart 2021 is het Uitvoeringsplan Energietransitie aangevuld met 9 nieuwe projecten waarmee de gehele € 68,2 miljoen was gecommitteerd. In november zijn hier 5 nieuwe projecten aan toegevoegd. De toevoeging van deze vijf projecten leidt binnen de Bestemmingsreserve Energietransitie tot een overprogrammering van € 1,94 mln. De ervaring van de afgelopen jaren leert ons dat elk jaar de realisatie van aantal projecten lager uitvalt dan verwacht. Wij zien deze overprogrammering daarom als gecalculeerd risico om het budget optimaal te benutten. Tot en met maart 2022 is er van de € 68,2 mln. ruim € 30 mln. gerealiseerd en € 21,6 mln. aan kosten vastgelegd in verplichtingen, subsidies en kapitaallasten. Dit betekent dat er voor 2022 nog € 16,7 mln. te besteden is: deze kosten zijn nog niet specifiek vastgelegd, maar hiervoor zijn wel plannen gemaakt in de lopende projecten. In 2022 moet een groot deel van de verplichte en de nog te besteden kosten vallen, in totaal € 38,3 mln. In 2020 is € 15,1 mln. besteed, in 2021 € 12,1 mln. We verwachten daarom dat de overprogrammering goed op te vangen is. 

 

Voortgang 2022

Het Uitvoeringsplan Energietransitie 2020-2022 is volop in uitvoering. Wij hebben € 68,2 miljoen beschikbaar gesteld voor energietransitie projecten. Via deze middelen leverden we een financiële bijdrage aan onder andere het Field Lab Elektrificatie, vervingen we een deel van het gemeentelijk wagenpark versneld door elektrische voertuigen en wordt straatverlichting omgebouwd naar ledverlichting. Het college heeft daarnaast ruim 6.500 huishoudens bereikt met energiebespaarpakketten en energiecoaches opgeleid die energieadvies aan huis geven. In Rozenburg werd een grote walstroom voorziening opgeleverd voor de schepen van Heerema en we plaatsten meer dan 300 laadpalen voor elektrische auto’s en 6 laadpunten voor elektrische watertaxi’s.  

Voor meerjarige subsidies aan andere partijen worden resultaten deels pas in volgende jaren geboekt. De kosten van deze subsidies worden in dat geval pas in dat betreffende jaar genomen. Voor de eerste rondes van de subsidieregeling Smart Energy Systems uit 2021 en het Field Lab Elektrificatie waarvoor de voorbereiding sinds 2019 loopt, verwachten we de resultaten en kosten in 2022. Voor de laatste ronde van Smart Energy Systems (openstelling in april 2022), de walstroomvoorziening van Heerema en subsidieregelingen voor VvE’s verwachten een (deel) van de kosten in 2023 tot uiterlijk 2025.  

Een aanzienlijk deel van de niet bestede middelen is gecommitteerd in lopende subsidieregelingen die in 2022 doorlopen. ​Een aantal subsidieregelingen liep in 2021 niet hard en is aangepast om de doelgroep te vergroten en gericht onder de aandacht gebracht van de doelgroepen. Voorbeelden zijn de subsidieregeling elektrisch koken en energievouchers voor ondernemers.  

Soms is ook sprake van vertraging, onder andere door COVID waardoor projecten stil hebben gelegen. Door deze redenen zijn de realisatiecijfers tot en met 2021 relatief laag. In maart 2022 zijn bijna alle coronamaatregelen afgeschaft, waardoor de verwachting is dat dit jaar deze projecten op volle kracht kunnen gaan draaien. Het gaat hierbij onder andere om de inzet van energiecoaches en het activeren van ondernemers.  

 

Energietransitiefonds Rotterdam

In 2020 is het Energietransitiefonds gestart. Het fonds is er voor versnelling van de energietransitie en versterking van de circulaire economie. Het fonds bestaat uit twee hoofdonderdelen: een budget van € 100 mln. voor grote, duurzame investeringen en een budget van € 31,5 mln. voor leningen aan VvE’s, kleine bedrijven en maatschappelijke organisaties en woningeigenaren.  

Het fonds is revolverend; dit betekent dat we terugverdiend geld opnieuw investeren. De financiële middelen worden ingezet om investeringen in de energietransitie in Rotterdam mogelijk te maken of te versnellen en laagdrempelige leningen te verstrekken aan woningeigenaren, VvE's en kleine ondernemers. Met het fonds geven we een belangrijke impuls aan de versnelling van deze omvangrijke transitie.  

 

Energietransitiefonds voor grote, duurzame investeringen  

Voor het Energietransitiefonds voor grote investeringen is eind 2020 een deelneming opgericht. Het fondsmanagement is ondergebracht bij Innovation Quarter. Uitgangspunt is dat we projecten ondersteunen die aan één of meerdere van deze doelstellingen bijdragen en als gevolg van een gebrek aan (passende) financiering niet of onvoldoende snel van de grond komen. Het geld dat in het revolverende fonds terugvloeit, kan opnieuw worden ingezet voor de energietransitie in Rotterdam. Op die manier verwachten wij zoveel mogelijk effect uit onze middelen te halen.  

Eind 2021 is de eerste investering gedaan van 6 miljoen euro in het bedrijf Umincorp. Dit bedrijf is gespecialiseerd in hoogwaardige plastic recycling en opent in 2022 in Rotterdam een nieuwe fabriek waar gerecycled plastic getransformeerd wordt tot een hoogwaardige grondstof voor plasticproducenten. Samen met InvestNL is in totaal een bedrag van 15 miljoen euro geïnvesteerd in de uitbreiding van het bedrijf in Rotterdam. Dankzij de technologie van Umincorp gaat minder plastic de verbrandingsoven in en wordt meer plastic van hogere kwaliteit gewonnen uit huisafval. Dit is niet alleen goed voor de ontwikkeling van de Rotterdamse circulaire economie maar ook voor de lokale werkgelegenheid: de nieuwe fabriek levert 15 directe arbeidsplaatsen op.  

  

Energietransitieleningen aan VvE’s, kleine bedrijven en maatschappelijke organisaties en woningeigenaren  

De energietransitieleningen voor verduurzaming en verbetering van panden zijn in het voorjaar van 2021 beschikbaar gekomen en breed gecommuniceerd via de Power voor Rotterdam campagne. Met deze leningen kunnen verschillende maatregelen worden getroffen, zoals het installeren van zonnepanelen of isolerende maatregelen in combinatie met onderhoud. Hiermee kan zowel energie worden bespaard als kleinschalig elektriciteit opgewekt. Hierdoor gaat de energierekening omlaag van Rotterdammers aan wie een lening is verleend. 

Er zijn meer 126 aanvragen ontvangen, voornamelijk voor particuliere woningeigenaren. Daarnaast zijn er aanvragen ontvangen van 2 VvE’s (met elke 3 wooneenheden), 1 MKB en 6 renteloze leningen Heindijk. Er is in totaal voor € 1,189 miljoen aangevraagd en voor € 0,961 miljoen verleend.