Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is de wetgeving die de gemeente voorschrijft op welke wijze zij zich financieel moet verantwoorden. De BBV is continu in ontwikkeling. Vanuit het taakveld wordt de BBV nauwlettend gevolgd en zullen wijzigingen die het grondbeleid en de grondexploitaties raken accuraat worden opgevolgd.
In 2020 wordt verder gewerkt aan de nieuwe nota Grondbeleid en zal deze nota worden afgerond. In de nota Grondbeleid wordt onder andere uitgewerkt op welke wijze de gemeente kan en wil sturen. Het beleid geeft inzicht in de mogelijkheden waarop gronden kunnen worden ingezet voor maatschappelijke doeleinden en daarbij de bevoegdheden optimaal ingeregeld kunnen worden.
Om bij te dragen aan de gemeentelijke ambities, zoals de bouwopgave van 18.000 woningen, zullen ook in 2020 voorstellen worden gedaan voor het in uitvoering nemen van nieuwe grondexploitaties en het herzien van lopende grondexploitaties. Zo zijn de voorbereidingen voor diverse voorstellen al in volle gang.
Bijdragen aan de bouwopgave van 18.000 woningen in de periode 2018-2021, en aan een prettige leefomgeving. De gemeente stuurt via de eigen grondexploitaties actief op de realisatie van nieuwbouw. Tezamen met de particuliere ontwikkelingen op grond van particulieren vormt dit de bouwopgave.
Vertalen van gemeentelijke ambities naar grondexploitaties. De beleidsdoelstellingen binnen andere taakvelden, zoals Wonen en Bouwen, worden financieel vertaald in de grondexploitaties.
Risicobeheersing tijdens de planvorming en uitvoering van gebiedsontwikkelingen door optimalisatie, bewaking en bijsturing.
De markt uitdagen tot het investeren en realiseren van (nieuwe) ontwikkelingen passend in de prioriteiten van de gemeente. De gemeente onderzoekt tevens de mogelijkheden voor nieuwe bouwlocaties.
Door als gemeente actief te investeren tonen we lef en laten we aan de Rotterdammers en de marktpartijen / ontwikkelaars zien dat we in een bepaalde ontwikkeling(srichting) geloven. Vaak gaat het om gebieden waar een ontwikkelaar de risico’s te groot vindt, waardoor een ontwikkeling niet van de grond komt. Door als gemeente risicodragend te investeren, wordt het risico voor een ontwikkelaar kleiner en wordt hij sneller verleid de gewenste ontwikkeling ter hand te nemen.
Gemeentelijke investeringen actief inzetten op de gemeentelijke prioriteiten: energietransitie, nieuwe economie en groei van de stad.
Het aanbod van gebiedsontwikkelingen afgestemd houden op de vraag vanuit inwoners en vanuit mogelijkheden vanuit de markt (kwalitatief en kwantitatief).
Het voeren van actief grondbeleid brengt kansen, maar ook financiële risico’s met zich mee. Om de risico’s te beperken én om tijdig aanpassingen in het programma door te kunnen voeren, wordt twee keer per jaar een analyse gemaakt van de ontwikkelingen op de woningmarkt en die van de werklocaties (bedrijventerreinen en kantoren). De analyse richt zich op de kwantiteit van de verwachte afzet (bv het aantal te verkopen nieuwbouwwoningen) en de kwaliteit daarvan (afwerkingsniveau, grootte van de woning etc.). Deze gegevens worden vergeleken met het programma dat in de grondexploitaties is voorzien (het aanbod). Bij afwijkingen wordt het aanbod hierop afgestemd.
Sturing op een voor de gemeente zo gunstig mogelijke balans tussen maatschappelijke opbrengsten en financieel resultaat. Een ontwikkelproces is een voortdurende zoektocht naar een goede balans tussen (onder meer) opbrengsten en kosten. Binnen gemeentelijke grondexploitaties valt hier beter op te sturen dan bij een particuliere ontwikkeling.
Ontwikkelen van locaties die niet door de marktpartijen uitgevoerd worden. Sommige ontwikkelingen leveren geen winst op, maar zijn om bijvoorbeeld maatschappelijke redenen heel wenselijk. Dergelijke ontwikkelingen zullen nooit door een particuliere ontwikkelaar opgepakt worden, omdat er geen winstpotentie is. In dergelijke gevallen zoekt de gemeente naar financiële middelen (intern of extern) om een dergelijke ontwikkeling toch van de grond te krijgen.
De projectadministratie van de grondexploitaties bevat enerzijds de gerealiseerde kosten opbrengsten en anderzijds de begroting van nog te maken kosten en voorziene opbrengsten. Alle posten worden contant gemaakt. Gesaldeerd ontstaat daardoor de Netto Contante Waarde-saldo (NCW) van het project.
Als er aanleiding voor is, worden gedurende het jaar de begrote posten geactualiseerd. Tenminste eens per jaar, tijdens het jaarrekeningproces, worden alle posten voorzien van actuele onderbouwingen.
| Overzicht van baten en lasten Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen) | Realisatie 2019 | Begroting 2020 | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Baten exclusief reserves | 68.945 | 61.751 | 61.968 | 49.682 | 41.401 | 41.401 |
|
| Bijdragen rijk en medeoverheden | 2.918 | 5.616 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Overige opbrengsten derden | 71.334 | 71.905 | 55.368 | 51.889 | 39.945 | 39.945 | |
| Overige baten | -5.307 | -15.769 | 6.600 | -2.207 | 1.457 | 1.457 | |
| Lasten exclusief reserves | 42.822 | 62.353 | 61.245 | 49.080 | 40.560 | 40.560 |
|
| Apparaatslasten | 6.676 | 7.008 | 7.002 | 6.971 | 6.971 | 6.971 | |
| Inhuur | 1.884 | 2.032 | 1.257 | 1.227 | 1.227 | 0 | |
| Overige apparaatslasten | 171 | 103 | 114 | 114 | 114 | 0 | |
| Personeel | 4.621 | 4.873 | 5.630 | 5.630 | 5.630 | 0 | |
| Intern resultaat | 5.118 | 11.368 | 15.010 | 14.952 | 14.952 | 14.952 | |
| Intern resultaat | 5.118 | 11.368 | 15.010 | 14.952 | 14.952 | 0 | |
| Programmalasten | 31.028 | 43.977 | 39.233 | 27.157 | 18.637 | 18.637 | |
| Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 32.376 | 45.337 | 42.003 | 29.894 | 21.377 | 0 | |
| Kapitaallasten | -2.546 | -1.361 | -2.769 | -2.737 | -2.740 | 0 | |
| Overige programmalasten | 1.198 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Subsidies en inkomensoverdrachten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Saldo voor vpb en reserveringen | 26.122 | -602 | 723 | 601 | 842 | 842 | |
| Saldo voor reserveringen | 26.122 | -602 | 723 | 601 | 842 | 842 | |
| Reserves | 10.186 | 1.774 | 330 | 540 | 300 | 300 |
|
| Onttrekking reserves | 5.186 | 1.774 | 330 | 540 | 300 | 300 | |
| Toevoeging reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Vrijval reserves | 5.000 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Saldo | 36.308 | 1.172 | 1.053 | 1.142 | 1.142 | 1.142 |
| Bijstellingen Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen) | Begroting 2020 | |
|---|---|---|
| Oorspronkelijke begroting 2020 | 1.367 | |
| Bijstellingen Eerste Herziening 2020 | -195 | |
| Actualisatie investeringen en desinvesteringen grondexploitaties | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 |
| Actualisatie kapitaallasten | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 |
| Coalitieakkoord Middensegment huurwoningen | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | -50 |
| Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling | Reserves | 0 |
| Technische wijzigingen | Technische wijzigingen | -145 |
| Begroting na wijzigingen | 1.172 | |
Actualisatie investeringen en desinvesteringen grondexploitaties
Het investeringsvolume in de grondexploitaties is geactualiseerd en in lijn gebracht met de huidige projectbegrotingen. De investeringen bestaan uit apparaatskosten, kosten voor verwervingen, kosten voor bouw- en woonrijp maken en overige kosten. De desinvesteringen bestaan uit gronduitgiften (intern en extern), subsidies, investeringsbijdragen en overige opbrengsten. De verwachting is dat de lasten van de investeringen (bouw- en woonrijpmaken en verwervingen) per saldo lager zullen uitkomen (€ 20 mln) en de desinvesteringen (subsidies) (€ 5,6 mln) hoger. Daarnaast is de begroting voor projecten derden bijgesteld voor wat betreft de lasten en baten (per saldo € 592). Alle baten en lasten worden conform de BBV overgeboekt naar de balans, waardoor het effect van de actualisatie saldo neutraal is.
Actualisatie kapitaallasten
De aan de grondexploitaties toegerekende rente is bijgesteld van 1,4% naar 0,8%. Dit betekent een effect van € 1,5 mln. De rente maakt onderdeel uit van de boekwaarde van de grondexploitaties en wordt net als de reguliere mutaties in de grondexploitaties conform de BBV overgeboekt naar de balans. Het effect van de actualisatie van de aan de grondexploitaties toegerekende rente is saldo neutraal.
Coalitieakkoord Middensegment huurwoningen
In het coalitieakkoord 2019 zijn middelen beschikbaar gesteld met betrekking tot het middensegment huur. Er is besloten om het restantbudget van 2019 van € 50 toe te voegen aan het budget van 2020.
Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling
De begrote uitgaven van diverse projecten (Maasranden, Wilhelm Tell, Jaffa en Hoogvliet Loempia) en de hiermee samenhangende onttrekkingen aan de reserve zijn geactualiseerd € 78.
Technische wijzigingen
Op taakveld Grondexploitatie (niet-bedrijventerreinen) zijn er diverse technische wijzigingen geweest. Direct achter de technische wijziging is het effect op het saldo weergegeven. De grootste wijzigingen zijn de actualisatie van het werkpakket (- € 159), de doorbelasting overhead projecten (€ 43) en diverse kleine technische wijzigingen (- € 29).
Groenplan Binnenstad
Kadernota grondbeleid 2003
Rotterdam Kaart van de Stad - Verkenning ontwikkelkansen lange termijn
Vastgoed, katalysator voor ontwikkeling (meerjarenperspectief Rotterdams vastgoed)
Bij actief grondbeleid initieert de gemeente een ruimtelijke ontwikkeling door de verwerving van gronden, sloop van panden en eventuele sanering. Na bouwrijp maken wordt de grond verkocht aan een ontwikkelende partij. Na de realisatie van de gebiedsontwikkeling wordt het openbaar gebied aangelegd door de gemeente. Grondexploitaties zijn de financiële weergave van gebiedsontwikkelingen.