Betrokken stad
COVID-19 heeft een aanzienlijke impact op de Rotterdamse samenleving. De betrokkenheid van mensen op elkaar is tegelijkertijd groot, net zoals de bereidheid van organisaties en bedrijven om bij te dragen. Georganiseerde bijeenkomsten met bewoners zoals overleggen van buurt bestuurt comités, bijeenkomsten met senioren en stuurgroep Veilig in de wijk liggen door de coronamaatregelen stil, tegelijkertijd is er in verschillende vormen contact tussen medewerkers van de gemeente en Rotterdammers. In veel buurten en wijken van Rotterdam vormen maatschappelijke initiatieven de kurk waar de stad nu meer dan ooit op draait. Betrokken Rotterdammers zijn initiatiefnemers of sluiten aan bij deze initiatieven. Ze zorgen voor praatjes, een luisterend oor, regelen boodschappen, sturen kaartjes, maaltijden, leggen de coronaregels uit, inventariseren behoeften aan mobiele apparaten en houden elkaar in de gaten. Deze initiatieven zijn van grote betekenis voor een betrokken stad. Ze zijn er in vele soorten en maten. Voor een deel zijn het mensen die ‘normaal gesproken’ actief zijn in buurtactiviteiten zoals buurt bestuurt. Voor een deel zijn het mantelzorgers. Dit gebeurt met en zonder ondersteuning van de medewerkers uit de wijken.
Vuurwerk(verbod) / jaarwisseling
Tijdens het raadsdebat op 30 januari 2020 over de evaluatie van de jaarwisseling 2019-2020 heeft de raad het college bij motie opgedragen om in de APV een totaalverbod op het afsteken van consumentenvuurwerk op te nemen. De APV-wijziging voor het algehele Rotterdamse vuurwerkverbod is inmiddels in het college geweest en is op 23 april in de gemeenteraad vastgesteld.
Inmiddels is de collegebrief over de viering in de gebieden aan de bestuurscommissies uitgegaan en daarmee de participatie van start gegaan De adviestermijn loopt tot 1 juli 2020. De adviezen zullen na ontvangst worden getoetst door de stedelijke diensten, de politie en de veiligheidsregio op aspecten zoals veiligheid, bereikbaarheid, aanrijmogelijkheden voor hulpdiensten, de beschikbaarheid van capaciteit en middelen en mogelijke corona-maatregelen.
Doel van een algeheel vuurwerkverbod is meer feest en minder openbare orde problematiek, overlast, minder schade, minder letsel, minder druk op hulpdiensten. Het vuurwerkverbod heeft verstrekkende consequenties voor de viering van de jaarwisseling, zoals men dit altijd gewend is geweest in Rotterdam. Het is een vergaande maatregel waarmee alle Rotterdammers te maken krijgen. Het betreft een grote transitie, die veel extra inzet en middelen vraagt met betrekking tot alternatieve programmering in de gebieden, vuurwerkshows, communicatiecampagnes (gedragsbeïnvloeding en voorlichting), preventieve maatregelen, extra toezicht en handhaving en anti-terrorismemaatregelen en organisatiekosten. Dit project wordt de komende maanden verder uitgewerkt. Ook wordt hierbij uiteraard rekening gehouden met de mogelijke corona-scenario’s en de maatregelen ten aanzien van evenementen en de 1,5 meter samenleving.
Ondermijnende Criminaliteit
Het college heeft vanaf 2019 extra middelen beschikbaar gesteld voor de aanpak van ondermijnende criminaliteit en hiermee is de aanpak geïntensiveerd. In de eerste paar maanden van 2020 is de aanpak verder uitgebreid. In de aanpak wordt ingezet op het signaleren, voorkomen en aanpakken van ondermijnende criminaliteit en het stimuleren van positieve initiatieven. De capaciteit bij de clusters is binnen de gemeentelijke organisatie is uitgebreid t.a.v. 2019, met bijvoorbeeld extra capaciteit om fraude m.b.t. de Basisregistratie Personen tegen te gaan.
Het kennis- en bewustzijnsniveau van ondermijnende criminaliteit onder medewerkers is vergroot. In januari 2020 is een congres (Stop Ondermijning!) met workshops georganiseerd voor circa 300 medewerkers van de gemeente. Daarnaast is geïnvesteerd in opleidingen voor medewerkers die analysewerkzaamheden uitvoeren om de informatiepositie van de gemeente te verbeteren en zo effectiever ondermijning te kunnen signaleren, voorkomen en aan te pakken.
De effecten van drugscriminaliteit zijn voelbaar in de wijken van Rotterdam. Dat blijkt ook uit de ontvangen meldingen van Meld Misdaad Anoniem. Vanaf 1 januari 2020 tot 1 mei 2020 heeft de gemeente 309 meldingen ontvangen van Meld Misdaad Anoniem, waarvan 149 over drugs en 9 over wapens. De afgelopen maanden is geïnvesteerd op de aanpak van lokaal georganiseerde drugscriminaliteit en facilitators. Echter overstijgt (drugs)criminaliteit de lokale, regionale en zelfs nationale grenzen. De afgelopen maanden is dan ook de Uitvoeringsagenda Haven met 22 actiepunten verder uitgewerkt. Deze agenda is opgesteld naar aanleiding van het rapport ‘Drugscriminaliteit in de Rotterdamse haven: aard en aanpak van het fenomeen’ (uit 2019). Vanuit het programma Integere Haven wordt samen met bedrijven in de haven onder meer gewerkt aan het ‘beïnvloeden van integer gedrag’ en ‘veiligheid haventerreinen’. Er is onder andere een meldkaart en een voorlichtingsfilm https://www.rotterdamsehavenveiligehaven.nl/post/inside-jobs-awareness-training-harc-nu-als-video van het HARC (Hit and Run Cargo Team, samenwerkingsverband van o.a. Douane en Openbaar Ministerie) opgeleverd.
Er is gestart met de voorbereiding voor de pilot met een chatfunctie voor jongeren die mogelijk slachtoffer zijn van mensenhandel en met het ontwikkelen van een monitor mensenhandel waarmee de integrale informatiepositie wordt versterkt. Tijdens de controles op ondermijning bij risicobranches sluiten o.a. de politie en de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan, zodat misstanden in relatie tot arbeid aangepakt worden. Tevens wordt geïnvesteerd op vroeg signalering arbeidsuitbuiting in de wijken Carnisse en Oud Charlois. Met een fenomeenonderzoek wil de gemeente de kennis en informatiepositie met betrekking tot de samenhang tussen de drugs en mensenhandel vergroten. Naar verwachting kunnen de voorbereidingen van dit onderzoek in de loop van dit jaar in gang worden gezet.
De gemeente zet samen met partners in op kwetsbare (winkel)gebieden en bedrijventerreinen in Rotterdam. Voor ondernemers in Delfshaven is de flyer ‘prettig ondernemen’ ontwikkeld om hen voor te lichten rondom verschillende soorten gemeentelijke wet- en regelgeving. In 2019 is gestart met een rigoureuze transformatie op de Winkelboulevard Zuid. De gestelde ambitie om regie te krijgen op het vastgoed en het terugdringen van ondermijnende criminaliteit krijgt steeds meer vorm. Er worden gerichte strategische aankopen gedaan en er worden samenwerkingen met pandeigenaren aangegaan. Tot en met april 2020 zijn in totaal 49 winkelpanden en 76 woningen aangekocht. Het uiteindelijk streven is om 80 winkelpanden in bezit te krijgen. Met de aanpak van fysieke interventies, d.w.z. het weghalen van de luifels en het opknappen van de puien is voor de eerste drie blokken van de Groene Hilledijk een aanvang gemaakt. Het eerste gedeelte van de Groene Hilledijk wordt een mixed-zone; kansrijke en bonafide ondernemers worden verplaatst naar betere locaties op de winkelboulevard en op de opengevallen plekken worden winkelunits omgebouwd tot woningen of krijgen een bestemming voor dienstverlenende bedrijven.
In de eerste paar maanden van 2020 zijn door heel de stad tientallen panden integraal gecontroleerd door, onder andere door de zogeheten ondermijningstrein op bedrijventerreinen in Rotterdam-Oost in een winkelstraat in Rotterdam Overschie. Er is handhavend opgetreden bij misstanden. In de Spaanse Polder treden we treden de RIEC-partners op tegen bedrijven en ondernemers die zich niet houden aan wet- en regelgeving. Daarnaast vinden er maandelijks integrale controles plaats in verschillende branches in het gebied. Via knock-and-talk wordt contact onderhouden met ondernemers en pandeigenaren. Dit werpt zijn vruchten af, pandeigenaren –maar ook ondernemers- weten de gemeente bij misstanden in hun pand steeds vaker zelf te vinden.
De aanpak van ondermijnende criminaliteit is één van de prioriteiten van het veiligheidsbeleid en heeft, ook nu tijdens de corona-crisis, onverminderd de aandacht.Uiteraard heeft de crisis ook gevolgen op (de aanpak van) ondermijnende criminaliteit.
De uitvoerbaarheid van fysieke integrale controles wordt bemoeilijkt door maatregelen tegen corona en de beschikbare capaciteit die toezichthouders hebben naast het toezichthouden op de noodverordening. Daarnaast bestaat er bijvoorbeeld een risico dat er een verschuiving plaatsvindt van de vergunde naar de onvergunde prostitutiebranche. Desalniettemin blijven alle RIEC-partners onverminderd alert. Een deeleffect van de corona-crisis is dat bepaalde strafbare feiten ‘zichtbaarder’ zijn geworden. De straten zijn rustiger en mensen zijn meer thuis; er worden meer meldingen gedaan. Daar waar misstanden worden aangetroffen, wordt handhavend opgetreden. De aanpak wordt, daar waar mogelijk, aangepast op de effecten van de corona-crisis op (de aanpak van) ondermijnende criminaliteit de stad, door nieuwe maatregelen te ontwikkelen die mogelijke gevolgen van de crisis voorkomen of beperken. De gemeente blijft samen met de partners monitoren waar maatregelen nodig zijn en handhavend optreden geboden en mogelijk is.
Cyberresilience
Ter voorbereiding op een cybercrisis is in G4-verband de handreiking cybergevolgbestrijding ontwikkeld en opgeleverd. Vanwege de coronacrisis zijn een aantal geplande events komen te vervallen. Indien de coronamaatregelen het toelaten worden deze projecten alsnog uitgevoerd in het najaar van 2020. Hoewel de coronamaatregelen de mogelijkheden voor inzet van de gemeente beperken, bieden ze ook kansen voor onlineactiviteiten gericht op het versterken van bewustwording en weerbaarheid. Zo zijn er in de eerste maanden twee onlinecampagnes gelanceerd, een daarvan was gericht op online veiligheid in coronatijd’. Een webinar voor ondernemers is ontwikkeld en is dit voorjaar gepland.
Om te kijken hoe de samenwerking in de haven rondom digitale weerbaarheid in de toekomst kan worden gecontinueerd is er een pilot gestart waarin samen met een groep bedrijven als collectief aan cyberweerbaarheidsdienstverlening wordt gewerkt. Op basis van de resultaten van de pilot, zal medio 2020 over de toekomst van FERM worden besloten. FERM is het samenwerkingsverband tussen de gemeente, het havenbedrijf, deltalinqs, politie en VRR met als doel de digitale weerbaarheid van de bedrijven in de haven versterken.
High Impact Crimes
De intensieve aanpak van de High Impact Crimes, de woninginbraken, straatroven en overvallen, is in de eerste maanden van 2020 onverminderd voortgezet. In alle drie pijlers van de aanpak - preventie, daderaanpak en nazorg aan slachtoffers – zijn stappen voorwaarts gezet. Zo is het Donkere Dagen Offensief afgerond waarbij politie, handhaving, buurtpreventieteams en een team van City stewards voor extra toezicht in de vijf inbraakhotspots hebben gezorgd. Voorts worden de subsidieregelingen voor het beter beveiligen van woningen, zowel voor woningcorporaties als voor particuliere huiseigenaren, ook in 2020 aangeboden. Begin dit jaar hebben huiseigenaren in Oud-Mathenesse en het Nieuwe Westen een brief ontvangen om gebruik te maken van de regeling.
De maatregelen die vanwege de Coronacrisis sinds half maart van kracht zijn, hebben ook zijn weerslag op de HIC-aanpak. Het aantal woninginbraken is in de maand april fors gedaald. Het aantal straatroven en overvallen laat ook een lichte daling zien. Voor de aanpak hebben de Coronamaatregelen de nodige gevolgen. De nazorg, die aan slachtoffers wordt verleend, is zoveel als mogelijk voortgezet, met in achtneming van het anderhalve meter afstandscriterium. De daderaanpak loopt op dit moment grotendeels telefonisch en online. Noodzakelijke interventies worden uiteraard uitgevoerd, maar zoveel mogelijk op afstand. Trajecten als Schoon Schip en Alleen jij bepaalt wie je bent hebben tijdelijk de deuren moeten sluiten. Wel is er door Schoon Schip een alternatief programma opgezet zodat de deelnemers niet thuis komen te zitten en de deelnemers ook niet uit het oog verloren worden.
De online preventiecampagnes en voorlichting voor bewoners en ondernemers zijn gewoon doorgegaan. Daarbij zijn we extra alert op vormen van HIC-delicten die kunnen ontstaan door de Coronamaatregelen. De offline campagnes, trainingen en voorlichtingsbijeenkomsten zijn tijdelijk stil gelegd. Voor ondernemers is inmiddels een online variant van de overvaltraining aan het aanbod toegevoegd. Voor andere doelgroepen, zoals kwetsbare ouderen, wordt gekeken hoe voorlichting aan hen in de huidige tijd vormgegeven kan worden.
Extremisme en terrorisme
Begin 2020 was er aandacht voor mediawijsheid, werd een theatervoorstelling voor scholieren georganiseerd en werden kwetsbare groepen jongeren getraind. Deze interventies ter vergroting van de weerbaarheid van kwetsbare groepen tegen extreme ideologieën zijn vanwege de corona maatregelen deels verzet naar na de zomer en deels in een online variant voortgezet. Ondanks huidige beperkingen van de corona maatregelen gaan de deradicaliserings- en disengagementtrajecten door. Er is nog steeds overleg over en met geradicaliseerde casussen. Dit vindt online en/ of telefonisch plaats. Deskundigheidsbevordering staat vanwege de maatregelen op nu een laag pitje. Afhankelijk van hoe lang de maatregelen voortduren zullen de voorlichtingen en trainingen verzet worden, of online worden aangeboden. In de eerste maanden van 2020 was er ook aandacht voor het (fysiek) weerbaarder maken van bepaalde objecten en groepen in de stad. Zo zijn er schouwen uitgevoerd bij bepaalde religieuze instellingen, en worden er in het tweede kwartaal fysieke beveiligingsmaatregelen getroffen. De gemeente wil dit najaar wederom veiligheidstrainingen organiseren. Afhankelijk van de maatregelen die op dat moment vanwege corona gelden zal gekeken worden in welke vorm die door kunnen gaan, of naar een later moment verschoven worden. Vanwege de coronacrisis zijn evenementen tot in ieder geval 1 september niet toegestaan. Op het moment dat evenementen weer mogen plaatsvinden wordt de dreiging van extremisme en terrorisme meegenomen in het evenementenvergunningentraject.
Polarisatie en maatschappelijke onrust
Er is veelvuldig overleg met het netwerk van sleutelpersonen om de temperatuur van de stad te peilen en eventueel oplopende spanningen in een vroegtijdig stadium te kunnen signaleren. Ook in deze tijd van corona zijn sleutelpersonen waardevol gebleken in het informeren van hun achterbannen over de genomen maatregelen en het signaleren van knelpunten. Trainingen en themadagen voor sleutelpersonen worden door de huidige maatregelen zoveel als mogelijk verzet naar later in het jaar.
Beveiliging islamitische instellingen
In 2019 is een nieuw project gestart op gebied van de veiligheid van islamitische instellingen. Het gaat onder andere om het aanbieden van veiligheidstrainingen en schouwen. Het traject van schouwen is afgerond. Momenteel worden bij een aantal locaties fysieke veiligheidsmaatregelen getroffen. Door de corona-crisis gaat dit op een iets rustiger tempo dan gepland. De gemeente wil dit najaar wederom veiligheidstrainingen organiseren. Afhankelijk van de maatregelen die op dat moment vanwege corona gelden zal gekeken worden in welke vorm die kunnen door gaan of eventueel naar een later moment verschoven worden.
Jeugdoverlast
In het eerste kwartaal van 2020 is er door jeugdhandhavers en het Stedelijk team Jongerenwerk (STJ) verder ingezet op het terugdringen van overlast door jongeren en jongvolwassenen. In afstemming met experts wijkveiligheid is bekeken waar hotspot locaties bestaan en op welke wijze de inzet zo effectief mogelijk kan worden ingezet. Dit heeft geresulteerd in goede resultaten in een aantal gebieden, voornamelijk in Rotterdam-Zuid. Daarnaast is er in dit kwartaal werk gemaakt van nieuwe groepsaanpakken in o.a. Kralingen-Crooswijk. Op dit moment is er veel aandacht voor de ‘digitale overlast’. Op bekende sociale media kanalen zijn er relatief veel spanningen tussen jongeren uit diverse gebieden van de stad. Deze animositeit is gerelateerd aan de serie steekincidenten van het najaar van 2019. In de komende tijd wordt hier verder aandacht aan besteed. Daarnaast is een pilot uitgevoerd met de inzet van het Stedelijke Team Jongerenwerk binnen de school. Dit heeft een positief effect gehad op de sociale veiligheid in en rondom de school. De gemeente wil daarom bekijken om deze inzet binnen scholen komend jaar te continueren en mogelijk versterken.
Seksuele Straatintimidatie
De gemeente doet dit jaar opnieuw onderzoek naar de ervaren seksuele straatintimidatie in Rotterdam, en evalueert daarnaast de Aanpak Seksuele Straatintimidatie. Op basis van de uitkomsten van deze onderzoeken wordt de huidige aanpak waar nodig bijgestuurd. Uiteraard wordt bij het onderzoek naar de ervaren straatintimidatie rekening gehouden met de huidige situatie.
De nieuwe campagne, die zich naast vrouwen ook op LHBTI’ers richt, is in maart 2020 van start gegaan. Deze campagne is na het uitbreken van de coronacrisis tijdelijk stopgezet en wordt, zodra de omstandigheden het toelaten, hervat. De StopApp is vernieuwd en stimuleert gebruikers om hun meldingen aan te vullen.
Cameratoezicht
In april 2020 is het nieuwe cameraproject Zuiderpark e.o. – bestaande uit 8 camera’s – operationeel geworden. Bij het nabij gelegen cameragebied Zuidplein zijn de analoge camera’s vervangen voor digitale exemplaren. In de evaluatie cameratoezicht 2019 is bepaald om voor diverse locaties een bij- of verplaatsing te realiseren. Voor enkele is de uitvoering reeds gestart.
Veiligheid in het Openbaar Vervoer
Uit de resultaten van het van het jaarlijkse OV-reizigerstevredenheidonderzoek(OV-klantenbarometer) over 2019 blijkt dat de sociale veiligheid over 2019 op alle fronten weer is gestegen.
|
|
2014 |
2015 |
2016 |
2017 |
2018 |
2019 |
|
BUS - Veiligheid algemeen |
7,7 |
7,6 |
7,6 |
7,8 |
7,7 |
7,9 |
|
BUS - Veiligheid rit |
7,9 |
7,9 |
7,9 |
8,0 |
8,4 |
8,6 |
|
BUS - Veiligheid instaphalte |
7,7 |
7,6 |
7,7 |
7,8 |
7,7 |
7,9 |
|
TRAM - Veiligheid algemeen |
7,5 |
7,6 |
7,7 |
7,7 |
7,9 |
7,9 |
|
TRAM - Veiligheid rit |
7,9 |
7,9 |
8,0 |
8,0 |
8,5 |
8,5 |
|
TRAM - Veiligheid instaphalte |
7,7 |
7,8 |
7,8 |
7,7 |
7,9 |
8,0 |
|
METRO - Veiligheid algemeen |
7,2 |
7,1 |
7,3 |
7,3 |
7,5 |
7,6 |
|
METRO - Veiligheid rit |
7,5 |
7,5 |
7,7 |
7,7 |
8,3 |
8,4 |
|
METRO - Veiligheid instaphalte |
7,3 |
7,3 |
7,5 |
7,5 |
7,7 |
7,8 |
De volledig risico gestuurde inzet op alle metrolijnen, inclusief de Hoekse Lijn heeft vooralsnog geen negatieve invloed op sociale veiligheid gehad in 2019.
Onduidelijk is nog welke invloed de Coronacrisis op de veiligheidsgevoelens binnen het Openbaar vervoer en met name bij de metro zal hebben. Met het Openbaar Ministerie wordt overlegd om het instrument OV-reis en verblijfsverbod van toepassing te laten zijn op corona spugers en hoesters in OV.
Evenementenvergunningen
In de nota evenementenvergunningen 2019 zijn twee experimenten opgenomen. Met de A+vergunning is op verzoek van de gemeenteraad geëxperimenteerd met een extra evenementencategorie. Uit de evaluatie is gebleken dat deze evenementencategorie van toegevoegde waarde is geweest, daarom was het voornemen deze categorie in 2020 te blijven behandelen.
Van het experiment met evenementenkraskaart is weinig gebruik gemaakt blijkt uit de evaluatie.
Vanwege de coronamaatregelen die vanaf 12 maart 2020 van kracht zijn, is het evenementenseizoen anders verlopen dan verwacht. Het verbod op evenementen is in ieder geval van kracht tot 1 september 2020 maar kan niet worden uitgesloten dat ook in 2021 maatregelen tegen corona van kracht kunnen zijn. Hierdoor is niet zeker is of en zo ja in welke vorm evenementen kunnen plaatsvinden. Om deze reden kunnen de experimenten in 2020 niet worden doorgezet.
Horecavergunningen
Gezien de recente ontwikkelingen wordt momenteel bekeken hoe horecaondernemers zo goed mogelijk kunnen worden gefaciliteerd bij het mogelijk maken van de 1,5 meter economie.Eén van de voorbeelden is het verruimen van de regels bij het aanvragen van vlonderterrassen en de mogelijkheden voor het uitbreiden van terrassen.
Als gevolg van de coronacrisis worden de evaluatie van het huidige horecabeleid onder externe partijen zoals ondernemers, vastgoedpartijen en gebiedscommissies en het behoefte onderzoek naar de openingstijden onder ondernemers van avond- en nachthoreca en het gebruik van 24-uurs vergunningen uitgesteld. Dit geldt eveneens voor de hiermee samenhangende proef Witte de Withstraat/meent. Dit betekent ook uitstel van het nieuwe horecabeleid. Ondertussen blijft de gemeente inzetten op de voorbereidingen voor nieuw horecabeleid in overleg met Koninklijk Horeca Nederland.
Woonoverlast
De leefbaarheid in de wijk en het veiligheidsgevoel van Rotterdammers worden verbeterd door woonoverlast aan te pakken. Burgers mogen vertrouwen op een adequate aanpak van woonoverlast door de gemeente en haar partners. Om dit te bereiken is de afgelopen maanden door de ketenpartners gebruik gemaakt van verschillende instrumenten om woonoverlast aan te pakken. De Coronamaatregelen leggen beperkingen op aan een deel van de instrumenten die ingezet kunnen worden, omdat de kracht van die instrumenten onder andere zit in het persoonlijke contact. Maar met wat aanpassingen vinden die interventies nog steeds plaats. Samen met partners wordt gezocht naar creatieve oplossingen om woonoverlast aan te pakken.
Sinds dit jaar wordt het vertrouwen van de melders van woonoverlast in de ketenaanpak gemeten. De eerste enquêtes zijn hiervoor verstuurd en in de 2e helft van dit jaar wordt naar verwachting het eerste betrouwbare resultaat gemeten.
Het risico voor woonoverlast in de Coronacrisis is dat de veiligheidsbeleving met betrekking tot woonoverlast daalt. Het handelingskader woonoverlast is ten opzichte van voor de coronacrisis beperkt. Wanneer woonoverlast wordt ervaren en deze onvoldoende snel en adequaat kan worden opgepakt kan dit een sterk effect op de veiligheidsbeleving van de Rotterdammer hebben.
Woonoverlast wordt in een zo vroeg mogelijk stadium aangepakt om eventueel oplopende spanningen te voorkomen. De kans bestaat dat woonoverlast eerder escaleert tijdens de coronacrisis. Mensen zitten langdurig bij elkaar in soms kleine, gehorige woningen. Daarnaast zijn er ook bewoners die zonder de juiste begeleiding voor woonoverlast zorgen.
De Rotterdammer en de Rotterdamse ondernemers meer structureel betrekken bij beleid en uitvoering. Van consultatie en inspraak naar meer coproductie en co-creatie.
De overheid zorgt voor handhaving van de rechtsorde en de openbare orde. Dit is van belang voor het versterken van de stabiliteit van een goed functionerende samenleving.
Een veilig leef- en uitgaansklimaat in Rotterdam, waarin bewoners en bezoekers zich vrij kunnen bewegen en kinderen veilig kunnen opgroeien. Tegelijkertijd zet het college in op het voorkomen van inmenging vanuit criminaliteit en op vermindering van overlast.
De leden van het college en de medewerkers van de gemeente gaan veelvuldig in gesprek met bewoners en ondernemers in de wijken. Die gesprekken gaan over de vraagstukken en mogelijkheden in de wijken. Veel Rotterdammers zijn actief bij hun straat, buurt of wijk. Hun inzet is belangrijk voor een prettige en veilige stad. Met #betrokkenstad maakt de gemeente de inzet van bewoners meer zichtbaar. Er zijn ook bewoners die zich minder makkelijk laten horen. Het is een uitdaging om hun stem te horen en hun belang een plek te geven.
De gemeente zet instrumenten voort als Buurt bestuurt, Buurtpreventie, bijeenkomsten met senioren en Stuurgroep Veilig in de Wijk.
Nieuwe vormen van deelname via sociale media zorgen voor nieuwe kansen en mogelijkheden. De combinatie van offline en online participatie krijgt vorm. Zowel de inzet van whatsappgroepen als de introductie van een gemeentelijke app die mogelijkheid biedt om onveiligheid te melden (Veilig R). Een uitbreiding van kanalen betekent een betere toegankelijkheid.
De medewerkers van de gemeente zijn zichtbaarder in de wijken aanwezig. De gemeente streeft naar meer continuïteit van de medewerkers in de wijken, zodat er steeds meer bekende gezichten in de wijk te zien zijn. Het zijn de bekende gezichten in de wijk die zorgen voor contact met een waardering voor bewoners die hun steentje bijdragen.
Ook de komende periode wordt de aanpak versterkt. Ondermijnende criminaliteit zit in de haarvaten van de samenleving en vergt een stevige, langdurige en effectieve aanpak. Er is inzet op gebieden zoals de Spaanse Polder, Rotterdam-Zuid, Rotterdam-West en de haven. Daarnaast is inzet op thema’s zoals drugscriminaliteit, financieel-economische delicten, fraude met vastgoed, mensenhandel en Outlaw Motor Gangs.
Om ondermijnende criminaliteit beter te kunnen signaleren, voorkomen en aan te pakken wordt de formatie binnen de gehele gemeentelijke organisatie verder uitgebreid. Eind 2019 zal de "ondermijningstrein" op volle sterkte zijn. De trein bestaat uit een team van verschillende toezichthouders en handhavers van de gemeente Rotterdam (o.a. een boa, bouwinspecteur en een deurwaarder) dat systematisch bedrijfspanden door de hele stad controleert.
Andere partners (de politie, ISZW etc.) kunnen bij de controles aansluiten. De trein zal ook thema of branchegericht worden ingezet. Dit zal leiden tot een toename van de inzet van bestuurlijke bevoegdheden en instrumenten.
Naast personele uitbreiding wordt geïnvesteerd in materieel opzicht: m.b.v. nieuwe ICT- en registratiesystemen kan de gemeente betere analyses maken en meer zicht krijgen op achterliggende structuren en fenomenen. Hiermee wordt de informatiepositie binnen gemeente vergroot. Dit draagt bij aan een effectievere en efficiëntere aanpak van ondermijnende criminaliteit.
In 2020 wordt in Rotterdam-West samen met partners zoals de politie ondermijnende criminaliteit aangepakt, o.a. in een aantal winkelstraten. Aanvullend hierop wordt ingezet op een positieve economische ontwikkeling van de Vierambachtstraat en Schiedamseweg.
De aanbevelingen op basis van het rapport "Drugscriminaliteit in de Rotterdamse haven" van de Erasmusuniversiteit worden uitgewerkt in concrete acties. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een betere screening van personeel in de haven. Bedrijven zullen ook op het gebied van ondermijnende criminaliteit intensiever gaan samenwerken.
Vanuit de aanpak ondermijning is aandacht voor diverse vormen van uitbuiting, waaronder arbeids- en seksgerelateerde uitbuiting. Omdat in de prostitutie de communicatie voornamelijk verloopt via het internet en sociale media en een internationaler karakter heeft gekregen, heeft de overheid minder zicht op de prostitutiebranche. Dit levert een groter risico op misstanden zoals mensenhandel op. Daarom zet de gemeente in 2020 in op het doelgerichter binnenhalen van signalen van mensenhandel. De gemeente zet samen met de Stichting Fier in op het vergroten van de meldingsbereidheid onder Jongeren, daarnaast is geïnvesteerd op het internetrechercheren.
De gemeente blijft ook in 2020 investeren in het netwerk van sleutelpersonen om eventueel oplopende spanningen te kunnen signaleren. Het streven is het geluid van gematigde groepen en personen nadrukkelijker te laten horen. Daarnaast krijgen sleutelpersonen en professionals trainingen aangeboden. Met deze maatregelen kunnen zoveel mogelijk mensen bijdragen aan het tegengaan van polarisatie en spanningen.
Met de ‘Rotterdamse aanpak radicalisering, extremisme en polarisatie 2018- 2022’ wil de gemeente (potentieel) gewelddadig gedrag, dat ideologisch gedreven is, tegengaan. De gemeente heeft hierbij aandacht voor verschillende vormen van extremisme. De inzet is gericht op het vergroten van de weerbaarheid van kwetsbare groepen, het vergroten van de deskundigheidsbevordering van professionals en vrijwilligers over deze thema’s en de disengagement en de-radicalisering van geradicaliseerde personen en groepen. In 2020 zal er opnieuw aandacht zijn voor het (fysiek) weerbaarder maken van bepaalde objecten en groepen in de stad, bijvoorbeeld bij religieuze instellingen. Dit gebeurt zowel met fysieke beveiligingsmaatregelen, als organisatorische maatregelen en trainingen. De dreiging van extremisme en terrorisme wordt meegenomen in het evenementenvergunningentraject.
De aanpak van woninginbraken, straatroven en overvallen, de zogenoemde High Impact Crimes, blijft ook komend jaar alle aandacht krijgen vanuit de gemeente. Op alle fronten van de aanpak - van preventie tot repressie, en van de daderaanpak tot nazorg aan slachtoffers – is de gemeente actief, maar de aanpak valt en staat met goede samenwerkingsafspraken en integraal werken. De focus zal het komende jaar daarom liggen op het intensiveren en verbeteren van samenwerkingen. Verder blijft de gemeente telkens zoeken naar nieuwe interventies en samenwerkingsverbanden. Een voorbeeld daarvan is het Fieldlab Inbraakvrije wijk waar in 2019 in Lombardijen mee is gestart. Het Fieldlab is een samenwerking tussen publieke en private partijen en kennisinstituten en is gericht op het ontwikkelen van nieuwe technische en innovatieve maatregelen om inbraken verder tegen te gaan.
Naast professionele partijen zijn bewoners en ondernemers ook belangrijke partners in het voorkomen van HIC-delicten. Ondernemers en bewoners, zoals senioren, die een groter risico lopen om slachtoffer te worden krijgen extra aandacht. De gemeente initieert preventieve aanpassingen in de fysieke omgeving, zoals het verbeteren van hang- en sluitwerk, geeft voorlichting en stimuleert bewoners en ondernemers zelf ook in actie te komen.
Daders van HIC-delicten krijgen een intensieve persoonsgerichte aanpak. Recente recidivecijfers laten zien dat focus in de aanpak van daders nodig blijft. Op basis van kennis over de doelgroep zal er in de aanpak samen met
ketenpartners gedifferentieerd worden.
In 2020 blijft de gemeente samen met haar partners werken aan het vergroten van hun informatiepositie en kennis rond ‘cyber’. Daarnaast wordt de crisisbeheersingscapaciteit verder ontwikkeld aan de hand van drie specifieke cybercrisisoefeningen. Cybercriminelen zijn inventief en de vorm van cybercriminaliteit verandert continue. Daarom blijft de gemeente zich inzetten om dit tegen te gaan. Met verschillende acties en initiatieven wordt het bewustzijn van Rotterdamse burgers en ondernemers m.b.t cybercriminaliteit vergroot en wordt een handelingsperspectief aangereikt om de digitale weerbaarheid te versterken.
Investeren in kwetsbare wijken is een continu proces. Desondanks blijven de indexcijfers van deze wijken achter op het stedelijk gemiddelde. De kwetsbare wijken zijn onderverdeeld in vijf focus- (Hillesluis, Bloemhof, Oude Westen, Carnisse, Tarwewijk) en dertien aandachtswijken. Wil de situatie in deze wijken structureel verbeteren dan kan dat alleen vanuit een integrale en duurzame aanpak. Wethouder Wijken is verantwoordelijk om een integrale aanpak focuswijken op te zetten. Ervaring heeft geleerd dat op alle domeinen de nodige opgaven liggen en een veiligheidsaanpak alleen niet genoeg is om deze wijken er duurzaam bovenop te helpen. Niet alleen de gemeentelijke clusters moeten hierbij nauw samenwerken, maar ook de inzet van externe partijen is van essentieel belang om het verschil te kunnen maken.
Het college zet de aanpak tegen seksuele straatintimidatie onverminderd voort. Ook doet de gemeente opnieuw onderzoek naar de ervaren seksuele straatintimidatie voor het monitoren en bijsturen van de aanpak.
Cameratoezicht is mogelijk als sluitstuk van de veiligheidsaanpak om de balans in de wijken te waarborgen, indien dit nodig is voor de handhaving van de openbare orde. Momenteel hangen er meer dan 400 camera’s in de stad die zowel preventief dienen als helpen bij opsporingszaken.
Met de horecagebiedsplannen wordt gebiedsgericht de ontwikkeling van de
horeca in de komende jaren geschetst. Hierin worden de veiligheidssituatie,
ruimtelijke ontwikkeling, economische stand van zaken en het vestigingsklimaat
meegenomen. Het belangrijkste doel is het creëren van balans tussen ruimte voor ondernemerschap en de bescherming van het woon- en leefklimaat. Het zoeken naar een goede balans wordt met een groeiende stad steeds belangrijker. In 2019 zijn bijna alle horecagebiedsplannen herzien en vastgesteld. Het college onderzoekt de mogelijkheden om nachthoreca te ontwikkelen in de buitengebieden. Zo krijgt de noordzijde van het strand van Hoek van Holland de mogelijkheid om nachthoreca uit te breiden en is het mogelijke een nieuwe 24 uurszaak te starten in een aangewezen gebied. Met de opkomst van dakterrassen ontstaat meer verlevendiging op daken, met name in het centrum. Dakterrassen die tot 23 uur open zijn, zijn van harte welkom in de stad en waar mogelijk wordt maatwerk geboden. Tevens wordt in aanloop naar een nieuwe horecanota onderzoek gedaan naar tussencategorieën voor sluitingstijden en start er een onderzoek naar 24-uursvergunningen.
Rotterdam blijft nog steeds populair als festival- en evenementenstad. Zowel veiligheid, levendigheid en een prettig woon- en leefklimaat voor omwonenden als ruimte voor ondernemers zijn belangrijke aspecten hierbij. Met de nieuwe Nota Evenementenvergunningen en de visie op Evenementen wil het college invulling geven aan hoe de spreiding, in tijd en ruimte, van evenementen beter in balans gebracht worden met andere functies van de stad en de veiligheid. De vele festivals en evenementen die worden georganiseerd blijven vragen om duidelijke afspraken die de veiligheid en het welzijn van bezoekers, deelnemers en omwonenden zoveel mogelijk garanderen. De Nota Evenementenvergunningen gaat uit van het principe ‘high trust, high penalty’:
ruimte bieden waar het kan en consequenties verbinden waar nodig.
In de Voorjaarsnota 2019 is aangegeven dat de gemeente de subsidie aan de RET voor de inzet van OV-surveillanten verlaagt met € 500. Over de invulling hiervan vindt overleg plaats tussen de wethouder handhaving en de directie van de RET.
Inzet van door gemeente gefinancierde OV-surveillanten (bovenop de inzet van OV-surveillanten van de RET) en de inzet van het instrument OV-verbod, is onderdeel van een veel breder pakket aan functies en instrumenten op het gebied van sociale veiligheid in het OV. Dit palet aan maatregelen wordt grotendeels gefinancierd vanuit de subsidie Sociale Veiligheid OV die de MRDH jaarlijks verleend in het kader van de railconcessie en op basis van een jaarlijks door de RET aan te leveren plan sociale veiligheid.
RET zet - in nauwe afstemming met de ketenpartners en gemeente - diverse maatregelen in ten behoeve van de sociale veiligheid in het OV, zoals conducteurs tram, controleurs openbaar vervoer, OV-surveillanten RET, burgercontrole & observatie, veiligheidsconvenanten (denk aan warm weer protocol strand Nesselande), veiligheidsopvolgingsteams (VOT) en cameratoezicht.
Daarnaast wordt in het vervoersgebied Rotterdam het OV-reisverbod op alle tramlijnen ingezet. Vanaf juli 2017 geldt op de metro ook een OV-reisverbod voor bedelaars, en vanaf april 2018 kan ook aan schennisplegers in de metro een OV-verbod opgelegd worden.
OV-surveillanten zijn specifiek opgeleid voor de functie van toezichthouder. Zij dragen bij aan een positief sociaal veiligheidsgevoel van de reizigers in de metrovoertuigen. Het verlenen van service, het geven van actuele reisinformatie en het toezicht houden op de naleving van de RET-huisregels, behoort tot de kerntaken van de OV-surveillant. OV-surveillanten zijn overigens (in tegenstelling tot de Controleurs Openbaar Vervoer), niet BOA-bevoegd.
De door de gemeente gefinancierde OV-surveillanten worden woensdag t/m zaterdag in de avonduren ingezet in de metro. Uitgangspunt voor 2020 is dat de inzet van deze OV-surveillanten volledig risico gestuurd en op flexibele wijze plaatsvinden, om zo het rendement van de OV-surveillanten te vergroten in relatie tot de sociale veiligheid in de metro.
Om de OV-surveillanten nog beter voor te bereiden op hun taak is in 2019 is een start gemaakt met zelfverdedigingscursussen voor OV-surveillanten. De training is afgestemd op de aard van de functie en bestaat uit agressiebeheersing en de-escalatietraining. De trainingen zullen in 2020 worden gecontinueerd.
Sommige inwoners hebben complexe problemen die zowel het domein van zorg als het domein van veiligheid raken. Oplossingen voor deze problemen zijn te bereiken door een persoonsgerichte aanpak vanuit beide domeinen. Daarom vullen keten- en netwerkpartners elkaar aan en trekken zij samen op. De partners richten zich onder meer op mensen met verward gedrag en op mensen met een licht verstandelijke beperking, maar ook op de dak-en thuislozen. Deze mensen zijn oververtegenwoordigd in de strafketen, of zorgen voor veel overlast in de buitenruimte. De opgave is om voor deze groepen passende instrumenten en maatregelen in te zetten om faalervaringen, uitval en herhaling te voorkomen. Met name voor deze laatste groep experimenteert de gemeente met een focusaanpak in Centrum en Feijenoord, gericht op het bestrijden van overlast, maar ook op “hands-on”aanpak en hulpinzet.
De aanpak van jeugdoverlast en jeugdcriminaliteit onderdeel van het beleidskader jeugd “Rotterdam Groeit”. Het college zet in op problematische jeugdgroepen met een groeps-en persoonsgerichte aanpak. Daarin werkt de gemeente samen met diverse partijen aan duurzame oplossingen, onder meer door inzet van het jongerenwerk, inclusief het Stedelijk Team Jongerenwerk en jeugdhandhaving. Ook werkt de gemeente hierbij samen met wijkteams, scholen en politie. In de jeugdoverlast-hotspotgebieden zet de gemeente het Stedelijk Team Jongerenwerk en jeugdhandhavers in.
De leefbaarheid in de wijk en het veiligheidsgevoel van Rotterdammers wordt verbeterd door woonoverlast aan te pakken. Burgers mogen vertrouwen op een adequate aanpak van woonoverlast door de gemeente en de partners.
Woonoverlast kan overal voorkomen, alle lagen van de bevolking hebben ermee te maken. Deze overlast ontstaat door verschillende vormen van sociale en/ of maatschappelijke problematiek. Denk bijvoorbeeld aan verschil in leefstijl, asociaal gedrag, strafbaar gedrag, verstoorde (buren) relaties, overbewoning, uitzichtloosheid en personen met verward gedrag. De aanpak van woonoverlast is een ketenaanpak, waarbij veel partners betrokken zijn met verschillende achtergronden, denk bijvoorbeeld aan veiligheid, huisvesting en zorg.
De gemeente heeft de regie op deze ketenaanpak, hiervoor is de functionaris veiligheidsregisseur woonoverlast aangesteld. Samen met partners is de basis voor de ketensamenwerking vastgelegd in het nieuw verschenen Actieplan aanpak woonoverlast 2019 – 2023: Samen tegen woonoverlast. Afspraken worden geborgd in een nieuw convenant.
| Effectindicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Collegetarget 13a: Het veiligheidsniveau van Rotterdam is in 2022 omhoog gegaan ten opzichte van 2018; de Veiligheidsindex binnen het wijkprofiel heeft dan een gemiddelde score hoger dan 108 | Streefwaarde | >108 | >108 | ||||
| Realisatie | 110 | ||||||
| Collegetarget 13b: De gemiddelde score van de 18 wijken die in 2018 lager dan 100 scoren op de Veiligheidsindex, moet in 2022 zijn verbeterd. | Streefwaarde | >88 | >88 | ||||
| Realisatie | 92 | ||||||
| Collegetarget 13c: De 5 laagst scorende wijken op de Veiligheidsindex van 2018 laten in 2022 een stijging van 5 punten op de Veiligheidsindex binnen het wijkprofiel zien | |||||||
| Tarwewijk | Streefwaarde | 76 | 78 | ||||
| Realisatie | 85 | ||||||
| Hillesluis | Streefwaarde | 80 | 82 | ||||
| Realisatie | 95 | ||||||
| Bloemhof | Streefwaarde | 87 | 89 | ||||
| Realisatie | 83 | ||||||
| Carnisse | Streefwaarde | 89 | 91 | ||||
| Realisatie | 81 | ||||||
| Oude Westen | Streefwaarde | 90 | 92 | ||||
| Realisatie | 87 |
| Overzicht van baten en lasten Openbare orde en veiligheid - Veiligheid | Realisatie 2019 | Begroting 2020 | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Baten exclusief reserves | 2.503 | 3.058 | 2.357 | 2.052 | 2.052 | 2.052 |
|
| Bijdragen rijk en medeoverheden | 708 | 961 | 735 | 430 | 430 | 430 | |
| Overige opbrengsten derden | 1.795 | 2.098 | 1.622 | 1.622 | 1.622 | 1.622 | |
| Lasten exclusief reserves | 36.089 | 37.394 | 37.399 | 37.323 | 30.293 | 30.293 |
|
| Apparaatslasten | 18.459 | 17.529 | 18.273 | 18.224 | 15.547 | 15.547 | |
| Inhuur | 778 | 174 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Overige apparaatslasten | 262 | 107 | 80 | 80 | 80 | 0 | |
| Personeel | 17.419 | 17.249 | 18.193 | 18.144 | 15.466 | 0 | |
| Intern resultaat | 839 | 952 | 249 | 249 | 34 | 34 | |
| Intern resultaat | 839 | 952 | 249 | 249 | 34 | 0 | |
| Programmalasten | 16.790 | 18.913 | 18.877 | 18.850 | 14.712 | 14.712 | |
| Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 8.425 | 10.997 | 10.653 | 10.637 | 6.508 | 0 | |
| Kapitaallasten | 18 | 372 | 447 | 438 | 430 | 0 | |
| Overige programmalasten | 5 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Sociale uitkeringen | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Subsidies en inkomensoverdrachten | 8.341 | 7.544 | 7.778 | 7.775 | 7.775 | 0 | |
| Saldo voor vpb en reserveringen | -33.586 | -34.336 | -35.043 | -35.271 | -28.241 | -28.241 | |
| Saldo voor reserveringen | -33.586 | -34.336 | -35.043 | -35.271 | -28.241 | -28.241 | |
| Reserves | 361 | 170 | 0 | 0 | 0 | 0 |
|
| Onttrekking reserves | 361 | 170 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Vrijval reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Saldo | -33.225 | -34.166 | -35.043 | -35.271 | -28.241 | -28.241 |
| Bijstellingen Openbare orde en veiligheid - Veiligheid | Begroting 2020 | |
|---|---|---|
| Oorspronkelijke begroting 2020 | -34.195 | |
| Bijstellingen Eerste Herziening 2020 | 29 | |
| Vuurwerkverbod | Intensiveringen | -1.100 |
| Actualisatie kapitaallasten | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 |
| Kwetsbare wijken | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | -1.195 |
| Versterkingsgelden NCTV | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 |
| Jongerenwerk grensoverschrijdend gedrag | Ramingsbijstellingen vermijdbaar | -550 |
| Kunstwerken Bospolder Tussendijken | Reserves | 0 |
| Onttrekken Reserve Van der Gaag dossier | Reserves | 0 |
| Technische wijzigingen | Technische wijzigingen | 2.874 |
| Begroting na wijzigingen | -34.166 | |
Vuurwerkverbod
Met de raad is overeengekomen een permanent vuurwerkverbod in te stellen. Voor de viering van de jaarwisseling in de gebieden en voor een communicatiecampagne is € 1,1 mln gereserveerd.
Actualisatie Kapitaalslasten
De kapitaallasten zijn aangepast op basis van daadwerkelijke activeringen in 2019, bijgestelde investeringskredieten alsmede geactualiseerde ramingen en de bouwrente van de jaarschijf 2020. Wijzigingen hebben zich voorgedaan bij het krediet Inrijberkende maatregelen. In de paragraaf Investeringen is een gedetailleerd overzicht opgenomen van deze aanpassingen. Dit is een saldo neutrale bijstelling, omdat het effect binnen het taakveld wordt opgevangen.
Kwetsbare wijken
Er is in 2019 een deel van het budget voor ondermijning en kwetsbare wijken doorgezet naar 2020 om zo aan te sluiten bij het bestedingsritme van de projecten die hier onder vallen. Dat wordt nu aan het budget 2020 toegevoegd.
Jongerenwerk grensoverschrijdend gedrag
Voor 2020 is in totaal € 800 beschikbaar gekomen voor integrale aanpak jongeren gericht op het terugdringen van zorgwekkende incidenten, tevens draagt de aanpak bij aan van het vangnet voor deze jongeren. Voor dit taakveld gaat het om € 550.
Reserves
De oplevering van het kunstwerk in Bospolder Tussendijken is vertraagd. De oplevering en betaling van de laatste termijn van € 70 zal nu in 2020 plaatsvinden. Ook zal er in 2020 weer € 100 worden uitgegeven aan de afwikkeling van de sanering van het Van der Gaag terrein. Beide posten zullen volledig worden betaald door middel van een onttrekking vanuit de bijbehorende reserves.
Technische wijzigingen
In taakveld Openbare orde en veiligheid – Veiligheid zijn diverse technische wijzigingen doorgevoerd. Direct achter de technische wijziging is het effect op het saldo weergegeven. De grootste technische wijzigingen zijn de kostenverdeling (€ 113), budgetoverheveling Bospolder Tussendijken (€1,26 mln), budgetoverheveling Ondermijning personeel (€ 1.119), extra inzet in de Spaanse Polder (schoonmaak, onderhoud, bedrijvenraad) (€ 265), budgetoverheveling roadblocks (- € 180), verdelen materiële budgetten ondermijning (€ 127) en overige kleine technische wijzigingen (€ 170).
Aanpak radicalisering 2018-2022
Samen met partners, bewoners en ondernemers werkt het college aan het minimaal handhaven van het huidige veiligheidsniveau en versterking waar het nodig is.
De samenleving verandert snel en wordt complexer. Rotterdam is een grote, internationale stad en gebeurtenissen in de wereld hebben in toenemende mate hier hun impact. Dreiging van terrorisme, gevoelde tegenstellingen tussen groepen, verstoringen in de openbare ruimte, incidenten met verwarde personen, ondermijnende criminaliteit, migratiestromen en vuurwapengeweld vormen nieuwe uitdagingen en hebben effect op de veiligheid in de stad en op het gevoel van veiligheid van Rotterdammers. Ontwikkelingen kunnen elkaar bovendien versterken. In combinatie met verregaande digitalisering brengt dit nieuwe risico’s met zich mee.