De cultuursector verkeert als gevolg van Covid-19 in zwaar weer. Vanaf half maart zijn alle culturele instellingen gesloten geweest en alle festivals en evenementen, waaronder het Eurovisie Songfestival, zijn tot ten minste 1 september 2020 verboden.
Hoewel de gemeente subsidies aan meerjarig gesubsidieerde instellingen continueert, is de financiële schade voor de sector door het wegvallen van publieksinkomsten enorm. Deze wordt voor de periode tot 1 september voor de gehele cultuursector begroot op € 13 miljoen. Om de culturele infrastructuur in stand te houden wordt overwogen een noodfonds te vormen voor cruciale instellingen waarvoor faillissement in de komende maanden dreigt. De gevolgen van deze en eventueel nog volgende maatregelen voor de langere termijn zijn nog onduidelijk. Omdat gemeenten deze lasten niet alleen kunnen dragen, hebben de vier grote steden een beroep gedaan op het Rijk om hen te steunen bij de instandhouding van de culturele sector. Als gevolg van de 1,5-metermaatregel en de capaciteitsbeperkingen voor podia zullen de culturele instellingen hun prestatieafspraken in 2020 niet kunnen realiseren.
Scholen zijn tot 11 mei gesloten geweest. Als gevolg daarvan hebben cultuureducatieprogramma’s ook stilgelegen. Scholen en cultuureducatie-instellingen zijn in overleg over de hervatting van hun activiteiten en over de mogelijkheid om niet uitgevoerde activiteiten in te halen. Het is nog onduidelijk of de tijdelijke sluiting van de scholen naar aanleiding van Covid-19 invloed heeft op de college-indicator in 2020.
Bijdragen aan de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren opdat zij beschikken over de benodigde 21ste-eeuwse vaardigheden om volwaardig te kunnen participeren in de Rotterdamse samenleving.
Om de doelen op het terrein van Kunst en Cultuur te bereiken, ontwikkelt de gemeente op de genoemde deelterreinen beleid. Voor de uitvoering van dit beleid krijgen circa 90 culturele organisaties meerjarige subsidies. Daarnaast verleent de gemeente subsidies voor projecten, ondersteunt hij crowdfundingcampagnes en verleent hij via de landelijke organisatie Cultuur+Ondernemen laagrentende leningen. Sinds eind 2018 kent de culturele sector ook de PitcherPerfect010-regeling en is er een tweewekelijks spreekuur voor informatie en advies over de diverse ondersteuningsmogelijkheden. Meer informatie hierover is te vinden op de gemeentelijke website en gerelateerde pagina’s.
Kunst en Cultuur zijn geen op zichzelf staande uitingsvormen. Meer dan voorheen wordt de relatie tussen cultuur en andere beleidsterreinen als economie, zorg, welzijn, sport en onderwijs zichtbaar in gezamenlijke activiteiten en andere vormen van samenwerking.
De veranderende relatie overheid-maatschappij-culturele sector vraagt om een andere opstelling van de gemeente en een nieuwe relatie tussen overheid en bedrijfsleven. Denk aan publiek-private partnerschappen, nieuwe financieringsvormen naast of in plaats van subsidies en sponsoring en co-creatie. Doel hiervan is de culturele sector samen met andere partijen in de stad op een effectieve manier te kunnen ondersteunen, passend bij de veranderende behoeften en de wens de veerkracht van de culturele sector te optimaliseren.
De noodzaak van het ontwikkelen van creatieve vaardigheden en innovatieve kracht (bij jongeren en op economisch terrein) wordt steeds meer onderkend. Nieuwe technologieën en de inzet van creatieve vaardigheden bij de ontwikkeling en uitvoering van productieprocessen blijken onmisbaar. Cultuureducatie, mede gericht op de ontwikkeling van creatieve en 21ste-eeuwse vaardigheden, verdient een stevige positie in het geheel van het onderwijs. De aanbevelingen van een in 2017 uitgevoerd onderzoek naar de effectiviteit en efficiëntie van het bestaande cultuureducatiebeleid en -aanbod krijgen inmiddels hun beslag. Zo kunnen nog tijdens de cultuurplanperiode 2017-2020 het rendement en de bijdrage aan de hiervoor genoemde onderwijsontwikkelingen vergroot worden.
In de zomer van 2019 heeft het college de Beleidsvisie Creatieve Industrie vastgesteld. Daarin heeft het college drie sporen geformuleerd waarop de gemeente de komende jaren inzet om de creatieve sector te versterken:
een sterkere creatieve infrastructuur
het ondersteunen van ontwerptalent
de inzet van ontwerpkracht bij maatschappelijke vraagstukken
Voor een optimale besteding van tijd en budget is een concrete actieagenda opgesteld. Voor de uitvoering van de actieagenda is een bedrag van jaarlijks € 250 beschikbaar.
De internationale betekenis van de culturele sector is belangrijk voor de sector zelf en ook voor de economische en toeristische betekenis van de stad. Een speciaal voor dit doel samengestelde International Advisory Board (IABx) heeft in 2017 een visie en internationale agenda opgesteld die Rotterdam in staat moet stellen de (inter)nationale culturele profilering te versterken, samen met de gemeente, een groot aantal Rotterdamse culturele instellingen en Rotterdam Partners. Doel is de stad als vestigingsplaats voor bedrijven en toeristische trekpleister in binnen- en buitenland effectiever over het voetlicht te brengen.
Toerisme is een groeiende economische sector in Rotterdam. De gemeente wil dat de stad ook op langere termijn kan blijven profiteren van toerisme. In 2019 is, mede op basis van een advies van de IABX, een visie op toerisme opgesteld. De rode draad is dat toerisme in Rotterdam in dienst moet staan van de stad en dat naast het centrum ook andere stadsdelen aantrekkelijk zijn voor bezoekers en toeristen. Werken aan een gastvrije stad met een open blik naar de wereld en de Rotterdammer centraal stellen in afwegingen rond nieuwe toeristische ontwikkelingen, is de nieuwe lijn. Het hotelbeleid dat in 2020 vastgesteld wordt, hanteert dat uitgangspunt en met het programma Innovatie MKB is in 2019 een pilot gestart met Rotterdamse horecabedrijven om meer circulair te werken. De pilot wordt In 2020
geëvalueerd.
Cultuur en sport spelen in de positionering van Rotterdam als toeristische stad een belangrijke rol. Het te ontwikkelen toeristisch kader geeft richting, verbindt activiteiten en evenementen die die positie versterken en biedt de basis voor samen met de toeristische sector te ontwikkelen beleidsinstrumenten.
Met het programma Stadscultuur maakt de gemeente meer ruimte voor creativiteit en cultureel ondernemerschap in alle gebieden van Rotterdam, vooral als het gaat om festivals en bijzondere (pop-up) evenementen. De binnenstad als city-lounge blijft daarin een belangrijk aspect.
In de zomer van 2019 heeft de gemeente het beleidskader Evenementen 2019 vastgesteld. De vier hoofddoelen van het beleidskader zijn:
1. De Rotterdamse evenementen bieden samen een aantrekkelijk vrijetijdsaanbod voor álle Rotterdammers.
2 De Rotterdamse evenementen dragen bij aan een goede balans tussen leefbaarheid en levendigheid.
3. De Rotterdamse evenementen vergroten het maatschappelijk en economisch rendement.
4. De Rotterdamse evenementen versterken het (inter)nationale profiel van de stad.
Een van de instrumenten voor het versterken van het culturele klimaat in de stad en het verhogen van de cultuurdeelname van Rotterdammers is het Cultuurplan. Het Cultuurplan is het grootste onderdeel van het subsidiehuis voor Kunst en Cultuur. In de periode 2017-2020 gaat het om een budget van ca. € 80 miljoen plus accres per jaar, verdeeld over ongeveer 90 meerjarig gesubsidieerde culturele organisaties. Speerpunten in het cultuurbeleid 2017-2020 zijn (aantoonbare) vergroting en verbreding van het publieksbereik, vernieuwing en innovatie, cultuureducatie en talentontwikkeling, internationale profilering en samenwerking. Van de cultuurplaninstellingen wordt gevraagd aan deze speerpunten een bijdrage te leveren.
Inmiddels heeft de gemeenteraad begin juli de nota Stad in transitie, cultuur in verandering; Uitgangspunten voor het cultuurbeleid 2021-2024 vastgesteld. Op basis van deze nota kunnen culturele organisaties tot 1 februari 2020 een aanvraag indienen voor een meerjarige subsidie in de periode 2021-2024. De nota is bovendien de basis voor het overige beleid op het gebied van cultuur in brede zin. In de nota staan de i’s van inclusiviteit, innovatie en interconnectiviteit centraal:
Cultuur is voor alle Rotterdammers bereikbaar en toegankelijk; alle Rotterdammers kunnen iets van hun gading vinden en meedoen.
We geven ruimte aan nieuwe makers, creatieven en talenten en stimuleren een sterkere verbinding tussen deze nieuwe makers, creatieven en talenten enerzijds en de bestaande culturele organisaties anderzijds.
We streven naar een compleet en evenwichtig cultureel ecosysteem in de stad dat de brede culturele sector intern verbindt en dat een stevige meerwaarde heeft voor vele andere sectoren.
De verbreding van het publiek is een van de belangrijkste doelstellingen in het cultuurbeleid 2021-2024 en daarom een belangrijk uitgangspunt bij de verdeling van het Cultuurplanbudget (zie hierna). Daarnaast vindt de gemeente de bijdrage aan het vestigingsklimaat en de arbeidsmarktpositie van cultuurmakers en culturele initiatiefnemers belangrijke aandachtspunten. Toepassing van de landelijke Governance Code Cultuur, de Code Culturele Diversiteit en de Fair Practice Code brengt het college vooruitlopend op de periode 2021-2024 al intensief onder de aandacht van de culturele sector. In hun meerjarenplannen voor subsidie in deze periode moeten organisaties volgens het principe ‘pas toe en leg uit’ aangeven op welke wijze zij invulling geven aan de codes.
Voor de aansluiting bij de landelijke arbeidsmarktagenda op het gebied van Kunst en Cultuur en voor de ondersteuning van cultuurmakers en culturele initiatiefnemers in de ontwikkeling van hun ondernemerschap heeft de gemeente vanaf 2019 een bedrag in de begroting gereserveerd.
In Rotterdam, op landelijk niveau en in andere steden en regio’s in het land zoeken overheden naar andere structuren, nieuwe rolverdelingen en een grotere gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het cultuurbeleid. De Uitgangspuntennota 2021-2024 bevat dan ook een aantal voorstellen voor aanpassing van de bekostigingssystematiek, die deels al ingevoerd zijn, deels in 2020 verder doorgevoerd worden en deels per 2021 uitvoering krijgen. Naar verwachting zal ook op rijksniveau een aantal wijzigingen doorgevoerd worden die tegemoet komen aan de veranderde behoeften van het culturele veld.
Bij vergroten en verbreden van het publieksbereik gaat het niet alleen om het bezoek aan stedelijke culturele voorzieningen als musea en theaters, maar ook om actieve deelname aan culturele activiteiten in de wijk, zoals cursussen en wijkfestivals. De gemeente stimuleert de organisatie van activiteiten, programma’s en evenementen die aansluiten bij de vraag van de Rotterdammers. Samen met de culturele sector neemt de gemeente initiatieven om de kennis bij de diverse betrokkenen over het bereiken van nieuw publiek te vergroten. Met ingang van 2018 meten alle meerjarig gesubsidieerde Rotterdamse culturele organisaties hun publieksbereik en delen zij de uitkomsten daarvan opdat instrumenten gericht op vergroten en verbreden van het publieksbereik nog effectiever kunnen worden ingezet.
Een nieuwe generatie makers bereikt nieuwe publieksgroepen. De gemeente zoekt samen met hen naar ondersteuningsvormen die – naast subsidies – aansluiten bij hun behoeften. Daarbij gaat het niet alleen om financiële ondersteuning maar ook om de ontwikkeling van ondernemerschap en het aanbieden van geschikte werk- en presentatieplekken tegen een betaalbare prijs.
Om alle kinderen de kans te geven met cultuur in aanraking te komen, zet de gemeente in op cultuuronderwijs met (professionele) docenten op alle Rotterdamse scholen. Het streven is dat alle basisschoolleerlingen in Rotterdam in 2022 kwalitatief goede cultuureducatie krijgen en dat cultuureducatie in toenemende mate duurzaam geborgd is in het Rotterdamse basisonderwijs. Omdat cultuureducatie opgenomen is in de kerndoelen en eindtermen van het onderwijs, heeft de gemeente de volgende indicator geformuleerd: in 2022 is dertig procent van de basisscholen een of meer niveaus gestegen in het Rotterdamse Cultuureducatie Model. Voor 2020 is het streven dat 22% van de basisscholen aan het einde van dat jaar een hoger niveau gerealiseerd heeft. Deze stijging toont aan dat de kwaliteit van cultuureducatie is gestegen en dat cultuureducatie in toenemende mate duurzaam geborgd is in het Rotterdamse basisonderwijs; een noodzakelijkheid voor goede cultuureducatie en het verminderen van kansenongelijkheid voor alle Rotterdamse kinderen, met name in kwetsbare wijken.
Prestatie indicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
In 2022 is dertig procent van de basisscholen een of meer niveaus gestegen in het Rotterdamse Cultuureducatie Model*. | Streefwaarde | N.v.t. | 15% | 22% | 28% | 30% | |
Realisatie | |||||||
* Bij deze streefgetallen dient aangemerkt te worden dat ze mede afhankelijk zijn van landelijke subsidieregelingen en dat een van deze regelingen per 2021 afloopt. De regeling wordt verlengd maar onzeker is nog hoe die eruit gaat zien. Ook de wijze waarop de dagprogrammering op Zuid wordt ingericht en aangestuurd vanuit de afdeling Onderwijs zal invloed hebben op het behalen van de streefgetallen. | |||||||
In het Coalitieakkoord 2018-2022 is opgenomen dat de gemeente wil dat alle kinderen cultuureducatie krijgen. Omdat cultuureducatie opgenomen is in de kerndoelen en eindtermen van het onderwijs, heeft de gemeente deze indicator geformuleerd. Deze stijging toont aan dat de kwaliteit van cultuureducatie is gestegen en dat cultuureducatie in toenemende mate duurzaam geborgd is in het Rotterdamse basisonderwijs, een noodzakelijkheid voor goede cultuureducatie voor alle Rotterdamse kinderen. |
Overzicht van baten en lasten Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie | Realisatie 2019 | Begroting 2020 | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Baten exclusief reserves | 554 | 933 | 139 | 139 | 139 | 139 |
|
Bijdragen rijk en medeoverheden | 521 | 800 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overige opbrengsten derden | 33 | 133 | 139 | 139 | 139 | 139 | |
Overige baten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Lasten exclusief reserves | 78.478 | 91.578 | 79.431 | 78.641 | 77.760 | 77.760 |
|
Apparaatslasten | 2.304 | 2.505 | 2.468 | 2.462 | 2.281 | 2.281 | |
Inhuur | 37 | 115 | 81 | 81 | 81 | 0 | |
Overige apparaatslasten | 62 | 69 | 97 | 97 | 156 | 0 | |
Personeel | 2.205 | 2.320 | 2.290 | 2.284 | 2.044 | 0 | |
Intern resultaat | -690 | -715 | -697 | -697 | -652 | -652 | |
Intern resultaat | -690 | -715 | -697 | -697 | -652 | 0 | |
Programmalasten | 76.864 | 89.788 | 77.660 | 76.876 | 76.132 | 76.132 | |
Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 845 | 9.108 | 640 | 640 | 496 | 0 | |
Kapitaallasten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overige programmalasten | 68 | 93 | 39 | 39 | 39 | 0 | |
Subsidies en inkomensoverdrachten | 75.951 | 80.586 | 76.980 | 76.196 | 75.596 | 0 | |
Saldo voor vpb en reserveringen | -77.924 | -90.645 | -79.292 | -78.502 | -77.621 | -77.621 | |
Saldo voor reserveringen | -77.924 | -90.645 | -79.292 | -78.502 | -77.621 | -77.621 | |
Reserves | -593 | -16.500 | 200 | 0 | 0 | 0 |
|
Onttrekking reserves | 308 | 400 | 700 | 0 | 0 | 0 | |
Toevoeging reserves | 900 | 16.900 | 500 | 0 | 0 | 0 | |
Vrijval reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo | -78.517 | -107.145 | -79.092 | -78.502 | -77.621 | -77.621 |
Bijstellingen Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie | Begroting 2020 | |
---|---|---|
Oorspronkelijke begroting 2020 | -91.171 | |
Bijstellingen Eerste Herziening 2020 | -15.974 | |
Eurovisie Songfestival | Ramingsbijstellingen vermijdbaar | -6.700 |
Bestemmingsreserve Herstelmaatregelen Corona korte termijn | Reserves | 0 |
Bestemmingsreserve Noodfonds | Reserves | -10.200 |
Regio Deal Rotterdam Zuid | Taakmutaties | 1.000 |
Rijksbijdrage proeftuinen cultuurprofielen | Taakmutaties | -74 |
Technische wijzigingen | Technische wijzigingen | 0 |
Begroting na wijzigingen | -107.145 |
Eurovisie Songfestival
Vooruitlopend op de eerste herziening van de begroting 2020, is de gemeenteraad in april akkoord gegaan met het beschikbaar stellen van € 6,7 mln, om zodoende het uitgestelde Eurovisie Songfestival 2020, in 2021 in Rotterdam mogelijk te maken.
Bestemmingsreserve Herstelmaatregelen Corona korte termijn
Aan deze reserve wordt een bedrag van € 400 onttrokken ter dekking van de kosten voor het marketingplan "Recovery Leisure". Dit plan heeft als doel om, binnen de veiligheidskaders van de crisis, bezoekers aan te trekken voor de stad, zo de bestedingen weer op gang te brengen en daarmee de schade voor lokale bedrijven, ondernemers, culturele instellingen en attracties zo veel mogelijk te beperken.
Bestemmingsreserve Noodfonds
Binnen het programma Cultuur, sport en recreatie is een bestemmingsreserve Noodfonds gevormd om de financiële gevolgen van de coronacrisis op te kunnen vangen. De coronacrisis heeft grote gevolgen voor een aantal sectoren in Rotterdam. Het Rijk zet instrumenten in om de impact landelijk te verzachten, maar dit zal slechts ten dele ten goede komen aan de Rotterdamse maatschappelijke- en publiek economische infrastructuur. Voor sommige organisaties zal bij het uitblijven van steun ook het keerpunt van faillissement in zicht komen. Tegelijkertijd blijft de grote onzekerheid over het verdere verloop en de uiteindelijke omvang van de crisis. Het noodfonds zal gericht zijn op de bescherming van de onmisbare (maatschappelijke) infrastructuur van de stad, borgen van de (wettelijke) taken en/of het publiek belang en beheersbare financiële continuïteit
Regiodeal Rotterdam Zuid
In 2019 is door het Rijk aangegeven dat de ter beschikking gestelde middelen voor de Regiodeal Rotterdam Zuid niet meer via het Gemeentefonds worden uitbetaald, maar via een specifieke uitkering. Dit betekent dat de baten niet meer op het programma Algemene middelen worden begroot maar op de programma’s waar ook de uitgaven plaatsvinden.
De hieraan gekoppelde reservemutaties op de bestemmingsreserve Regiodeal Cultuur zijn teruggedraaid.
Rijksbijdrage proeftuinen cultuurprofielen
Deze bijdrage is bedoeld voor het talentontwikkelingsproject Campus Coolhaven. Campus Coolhaven wordt uitgevoerd als proeftuin. De kosten hiervan worden voor een deel gedekt door het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen.
Technische wijzigingen
In het taakveld Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie zijn er diverse technische wijzigingen geweest. Aanpassing in de kostenverdeling, inclusief de actualisatie van de indexatie voor de loonkosten (-€ 3). Daarnaast budgetoverhevelingen, van het taakveld Overhead concernondersteuning (-€ 20) en naar het taakveld Wonen en bouwen (€ 9). En tenslotte een correctie van de doorbelasting van de overhead bij projecten (€ 14).
Het gemeentebestuur werkt aan een stad met een sterk cultureel klimaat. Cultuur is van groot belang voor de economische positie van Rotterdam in binnen- en buitenland, maakt de stad aantrekkelijk voor bewoners, bezoekers en bedrijven en draagt bij aan de brede ontwikkeling van kinderen en jongeren.
Het gemeentebestuur wil, omwille van een sterk cultureel klimaat, optimale omstandigheden creëren voor de productie van kunst en cultuur, voor de toegankelijkheid ervan en voor het delen van informatie, kennis en middelen. Onder kunst en cultuur verstaan we meer dan alleen beeldende kunst, theater, dans, muziek, musea en film. Ook de bibliotheek, culturele evenementen, de creatieve industrie en het beleidsveld Toerisme behoren tot het culturele domein.
Om de doelen op het terrein van kunst en cultuur te bereiken, maakt de gemeente beleid, zoals het bibliotheekbeleid, (gemeentelijk) collectiebeleid, architectuurbeleid, toeristisch beleid en het vierjaarlijkse Cultuurplan.