Toelichting indicatoren
* 2020 - Door het coronavirus worden huisartsen minder bezocht, het is denkbaar dat de inzet van POH daardoor ook lager is dan we hadden verwacht en begroot.
Om de samenwerking binnen de wijknetwerken te optimaliseren is in 2019 per gebied een ‘Lokale verbeteragenda’ gemaakt. Omdat de zwaarte van de opgaven en de netwerken per gebied of wijk verschillend zijn is gekozen voor lokaal maatwerk. In het ene gebied is de agenda het verbeteren van op- en afschaling van het wijkteam en in het andere gebied de kennis over vroegsignalering. De contacten en de netwerksamenwerking in de wijken worden met de Wijkprogrammering als de spin-in-het-web steeds steviger. Deze manier van werken wordt meer en meer leidend, bevordert de samenwerking en maakt gedeelde belangen op een gezamenlijke preventie aanpak voor iedereen zichtbaar. De bijeenkomsten van de wijknetwerken worden door de veiligheidsmaatregelen rond de coronacrisis bemoeilijkt. Zoveel mogelijk worden de contacten met de wijknetwerkpartners in de gebieden onderhouden en wordt hun inzet en samenwerking door gebiedsadviseurs Jeugd met MS Teams en andere digitale communicatiemiddelen geïnventariseerd, gecoördineerd en onderling uitgewisseld. Veiligheidsrisico’s in buurten worden in kaart gebracht en waar mogelijk gedeeld. Professionals in wijken zoals het jongerenwerk spelen hierin een belangrijk rol. Het belang van goed partnerschap, presentie en samenwerking in wijken wordt met deze crisis extra onderstreept. De methodiek Wijkprogrammering heeft een sturend effect op de gezamenlijke inzet. De methodiek Wijkprogrammering heeft een sturend effect op de gezamenlijke inzet. De wijknetwerken werken hierdoor met elkaar aan de gestelde doelen/maatschappelijk resultaten, maar ook hier zien we dat er veel creativiteit en extra inzet nodig is om de jeugd te bereiken en te kunnen ondersteunen in deze coronatijd.
OZA
De aanbesteding OZA tbv inzet Jeugdhulp in het onderwijs is verlengd t/m schooljaar 2021-22. Doelstellingen blijven tot 1 augustus 2022 ongewijzigd.
De komende twee jaar zullen knelpunten in de huidige aanbesteding worden aangepakt. Bij de nieuwe aanbesteding zal in ieder geval worden aangesloten op regionale en lokale ontwikkelingen, zoals de Regiovisie en de herijking Schoolmaatschappelijk werk.
Risico: De bekendheid van OZA is toegenomen. Hiermee neemt ook de vraag het onderwijs toe. Het risico bestaat dat de bestaande budgetten niet toereikend zijn. Om budgetoverschrijdingen tegen te gaan worden afspraken gemaakt met de betrokken partijen.
Corona: De invloed van corona en de daarmee samenhangende overheidsmaatregelen in de periode maart – juli 2020 op het aanbod van OZA wordt bekend in Q3 2020.
Jeugdhulp
- Het Rijk heeft bij de overheveling van taken aan de gemeenten minder geld meegegeven dan er eerder mee was gemoeid. Voor Rotterdam bedroeg de korting op het budget 11% bij Jeugd.
De investeringen in het voorveld (gebiedsgericht werken, subsidie preventiekader, hulp in onderwijs, hulp in wijkteams en bij huisarts) zijn effectief op langere termijn en vragen om voorfinanciering bij een teruglopend rijksbudget. De gemeenten hebben daardoor te maken met oplopende kosten. Bij Jeugdhulp zien we namelijk een stijgend beroep op lichte vormen van jeugdhulp. De vraag naar specialistische jeugdhulp daalt evenwel (nog) niet. We zien dat het budget dat het Rijk beschikbaar stelt voor zorg, welzijn en jeugdhulp onvoldoende meegroeit met deze ontwikkelingen, de groei van cliënten en de hogere uitgaven die hieruit voortkomen.
- Jeugdwet heeft een brede reikwijdte die niet goed is afgebakend.
Het risico hiervan is dat voor steeds meer vormen van ondersteuning een beroep wordt gedaan op hulp vanuit de gemeente zonder dat er voldoende mogelijkheden zijn dit af te wijzen. Dit geldt ook voor zorg die op een grensvlak zit met andere onderdelen in het zorgstelsel, zoals de Zorgverzekeringswet en de Wet Langdurige Zorg. We zien dat de verschuiving tussen zorgdomeinen in het stelsel anders uitpakt dan gedacht en dat de kosten en baten op verschillende plekken vallen.
- Bij Jeugdhulp en een aantal andere zorgketens is er de urgentie en noodzaak voor betere samenwerking.
Dit is niet alleen nodig om tijdig passende zorg en ondersteuning aan cliënten te bieden. Het is ook nodig om deze met elkaar te kunnen (blijven) organiseren. Bijvoorbeeld omdat er personele krapte is in de zorg. Deze krapte werkt ook door in de cao’s die afgesloten worden en in de kosten van de zorg die de gemeente inkoopt.
Elke jonge Rotterdammer moet gezond, veilig en kansrijk kunnen opgroeien. We stimuleren elke jongere in Rotterdam actief mee te doen in de stad, bieden lichte ondersteuning als dat zelfstandig of als gezin niet voldoende lukt en wanneer de omgeving dat zelf niet kan bieden. In die gevallen bieden we samenhangende hulp aan kwetsbare jongeren en/of hun gezin.
Hier richten we ons met name op het bevorderen van een gezonde sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen door o.a. het verbeteren van de opvoedvaardigheden van ouders met psychische problematiek en ouders met een licht verstandelijke beperking. Daarbij zitten we in op (vroeg)signalering, screening en aanpak van deze ouder-risicofactoren.
Tegelijkertijd investeren we ook in jongeren waarmee het wel goed gaat. We versterken beschermende factoren als next skills en jong leiderschap en scheppen goede voorwaarden op basis waarvan zij zich nog beter kunnen ontwikkelen.
Jeugdhulp
Het leven van veel jongeren staat door corona momenteel op z'n kop. De grootste pijnpunten van Rotterdammers tussen 13 en 23 jaar worden nu blootgelegd in gesprekken ter voorbereiding voor de Jongerentop010 dit najaar. Van de gesprekken wordt een urgentielijst maken, de verwachting is dat thema’s als herstel van vertrouwen in de toekomst, tegengaan van verveling en aanpak van jeugdwerkloosheid op deze lijst komen. Dit najaar worden drie zwaarwegende adviezen aan de gemeente Rotterdam aangeboden, die wij zullen betrekken in ons beleid.
• Ontwikkelen van een stadsbreed preventief aanbod.
• Ontwikkelen samenhangende gezinsaanpak kwetsbare jongeren.
• We werken gezamenlijk met de aanbieders aan de transformatie van de jeugdhulp langs 3 lijnen. Passende hulp dichtbij: voorkomen van crisis en uithuisplaatsing. Opgroeien in veilige opvoedsituaties: bescherming tegen veiligheidsrisico’s. Jeugdhulp door capabele, efficiënte en effectieve hulpverleners.
• Praktijkondersteuners Jeugd & Gezin (POH Jeugd & Gezin) gaan in de praktijk van de huisarts aan de slag met kinderen en gezinnen waar zorgen over zijn. Voor betrokkenen is dit laagdrempelig en binnen de eigen wijk. Met name kwetsbare gezinnen waar bijvoorbeeld sprake is van lvb-, psychiatrische en/of verslavingsproblematiek worden hierdoor makkelijk bereikt en geholpen. De POH Jeugd & Gezin werkt onder regie van de huisarts en kan de jeugdige/gezin kortdurend begeleiden. Waar mogelijk volgt doorverwijzing naar; het wijkteam, het CJG, basis ggz, andere wijknetwerkpartijen en lokale voorzieningen waardoor tijdige en passende hulp geleverd kan worden. Waar nodig volgt doorverwijzing naar de gespecialiseerde jeugdhulp (J-GGZ). In 2016 is deze aanpak in een pilot gestart en vanaf 2019 geïntensiveerd in het NPRZ-gebied en later in andere wijken van Rotterdam. De prognose is om eind 2020 in meer dan 35 huisartsenpraktijken een POH Jeugd & Gezin beschikbaar te hebben, daarmee worden meer dan 35.000 ingeschreven kinderen en jongeren onder de 18 jaar bereikt via hun huisarts. Dat is ongeveer 30% van de jeugd in Rotterdam. Huisartsen hebben Covid-19 maatregelen getroffen in hun praktijken en deze gelden ook voor de inzet van de POH J&G.
• We willen voorloper zijn in de aanpak van de toenemende problematiek van depressies, burn-out en eenzaamheid onder jongeren. Daarvoor werken we samen met onderwijsinstellingen. Met het Nederlands Jeugdinstituut (NJI) kijken we welke beschikbare methodieken hiervoor toepasbaar zijn. Vanuit het subsidiekader Versterken & Voorkomen faciliteren we en moedigen we aanbieders aan om met deze werkzame aanpakken kinderen en jongeren te bereiken.
• Onderwijs-zorgarrangementen (OZA) worden ingezet om de integratie van onderwijs en jeugdhulp op school te verbeteren. Zo wordt het voor meer kinderen mogelijk om onderwijs te blijven volgen en zijn er minder leerlingen die thuis komen te zitten.
• In NPRZ-gebied zal vooruitlopend op de rest van de stad worden geëxperimenteerd met diverse vormen van ondersteuning aan scholen. In juni heeft de afdeling jeugd een projectleider aangesteld die uitvoering gaat geven aan de opdracht “schoolondersteunende zorg”. Als onderdeel van de dagprogrammering moeten scholen zoveel mogelijk ontzorgt worden, daarom richten we de passende schoolondersteuningsstructuur in. Deze opdracht is een gezamenlijke opdracht van cluster MO, NPRZ en de schoolbesturen en betreft de basisscholen in de 7 focuswijken van het NPRZ. Het doel van deze opdracht is om op schoolniveau de samenwerking in de zorgstructuur te verbeteren en waar nodig vastgelopen of uitzonderlijk complexe casuïstiek te faciliter en met advies, ondersteuning en eventueel doorzettingskracht.
| Effectindicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Doelrealisatie Jeugdhulp* | Streefwaarde | In ontwikkeling | |||||
| Realisatie | |||||||
| Uitval Jeugdhulp** | Streefwaarde | In ontwikkeling | |||||
| Realisatie | |||||||
|
* Regionaal is aangesloten op de landelijke outcome indicatoren voor het meten van outcome. Deze indicatoren en de levering hier van zijn nog in ontwikkeling. Het betreft de volgende indicatoren:
Recent zijn de indicatoren 1 t/m 3.2 uitgevraagd voor de regionaal ingekochte specialistische jeugdhulp in het jaar 2019. De respons was nog onvoldoende om over te rapporteren. Dit is in lijn met de landelijke trend: CBS heeft in 2019 een vergelijkbare uitvraag gedaan, de respons was zeer laag. Er wordt regionaal gestuurd op een betere registratie en levering van deze indicatoren. Lopende 2020 is er een toename in registraties te zien. De GRJR is in gesprek met aanbieders over kwantiteit en kwaliteit van deze gegevens. |
|||||||
|
** De indicatoren 3.3 en 3.4 zijn nog niet opgenomen in het landelijk protocol beleidsinformatie Jeugd omdat de ontwikkeling van deze indicatoren op landelijk niveau nog niet is afgerond. Deze indicatoren zijn om die reden nog niet uitgevraagd.
|
|||||||
* 2020 - Door het coronavirus worden huisartsen minder bezocht, het is denkbaar dat de inzet van POH daardoor ook lager is dan we hadden verwacht en begroot.
| Overzicht van baten en lasten Maatwerkdienstverlening 18- | Realisatie 2019 | Begroting 2020 (2e Herz.) | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Baten exclusief reserves | 93 | 3.446 | 201 | 17.250 | 17.250 | 17.250 |
|
| Bijdragen rijk en medeoverheden | 93 | 3.446 | 201 | 17.250 | 17.250 | 17.250 | |
| Overige opbrengsten derden | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Lasten exclusief reserves | 45.061 | 49.550 | 53.465 | 61.450 | 60.018 | 59.448 |
|
| Apparaatslasten | 606 | 1.366 | 1.437 | 1.433 | 1.433 | 1.433 | |
| Inhuur | 158 | 29 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Overige apparaatslasten | 19 | 16 | 28 | 28 | 28 | 28 | |
| Personeel | 429 | 1.320 | 1.409 | 1.404 | 1.404 | 1.404 | |
| Intern resultaat | 811 | 470 | 441 | 441 | 441 | 441 | |
| Intern resultaat | 811 | 470 | 441 | 441 | 441 | 441 | |
| Programmalasten | 43.644 | 47.715 | 51.587 | 59.576 | 58.145 | 57.575 | |
| Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 3.817 | 5.153 | 8.446 | 25.778 | 23.066 | 22.496 | |
| Overige programmalasten | 66 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Sociale uitkeringen | 33.969 | 36.053 | 36.541 | 28.047 | 29.328 | 29.328 | |
| Subsidies en inkomensoverdrachten | 5.792 | 6.510 | 6.600 | 5.751 | 5.751 | 5.751 | |
| Saldo voor vpb en reserveringen | -44.968 | -46.104 | -53.264 | -44.200 | -42.768 | -42.198 | |
| Saldo voor reserveringen | -44.968 | -46.104 | -53.264 | -44.200 | -42.768 | -42.198 | |
| Reserves | -12.004 | -2.739 | 0 | 0 | 0 | 0 |
|
| Onttrekking reserves | 2.996 | 1.644 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Toevoeging reserves | 15.000 | 4.384 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Saldo | -56.972 | -48.843 | -53.264 | -44.200 | -42.768 | -42.198 |
| 2e Herziening | Begroting 2021 | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Bijstellingen Maatwerkdienstverlening 18- | Begroting 2020 | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 |
|
| Eerste Herziening 2020 | -47.570 | -47.224 | -47.585 | -45.080 | -45.080 | |
| Bijstellingen Tweede Herziening 2020 / Begroting 2021 | -1.274 | -6.040 | 3.385 | 2.312 | 2.882 | |
| continueren intensivering onderwijszorgarrangementen | Intensiveringen | 0 | 0 | 0 | -1.140 | -570 |
| Concernbrede lagere overige arbeidskosten | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 4 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Extra kosten Jeugd als gevolg van Corona | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | -4.467 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Stelpost compensatie extra kosten Jeugd als gevolg van Corona | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 2.852 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Stijgende zorgvraag | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | -9.171 | -4.290 | -7.379 | -11.129 |
| Bestemmingsreserve Tweedelijns WMO en Jeugdhulp | Reserves | -363 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Mutatie compensatieregeling Voogdij 18+ | Taakmutaties | -49 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Mutatie rijksbijdrage Kinderen in een AZC | Taakmutaties | 0 | -3 | -3 | -3 | -3 |
| Mutatie Voogdij 18+ | Taakmutaties | -1.100 | 5.128 | 5.128 | 5.128 | 5.128 |
| Technische wijzigingen | Technische wijzigingen | 1.849 | -1.994 | 2.550 | 5.706 | 9.456 |
| Begroting na wijzigingen | -48.843 | -53.264 | -44.200 | -42.768 | -42.198 | |
Continueren intensivering onderwijszorgarrangementen
In het huidig College-akkoord staat een intensivering op de onderwijszorgarrangementen. Deze intensiveringen kunnen per 2023 niet teruggedraaid worden: Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het bieden van begeleiding en begeleidende verzorging, ook tijdens onderwijsuren. Het is voor scholen erg onwenselijk om de individuele zorgverleners allemaal in de klas te hebben. De minister heeft gemeenten opgedragen om Jeugdhulp en Onderwijs beter op elkaar te laten aansluiten. Rotterdam vult dit in met de onderwijszorgarrangementen (OZA's). De OZA's zorgen ervoor dat de werkdruk voor leraren afneemt en vormt zo ook een instrument in het bestrijden van het lerarentekort.
Concernbrede lagere overige arbeidskosten
Vanwege corona wordt er in 2020 minder gebruik gemaakt van het budget voor opleidingen, reizen en catering. De begroting is hierop aangepast.
Extra kosten Jeugd als gevolg van Corona
Het om extra kosten zorgaanbieders, die in de coronaperiode zijn doorbetaald, zonder mogelijkheid tot levering van opbouwende hulp (alleen noodzakelijke hulp om situatie niet te verslechteren). De extra kosten worden geschat op € 12,1 mln. Het Rijk heeft (in de 1e tranche) slechts € 1,6 mln compensatie toegezegd. Hoewel ingezet wordt op compensatie van € 12,1 mln, wordt voorzichtigheidshalve een lager bedrag voor coronacompensatie opgevoerd; in totaal € 4,5 mln. Hiervan word € 2,9 mln als stelpost opgenomen (zie kopje hieronder).
Stelpost compensatie extra kosten Jeugd als gevolg van Corona
Vanuit het Rijk worden gemeenten op verschillende vlakken gecompenseerd voor minder inkomsten of hogere lasten als gevolg van de coronacrisis. Twee compensatiepakketten zijn bekend gemaakt en in deze begroting verwerkt, vooruitlopend op de septembercirculaire van het gemeentefonds. Op een aantal vlakken waar als gevolg van de coronacrisis hogere lasten zijn begroot, wordt nog aanvullende compensatie verwacht bovenop deze pakketten. Om op dit moment de begroting niet onnodig te belasten zijn hiervoor enkele stelposten opgenomen die te zijner tijd worden verrekend met de daadwerkelijk ontvangen compensatie. Eventuele verschillen worden bij het eerstvolgende P&C-product verwerkt.
Stijgende zorgvraag
Met de groei van de Rotterdamse bevolking en de toenemende vergrijzing stijgen ook de zorguitgaven. Dit werkt door in de accressen die het Rijk jaarlijks ter beschikking stelt. De gemeente stelt voor 2021 in totaal € 67,6 mln beschikbaar om aan de stijgende zorguitgaven te kunnen voldoen. De € 67,6 mln wordt verdeeld over verschillende programma’s en taakvelden. Voor het taakveld Maatwerkdienstverlening 18- komt er € 9,2 mln bij.
Vanaf 2022 geeft de volume-indexatie - groei Rotterdamse bevolking - een stijging van € 4,3 mln in 2022 tot € 11,1 mln vanaf 2024.
Bestemmingsreserve Tweedelijns WMO en Jeugdhulp
Het niet gedekte tekort voor 2020 voor jeugdhulp lokaal is € 6,1 mln. Hierin zit € 4,5 mln coronakosten. Verwachting is dat het Rijk deze financiële gevolgen van de uitbraak van het coronavirus compenseert. Uit de bestemmingsreserve moet dan nog € 1,6 mln worden gedekt.
De kosten van jeugdhulp lokaal betreffen twee taakvelden: maatwerkdienstverlening 18- en wijkteams. Het overschot van € 363 op taakveld wijkteams en Wmo-loketten wordt ingezet voor een deel van de dekking van het tekort op taakveld maatwerkdienstverlening 18-.
Mutatie compensatieregeling Voogdij 18+
Het Rijk had voor eerdere jaren meer geld beschikbaar dan de werkelijk toegekende compensatie voor voogdij 18+. Van het op deze wijze beschikbaar gekomen bedrag ontvangt Rotterdam een deel.
Mutatie Rijksbijdrage kinderen in een AZC
Vanuit het Gemeentefonds wordt hiervoor meer ontvangen.
Mutatie Voogdij 18+
De invoering van het nieuwe woonplaatsbeginsel is met een jaar uitgesteld naar januari 2022. Daarom wordt het budget van deze compensatieregeling nog verdeeld op basis van historisch zorggebruik. Dit pakt voor 2020 gunstig uit – meer budget – en vanaf 2021 ongunstig – minder budget.
Na invoering van het woonplaatsbeginsel in 2022 kan het budget voor voogdij/18+ objectief verdeeld worden en is overheveling naar de algemene uitkering van het gemeentefonds voorzien. Toepassing van het woonplaatsbeginsel heeft overigens nadelige financiële gevolgen voor de gemeente Rotterdam.
Technische wijzigingen
In taakveld maatwerkdienstverlening 18- zijn er diverse technische wijzigingen geweest. Direct achter de technische wijziging is het effect op het saldo weergegeven. De wijzigingen zijn:
Budgetten zijn vanaf 2021 gestegen vanwege indexering budgetten, onder andere met de Overheidsbijdrage in de Arbeidskostenontwikkeling (OVA). Dit levert ruimte op van € 1,2 mln. Verwachting is dat het Rijk voor € 883 de gemeente compenseert (via het gemeentefonds). Deze compensatie kan nu nog niet in de begroting worden verwerkt (2021: - € 1,2 mln + € 883 = - € 352)
Verhoging inzet domein jeugd: De Gemeenschappelijke Regeling Jeugdhulp Rijnmond (GR JR) heeft een groot aantal ambities op het gebied van Jeugd geformuleerd. De uitvoeringsorganisatie van de GR JR – onderdeel van de apparaatslasten van de gemeente Rotterdam - geeft hieraan uitwerking. De GR JR heeft voor tijdelijke capaciteitsuitbreiding extra geld beschikbaar gesteld (2020: € 608)
De stijging van het gemeentefonds is ingezet voor tekorten bij de Gemeenschappelijke Regeling Jeugdhulp Rijnmond (GR JR) op taakveld geëscaleerde zorg (2020: € 1,1 mln; 2021: € 979)
De bijdrage van de GR JR voor de uitvoeringsorganisatie is in 2021 verhoogd met € 2,0 mln; vanaf 2022 structureel € 1.9 mln.
Wijzigingen in personeel hebben geleid tot een verschuiving tussen taakvelden (2020: € 88; 2021: - € 773).
Beleidskaders
Beleidsmonitor
Wet- en regelgeving
Elke jonge Rotterdammer moet gezond, veilig en kansrijk kunnen opgroeien. Dit doen we door stevige preventie in te zetten: gericht op de meest relevante factoren (beschermende factoren en risicofactoren) die bijdragen aan een kansrijke, veilige en gezonde ontwikkeling van jeugdigen. Met het beleidskader Jeugd ‘Rotterdam Groeit’ zetten we in op het voorkomen van problematiek en het versterken van perspectief. We stimuleren jonge Rotterdammers daarom mee te doen in de stad, bieden lichte ondersteuning als dat zelfstandig of als gezin niet voldoende lukt en wanneer de omgeving dat zelf niet kan bieden. Als het noodzakelijk is, zetten we jeugdhulp in. Vormen van jeugdhulp die onder dit taakveld vallen zijn doelgroepenvervoer jeugd, jeugdhulp in gezinsarrangementen, PGB Jeugd, Kinderopvang Sociaal Medische Indicatie en Onderwijs Zorg arrangementen.
Tegelijkertijd scheppen we de juiste voorwaarden voor jeugdigen waarmee het wel goed gaat, zodat zij zich nog beter kunnen ontwikkelen.