De hoofddoelstellingen van het woonbeleid van de gemeente Rotterdam zijn aantrekkelijkere woonmilieus, een woningvoorraad met voldoende kwaliteit en duurzame toekomstwaarde, en borging dat de basis van de woningmarkt op orde blijft.
In 2019 zijn belangrijke richtinggevende documenten vastgesteld waaraan komende jaren verder invulling wordt gegeven, zoals Thuis in Rotterdam – Addendum Woonvisie 2030 en het Actieplan Middenhuur, het Werkprogramma NPRZ Wonen. Ook heeft de gemeente Rotterdam met veel belangrijke stakeholders afsprakensets ondertekend, denk aan de Prestatieafspraken 2020-2021, het Regioakkoord en de Woondeal Zuidelijke Randstad. Verder is in het najaar van 2019 het Duurzaamheidskompas vastgesteld. Dit is de basis voor de verduurzaming van de Rotterdamse gebouwde omgeving.
In 2020 worden de hierin opgenomen afspraken ingevuld. Het onderzoek naar de investeringscapaciteit van corporaties (i.s.m. BZK en andere gemeenten), het lobby- en onderhandelingstraject inzake Goed Verhuurderschap, de noodknop en de zelfbewoningsplicht. Maar ook de lobby voor verbreding van de heffingskorting naar sloop en renovatie vormen hier belangrijke uitvloeisels van.
Begin 2020 is verder vorm gegeven aan de opgave in het kader van Langer Thuis door de ondertekening van het Langer Thuis Akkoord met corporaties, marktpartijen, zorg- en welzijnspartners, zorgverzekeraars, zorgkantoor en ouderenbonden. Met het Langer Thuis Akkoord hebben de partijen zich gecommitteerd op het creëren van een woon(zorg)aanbod voor ouderen met uiteenlopende woonwensen, behoeften en budgetten om zo lang mogelijk zelfstandig te wonen in de eigen wijk. Dit akkoord is een concrete uitwerking van het Uitvoeringsprogramma “Rotterdam, Ouder en Wijzer”.
Ook is begin 2020 de opgave voor tijdelijke woningbouw verder geconcretiseerd. Besloten is om in ieder geval op de De Kroonlocatie in Delfshaven en in Hoogvliet Noord West tijdelijke woningbouw te ontwikkelen. In de gebieden Hillegersberg, Hoek van Holland, Feijenoord en Vreewijk worden in 2020 nog eens vier concrete locaties nader verkend. Daarnaast is sprake van een particulier initiatief op een transformatie terrein dat in 2020 nader wordt verkend. De locaties zullen samen 700 tot 1.000 woonruimtes bieden waarvan het uitgangspunt is dat nog deze collegeperiode gestart zal worden met de bouw.
Als het gaat om de verduurzaming van de bestaande voorraad, zijn in 2019 Klimaatdeals afgesloten in het kader van het Rotterdams Klimaatakkoord. Om gebouw eigenaren en bewoners te ondersteunen bij de verduurzaming van hun gebouwen, is begin 2020 het Duurzaamheidsloket opgericht. Dit wordt in 2020 verder uitgebouwd en in de tweede helft van het jaar worden ondersteund met een brede campagne. Verder is gestart met de voorbereiding van de Transitievisie Warmte die in 2021 zal worden vastgesteld. De Transitievisie schetst in welke wijken we voor en na 2030 aan de slag gaan met het aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving.
Voor nieuwbouw wordt gewerkt aan een handreiking voor duurzame gebiedsontwikkeling. Het Duurzaamheidskompas is de basis hiervoor.
Op 3 juni 2019 is de Woondeal Zuidelijke Randstad ondertekend, gezamenlijk met andere bestuurders in de zuidelijke Randstad en de minister van BZK. Deze Woondeal is een samenwerkingsagenda tussen de betrokken overheden en heeft als belangrijkste thema’s de woningbouwproductie, gebiedsontwikkeling en verbetering van de werking van de woningmarkt. Daarnaast bevat de Woondeal een set afspraken, specifiek ten behoeve van de NPRZ-opgave in de pijler Wonen, zoals ook vastgelegd in het hiervoor genoemde Werkprogramma NPRZ Wonen 2019 – 2022.
Voortgang
Rotterdam heeft tekort aan voldoende woningen om aan de woningvraag te kunnen voldoen. De achterstand die is opgebouwd in de vorige economische crisis is nog altijd niet ingelopen. Samen met marktpartijen en corporaties werken we aan het op gang houden van de woningbouwproductie, waarbij we voldoende planvoorraad willen uitwerken om structureel minimaal 2.000 – 3.000 woningen per jaar in Rotterdam te kunnen starten. Met het ‘Doorbouw manifest’ hebben marktpartijen, corporaties en de gemeente benadrukt dat Rotterdam hoe dan ook blijft doorbouwen tijdens en in de nasleep van de coronacrisis.
De opgave behelst het versnellen op de korte termijn en het vormgeven van een goede basis voor de Midden lange en de lange termijn om een structureel hogere bouwproductie in Rotterdam te kunnen realiseren. Verhoogde aandacht wordt daarbij gegeven aan het snel komen tot startbouw en de realisatie van voldoende woningen voor het middensegment.
Parallel aan dit alles gaan aanvragen worden gedaan in het kader van de landelijke Regeling Woningbouwimpuls. Met deze regeling stelt het Rijk over een periode van 4 jaar 1 miljard euro aan de gemeenten beschikbaar om de woningbouw een impuls te geven. De eerste tranche opent in de zomer 2020. De regeling focust op de opgaven in de regio’s waar de minister vorig jaar een Woondeal heeft gesloten.
Risico’s
De collegetarget 18.000 woningen staat onder druk. Hoewel er nog onvoldoende zicht is op de economische effecten van de coronapandemie, is wel zeker dat de woningbouw geraakt zal worden. Samen met de bouwpartners (ontwikkelaars en corporaties) wordt gezocht naar manieren om de gezamenlijke inzet op de woningbouwtarget door te zetten, zoals het ‘Doorbouw Manifest’.
Om de achterstand van de in de vorige crisis opgebouwde woningtekort in te lopen is een structurele gemiddelde bouwproductie nodig van ca 3.000 woningen per jaar. Wegens het samenspel tussen markt en gemeente om woningbouw te kunnen realiseren, zal afhankelijk van de duur en de snelheid van de economische dip, de bouwproductie naar rato meebewegen.
Als het gaat om de verduurzaming van de woningvoorraad ligt de focus op het energetisch verbeteren van woningen en (voorbereiden op) aardgasvrij. Via gebiedsaanpakken biedt de gemeente Rotterdammers de mogelijkheid over te stappen op het goedkoopste alternatief voor aardgas. Door slimme koppelingen te maken met werkzaamheden in de ondergrond en renovaties van grote vastgoedeigenaren, maar ook de aanpak van de basiskwaliteit Steigers op Zuid, worden overlast en kosten verminderd. Door proactief aan de slag te gaan in een aantal gebieden wordt duidelijk wat er nodig is om de energietransitie haalbaar, betaalbaar en opschaalbaar te maken.
Er valt nog een hoop te winnen in het verminderen van energieverbruik. Energiecoaches en experimenten met de vervanging van energieverspillers (verouderde apparatuur) helpen daarbij. Ook zet Rotterdam in op de isolatie van woningen en het opwekken van duurzame energie. Het verduurzamen van de woningen loopt onder andere via de prestatieafspraken die we met de woningbouwcorporaties maken. In de Nota Kantoren, Bedrijfsruimte en Nota Detailhandel is uitgewerkt hoe de gemeente de bedrijventerreinen en kantoren gaan helpen verduurzamen.. Daarnaast gaan we gericht aan de slag om VVE’s, bedrijven en eigenaar-bewoners te adviseren over de verduurzaming van hun vastgoed. Hierbij kunnen zij onder andere gebruik maken van subsidie van het Rijk. Ook werken we aan de oprichting van een leenfonds om verduurzaming voor iedereen mogelijk te maken.
Steigers op Zuid 2.0, het uitvoeringsplan particuliere woningvoorraad 2019-2022, verloopt conform planning. De aanpak is onderdeel van de fysieke pijler Wonen van het NPRZ en betreft het spoor basiskwaliteit. Eigenaren en verenigingen van eigenaren krijgen procesbegeleiding met het doel op orde krijgen van het onderhoud van hun woningbezit en verbeteren van toekomstig beheer. We onderzoeken wat er nodig is om duurzaamheid onderdeel te maken van de basiskwaliteit en gaan hierover met het Rijk in gesprek.
In 2020 is het Asbestdaken loket geopend. Het loket is een centraal punt voor eigenaren met vragen met betrekking tot asbesthoudende dakbedekking in de stad. Vanuit het loket wordt een stimulerende en informerende aanpak gecoördineerd met het doel eigenaren te bewegen asbesthoudende dakbedekking te verwijderen. In 2020 is gestart met de campagne om bewustwording te creëren bij eigenaren.
In de periode vanaf 1 juli 2019 is in regionaal verband gewerkt aan de evaluatie van de Verordening Woonruimtebemiddeling 2015. Na een zienswijzeronde begin 2020 is op 18 juni 2020 een nieuwe Verordening Woonruimtebemiddeling door de gemeenteraad vastgesteld. Gedurende 2021 zal nadrukkelijk worden gelet op de effecten van de aanpassingen ten opzichte van de oude verordening. Voor regulering van het segment Middenhuur is aan de corporaties het verzoek gedaan hierover onderling en gezamenlijk afspraken te maken; uiterlijk in 2021 zal duidelijk worden of dit verzoek resultaat heeft opgeleverd.
Ontwikkeling
De afgelopen jaren is Rotterdam enorm gegroeid en de prognose is dat de groei zich de komende jaren voortzet. Alleen al om de woningcrisis het hoofd te kunnen bieden, moeten er tussen 2018 en 2040 minimaal 50.000 woningen gebouw worden (aldus Strategische Verkenning Verstedelijking 2040). Dat betekent voor de periode t/m 2024 dat de ingezette focus op en versnelling van de bouwproductie moet worden voortgezet. Rotterdam behoort tot de Woondeal Zuidelijke Randstad. De Rotterdamse aanvragen hebben betrekking op gebiedsontwikkelingen waarbinnen op korte tot middellange termijn wordt gestart met de bouw van woningen, grofweg tussen 2021 en 2024.
De groei van de stad begon met woningen, maar woningbouw staat niet op zichzelf. Het is belangrijk om te zorgen dat naast het aantal woningen ook het aantal voorzieningen meegroeit, er voldoende betaalbare ruimte in de stad blijft om te werken en dat de stad bereikbaar blijft.
De opgaven van gebiedsontwikkelingen worden hierdoor met de tijd steeds complexer. De opgave wordt omvangrijker, niet alleen door de hoeveelheid woningen en ruimtelijke opgaven, maar ook door ontwikkelingen als de bestuursopdracht Slagkracht in de Wijk, de omgevingswet en participatieprocessen. Het wijkgestuurd werken vraagt een andere manier van werken. Ontwikkelingen worden daardoor steeds meer multidisciplinair, waardoor dit gedurende het traject meer tijd kost, maar uiteindelijk resulteert in een kwalitatief goede en integrale ontwikkeling.
Risico
Dit vraagt om het strategisch operationeel doorvertalen en het integraal afwegen van de gewenste stedelijke doorontwikkeling. Een robuuste, daadkrachtige en slagvaardige uitvoeringsorganisatie is nodig om de gewenste stedelijke ontwikkeling binnen het speelveld van een toenemend aantal stakeholders en partners tijdig te realiseren. Bij onvoldoende budget hiervoor komt de ingezette versnellingsaanpak, welke in lijn is met Rotterdam Sterker Door, tot stilstand. Hierdoor dreigt Rotterdam wederom terug te vallen in planvoorraad en kan de stad wederom in een woningcrisis komen.
Uiterlijk in 2021 stellen we een warmte transitievisie op, waarin wij aangeven welke wijken voor en na 2030 van het aardgas afgaan.
Het funderingsloket onderzoekt samen met het ministerie van Binnenlandse Zaken en andere gemeenten een alternatief voor het Fonds Duurzaam Funderingsherstel. In 2021 worden er nieuwe aanbestedingen gedaan voor projecten inzake wijkgericht funderingsonderzoek en de inzet van procesbegeleiding bij urgent bloksgewijs funderingsherstel.
Bij initiatieven op grond van burgers en bedrijven faciliteert de gemeente de ontwikkelingen.
Tot slot stelt de gemeente kaders op en stuurt de gemeente op grond daarvan bij:
In dit verband zijn nadrukkelijk ook acties binnen andere taakvelden van belang, in het bijzonder Volksgezondheid en zorg en Maatschappelijke ondersteuning. Denk aan het voorgenomen actieplan Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) en het masterplan en akkoord Langer thuis. Op het gebied van wonen zijn de volgende doelstellingen expliciet verwoord:
|
Effectindicatoren |
|
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Collegetarget 12: Binnen 4 jaar start bouw van 18.000 woningen* |
Streef-waarde
|
4.500 |
9.000 |
13.500 |
18.000 |
|
|
|
Realisatie |
4.547 |
7.250 |
8.263*** |
|
|
|
|
|
Transformatie van 180.000 m2 kantoren |
Streef-waarde |
45.000 |
90.000 |
135.000 |
180.000 |
|
|
|
Realisatie |
45.000 |
102.000 |
n.n.b. |
|
|
|
|
|
Ten minste 15.000 bestaande woningen zijn verduurzaamd, waarvan 10.000 aardgas vrij of daarop voorbereid** |
Streef-waarde |
|
1.750 |
5.500 |
9.750 |
15.000 |
|
|
Realisatie
|
|
5.748 |
n.n.b.**** |
|
|
|
|
|
* Streefwaarde binnen 4 jaar start bouw van 18.000 nieuwe woningen, gemiddeld 4.500 start bouw woningen per jaar realiseren. |
|||||||
|
** opgave verdeeld over 4 jaar |
|||||||
|
*** Start woningbouw per 19 juli 2020 |
|||||||
|
****Het totaalcijfer voor deze effectindicator is nog niet bekend. Dit betekent echter niet dat er nog geen woningen verduurzaamd zijn en/of aardgasvrij gemaakt. Er worden volop stappen gezet met de verduurzaming en het aardgasvrij maken van woningen, bijvoorbeeld via de verschillende gebiedsaanpakken. Aan deze target wordt gewerkt in samenwerking met verschillende partners en organisaties in de stad en er zal z.s.m. over gerapporteerd worden. De rapportage over deze cijfers zal eens per jaar plaatsvinden, in lijn met de rapportage over de Prestatieafspraken met de woningcorporaties. |
|||||||
|
Prestatie-indicatoren
|
|
2018 |
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
2.000 studentenkamers (al dan niet tijdelijk of mobiel)
|
Streef-waarde |
|
500 |
1.000 |
1.500 |
2.000 |
|
|
Realisatie |
583 |
1.113 |
n.n.b. |
|
|
|
|
|
NPRZ: Steigers op Zuid (SoZ); Basiskwaliteit woningen (aantal woningen) |
Streef-waarde |
|
750 |
1.500 |
2.250 |
3.000 |
|
|
Realisatie |
|
780 |
Medio 2020 volgt voortgangsrapportage SoZ richting College en Raad |
|
|
|
|
|
Vergunningverlening op grond van omgevingsrecht: aanvragen in behandeling genomen. |
Streef-waarde |
|
2.400 |
4.800 |
7.200 |
9.600 |
|
|
Realisatie
|
|
2.723 |
4.273* |
|
|
|
|
|
Wijkgerichte aanpak funderingsproblematiek (aantal woningen) |
Streef-waarde |
|
1.500 |
3.000 |
4.500 |
6.000 |
|
|
Realisatie |
|
2.750 |
7.750 |
|
|
|
|
|
* In behandeling genomen aanvragen tot en met juni 2020 |
|||||||
| Overzicht van baten en lasten Wonen en bouwen | Realisatie 2019 | Begroting 2020 (2e Herz.) | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Baten exclusief reserves | 54.063 | 47.579 | 37.782 | 36.836 | 36.881 | 36.012 |
|
| Bijdragen rijk en medeoverheden | 9.811 | 11.660 | 3.879 | 2.933 | 3.659 | 2.790 | |
| Financieringsbaten | 248 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Overige opbrengsten derden | 45.477 | 35.920 | 33.903 | 33.903 | 33.222 | 33.222 | |
| Overige baten | -1.472 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Lasten exclusief reserves | 106.451 | 138.345 | 121.941 | 97.917 | 101.171 | 87.657 |
|
| Apparaatslasten | 91.539 | 91.005 | 93.886 | 94.004 | 96.800 | 95.177 | |
| Inhuur | 16.888 | 11.857 | 12.431 | 12.549 | 15.478 | 13.855 | |
| Overige apparaatslasten | 1.999 | 1.881 | 2.185 | 2.185 | 2.184 | 2.184 | |
| Personeel | 72.652 | 77.267 | 79.270 | 79.270 | 79.138 | 79.138 | |
| Intern resultaat | -27.513 | -28.050 | -23.401 | -21.553 | -21.605 | -19.287 | |
| Intern resultaat | -27.513 | -28.050 | -23.401 | -21.553 | -21.605 | -19.287 | |
| Programmalasten | 42.425 | 75.390 | 51.456 | 25.466 | 25.976 | 11.767 | |
| Financieringslasten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 31.808 | 65.899 | 39.566 | 12.507 | 11.741 | -4.832 | |
| Kapitaallasten | 1.696 | 2.945 | 6.021 | 9.707 | 13.171 | 15.536 | |
| Overige programmalasten | 841 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Subsidies en inkomensoverdrachten | 8.079 | 6.546 | 5.869 | 3.252 | 1.063 | 1.063 | |
| Saldo voor vpb en reserveringen | -52.388 | -90.765 | -84.159 | -61.082 | -64.290 | -51.645 | |
| Saldo voor reserveringen | -52.388 | -90.765 | -84.159 | -61.082 | -64.290 | -51.645 | |
| Reserves | 7.889 | 60.461 | 50.927 | 29.410 | 29.339 | 25.391 |
|
| Onttrekking reserves | 31.701 | 66.361 | 54.427 | 32.910 | 29.339 | 25.391 | |
| Toevoeging reserves | 24.768 | 8.500 | 3.500 | 3.500 | 0 | 0 | |
| Vrijval reserves | 956 | 2.600 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Saldo | -44.499 | -30.305 | -33.232 | -31.672 | -34.951 | -26.253 |
| 2e Herziening | Begroting 2021 | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Bijstellingen Wonen en bouwen | Begroting 2020 | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 |
|
| Eerste Herziening 2020 | -34.528 | -37.893 | -30.954 | -20.238 | -20.238 | |
| Bijstellingen Tweede Herziening 2020 / Begroting 2021 | 4.223 | 4.660 | -718 | -14.713 | -6.015 | |
| Amendement waarborg dierenambulance Rotterdam | Intensiveringen | 0 | -50 | 0 | 0 | 0 |
| Basisbudget Gebiedsontwikkeling | Intensiveringen | 0 | 0 | 0 | -8.000 | -4.000 |
| Extra budget Gebiedsontwikkeling | Intensiveringen | 0 | 0 | 0 | -2.000 | -1.000 |
| Goed huren en verhuren | Intensiveringen | 0 | -4.190 | 0 | 0 | 0 |
| Coöperatieve woonvormen | Kasschuiven | 500 | -500 | 0 | 0 | 0 |
| Actualisatie kapitaallasten | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Anterieure overeenkomsten | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Basisinzet Toezicht & Handhaving (wettelijk) | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | -1.310 | -1.590 | -1.590 | -1.590 |
| Concernbrede lagere overige arbeidskosten | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 295 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Coöperatieve woonvormen | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | -167 | -167 | 0 | 0 |
| Incidentele vrijval budget voor Screening (Rotterdamwet) | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 170 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Inkomende bijdragen en subsidies buitenruimteprojecten | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Intensivering Milieutaken | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | -82 | -82 | 0 | 0 |
| Leges kamerverhuur, woningonttrekking | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 86 | 86 | 86 | 86 |
| Plan van aanpak Oud Crooswijk (ESF) | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 0 | 0 | -1.595 | 0 |
| Stichting Urgentiebepaling Woningzoekenden Rijnmond | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | -500 | -500 | -500 | -500 |
| Verwijderen incidenteel budget 2024 | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 0 | 0 | 0 | 1.905 |
| Vrijval bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 2.600 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Bestemmingsreserve Bodem | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Bestemmingsreserve Doorontwikkeling Organisatie | Reserves | 0 | -20 | -20 | 0 | 0 |
| Bestemmingsreserve Funderingen | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Bestemmingsreserve Investeringen Rozenburg | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam | Reserves | 0 | -62 | -134 | -139 | -141 |
| Bestemmingsreserve Middensegment Huur | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Bestemmingsreserve Mooi Mooier Middeland | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Bestemmingsreserve Stadsinitiatief | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Regio Deal Rotterdam Zuid | Taakmutaties | 0 | 10.000 | 0 | 0 | 0 |
| Technische wijzigingen | Technische wijzigingen | 658 | 1.455 | 1.689 | -974 | -775 |
| Begroting na wijzigingen | -30.305 | -33.232 | -31.672 | -34.951 | -26.253 | |
Amendement waarborg dierenambulance Rotterdam
Betreft een aangenomen amendement (waarborg dierenambulance) in het kader van de motie Koers van de Stad.
Basisbudget Gebiedsontwikkeling
De huidige gemeenteraad heeft vanwege het grote tekort aan woningen en de grote woningbehoefte extra middelen toegekend om in de huidige bestuursperiode 18.000 woningen te kunnen bouwen. Deze middelen zijn niet structureel en vervallen per 2023. Dit is onwenselijk omdat het woningtekort en de behoefte aan extra woningen onverminderd hoog zijn en de stad alsmaar blijft groeien. De coalitiemiddelen hebben het mogelijk gemaakt om achterstallige planvoorraad uit het verleden in te halen. Om het huidige bouwtempo te continueren en daarmee aan de (middel)lange termijn inzet te borgen, is doortrekken van het budget van € 8 mln in 2020 naar 2023 en verder noodzakelijk. Daarmee wordt de huidige personele inzet ten behoeve van de bouw van woningen en de groei van de stad gewaarborgd. Voor 2024 is het extra budget gehalveerd zodat het volgend college in de gelegenheid wordt gesteld over continuering te besluiten.
Extra Budget Gebiedsontwikkeling
Om vanaf 2023 aan de woningbouwambitie, voortvloeiend uit het Addendum Woonvisie 2030, te kunnen voldoen is € 2 mln extra nodig bovenop het gevraagde basisbudget gebiedsontwikkeling. Voor 2024 is het extra budget gehalveerd zodat het volgend college in de gelegenheid wordt gesteld over continuering te besluiten.
Goed huren en verhuren
De gemeenteraad heeft prioriteit gegeven aan de actieve inzet vanuit Bouw- en Woningtoezicht voor problemen op de woningmarkt. Er wordt voor 2020 € 2,1 mln beschikbaar gesteld voor de aanpak goed huren en verhuren waarbij huurders worden geholpen, verhuurders worden gewezen op hun verplichtingen en waarbij nodig handhavend kan worden opgetreden. Vanaf 2021 is structureel € 4,2 mln beschikbaar gesteld.
Coöperatieve Woonvormen
Bij begroting 2019 is € 2,4 mln beschikbaar gesteld voor de uitvoer van het Actieplan Coöperatieve Woonvormen voor de periode 2019 - 2022 (€ 600 p.j.). Momenteel worden de resultaten van een lopende pilot geanalyseerd. De uitkomst hiervan bepaalt of de pilot wordt doorgezet met een stimuleringsregeling of wordt afgerond. In afwachting van de uitkomst van deze analyse worden de eventueel benodigde middelen doorgeschoven naar 2021 (€ 500).
Actualisatie Kapitaallasten
De kapitaallasten zijn naar beneden bijgesteld op basis van daadwerkelijke activeringen in 2019, bijgestelde investeringskredieten alsmede geactualiseerde ramingen en de bouwrente van de jaarschijf 2020. Wijzigingen hebben zich onder andere voorgedaan bij de activering van het 1e deel van de Coolsingel. Een volledig beeld van de kredieten is opgenomen in de paragraaf Investeringen. Dit is een saldo neutrale bijstelling omdat het effect binnen het taakveld wordt opgevangen.
Anterieure Overeenkomsten
Voor 2020 zijn de opbrengsten van derden geïnventariseerd. Dit heeft geleid tot bijstelling van de begroting met € 3,4 mln. Deze inkomsten betreffen veelal opbrengsten uit anterieure (voor)overeenkomsten. Tegenover deze opbrengsten is een even groot bedrag aan kosten begroot.
Meerjarig is de subsidieregeling Oranjebonnen opgenomen. Hiervoor is van 2020 tot en met 2025 € 100 beschikbaar vanuit een anterieure overeenkomst met Eneco.
Basisinzet Toezicht en Handhaving (wettelijk)
In de 1e Herziening zijn er extra middelen beschikbaar gesteld voor de kosten die betrekking hebben op de groei van de wettelijke ontwikkelingen voor toezicht en handhaving voor Bouw- en Woningtoezicht. Om de basisinzet te kunnen doen is de begroting bijgesteld voor het jaar 2020. De lasten worden met € 280 naar boven bijgesteld. Voor 2021 wordt € 1,3 mln begroot en meerjarig € 1,6 mln.
Concernbrede lagere overige arbeidskosten
Vanwege corona wordt er in 2020 minder gebruik gemaakt van het budget voor opleidingen, reizen en catering. De begroting is hierop aangepast.
Coöperatieve Woonvormen
Bij de begroting 2019 is € 2,4 mln beschikbaar gesteld voor de uitvoer van het Actieplan Coöperatieve Woonvormen voor de periode 2019 - 2022 (€ 600 p.j.). In 2019 was sprake van € 500 aan onderbesteding hetgeen is vrijgevallen in het algemene beeld. Om het oorspronkelijke bedrag alsnog beschikbaar te stellen is bij de 1e hHerziening 2020 € 166 beschikbaar gesteld voor 2020 en wordt nu voor 2021 en 2022 € 167 beschikbaar gesteld.
Incidentele vrijval budget voor Screening (Rotterdamwet)
Voor de maatregel Screening uit de Rotterdamwet is incidenteel € 507 beschikbaar gesteld voor de jaren 2019 en 2020. Op basis van de huidige prognose kan een budgetverlaging gerealiseerd worden van éénmalig € 170. Met het overige budget kunnen in 2020 alle straten, die zijn aangewezen, worden gescreend.
Inkomende bijdragen en subsidies buitenruimteprojecten
Vanuit het Rijk, de Provincie Zuid Holland, Bestaand Rotterdams Gebied, de Metropoolregio Rotterdam Den Haag en de Europese Unie zijn bijdragen toegekend voor verschillende buitenruimteprojecten. Dit betreft Eiland van Brienenoord, Buitenruimte Blankenburgverbinding, Blue City en Getijdepark Keilehaven. Zowel de uitgaven als de bijdragen vanuit deze subsidie-inkomsten zijn opgenomen in de begroting.
Intensivering Milieutaken
Het aantal complexe vraagstukken op het gebied van gezondheid en de leefomgevingskwaliteit neemt toe. Dit wordt o.a. veroorzaakt door landelijke milieudossiers zoals PAS (stikstof) en PFAS (diverse zorgwekkende stoffen), implementatie van de omgevingswet en verdichting van de stad. Om uitvoer te kunnen geven aan de wettelijke taken wordt € 660 beschikbaar gesteld voor meer advies- en beleidscapaciteit. Binnen het programma Stedelijke inrichting en ontwikkeling is de begroting hierop bijgesteld (taakvelden Ruimtelijke ordening en ontwikkeling, Wonen en bouwen, Milieubeheer-Duurzaam, bodem, geluid en handhaving). Voor het taakveld Wonen en bouwen wordt het lastenbudget in 2021 en 2022 met € 82 naar boven bijgesteld.
Leges kamerverhuur, woningonttrekking
Ter dekking van de kosten voor behandeling van de aanvragen worden vanaf 2021 structureel hogere legesbaten van € 86 geraamd voor kamerverhuur, woningvorming en woonruimteonttrekking.
Plan van aanpak Oud Crooswijk (ESF)
In de begroting 2019 was een budget beschikbaar voor het opstellen van Plan van Aanpak Crooswijk. Bij de 2e Herziening 2019 is € 1.595 van het beschikbare budget vrijgevallen in het algemeen beeld. De onderbesteding in 2019 werd veroorzaakt doordat de buitenruimte van het Van Meekerenplein pas in 2023 heringericht kan worden. In 2020 zou worden bezien of het nodig is om de middelen toe te kennen, zodat dit geen beleidsmatige effecten heeft. De uitvoering van dit onderdeel binnen het Plan van Aanpak Crooswijk wordt nog altijd in 2023 voorzien en om die reden alsnog opgenomen in de begroting van 2023.
Stichting Urgentiebepaling Woningzoekenden Rijnmond
In de begroting 2021 is € 500 aan extra middelen beschikbaar gesteld als dekking van kosten voor het beoordelen van een toenemend aantal urgentieaanvragen van woningzoekenden door de Stichting Urgentiebepaling Woningzoekenden Rijnmond (SUWR). SUWR vervult de wettelijk verplichte taak om urgentiebeschikkingen af te geven.
Verwijderen incidenteel budget 2024
Bij de start van de begroting 2024 zijn alle bedragen uit 2023 doorgetrokken. Daartussen zat een incidenteel budget van € 1,9 mln. Aangezien alleen structurele bedragen doorgetrokken mogen worden, wordt de begroting met € 1,9 mln naar beneden aangepast.
Vrijval bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling
Dit betreft een incidentele bezuiniging van € 2,6 mln vanuit de bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling voor corona.
Bestemmingsreserve Bodem
In 2024 is inhuurlastenbudget met dekking uit de bestemmingsreserve Bodem begroot, terwijl de middelen niet beschikbaar zijn. De begroting wordt hierop bijgesteld. Het inhuurlastenbudget en de dekking uit de bestemmingsreserve Bodem worden met € 2,5 mln verlaagd. Vanuit het Rijk worden nieuwe middelen ontvangen die in de 1e Herziening 2021 worden toegevoegd aan de bestemmingsreserve Bodem.
Bestemmingsreserve Doorontwikkeling Organisatie
De onttrekking vanuit de bestemmingsreserve Doorontwikkeling Organisatie begroot op het taakveld Wonen en bouwen dient als dekking voor personele lasten in 2021 en 2022 (€ 20). In de begroting wordt deze onttrekking overgeheveld naar het taakveld Ruimtelijke ordening - Ontwikkeling, waar de personele lasten zijn begroot. Het effect op het saldo binnen het programma Stedelijke inrichting en ontwikkeling is budgetneutraal.
Bestemmingsreserve Funderingen
De meerjarenbegroting is in lijn gebracht met de te verwachten onttrekkingen uit de bestemmingsreserve Funderingen. Het betreft meerjarige wijkgerichte participatietrajecten in het kader van gesubsidieerd funderingsonderzoek en funderingsherstel. De wijziging is budgettair neutraal.
Bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling
De kosten en bijbehorende onttrekkingen aan de bestemmingsreserve Gebiedsontwikkeling zijn in lijn gebracht met de huidige projectbegrotingen. De wijzigingen betreffen:
Bestemmingsreserve Investeringen Rozenburg
Er is € 15 gereserveerd voor het inrichten van parkeerplekken in Pothof Rozenburg.
Bestemmingsreserve Investeringsfonds Rotterdam
De kosten en bijbehorende onttrekkingen aan de bestemmingsreserve zijn in lijn gebracht met de huidige projectbegrotingen. De belangrijkste wijzigingen betreffen:
In 2016 was ingeschat dat € 4 mln voor vergroening Museumpark niet geactiveerd hoefde te worden en dat de lasten direct met de reserve verrekend zouden worden (€ 687 in 2020, € 2.789 in 2021 en € 524 in 2022). Aangezien de netto-investering nu groter is dan € 5 mln, wordt een krediet aangevraagd en worden vanaf 2022 de kapitaallasten verrekend met de reserve (€ 199 in 2022, € 196 in 2023 en € 348 in 2024).
Ook voor Leuvehaven wordt nu een krediet aangevraagd, terwijl eerder ingeschat was dat de kosten niet geactiveerd hoefden te worden. De uitgaven en de onttrekking aan de reserve in 2020-2022 worden respectievelijk €190, € 2.627 en € 650 lager. Daarvoor in de plaats worden vanaf 2023 kapitaallasten opgenomen met dekking vanuit de reserve Investeringsfonds Rotterdam (IFR).
Deel van de uitgaven voor de Coolsingel zijn verschoven van 2020 naar 2021: € 672 De oplevering van de Coolsingel staat gepland in 2021.
Bestemmingsreserve Middensegment Huur
Dit betreft een budgettair neutrale correctie van het taakveld Wonen en Bouwen naar het taakveld Grondexploitaties.
Bestemmingsreserve Mooi Mooier Middelland
Bij de start van het huidige college is besloten het programma Mooi Mooier Middelland (MMM) een doorstart te laten maken. De nog resterende budgetten zijn daarmee beschikbaar gebleven voor het programma MMM. In 2019 resteerde er nog € 854. In 2020 lopen de projecten uit het programma door, waarvoor deze middelen nodig zijn om aan de verplichtingen te kunnen voldoen.
Bestemmingsreserve Nationaal Programma Rotterdam Zuid
De kosten en bijbehorende onttrekkingen aan de bestemmingsreserve zijn in lijn gebracht met de huidige projectbegrotingen. De wijzigingen betreffen:
Bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor
In het investeringsvoorstel 2020 zijn de volgende voorstellen opgenomen binnen het taakveld Wonen en bouwen. De afschrijvingslasten worden gedekt vanuit de bestemmingsreserve Rotterdamse Investeringsmotor.
Dit krediet wordt beschikbaar gesteld voor de uitvoering van de zeven stadsprojecten (Hofbogenpark, Alexanderplein, Schouwburgplein, Groene Long (Hofplein en Westblaak), Rijnhavenpark, Getijdenpark Feyenoord City en Maashavenpark) en bedraagt een zesde deel van het totaal benodigde bedrag van € 233 mln. De stadsprojecten zijn integrale projecten die door middel van een investering in de buitenruimte een vliegwieleffect beogen op de woningbouw, werkgelegenheid, maatschappelijke voorzieningen, klimaatadaptatie, samen leven en het economisch herstel van Rotterdam na de Coronacrisis. De afschrijvingslasten van dit krediet bedragen € 1.556 vanaf 2024 (25 jaar).
Dit krediet is bestemd voor de binnenstad, Schiehaven Noord, Alexanderknoop, Noordrand Zuiderpark en Feyenoord City. De onderliggende projecten omvatten het op niveau brengen van de maatschappelijke voorzieningen in de wijken en stedelijke voorzieningen. Dit verstevigt de basis voor goede groei; niet alleen extra huizen, maar in een gezonde omgeving, goed ontsloten en met scholen en voorzieningen in de buurten. De maatschappelijke voorzieningen in deze gebieden vallen samen met de bouwimpuls vanuit het ministerie van Binnenlandse Zaken die beschikbaar komt tussen 2020 en 2023 en is een logisch gevolg van de andere investeringen in de groei in Rotterdam. De afschrijvingslasten van dit krediet bedragen € 944 vanaf 2023 (20 jaar).
Bestemmingsreserve Stadsinitiatief
Er is een subsidie toegekend voor het realiseren van een surflocatie in de Rotterdamse Binnenstad. Naar verwachting wordt die in 2021 opgeleverd en verantwoord. In het jaar van oplevering wordt de subsidie verrekend met de bestemmingsreserve. Daarom verschuift de onttrekking aan de reserve van 2020 naar 2021.
Regio Deal Rotterdam Zuid
Vanaf 2019 worden de Rijksmiddelen als specifieke uitkering ontvangen. Dit heeft een financieel technische wijziging op dit programma tot gevolg met een tegenpost op het programma Algemene middelen.
Technische wijzigingen
Er hebben diverse technische mutaties plaatsgevonden. De belangrijkste zijn:
Rotterdam groeit. Goed wonen zorgt voor een stabiele (thuis)basis in een dynamische stad en vergroot daarmee de kans dat Rotterdammers actief en gezond opgroeien, leren, participeren in de samenleving en economie en zichzelf ontwikkelen onder veranderende omstandigheden. De gemeente faciliteert uiteenlopende woonwensen binnen de stadsgrenzen waardoor iedereen die iets voor Rotterdam kan betekenen (en andersom) een plek kan vinden en het voor bedrijven ook aantrekkelijk is zich hier te vestigen vanwege de aanwezige talenten en capaciteiten. De groei van de stad, samen met bijvoorbeeld de nieuwe economie, energietransitie en klimaatverandering brengen ook allerlei risico’s met zich mee. Rotterdam ziet juist kansen in deze dynamiek en werkt aan een positieve vertaling daarvan. Tegelijkertijd werkt de gemeente daarmee aan de weerbaarheid en de veerkracht (resilience) van de stad.
Huidige en nieuwe Rotterdammers kunnen in de komende vier jaar in onze stad nog beter een huis passend bij hun wensen en mogelijkheden vinden, in een prettige, veilige en groene woonomgeving. De gemeente pakt door op de ambities van de Woonvisie 2030, maar beseft dat de stad harder moet groeien qua woningaantallen en versneld moet verduurzamen en inspelen op andere transities (klimaat, mobiliteit, circulair bouwen, digitalisering) om ook in de toekomst een aantrekkelijke én resilient (veerkrachtig en toekomstbestendige) woonstad te kunnen blijven. Deze versnelling op de uitvoering van ambities is vastgelegd in het Addendum op de Woonvisie 2030.
Tegelijkertijd ligt er een opgave om te zorgen dat de basis op orde blijft in de bestaande woningvoorraad. Groepen woningzoekenden die nu tussen wal en schip dreigen te vallen en/of een maatschappelijke meerwaarde hebben, worden door de gemeente extra ondersteund in hun zoektocht naar een woning. Met als inzet het wonen voor Rotterdammers zo veel mogelijk betaalbaar, toegankelijk en overlastvrij te maken en houden.
Belangrijke ontwikkelingen die effect hebben op het wonen en bouwen, waarvan de aard en omvang van het effect nog lang niet allemaal duidelijk zijn:
Een aantal programma’s en gebiedsontwikkelingen in Rotterdam heeft belangrijke betekenis voor de sociaal-economische ontwikkeling van de stad. In deze ontwikkelingen wordt (in samenhang met andere beleidsambities) een belangrijke bijdrage aan de woningbouwopgave van de korte, middellange en lange termijn geleverd. Het betreft de navolgende ontwikkelingen.
Het Merwe-Vierhavengebied (M4H), de plek voor de innovatieve maakindustrie, wordt verder ontwikkeld. Binnen M4H ontwikkelt het deelgebied Merwehavens zich tot een aantrekkelijk en duurzaam woongebied dat goed in verbinding staat met de directe omgeving en waarbij er (milieutechnisch) evenwicht is en uitwisseling plaatsvindt met de directe omgeving die bestaat uit het naastgelegen Makersdistrict en de wijken Oud Mathenesse Witte Dorp, Bospolder Tussendijken en Spangen.
Stadionpark is een grote gebiedsontwikkeling op Rotterdam Zuid, waar wonen, sporten en beleven samenkomt. Op de Sportcampus vindt een herschikking plaats van sportvelden en worden nieuwe accommodaties gerealiseerd, waarbij de 1e fase is afgerond en de overige delen in uitvoering zijn. Een stedenbouwkundig ontwerp voor woningen en onderwijs in de noordoosthoek van de Sportcampus is juli 2020 door het college vastgesteld en wordt aangeboden aan de Gemeenteraad. De herinrichting van Park de Twee Heuvels is vrijwel afgerond en de tender voor de woningbouw heeft een bijzonder winnend ontwerp opgeleverd. Start bouw van de parkvilla’s in 2021. Juli 2020 is gestart met bouwrijp maken van de GAMMA/P+R locatie op de Noorderhelling. Medio juli 2020 zal het eerste binnenstedelijke FastNed snellaad station op het Zuiddiepje worden geopend.
Het planproces voor de stadionontwikkeling en gebiedsontwikkeling Feyenoord City is in volle gang. De gebiedsontwikkeling is vastgelegd in het Masterplan Feyenoord City dat in november 2019 door de Gemeenteraad is vastgesteld. Het bestemmingsplan wordt in 2020 opgeleverd. Het ontwerp voor het Nieuwe stadion en aangrenzende openbare gebied vordert volgens planning, de aanvraag omgevingsvergunning is gedaan. Vanaf oktober 2020 worden de plannen getoetst aan de door de raad opgestelde voorwaarden, zoals vastgelegd in de Position Paper. De Corona crisis heeft invloed op het Stadionpark. Externe partners zoals Stadion Feyenoord en de Stichting Gebiedsontwikkeling hebben extra hordes te nemen in hun financiering. De participatie is complex gebleven, maar het uitgangspunt dat de projecten zoveel als mogelijk ongestoord doorgaan is vergaand gerealiseerd.
De gebiedsontwikkeling Hart van Zuid (HvZ) heeft als doel het nieuwe centrum voor Rotterdam Zuid te realiseren. HvZ bestaat uit een integraal programma dat moet leiden tot economische en sociale verbetering, het verbeteren van verblijfsklimaat, -duur en comfort, verhogen van werkgelegenheid, borgen van goede vervoersverbindingen, borgen van duurzaamheid en verbeteren van veiligheid.
Binnen de pijler Wonen zetten we via het Werkprogramma NPRZ Wonen 2019 – 2022 door op de transformatie van de focuswijken. Ingrepen in de goedkope woningvoorraad en de woonmilieus van Rotterdam-Zuid moeten ervoor zorgen dat gemengde woonmilieus op Zuid gerealiseerd worden, zodat er voldoende duurzame woonruimte beschikbaar komt voor sociale stijgers uit Zuid en nieuwe bewoners met midden- en hoge inkomens.
Verspreid over de stad bestaat een aantal aandachtsgebieden voor de energietransitie van de gebouwde omgeving. Het betreft de gebieden Reyerdijk/Groot IJsselmonde, Pendrecht-Zuidoost, Rozenburg, Lage Land Oost (Prinsenland) en Bospolder-Tussendijken. Hier komt een samenhangende, duurzame gebiedsaanpak. Ook wordt waar mogelijk een relatie gelegd met andere transities, denk aan langer thuis wonen.
Voorbeelden van actuele ontwikkelingen die direct bijdragen aan de groei van de woningvoorraad en aantrekkelijke woonmilieus zijn Park16Hoven, Nesselande, Lloydkwartier, Parkstad en de Binnenstad als city-lounge. Hier blijft de gemeente de marktpartijen en particuliere initiatiefnemers faciliteren en uitdagen naar de opgave te kijken vanuit een uitgekiende, lange termijnvisie.
De bouwopgave wordt steeds zichtbaarder in de stad, op tal van plekken, waaronder op Katendrecht, de Binnenstad, Parkstad, het Motorstraatgebied en nabij de Coolhaven, zijn volop bouwactiviteiten aan de gang.
Ook wordt volop ingezet op het in ontwikkeling nemen van nieuwe bouwlocaties, het vermarkten van gemeentelijke bouwlocaties en het ruimte geven aan marktinitiatieven.