Toelichting indicatoren
*De uitbreiding met 8 wijken is conform de oorspronkelijke planning.
** Meting medio augustus 2020
Nieuw Rotterdams Welzijn
De voor 2020 te behalen resultaten voor de Welzijnsopdrachten zijn waar nodig aangepast en aangescherpt op basis van de ervaringen en rapportages 2018 en 2019. Voorbeelden daarvan zijn de doorontwikkeling van de huisbezoeken 75+ en de aansluiting bij de gemeentelijke aanpak schulddienstverlening. Dit met als doel dat de ondersteuning van de Rotterdammers verder verbetert. Voor 2021 zullen waar nodig resultaten verder worden aangescherpt en aangepast. De inzet van Welzijn op het onderdeel financiële ondersteuning en schulddienstverlening wordt afgestemd op de vernieuwde stedelijke aanpak op dit terrein.
Door de coronacrisis zullen de meeste resultaten zoals voor 2020 afgesproken niet worden behaald. Samen met andere partijen en binnen de mogelijkheden die de beperkingen die door het Rijk zijn opgelegd, hebben de welzijnsaanbieders alternatieve dienstverlening opgestart in de vorm van de sociale hulpdienst corona. Aan de andere kant kent de dienstverlening tijdens corona positieve aspecten die vragen om borging. Een voorbeeld daarvan zijn de telefonische hulplijnen die de welzijnspartijen hebben opgezet.
In 2019 is een start gemaakt met het beter en gerichter uitvoeren van de huisbezoeken 75+. Er is meer aandacht voor ouderen die een verhoogd risico lopen op eenzaamheid, zoals verlies van een partner en verhuizing naar een nieuwe wijk. Dit als onderdeel van de pijler 'Ertoe doen' van het uitvoeringsprogramma Rotterdam, Ouder en Wijzer (zie hieronder). In 2020 wordt deze verbeterde uitvoering doorontwikkeld. In 2019 is een pilot uitgevoerd om de gegevens van de afgelegde huisbezoeken te verwerken in wijkrapportages. Het doel daarvan was dat samen met wijknetwerkpartners nog beter inzet kan worden gepleegd op eenzame ouderen. Door de coronacrises kunnen in 2020 maar een beperkt aantal huisbezoeken afgelegd worden. In plaats daarvan verlopen de contacten met ouderen vooral telefonisch. Ook zijn in een aantal gebieden huis-aan-huisacties uitgevoerd om het contact met ouderen te kunnen blijven maken.
In vervolg op de brieven aan de commissie ZOCS (juni, juli en september 2019) is juli 2020 een nieuwe brief aan de Raad gestuurd waarin, als een “mid term review”, wordt gerapporteerd over de voortgang van het Welzijnswerk binnen Rotterdam.
Informele zorg en ondersteuning (IZO)
In 2019 onderzocht Samenspel de (stedelijke) ondersteuningsbehoefte onder vrijwilligersorganisaties. De aanbevelingen vanuit dit onderzoek zijn in 2020 gebruikt bij de inrichting van de nieuwe stedelijke ondersteuningsstructuur die is afgerond. Dit aanbod is nu beschikbaar voor Rotterdammers, waaronder vrijwilligers en mantelzorgers en IZO-partijen, zodat zijn goed ondersteund worden bij hun belangrijke taak. Het aanbod bestaat nu uit:
Op 1 mei 2020 is het stedelijk mantelzorgsteunpunt Mantelfoon gestart. Mantelfoon is 24/7 en 365 dagen per jaar bereikbaar via nummer 0800 777 3333. Mantelfoon biedt een luisterend oor, informatie en advies. Mantelzorgers die bellen naar het steunpunt krijgen eerst een telefonist aan de lijn die naar hen luistert en meedenkt. Mensen die meer nodig hebben worden gekoppeld aan een mantelzorgcoach die hen helpt de juiste ondersteuning en zorg te vinden. De mantelzorgcoach heeft een duidelijk beeld van de mogelijkheden in de stad om de mantelzorger te ontlasten en helpt de mantelzorger hier zijn weg in te vinden en een bij zijn situatie passende keuze te maken. Onderdeel van de opdracht voor het mantelzorgsteunpunt is het bouwen van een stedelijk netwerk van organisaties die ondersteuning bieden aan mantelzorgers. Mantelfoon wordt het knooppunt van dit netwerk waar kennis en ervaring wordt verzameld en gedeeld.
De openbare aanbesteding voor het online Platform Zorgzaam010 is succesvol afgerond In oktober 2020 zal het nieuwe platform Zorgzaam010 worden gelanceerd middels diverse activiteiten. Het nieuwe online platform is vanaf de startdatum breder van opzet dan het vorige matchingsinstrument. Zowel voor Rotterdammers zelf als IZO-partijen zijn er nieuwe functionaliteiten. Zo kan de Rotterdammer niet alleen zijn hulpvraag plaatsen, maar ook een oproep doen voor vriendschap (maatjes zonder hulpvraag) en kan hij een overzicht van maaltijdvoorzieningen in zijn wijk vinden, om zo eenzaamheid te beperken en sociale structuren te versterken. Ook kunnen Rotterdammers zich inschrijven voor cursussen en workshops aangeboden door de gemeente en andere partijen. Het platform biedt ook vrijwilligerswerk aan geschikt voor groepen om zo nog verder de drempels voor het doen van vrijwillige inzet te verlagen.
Rotterdammers en IZO-partijen krijgen op het platform aparte pagina’s, maar dezelfde functionaliteiten: zij kunnen op het nieuwe platform samenwerkingen aangaan, kennis delen en werken met een gedeelde digitale agenda van en voor IZO- partijen met relevante events en bijeenkomsten. Ook kunnen zij hier hun vragen stellen, waarna alle beantwoorde vragen worden geborgd in een kennisbank. Zo wordt de zelf- en samenredzaamheid in de stad vergroot en wordt een sterk IZO-netwerk gefaciliteerd.
Per 1 juni is er een nieuw aanbod van cursussen en workshops voor vrijwilligers (-organisaties) en mantelzorgers beschikbaar via het online platform. In verband met de coronacrisis bestaat het aanbod tot nu toe uit e-learnings. Wanneer de Corona-maatregelen het toelaten, zal ook weer een aanbod klassikale cursussen worden aangeboden met inachtneming van de geldende maatregelen.
Het aanbod wordt verzorgd door Conclusion Learning Centre. Dit is een opleidingsintermediair die een compleet pakket levert aan faciliteiten en diensten voor het inkopen, organiseren en administratief afhandelen van de cursussen en workshops. Onderdeel van de opdracht van Conclusion Learning Centre is het onderzoeken van de leervraag onder vrijwilligersorganisaties en vrijwilligers, zodat zij de cursussen kunnen aanbieden waar het meeste behoefte aan is in de stad.
De inkoop van ‘Advies op maat’ voor vrijwilligersorganisaties is eveneens afgerond. De opdracht is gegund aan BMC Advies. Dit aanbod is eveneens vanaf 1 juni 2020 beschikbaar via het platform Zorgzaam010. Ook de door BMC Advies verstrekte adviezen worden geborgd in de kennisbank.
Het onderzoek ‘Tel je zegeningen’ is 10 jaar na het verschijnen van de eerste editie in deze collegeperiode voor een tweede keer in een verbrede vorm uitgevoerd. Het doel is de maatschappelijke impact van religieuze en levensbeschouwelijke organisaties in beeld te brengen. De definitieve resultaten worden in Q3 2020 opgeleverd: er wordt de laatste hand gelegd aan de teksten. Daarnaast wordt ivm Corona onderzocht wat de beste aanbiedingsmogelijkheid is.
Opzoomer mee
Het aantal unieke straten dat deelneemt aan de Opzoomercampagne 2020 staat op 2.150 (een all time record!). Dat zijn 778 unieke straten meer dan vorig jaar augustus. De verwachting is dat de eindstand tussen de 2.200 en 2.300 straten uitkomt. De ongekende scores hebben alles te maken met corona en de corona-acties van Opzoomer Mee: juist nu willen Rotterdammers iets voor elkaar betekenen en elkaar zo nodig helpen.
Opzoomer Mee heeft vanaf maart een drietal corona-acties gelanceerd. Aan deze acties is op zeer grote schaal deelgenomen:
De herstart van de reguliere Opzoomercampagne in juli was ook wat respons betreft enorm. De Schoonmaakbende steeg van een kleine 200 straten naar een kleine 350 straten. De nieuwe Groenacties (ontwikkeld i.s.m. Rotterdams Weerwoord en Rotterdam gaat voor groen) staan inmiddels op 800 straten. En aan het vakantieprogramma (Vier de Zomer) bestemd voor straten waar veel bewoners dit jaar thuisblijven doen inmiddels zo’n 350 straten mee.
Niet alles gaat voor de wind. We zien met name dat het Opzoomeren in straten met veel ouderen en in ouderencomplexen, ouderen terughoudend zijn om activiteiten te organiseren of om eraan deel te nemen. Men is simpelweg bang om besmet te raken.
Programma Rotterdam Ouder en Wijzer
Het uitvoeringsprogramma Rotterdam, Ouder en Wijzer is in juli 2019 door het college vastgesteld. Daarin zijn de ambities voor ouderen zo concreet mogelijk uitgewerkt voor de jaren 2019 en 2020. Vanuit de pijlers vitaal, ertoe doen, wonen & woonomgeving en zorg & ondersteuning worden in samenwerking met vele partners in de stad activiteiten ontwikkeld die ertoe bijdragen dat ouderen zo lang mogelijk gezond en vitaal blijven, kunnen blijven meedoen en passende zorg en ondersteuning krijgen. 2021 is het laatste volle jaar van dit collegeprogramma.
De coronapandemie raakt onze oudere Rotterdammers enorm. Zowel in de sterftecijfers (de sterfte onder ouderen als gevolg van corona is hoger dan bij andere groepen), maar ook in andere zin: de maatregelen om de uitbraak van corona in te dammen en de social distancing van ouderen die daarbij noodzakelijk is raakt het welzijn van ouderen en de mate waarin zij kunnen participeren. De maatregelen in het kader van de coronacrisis hebben dus onontkoombaar invloed op de activiteiten vanuit het programma Ouder en Wijzer. Bijeenkomsten met en activiteiten voor ouderen kunnen sinds maart 2020 geen doorgang vinden en veel zorg- en welzijnspartners waren zo druk met de zorg en ondersteuning van de mensen met corona, dat er minder ruimte overblijft voor andere activiteiten. Dat de crisis impact heeft op de formele target van het programma, het terugdringen van de eenzaamheid onder ouderen, is dan ook onontkoombaar. Hoe groot deze invloed is, is nauwelijks te voorspellen en zal ook afhangen van het verloop van de crisis. Begin 2021 krijgen wij daar wel een indicatie van want dan verschijnt een eerste meting van de GGD-monitor, waarvoor de data in september van 2020 worden verzameld. Eind 2021 zullen data worden verzameld voor de eindmeting en wordt dat effect echt duidelijk.
Tegelijkertijd ontstaan er in de stad ook veel hartverwarmende initiatieven en samenwerkingsverbanden die er eerder niet waren. De coronacrisis biedt dus ook kansen. Bijvoorbeeld voor een beter gebruik van e-health. Er is veel contact met ouderen op afstand en de bereidheid om digitaal vaardig te worden neemt daarmee ook toe. Vanuit Rotterdam Ouder en Wijzer wordt, samen met partners, zo goed mogelijk gezocht naar manieren om ouderen toch zo goed mogelijk te bereiken en waar mogelijk de nieuwe kansen die de crisis ook biedt zo veel mogelijk te verzilveren.
Er zijn ook onderdelen in het programma die minder te lijden hebben onder de crisis. Dat geldt bijvoorbeeld voor de ambities in het Langer Thuisakkoord. Voor de uitwerking van de woonopgaven is in 2019 samen met woningcorporaties, marktpartijen, zorgaanbieders, welzijnsinstellingen, zorgverzekeraars en de Rotterdamse ouderenbonden gewerkt aan een Langer Thuis Akkoord 2020-2025, waarin afspraken worden gemaakt over meer levensloopbestendige en voor ouderen gelabelde woningbouw, langer zelfstandig wonen in de wijk en meer innovatieve woonconcepten en/of woonzorgconcepten. Op 17 februari 2020 is het akkoord ondertekend.
Ouderen willen zo lang mogelijk in hun eigen wijk en in hun vertrouwde netwerk blijven wonen. Om dit te realiseren, zijn meer voor ouderen geschikte woningen nodig en zetten we in op het realiseren van woon(zorg) concepten en de ontwikkeling van ouderenhubs. De ouderenhub biedt de mogelijkheid om gebiedsgericht verschillende ambities uit het uitvoeringsprogramma op te pakken: vitale woongemeenschappen, fysieke toegankelijkheid, samenwerking tussen het medisch en het sociaal domein, passende integrale zorg en ondersteuning, het realiseren van (nieuwe) woonzorgconcepten, zelfstandige aanpasbare woningen en/of specifieke ouderenwoningen. In 2019 is gestart met de ontwikkeling van twee ouderenhubs in Prinseland/Het Lage Land en in Hoogvliet, begin 2020 is gestart met de ontwikkeling van ouderenhubs in IJsselmonde en Crooswijk. In 2020 start nog één ouderenhub in Ommoord. Tegelijkertijd wordt hard gewerkt aan een serie tussenvoorzieningen die het gat tussen zelfstandig thuis wonen en het verpleeghuis dichten door, in verschillende varianten, meer bescherming, meer sociaal contact en meer nabij georganiseerde zorg te realiseren.
Integratie en Samenleven
Medio 2019 startte het actieprogramma Integratie & Samenleven: ‘Relax. Dit is Rotterdam’. Dit actieprogramma omvat de visie, doelstellingen en actiepunten waarmee het college de acceptatie van diversiteit stimuleert in de Rotterdamse samenleving en inburgering van nieuwkomers bevordert. De grootste aanbestede nieuwe opdrachten gingen van start begin 2020, waarvan de raad in mei een voortgangsrapportage ontving. Door tussentijdse ontwikkelingen, uitwerkingen van moties en toezeggingen, is het programma inhoudelijk flink doorontwikkeld. De raad ontving hier in mei de voortgangsrapportage van.
De coronamaatregelen maken dat diverse activiteiten, met name die in het kader staan van ontmoeting, tijdelijk niet door kunnen gaan of een andere (online) invulling krijgen. Met name scholen moeten zich noodgedwongen richten op het tegengaan van leerachterstanden. Het risico is dat activiteiten gericht op discriminatiebestrijding en inclusiebevordering minder prioriteit krijgen. Met de partners wordt gesproken over herstelplannen, die na de zomer duidelijk maken welke alternatieven er worden ingezet om de doelen van Relax te blijven behalen.
Intussen heeft de Black Lives Matter beweging voor een stevige maatschappelijke impuls op het thema gezorgd. Niet eerder werd zo’n krachtig statement gemaakt voor een meer inclusieve samenleving. In juni heeft het college toegezegd om met een extra intensivering van activiteiten tegen racisme te komen. Daaraan wordt gewerkt, mede op basis van zomerdialogen met de stad en twee initiatiefvoorstellen uit de raad.
Rotterdamse aanpak statushouders
Per januari 2019 is de Rotterdamse Aanpak Statushouders 2.0 van start gegaan. De Rotterdamse Aanpak Statushouders 2.0 (2019–2022) omvat alle basiscomponenten voor succesvolle participatie in de samenleving: huisvesting, zorg, leren, taal, (waar nodig) opleiding en toeleiding naar werk. De aanpak legt de nadruk op het voorzien in een eigen inkomen en meedoen in de Rotterdamse samenleving. Sindsdien daalde het aantal bijstandsuitkeringen voor statushouders. Echter, de verwachting is dat het aantal bijstandsgerechtigden de komende tijd erg toe gaat nemen als gevolg van de economische effecten van de coronamaatregelen. Zo ook voor statushouders en dat blijkt ook in de meest recente cijfers .We blijven de intensieve aanpak voortzetten en gaan komend jaar extra dedicated jobhunters en jobcoaches inzetten.
Het percentage dat tijdig start met inburgering (binnen een half jaar na toekenning bijstandsuitkering) is nog niet op het beoogde niveau van 80%, maar lag begin 2020 op 59% en in september op 40%. Dit komt mede door Corona; dit heeft de start van trajecten (bijvoorbeeld in groepsverband) bemoeilijkt. Daarnaast is de nieuwe Wet inburgering een jaar uitgesteld: start per 1 juli 2021 in plaats van 1 juli 2020. De statushouder is onder het huidige stelsel zelf verantwoordelijk om zich op tijd in te schrijven voor een inburgeringscursus. De gemeente kan dit nu nog niet afdwingen. De regie op de inburgering komt vanaf juli 2021 bij de gemeenten te liggen. Regie vergroot de sturingskracht en daarmee de kans op realisatie van het collegetarget. Intussen werken we hard om registratie en coaching van inburgeraars op dit punt te versterken.
Minderjarige Rotterdammers
Rotterdam Groeit
Op basis van het wetenschappelijk onderbouwd jeugdbeleid van Rotterdam Groeit wordt steeds meer geïnvesteerd in de meest relevante factoren voor het kansrijk, veilig en gezond opgroeien van kinderen en jongeren. Mede daarmee ambieert Rotterdam dat de positieve trend van afnemende problematiek (zoals criminaliteit, slechte geboorte-uitkomsten, en schooluitval) zich doorzet. Voor het einde van het jaar verschijnt de nieuwe Staat van de Jeugd (editie 2020) waarin inzichtelijk gemaakt is hoe het gaat met de Rotterdamse kinderen en jongeren. Daarmee eindigt ook het beleidskader Rotterdam Groeit dat is vastgesteld in 2016 met een looptijd tot en met 2020. De unieke werkwijze van Rotterdam Groeit wordt echter onverminderd doorgezet. Het toekomstig Masterplan Jeugd zal op het wetenschappelijk fundament van het factorenmodel en impactgedreven werken verder gaan. Rotterdam werkt daarnaast mee aan een initiatief van het Nederlands Jeugdinstituut om de Rotterdamse werkwijze meer nadrukkelijk landelijk te delen.
Drugs & Alcohol
Na afronding van het preventieprogramma Drugs & Alcohol II; Blijf Helder zetten we, met gelijk budget, door met het nieuwe programma Drugs & Alcohol 2019-2022 waarin we de succesvolle maatregelen blijven uitvoeren en waar nodig vernieuwing en verbetering in gang zetten. Het terugdringen van gebruik onder jongeren is binnen het jeugdbeleid een belangrijke taak omdat middelengebruik de gezondheid, talentonwikkeling en veiligheid van jongeren ondermijnt. Met dit programma voldoen we ook aan de wettelijke eis dat een gemeente een preventie- en handhavingsplan moet hebben waarin helder wordt hoe gebruik onder jongeren wordt ontmoedigd. De onderstaande realisatie geeft het beeld bij de verschillende doelgroepen. Binnen de voorlichtingen is er ook aandacht voor het problematisch gamen en het social media gebruik onder deze jongeren. Een nieuwe opgave is de inzet op jongeren in het Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO): deze doelgroep met meervoudige zware problematiek kenmerkt zich door hoger middelengebruik. In 2020 en verder zal voor deze groep dan ook intensiever worden ingezet.
De beleidsdoelen worden vooralsnog gerealiseerd, maar wel is bij een aantal maatregelen overgegaan op een gewijzigde digitale strategie.
Wat is aangepast/gewijzigd i.v.m. coronamaatregelen:
Drugstestservice is vanaf half maart dicht vanwege corona. Er kunnen vanaf mei conform landelijke richtlijnen van VWS weer drugs om te laten testen worden ingeleverd. Gebruikers die verstandig willen gebruiken kunnen dan weer terecht.
Contact met jongeren met mogelijk problemen verlopen zoveel mogelijk digitaal. Veel ondersteuning en advies digitaal aangeboden; zo is de online chat functie ingesteld om alle professionals, ouders maar ook jongeren zelf een makkelijke toegang tot informatie en (lichte) ondersteuning bij zorgen over middelengebruik of gamen te bieden. Met alle opgezette ondersteuning (CJG, wijkteams, jongerenwerk, leerplichtambtenaren) richting gezinnen met mogelijke problemen en sowieso alle onderwijsinstellingen (VO, VSO, Praktijkonderwijs en MBO) is contact opgenomen en zijn materialen voor leerlingen en ouders digitaal aangeboden. De hulp en ondersteuning is dus online en via telefoon voortdurend aanwezig. Natuurlijk is niet voorspelbaar of studenten op het MBO in het nieuwe schooljaar fysiek op schoollocaties aanwezig kunnen zijn. Maar de inzet blijft in alle gevallen dus ook digitaal mogelijk.
Agenten en Boa’s worden ondersteund met info over de wijze waarop zij mogelijke zorgelijke jonge gebruikers (alcohol/drugs/lachgas) digitaal kunnen doorverwijzen naar (lichte) hulpverlening.
Verdere zaken zonder urgentie en/of directe bedreiging, zullen worden uitgesteld met de verwachting dat het in het najaar weer kan worden opgepakt.
Stevige Start
Door de coronacrisis is alle aandacht in het medisch domein (en ook het sociaal domein) uitgegaan naar crisismaatregelen. De middelen voor het programma zullen daardoor op een later moment dan gepland nodig zijn. Door de andere wijze waarop de professionals de contactmomenten moeten uitvoeren, zien we dat het niet goed lukt om kwetsbaarheid bij zwangeren tijdig te signaleren. Het aantal aanmeldingen van kwetsbare zwangeren loopt terug, terwijl we ook zien dat corona extra stress bij zwangeren veroorzaakt. Binnen de coalitie Stevige Start is en wordt gewerkt aan oplossingen om kwetsbare gezinnen samen met de geboortezorg eerder in beeld te krijgen. En als de kwetsbaarheid pas tijdens of kort na de geboorte zichtbaar wordt, dat er dan voldoende aanbod beschikbaar is om deze gezinnen te ondersteunen. Ook is het aanbod tijdens de zwangerschap verbreed, zodat zwangeren met stress door corona ook worden ondersteund door Moeders van Rotterdam.
Kansrijk Opgroeien
Rotterdam loopt met haar preventie aanpak op jeugd in Nederland voorop. Samen met het Nederlands Jeugdinstituut is de methodiek Wijkprogrammering ontwikkeld. Andere gemeenten hebben een groeiende interesse in onze vernieuwende wijkaanpak om op basis van beschermende en risicofactoren en met gebruik van data heel gericht preventieprogramma’s in te zetten. De komende 3 jaar gaan we vanuit partnerschap met het NJI en de gemeenten Nissewaard, Nijmegen, Helmond en Hoogeveen een samenwerking opzetten. In 2020 is met de Design thinking methode een nieuw ontwerp bedacht om op basis van het factorenmodel en op toegankelijker manier wijkanalyses over de Rotterdamse jeugd te kunnen maken. Dit instrument ‘WijkFocus’ geheten, wordt in het tweede kwartaal gebouwd. Dit instrument geeft ons inzicht in hoe de jeugd er in een wijk voor staat op Kansrijk, Veilig en Gezond opgroeien. Met deze uitkomsten kan in gesprekken met de partners in de wijk nog beter een brede analyse worden gemaakt en gedeeld. Het instrument helpt om met elkaar ambities te formuleren. Daardoor creëren we een gezamenlijke focus en kunnen we bijvoorbeeld het schoolsucces vergroten en aanbod en preventie op maat inzetten in de wijk. In 30 wijken van Rotterdam wordt op deze manier met Wijkprogrammering gewerkt.
Het plan is om in 2020 in 8 nieuwe wijken in ieder geval met wijkanalyses te starten. De verwachting is dat door de coronacrisis vertraging ontstaat waardoor het risico bestaat dat de gestreefde realisatie (8 wijken) niet gehaald kan worden. Het houden van wijknetwerkbijeenkomsten is bijvoorbeeld momenteel niet mogelijk. Ondanks dit spannen de aanbieders zich maximaal in om hun interventies op een andere manier, zoals bijvoorbeeld online, aan te bieden. Zoals bijvoorbeeld Kanjertrainingen ter versterking van sociaal-emotionele vaardigheden. Deze worden in digitale pakketten aangeboden. Daarnaast zijn binnenactiviteiten van Welzijn en naar buiten verplaatst. Er is veel aanbod voor kinderen op de pleinen gekomen om de vele thuisblijvers leuke en zinvolle activiteiten te kunnen blijven bieden.
De kwaliteit en effectiviteit in wat we doen is hierdoor toegenomen. Wijkprogrammering heeft meer en meer een sturend effect op het preventief en samenhangend aanbod op beschermende en risicofactoren.
Rotterdam Ouder en wijzer
2021 is het laatste volle jaar van dit collegeprogramma. In dit jaar zullen, voor zover de coronapandemie het ons toestaat, steeds meer resultaten van het programma zichtbaar worden. Dit is ook het jaar waarin een aantal belangrijke aanbestedingen worden gedaan, w.o. Zorg en Welzijn, Daarin zullen belangrijke onderdelen van het programma een plek moeten krijgen zodat ze worden geborgd en ook op meer plaatsen in de stad kunnen worden gerealiseerd. Denk b.v. aan de ouderenhubs en de tussenvoorzieningen, maar ook aan dingen als een stadsbreed netwerk van zingevingsactviteiten, uitdagender dagbesteding voor dementerende ouderen en cultuursensitief werken in de zorg. In 2022 zullen we de overige onderdelen van het programma moeten bestendigen. Tegelijkertijd is ook duidelijk dat we er op een aantal onderdelen van het programma nog niet zijn. Zo heeft het Langer Thuisakkoord niet voor niets een doorlooptijd tot 2025, omdat we weten dat bouwprocessen nu eenmaal enige jaren vergen. Dat betekent dat er ook voor onze opvolgers nog een uitdaging ligt, willen we in 2030, als de vergrijzing op haar hoogtepunt is, de stad zijn waar ouderen, samen met anderen, gezond en vitaal oud kunnen worden en waar, als het niet meer zelf gaat, passende zorg en ondersteuning is.
Integratie en Samenleven
Op basis van de herstelplannen van de aanbestede opdrachten voor de acceptatie van diversiteit zullen we scherper krijgen op welke wijze activiteiten wijzigen vanwege de COVID-19 maatregelen.
Het grootste risico is dat juist de ontmoetingsfunctie en persoonlijke gesprekken, die belangrijk zijn voor de acceptatie van diversiteit, bemoeilijkt blijft, in het bijzonder in het onderwijsveld. De raad blijft geïnformeerd via de halfjaarlijkse voortgangsrapportages. Daarnaast heeft het nieuwe intensiveringsplan tegen racisme ook gevolgen voor de gemeentelijke begroting van 2021. Dit plan wordt 4 november in de commissie WIISA besproken.
Rotterdamse aanpak statushouders
Juli 2021 start de nieuwe Wet inburgering. De regie op de inburgering komt bij de gemeente te liggen. Huidige elementen van onze aanpak, zoals de Rotterdamse Aanpak Statushouders en Inburgering010, liepen al grotendeels vooruit op de nieuwe wettelijke vereisten. Dit wordt als één geheel opgepakt en uitgevoerd. In het najaar van 2020 wordt een eerste beschrijving en een integrale voortgangsrapportage Inburgering aan de raad gepresenteerd. Naast de statushouders richt de nieuwe wet zich ook op gezinsmigranten.
Wijkprogrammering
In de komende jaren zal Wijkprogrammering in de rest van de wijken van Rotterdam worden uitgerold. Om dit mogelijk te maken is de belangrijkste randvoorwaarde om dit met voldoende fte te kunnen doen. Een capaciteitsplan is in de maak, alsook een planning op inzet in de wijken.
Op basis van het nieuw ontwikkelde dashboard WijkFocus kan voor iedere wijk worden vastgesteld welke risicofactoren en beschermende factoren een belangrijke rol spelen en op welke problematiek zal worden ingezet. Dit dashboard is rechtstreeks gekoppeld aan het Factorenmodel, waar in het sociaal domein mee gewerkt wordt.
Het zal in 2021 doorontwikkeld worden. De gestelde doelen als ook het monitoringssysteem hierop zullen er in opgenomen worden.
Vanuit het programma Kansrijk Opgroeien worden ook in 2021 opleidingen, trainingen, communicatie gefinancierd.
In 2022 levert het leeronderzoek Promising Neighbourhoods, dat in 3 wijken voor 3 jaar meeloopt met Wijkprogrammering, haar resultaten op.
De aansluiting bij de diverse inkoopsporen binnen het sociaal domein gaan we verder versterken. Dat geldt voor het inkoopspoor Welzijn, maar ook voor inkoop preventieve interventies, Jeugdhulp en Jeugdbescherming.
Voor 2021 zal er een plan ‘Wijkprogrammering, Coronaproof’ ontwikkeld zijn.
In 2021 wordt gezamenlijk met het NJI en 4 andere gemeenten Wijkprogrammering in 4 proeftuinen neergezet. Dit in de vorm van een leertraject met het oog op uitbreiding naar meer gemeenten in Nederland.
De Rotterdamse samenleving is in 2022 toleranter geworden. Er is aantoonbaar meer acceptatie van (seksuele) diversiteit. Afkomst, huidskleur, seksualiteit, sekse of levensovertuiging horen er niet toe te doen voor de kansen in het leven.
Samenleven
Iedere Rotterdammer kan rekenen op een sociaal veilige omgeving en kan en mag meedoen. Binnen de grenzen van de rechtsstaat mag iedereen zichzelf zijn en dit uitdragen. Rotterdammers erkennen dat de grote diversiteit in de stad betekent dat er verschillen zijn die soms ongemak geven. We gaan hier op een opbouwende manier mee om. Groepen die nu nog een kwetsbare positie hebben in onze samenleving zijn assertiever geworden en laten zichzelf op een positieve manier horen en zien.
In 2022 is er aantoonbaar meer acceptatie van de diversiteit die onze stad kenmerkt. Daarbij horen de volgende doelen:
Rotterdammers gaan meer ontspannen om met de verscheidenheid in de stad.
Meer kennis en bewustwording van vooroordelen en discriminatie in de stad. Hierbij besteden we aandacht aan alle gronden, op alle terreinen. Gelijke kansen en inclusiviteit worden vergroot, in het algemeen en op de arbeidsmarkt en de woningmarkt in het bijzonder.
Meer kennis en bewustzijn over het belang van gelijk-waardigheid en gelijke behandeling van mannen, vrouwen en LHBTI’s binnen de diverse maatschappelijke domeinen.
Verbetering van de sociale veiligheid van kwetsbare Rotterdammers, zoals meisjes/vrouwen en LHBTI’s.
Kwetsbare Rotterdammers zijn assertiever en veerkrachtiger. Hierdoor zijn zij beter in staat om de kansen die zij krijgen te benutten en actief deel te nemen aan de samenleving.
Bezorgde Rotterdammers ervaren meer vertrouwen in de toekomst van onze diverse stad, door strenge handhaving van regels.
Integratie
Nieuwe Rotterdammers die vanuit het buitenland naar onze stad komen, vinden hun weg in de Rotterdamse samenleving en spreken zo snel mogelijk Nederlands. Ze nemen de regie over hun eigen leven en nemen naar vermogen deel aan de samenleving. Ook zijn ze bekend met de rechten en plichten die de Nederlandse rechtsstaat met zich meebrengt en handelen daarnaar. Hierdoor leveren zij zo snel mogelijk een bijdrage aan een ontspannen stad, waarin mensen elkaar ontmoeten en elkaar kunnen verstaan. Door hun actieve participatie worden ze bovendien zelfredzamer, waardoor een beroep op publieke middelen voorkomen of beperkt kan worden.
Naast de doelen van de Rotterdamse Aanpak Statushouders 2.0 horen daarbij de volgende doelen:
80% van de inburgeringsplichtige gezinsmigranten is binnen 6 maanden na start van de inburgeringsplicht gestart met een inburgeringstraject.
90% van de inburgeringsplichtige statushouders en gezinsmigranten tekent binnen één jaar de participatieverklaring.
De gemeente zet in op succesvolle participatie van statushouders in de samenleving, opleiding en werk. Via een jaarlijkse monitor worden voortgang en realisatie in beeld gebracht.
In de 14 gebieden zijn voor de periode 2018-2020 via inkoop Gebiedsopdrachten gegund aan de Welzijnspartijen. Deze gebiedsopdrachten zijn met een jaar verlengd, zodat ze ook voor 2021 gelden. 2019 is het tweede jaar van de contractperiode. In de opdracht zijn stedelijke uitvoeringsdoelen opgenomen op het terrein van: huisbezoeken 75+, Schulddienstverlening, Voortijdig Schoolverlaters, Tegenprestatie en Taalverwijzers. Op basis van de ervaringen van 2018 en 2019 worden deze uitvoeringsdoelen voor 2020 waar nodig aangescherpt, zodat nog duidelijker gestuurd kan worden op de te behalen resultaten.
Continuering van de subsidies aan Couleur Locale organisaties, waarbij een belangrijke focus ligt op rol die deze organisaties spelen in het wijknetwerk.
Uitvoering van stedelijk welzijn via opdrachten en subsidies op het terrein van vrijwilligersondersteuning en mantelzorg. Aansluiting wordt gezocht op de uitkomsten van het visietraject Informele Zorg en Ondersteuning.
Het maken van een uitvoeringsagenda van de visie Informele Zorg en Ondersteuning.
Het opzetten en uitvoeren van de pilot ‘Welzijn op recept.
Start van de uitvoering van het uitvoeringsprogramma Rotterdam, Ouder en Wijzer. We dagen ouderen uit hun talenten in te zetten voor de samenwerking. Tegelijkertijd vragen we organisaties, bedrijven en netwerken ouderen een volwaardige plek te geven in het Rotterdamse leven van alledag. Om de eenzaamheid tegen te gaan zetten we in op een beter bereik van (potentieel) eenzame ouderen door de effectiviteit van de huisbezoeken te vergroten. We zetten in op zingeving en betekenisvolle activiteiten tussen ouderen onderling, maar ook tussen jong en oud.
In Relax. Dit is Rotterdam zijn de volgende actiepunten benoemd:
De taakstelling statushouders die het Rijk jaarlijks oplegt om hen huisvesting realiseren.
Statushouders zijn in beeld bij zorgprofessionals of schuldhulpverleners.
Tachtig procent van alle Rotterdamse statushouders met een bijstandsuitkering is binnen 6 maanden na toekenning van de uitkering gestart met het inburgeringstraject.
Het aantal bijstandsuitkeringen voor statushouders daalt van 1.950 naar 1.540 (nieuw target is 1929-1507 ivm aangepast collegetarget).
Effectindicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Collegetarget 4a: 80% van alle Rotterdamse statushouders met een bijstandsuitkering is binnen 6 maanden na toekenning van de uitkering gestart met een inburgeringstraject | Streefwaarde | 80% | 80% | 80% | |||
Realisatie | startjaar | 59% | 40%* | ||||
Collegetarget 4b: In deze collegeperiode daalt het aantal bijstandsuitkeringen voor statushouders in Rotterdam naar 1.507*. | Streefwaarde | 1.900 | 1.769 | 1.638 | 1.507** | ||
Realisatie | 1.893 | 1.765 | 1.924*** | ||||
Collegetarget 7: De eenzaamheid onder ouderen (65+) daalt 3% punt**** | Streefwaarde | 51% | 50% | ||||
Realisatie | |||||||
Drugs & Alcohol: Vermindering van drugs- en alcoholgebruik onder jongeren | |||||||
14/15 jarigen ooit alcohol gebruikt*** | Streefwaarde | - | - | - | - | 28% | |
Realisatie | |||||||
Bingedrinken 14/15 jarigen*** | Streefwaarde | - | - | - | - | 6% | |
Realisatie | |||||||
VSO leerlingen blowen*** | Streefwaarde | - | - | - | - | 25% | |
Realisatie | |||||||
PrO leerlingen blowen*** | Streefwaarde | - | - | - | - | 6% | |
Realisatie | |||||||
ROC leerlingen blowen*** | Streefwaarde | - | - | - | - | 20% | |
Realisatie |
|
|
|
|
|
|
|
* Peildatum 3 september 2020. De Rekenkamer heeft eerder dit jaar aangegeven dat de meetsystematiek op dit punt niet Rekenkamerproof bevonden is. Het college reageert dit najaar op de bevindingen van de Rekenkamer en beraadt zich, ook in de aanloop naar de nieuwe wet, op de juiste manier om dit te registeren en te meten. |
|||||||
** De daling betreft het saldo van instroom en uitstroom. De Rekenkamer heeft tussentijds bepaald dat de getoonde mijlpalen niet statistisch zijn, maar dat aan het einde van de collegeperiode gekeken dient te worden naar de procentuele daling ten opzichte van de dan geldende nulmeting. |
|||||||
*** Peildatum 31 juli 2020 |
|||||||
**** Doel is om het percentage ouderen (65+) in Rotterdam dat aangeeft matig tot ernstig eenzaam te zijn met 3%-punt te laten afnemen van 53% tot 50%. Eenzaamheid is een gevoel, dat zich niet eenvoudig laat meten. Sinds jaar en dag is de eenzaamheidsschaal van prof. dr. De Jong-Gierveld het instrument om eenzaamheid in Nederland te meten. Dit meetinstrument wordt in Nederland gebruikt in de landelijke GGD-gezondheidsmonitor. Met dit instrument wordt eens per vier jaar o.a. gemeten hoe eenzaam Nederland is. Op basis van deze survey kan ook een rapportage voor Rotterdam worden samengesteld. In 2021 komt de volgende gezondheidsmonitor uit. |
|||||||
*** De laatste meting is in 2017 geweest. De voortgang wordt op deze scholen middels onderzoek pas in 2021/2022 gemonitord. |
Prestatie-indicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Percentage 75-+ers waarbij het huisbezoek heeft geleid tot een vervolgactie (doorverwijzing, wijkteam, wijknetwerk e.d.) | Streefwaarde | 25% | 25% | 25% | 25% | 25% | |
Realisatie | 21% | 32% | |||||
Aantal Opzoomerstraten | Streefwaarde | 1.900 | 1.900 | 1.900 | 1.900 | 1.900 | |
Realisatie | 1.824 | 1.837 | 2.150** | ||||
*Kansrijk opgroeien: Aantal wijken waarin wijkprogrammering wordt toegepast | Streefwaarde | 25 | 34 | 38 | 44 | 44 | |
Realisatie | 25 | 30 |
*De uitbreiding met 8 wijken is conform de oorspronkelijke planning.
** Meting medio augustus 2020
Overzicht van baten en lasten Samenkracht en burgerparticipatie | Realisatie 2019 | Begroting 2020 (2e Herz.) | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Baten exclusief reserves | 2.800 | 1.751 | 1.602 | 1.231 | 1.017 | 759 |
|
Bijdragen rijk en medeoverheden | 2.348 | 1.081 | 1.000 | 629 | 415 | 157 | |
Overige opbrengsten derden | 451 | 671 | 602 | 602 | 602 | 602 | |
Lasten exclusief reserves | 88.332 | 98.965 | 97.570 | 94.532 | 89.104 | 88.809 |
|
Apparaatslasten | 9.675 | 11.005 | 9.882 | 9.569 | 9.189 | 9.217 | |
Inhuur | 1.431 | 493 | 45 | 59 | -2 | -2 | |
Overige apparaatslasten | 209 | 133 | 183 | 180 | 180 | 180 | |
Personeel | 8.036 | 10.378 | 9.654 | 9.330 | 9.012 | 9.040 | |
Intern resultaat | 849 | 752 | 93 | 93 | 93 | 93 | |
Intern resultaat | 849 | 752 | 93 | 93 | 93 | 93 | |
Programmalasten | 77.808 | 87.208 | 87.595 | 84.871 | 79.823 | 79.499 | |
Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 45.024 | 50.287 | 50.503 | 50.065 | 46.506 | 46.248 | |
Kapitaallasten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Overige programmalasten | 108 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Sociale uitkeringen | 57 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Subsidies en inkomensoverdrachten | 32.619 | 36.921 | 37.093 | 34.805 | 33.316 | 33.251 | |
Saldo voor vpb en reserveringen | -85.532 | -97.213 | -95.968 | -93.301 | -88.088 | -88.051 | |
Saldo voor reserveringen | -85.532 | -97.213 | -95.968 | -93.301 | -88.088 | -88.051 | |
Reserves | 228 | 2.398 | 0 | 0 | 0 | 0 |
|
Onttrekking reserves | 228 | 2.398 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Saldo | -85.305 | -94.816 | -95.968 | -93.301 | -88.088 | -88.051 |
2e Herziening | Begroting 2021 | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
Bijstellingen Samenkracht en burgerparticipatie | Begroting 2020 | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 |
|
Eerste Herziening 2020 | -91.798 | -88.839 | -86.718 | -81.539 | -81.539 | |
Bijstellingen Tweede Herziening 2020 / Begroting 2021 | -3.018 | -7.129 | -6.583 | -6.549 | -6.512 | |
Aanpak racisme | Intensiveringen | 0 | -1.200 | 0 | 0 | 0 |
Amendement intensivering ontwikkeling laagdrempelige opvoed- en relatieondersteuning | Intensiveringen | 0 | -24 | 0 | 0 | 0 |
Jongerenwerk grensoverschrijdend gedrag | Intensiveringen | 0 | -600 | -600 | -600 | -600 |
Masterplan ouderen | Intensiveringen | 0 | 0 | 0 | -130 | -65 |
Overheveling van subsidiebudget 2020 - 2021 | Kasschuiven | 178 | -178 | 0 | 0 | 0 |
Concernbrede lagere overige arbeidskosten | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 151 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Maatschappelijke Diensttijd | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Stijgende zorgvraag | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | -550 | 0 | 0 | 0 |
Bestemmingsreserve Asielakkoord | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Bestemmingsreserve Masterplan Ouderen | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Onttrekking bestemmingsreserve faciliteiten opvang | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Bijdrage baankansen onderwijs | Taakmutaties | -1.226 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Mutatie rijksbijdrage LHBTI-emancipatiebeleid | Taakmutaties | 0 | -50 | -50 | 0 | 0 |
Mutatie rijksbijdrage faciliteitenbesluit opvangcentra asielzoekers | Taakmutaties | -62 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Rijksbijdragen Samenleven en Integratie | Taakmutaties | -2.142 | -1.498 | -3.218 | -3.541 | -3.541 |
Technische wijzigingen | Technische wijzigingen | 83 | -3.029 | -2.714 | -2.278 | -2.306 |
Begroting na wijzigingen | -94.816 | -95.968 | -93.301 | -88.088 | -88.051 |
Aanpak Racisme
Als gevolg van de Black Lives Matter beweging, zijn er initiatiefvoorstellen ingediend en is een toezegging gedaan om in het najaar een intensivering te presenteren van de aanpak tegen racisme en voor inclusie. Het plan hiervoor wordt eind oktober aan de raad verzonden en openbaar gemaakt. De nadruk van het plan ligt onder andere op antizwart racisme, het koloniale en slavernijverleden en een kritische blik op organisaties en systemen, waaronder de gemeente zelf.
Amendement intensivering ontwikkeling laagdrempelige opvoed- en relatieondersteuning
Betreft een aangenomen amendement (opvoed- en relatieondersteuning) in het kader van de motie Koers van de Stad.
Jongerenwerk grensoverschrijdend gedrag
Voor 2021 is in totaal € 3,0 mln beschikbaar gekomen voor integrale aanpak jongeren gericht op het terugdringen van zorgwekkende incidenten; tevens draagt de aanpak bij aan van het vangnet voor deze jongeren.
Masterplan ouderen
Voortzetting van het Masterplan Ouderen.
Overheveling van subsidiebudget 2020 - 2021
In verband met de corona worden een aantal gesubsidieerde activiteiten later uitgevoerd. Het budget verschuift naar 2021.
Concernbrede lagere overige arbeidskosten
Vanwege corona wordt er in 2020 minder gebruik gemaakt van het budget voor opleidingen, reizen en catering. De begroting is hierop aangepast.
Maatschappelijke Diensttijd
Vanuit de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie (ZonMw) is een subsidie (2021: € 327) ontvangen voor de Maatschappelijke diensttijd Rotterdam.
Stijgende zorgvraag
Met de groei van Rotterdamse bevolking en de toenemende vergrijzing stijgt ook de vraag naar zorg. Dit werkt door in de accressen die het Rijk jaarlijks ter beschikking stelt. De gemeente stelt voor 2021 in totaal € 67,6 mln beschikbaar om aan de stijgende vraag te kunnen voldoen. De € 67,6 mln wordt verdeeld over verschillende programma’s en taakvelden.
Bestemmingsreserve Asielakkoord
Er is een extra onttrekking van € 885 aan de bestemmingsreserve Asielakkoord begroot. De totale begrote onttrekking voor 2020 bedraagt € 1,7 mln. In 2019 zijn door het Rijk extra middelen toegekend voor de voorbereiding op de nieuwe inburgeringswet die in 2021 wordt ingevoerd. Met deze extra middelen wordt beoogd dat gemeenten zich oriënteren op de regierol inburgering, zodat een soepele overgang naar het nieuwe stelsel wordt bevorderd.
Bestemmingsreserve Masterplan Ouderen.
In 2018 en 2019 zijn vanuit het Rijk middelen ontvangen voor de pilot Sociale Benadering Dementie. Met deze middelen is de bestemmingsreserve Masterplan Ouderen gevormd. In 2020 wordt voor de uitvoering van Masterplan Ouderen € 434 ontrokken aan deze Bestemmingsreserve.
Onttrekking Bestemmingsreserve faciliteiten opvang
Gemeenten die opvang bieden aan asielzoekers die nog niet zijn ingeschreven in de Basisregistratie Personen ontvangen jaarlijks een bijdrage op grond van het Faciliteitenbesluit opvangcentra vanuit het Rijk. Er is hiervoor eerder bestemmingsreserve gevormd. Middels deze mutatie wordt € 96 aan deze bestemmingsreserve onttrokken.
Bijdrage baankansen onderwijs
Vanuit het Rijk is een bedrag ontvangen voor baankansen in het onderwijs.
Mutatie rijksbijdrage LHBTI-emancipatiebeleid
Vanuit het Rijk zijn middelen ontvangen voor Regenboogsteden. Regenboogsteden zetten zich in voor de gezamenlijke doelstelling de veiligheid, weerbaarheid en sociale acceptatie van LHBTI (Lesbische vrouwen, Homoseksuele mannen, Biseksuelen, Transgender personen en Intersekse personen) verder te bevorderen.
Mutatie rijksbijdrage Faciliteitenbesluit opvangcentra asielzoekers
Gemeenten die opvang bieden aan asielzoekers die nog niet zijn ingeschreven in de Basisregistratie Personen ontvangen jaarlijks een bijdrage op grond van het Faciliteitenbesluit opvangcentra vanuit het Rijk. Deze uitkering dient ter compensatie van gelden die gemeenten normaliter via de algemene uitkering ontvangen.
Rijksbijdragen Samenleven en Integratie
Voor de onderdelen Samenleven en Integratie zijn vanuit het Rijk extra bijdragen ontvangen. Het gaat om bijdragen voor Maatschappelijke begeleiding van statushouders, Veilige steden, Pilots voor Inburgering en voor de veranderopgave Inburgering.
Technische wijzigingen
In taakveld Samenkracht en burgerparticipatie zijn er diverse technische wijzigingen geweest. Direct achter de technische wijziging is het effect op het saldo weergegeven.
De wijziging heeft voor het grootste deel te maken met indexeringen, verschuivingen tussen taakvelden met betrekking tot personeel en een andere toewijzing van personeel aan taakvelden.
De gemeente vindt het belangrijk dat iedereen naar vermogen bijdraagt aan de samenleving. Rotterdammers zijn zelfredzaam en weten goed hun eigen talenten en die van hun sociale omgeving te benutten.
In dit taakveld staat de inzet op het stimuleren van zelfredzaamheid centraal. De gemeente stimuleert de actieve betrokkenheid van bewoners. Samen bouwen we aan een stad waar mensen elkaar verstaan en waar mensen niet langs elkaar heen leven. Aandacht is er voor het delen van waarden, discriminatiebestrijding en gelijke behandeling. Ook goede basis ondersteuning aan statushouders en het bieden van kansen aan minderjarige Rotterdammers maken onderdeel uit van dit taakveld.