Als gemeente is het onze uitdaging om met bewoners, ondernemers en instellingen te werken aan een sterke en betrokken stad. In de sterke en betrokken stad is ruimte voor alle Rotterdammers om met elkaar te bouwen aan de toekomst. Die samenwerking met de Rotterdammers willen we graag concreet maken. Daarom heeft het college de volgende ambities opgesteld:
14a Significant meer Rotterdammers vinden aan het einde van deze collegeperiode dat ze meer worden betrokken in het meedenken over maatregelen in hun leefomgeving dan aan het begin van deze collegeperiode
14b Significant meer Rotterdammers vinden aan het einde van deze collegeperiode dat ze meer worden betrokken in het meebeslissen over maatregelen in hun leefomgeving dan aan het begin van deze collegeperiode.
De resultaten 2020 van deze ambities verschijnen in de Omnibusenquête 2020 die dit jaar later dan normaal wordt opgeleverd vanwege de corona beperkingen.
Bij 14a is sprake van een stijging (ten opzichte van 2019) van 30% naar 34%. Voor 14b geldt een stijging van 21% naar 24%. Hiermee zijn de streefwaarden 2020 behaald. De meting is zowel voor als na de intelligente lockdown verricht.
In maart 2020 is het uitvoeringsprogramma 'De Betrokken Stad’ besproken in commissie Veiligheid en Bestuur. De uitvoering is in volle gang.
Het college heeft nadrukkelijk de wens uitgesproken om onder de noemer Rotterdam. Sterker door samen met de stad te zorgen dat Rotterdam sterker uit de crisis komt. Dat vergt meer dan ooit inzet op participatie om onder andere de bestaande maatschappelijke betrokkenheid en ‘digitale’ platforms zoveel mogelijk te verstevigen en waar nodig te stimuleren.
De toenemende urgentie aan vormen van digitale participatie behoeft haast geen nader betoog. Hierbij gaat het om de essentiële verbinding tussen de lokale (wijk)economie, het streven naar een aantrekkelijke stad en community (building) om Rotterdam er weer bovenop te krijgen. Nu we in tijden van de coronacrisis elkaar minder gemakkelijk kunnen ontmoeten, ligt er een uitdaging om Rotterdammers digitaal te bereiken.
De afgelopen maanden zijn daar grote stappen in gezet en is hybride participatie (online en offline) versnelt en verbetert mogelijk gemaakt.
Omdat de coronacrisis om een toename rondom het gebruik van digitale participatiemogelijkheden vraagt is versneld een ‘handreiking digitale participatie’ uitgebracht. In deze handreiking staan mogelijke vormen/instrumenten voor digitale participatie opgenomen. De handreiking heeft als doel om ambtenaren en gebiedsvertegenwoordigers te helpen met digitale tools en ideeën om participatie met de Rotterdammer te blijven organiseren.
Deze handreiking kan in eerste instantie worden gebruikt door ambtenaren en leden van de bestuurscommissies om participatie met bewoners digitaal op te starten. We monitoren het gebruik van de handreiking en stellen hem in het najaar bij. We volgen welke instrumenten goed werken, welke minder en wat er wordt gemist. We bekijken dan ook of er versies moeten komen afgestemd op bepaalde gebruikersgroepen (zoals de bestuurscommissies, in het kader van de omgevingswet, enzovoort).
CityLab 010
Voor CityLab010 zijn dit jaar de criteria verruimd waardoor er meer mogelijkheden zijn voor Rotterdammers om een maatschappelijk en innovatief initiatief uit te voeren. Daarnaast zijn er 3 wildcards geïntroduceerd om ook waardevolle ideeën mogelijk te maken die niet direct aansluiten bij één van de gemeentelijke beleidsthema’s. De Stadsjury gaat haar tweede jaar in.
Right to Cooperate
Voor de uitwerking van Right to Cooperate is op www.rotterdam.nl/meedenken-doen (de stad=van ons) de informatie over de mogelijkheden om initiatieven uit te voeren verbeterd en onder de naam ‘Realiseer een schitterend idee’ ook één digitale ingang geïntroduceerd voor initiatiefrijke Rotterdammers (het initiatievenloket). Achter dit digitale loket staat een concernbreed initiatieventeam klaar om initiatieven te bespreken waarbij de ambitie is dat elke initiatiefnemer een contactpersoon krijgt die het initiatief verder kan helpen binnen de gemeente. Doel van dit traject is om burgers te begeleiden bij het initiatief, waarbij de uitkomst verschillend kan zijn. Van snel duidelijkheid geven over de (on)mogelijkheden van het initiatief, een advies voor de juiste vergunningaanvraag tot aan het gezamenlijke uitvoeren van het initiatief.
Right to Challenge
Inmiddels heeft de gemeente Rotterdam 5 jaar ervaring met Right to Challenge en is het instrument tweemaal geëvalueerd. De succesfactoren uit de aanpak van Right to Challenge zijn gebruikt bij de opzet van Right to Cooperate. Daarbij gaat het om het gezamenlijk uitwerken van plannen. Initiatiefnemers komen met ideeën, ambtenaren delen kennis over het beschikbare budget, de werkwijze van de gemeente, en het beoordelen van initiatieven doormiddel van een cluster overstijgend platform op managementniveau, dat vakinhoudelijke wethouders adviseert over het wel of niet aannemen van challenges en Right to Cooperate-aanvragen. Het komend jaar wordt gewerkt aan het vergroten van de diversiteit onder challenges. Het merendeel van de huidige challenges bevindt zich op het gebied van groenbeheer en schoon.
Right to challenge is een vorm van meedoen waarbij inwoners stellen een taak van de gemeente effectiever en/of efficiënter te kunnen uitvoeren. Hierin is het doel dat deze inwoners de taak overnemen van de gemeente. Bij een right to cooperate werk je als gemeente en inwoners als partners samen om een gezamenlijk doel na te streven. Hierbij wordt een taak niet geheel overgenomen maar wordt er gekeken hoe het doel van initiatief van de inwoners samen het beste bereikt kan worden.
Sterker door nieuwe ideeën
In het kader van pilot omtrent directe democratie en om target 14 te bevorderen is in samenwerking met de betreffende gebiedscommissies en bewoners een digitaal participatieplatform ontwikkeld genaamd ‘Sterker door nieuwe ideeën’ . Dit platform is een laagdrempelige digitale manier voor bewoners om initiatieven,]die voor het gebied van belang zijn, met elkaar te delen en daar vervolgens in een stemronde over mee te besluiten. Dit platform is, i.v.m. de coronacrisis, versneld uitgerold als experiment in de kleine kernen (Rozenburg, Hoek van Holland & Pernis). Bij de voorwaarden van de subsidie is ingespeeld op de negatieve gevolgen van de coronacrisis zodat het platform op een positieve wijze kan worden ingezet voor het herstelprogramma van Rotterdam. Het platform is live gegaan op 15 juli jl. Bewoners kunnen plannen indienen die bijvoorbeeld bijdragen aan het herstel van de lokale economie, het versterken van de onderlinge samenhang of op een ander manier de gevolgen van de crisis voor het gebied verzachten. De plannen met de meeste stemmen ontvangen subsidie voor het aangevraagde bedrag om het plan te realiseren totdat het subsidiebedrag van € 50.000,- per kern op is. In januari 2021 volgt een evaluatie van dit experiment en een advies over een eventuele verdere uitrol van dit platform.
Taskforce digitale democratie
Doel van de taskforce digitale democratie is zich volledig te wijden aan het experimenteren, innoveren, ontwikkelen, adviseren en begeleiden van (nieuwe) vormen van digitale participatie. Met als missie en wens hoogwaardige en laagdrempelige digitale participatie bieden aan Rotterdammers, ondernemers, organisaties via een transparant integraal 1-ingang principe, dit platform is daarnaast tweeledig bedoelt als mogelijkheid voor ambtenaren om participatie te organiseren in de wijk. Vanuit de visie de stad =van ons: iedereen kan door de variëteit aan digitale functionaliteiten meedenken, meepraten, meedoen en meebeslissen over hun eigen leefomgeving in de wijk en buurt. De taskforce treedt op als een concernbrede katalysator en verbinder. Eén van de ambities is een platform te ontwikkelen waar Rotterdammers kunnen meedenken, meedoen en meebeslissen en overzicht krijgen in wat er speelt op buurt-, wijk- en stedelijk niveau. Tijdens de coronacrisis is het nog meer duidelijk geworden dat de Rotterdammer deze behoefte heeft, vandaar dat er in het herstelplan stilgestaan wordt bij de versnelde ontwikkeling van digitale directe participatie en dialoog met Rotterdammers. De verwachting is dat dit platform laatste helft van 2021 beschikbaar zal zijn.
Lerende evaluatie bestuursmodel Rotterdam
Op basis van de opbrengst van de 1e, 2e en 3e tussenrapportage (van resp. juli 2019, december 2019 en december 2020) en de opbrengst van de gesprekken over het bestuursmodel tussen de wethouder en gebiedsvertegenwoordigers (in juli 2020) stelt de EUR in december 2020 een adviesnota op, met hun belangrijkste voorlopige bevindingen en denkrichtingen voor mogelijke aanpassingen.
Programma implementatie omgevingswet
De minister van Binnenlandse Zaken heeft besloten de Omgevingswet 1-1-2022 in te laten gaan. Dit geeft meer ruimte om de geplande participatie activiteiten rond het opstellen van de Omgevingsvisie uit te voeren, die als gevolg van Corona moesten worden uitgesteld. Vanuit Betrokken Stad wordt bijgedragen aan het proces van het opstellen en de inhoud van zowel de Omgevingsvisie als het opstellen van omgevingsplannen. De lijn Participatieleidraad 2013, Kompas voor samenwerken met de stad 2017 en Betrokken Stad 2020 is de basis van het participatiebeleid, zoals ook wordt gevraagd in de motie Nooren.
Leergang Democratisch Vakmanschap
In maart zijn we - in samenwerking met de grootste gemeenten (G4 en Groningen) - gestart met de Leergang Democratisch Vakmanschap. Door het coronavirus heeft het enige vertraging opgelopen maar in september wordt de draad weer opgepakt. In 2020 worden per stad 5 trainers opgeleid die in 2021 modules uit de leergang gaan geven aan collega’s uit de 5 steden. In precieze vorm van de training is nog in ontwikkeling. Zoals de inhoud van de leergang betaamt, gebeurt dit participatief, dus in samenwerking met de trainers.
De stad = van ons
Onder deze noemer is met de Rotterdamse vlag als uitgangspunt een creatief communicatieconcept ontwikkeld dat ingezet kan worden om Rotterdammers te waarderen en stimuleren om zelf regie te voeren op de leefomgeving. Het bevordert de herkenbaarheid van de mogelijkheden die er zijn om te participeren. Een eerste resultaat hiervan is de verbetering van de informatievoorziening op https://www.rotterdam.nl/meedenken-doen/. Daarnaast heeft de wethouder voor de coronacrisis onder dit concept een aantal wijken bezocht tijdens de Tour-de-wijk. In juni is deze tour na een onderbreking vanwege corona gecontinueerd. Het concept De stad = van ons kan helpen bij het herstelprogramma Rotterdam Sterker Door als er nog nadrukkelijker een beroep wordt gedaan op Rotterdammers om ‘mee te denken’ en ‘mee te doen’. De stad = van ons zet inspirerende participatieverhalen uit de stad in de schijnwerpers.
Adviezen
Over 2019 is 96% van de adviezen uit het gebied beantwoord of wordt nog behandeld in het lopende beantwoordingsproces. Op 23 juli jl. heeft er een meting plaatsgevonden over 2020. In deze meting kwam naar voren dat op dat moment 78% van de adviezen uit de gebieden beantwoord is of nog in het lopende beantwoordingsproces zit. Dit percentage verandert regelmatig. Het streven is om eind 2020 dit percentage boven de 90% te hebben.
Digitaal vergaderen
Tijdens de coronacrisis is digitaal vergaderen voor bestuurscommissies de norm. Bij een gevoelde noodzaak is fysiek vergaderen mogelijk wanneer er een geschikte locatie beschikbaar is en het past in de geldende corona-maatregelen.
Wijkactieplannen
De uitvoering van de wijkactieplannen 2020 hebben vanwege de corona-crises vertraging opgelopen. Bij het opstellen van de WAP 2021 zullen de acties die (nog) niet uitgevoerd zijn uit de WAP 2020 worden meegenomen. De impact van de coronacrisis zal ook te merken zijn in de prioriteiten van de wijkactieplannen.
Naast alle bovengenoemde maatregelen zullen we ook de ondergenoemde maatregelen en inspanningen onverkort doorzetten in 2021.
Uitvoeren van wijkagenda's en wijkactieplannen
In de wijkagenda’s, die onder regie van de gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomités worden opgesteld, staan de doelen die het gemeentebestuur voor de afzonderlijke wijken nastreeft. De wijkagenda’s geven daarmee in belangrijke mate richting aan de ontwikkeling van de wijken en daarmee aan de ontwikkeling van Rotterdam. Zij vormen een belangrijke basis voor de activiteiten die de gemeente per wijk onderneemt. De activiteiten worden in wijkactieplannen vastgelegd.
Advies vragen aan de gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomités
Binnen het nieuwe bestuursmodel is een belangrijke rol weggelegd voor het adviesrecht van de gekozen en gelote vertegenwoordigers. Onderwerpen die de wijkagenda raken worden eerst voor een gevraagd advies voorgelegd aan de gebiedscommissie, de wijkraad of het wijkcomité.
Subsidiëren van bewonersinitiatieven
Bewoners kunnen bij een gebiedscommissie, wijkraad of wijkcomité een initiatief voor de wijk indienen, waar zij subsidie voor kunnen aanvragen.
Stadsbreed inzetten van participatie-instrumenten
Er zijn een aantal instrumenten die stadsbreed worden ingezet om structureel de initiatieven van (georganiseerde) bewoners te honoreren en te faciliteren. Bijvoorbeeld Right-to-Challenge, Right-to-Cooperate en CityLab010. Deze instrumenten worden in de komende collegeperiode verder ontwikkeld en in gebruik genomen.
Organiseren gebiedsconferenties en Tour-de-wijken
In 2019 heeft het college alle gebieden bezocht en is er in de gebiedsconferenties naar veel bewoners
geluisterd. Maar het werk is nog niet af. Tour-de-wijk is het vervolg op de veertien gebiedsconferenties. Begin 2020 is een aantal wijken bezocht echter ontstond in maart 2020 de coronacrisis waardoor de tour stilgelegd is. Vanaf 3 juni 2020 heeft de Tour-de-wijk een herstart gemaakt. Verschillende wethouders trekken wekelijks de Rotterdamse wijken in om in gesprek te gaan met bewoners, ondernemers en vakmensen over hoe de stad ervoor staat tijdens de coronacrisis. Bij alle bezoeken houden we rekening met de regels van de 1,5 meter maatschappij. Dat betekent dat er steeds in kleine kring, op afstand, met elkaar gesproken wordt.
Regisseren van een integrale aanpak van problematiek in wijken
| Effect indicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Collegetarget 14a: Significant meer Rotterdammers vinden aan het einde van deze collegeperiode dat ze meer worden betrokken in het meedenken over maatregelen in hun leefomgeving dan aan het begin van deze collegeperiode | Streefwaarde | n.v.t. | n.v.t. | 32% | 35% | n.t.b. | n.t.b. |
| Realisatie¹ | n.v.t. | 30% | 34% | ||||
| Collegetarget 14b: Significant meer Rotterdammers vinden aan het einde van deze collegeperiode dat ze meer worden betrokken in het meebeslissen over maatregelen in hun leefomgeving dan aan het begin van deze collegeperiode | Streefwaarde | n.v.t. | n.v.t. | 23% | 25% | n.t.b. | n.t.b. |
| Realisatie¹ | n.v.t. | 21% | 24% | ||||
| ¹ Bron: Omnibusenquête |
| Prestatie indicatoren | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mate waarin gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomités een terugkoppeling ontvangen op door hen verstrekte adviezen | Streefwaarde | 90% | 90% | 90% | 90% | 90% |
90% |
| Realisatie¹ | 59% | 93% | 78% | ||||
| Voortgangsrapportages experiment wijkraden en wijkcomités | Streefmoment | n.v.t. | X | X | X | n.v.t. | n.v.t. |
| Realisatie | n.v.t. | X | |||||
| ¹ Bron: Gebiedsverslagen |
| Overzicht van baten en lasten Bestuur - Gebieden en bewonersparticipatie | Realisatie 2019 | Begroting 2020 (2e Herz.) | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Baten exclusief reserves | 260 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
|
| Bijdragen rijk en medeoverheden | 173 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Overige opbrengsten derden | 88 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Lasten exclusief reserves | 21.206 | 24.682 | 23.472 | 22.947 | 22.042 | 19.542 |
|
| Apparaatslasten | 14.368 | 13.289 | 13.238 | 13.164 | 13.164 | 13.164 | |
| Inhuur | 207 | 21 | 11 | 0 | 0 | 0 | |
| Overige apparaatslasten | 307 | 193 | 193 | 194 | 194 | 194 | |
| Personeel | 13.854 | 13.075 | 13.034 | 12.970 | 12.970 | 12.970 | |
| Intern resultaat | 247 | 34 | 12 | 11 | 11 | 11 | |
| Intern resultaat | 247 | 34 | 12 | 11 | 11 | 11 | |
| Programmalasten | 6.591 | 11.358 | 10.223 | 9.772 | 8.867 | 6.367 | |
| Inkopen en uitbestede werkzaamheden | 1.719 | 3.056 | 2.369 | 1.919 | 1.315 | 1.315 | |
| Overige programmalasten | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Subsidies en inkomensoverdrachten | 4.871 | 8.303 | 7.854 | 7.853 | 7.553 | 5.053 | |
| Saldo voor vpb en reserveringen | -20.946 | -24.682 | -23.472 | -22.947 | -22.042 | -19.542 | |
| Saldo voor reserveringen | -20.946 | -24.682 | -23.472 | -22.947 | -22.042 | -19.542 | |
| Reserves | 84 | 3.219 | 240 | 0 | 0 | 0 |
|
| Onttrekking reserves | 84 | 3.219 | 240 | 0 | 0 | 0 | |
| Toevoeging reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Vrijval reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Saldo | -20.862 | -21.463 | -23.232 | -22.947 | -22.042 | -19.542 |
| 2e Herziening | Begroting 2021 | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Bijstellingen Bestuur - Gebieden en bewonersparticipatie | Begroting 2020 | Begroting 2021 | Raming 2022 | Raming 2023 | Raming 2024 |
|
| Eerste Herziening 2020 | -24.699 | -22.804 | -22.772 | -22.172 | -22.172 | |
| Bijstellingen Tweede Herziening 2020 / Begroting 2021 | 3.236 | -428 | -175 | 129 | 2.629 | |
| Citylab010 | Bezuinigingen/taakstellingen | 0 | 0 | 0 | 300 | 2.800 |
| Programma Bospolder-Tussendijken | Kasschuiven | 250 | -250 | 0 | 0 | 0 |
| Concernbrede lagere overige arbeidskosten | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 4 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Verbetering ondersteuning gebieden en wijken | Ramingsbijstellingen onvermijdelijk | 0 | -150 | -150 | -150 | -150 |
| Citylab010 | Ramingsbijstellingen vermijdbaar | 2.800 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Programma Pupillenbuurt | Reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Technische wijzigingen | Technische wijzigingen | 182 | -28 | -25 | -21 | -21 |
| Begroting na wijzigingen | -21.463 | -23.232 | -22.947 | -22.042 | -19.542 | |
Citylab010
In verband met een ombuiging zal er in 2023 geen uitvoering gegeven worden aan Citylab. Het niet uitvoeren van Citylab in 2023 heeft een effect van € 0,3 mln in 2023 en € 2,8 mln in 2024. Het overgrote deel van de kosten valt namelijk altijd een jaar later dan gebudgetteerd. (ca. € 2,8 mln van de € 3,1 mln). De verplichtingen worden in jaar t aangegaan, maar de uitvagen vinden plaats in jaar t+1.
Programma Bospolder-Tussendijken
Vanwege de coronacrisis was het niet mogelijk om voor de herinrichting van het Driehoeksplein en het binnenterrein van de Openbare Basis School (OBS) Dakpark met de verschillende gebruikers een ontwerp- en participatietraject te starten dan wel een klankbordgroep van bewoners op te richten en heeft de Project Start Up (PSU) vertraging opgelopen.
Voor beide pleinen geldt dat er afspraken met derden gemaakt zijn (denk aan de school, besturen/stichtingen, gebruikers, ontwerpers). Het budget van 2020 € 250 is door middel van een kasschuif doorgeschoven naar het jaar 2021.
Concernbrede lagere overige arbeidskosten
Vanwege corona wordt er in 2020 minder gebruik gemaakt van het budget voor opleidingen, reizen en catering. De begroting is hierop aangepast.
Verbetering ondersteuning gebieden en wijken
Notubiz, het informatiesysteem voor gebieden, is cruciaal voor het bestuursmodel omdat het transparantie voor inwoners genereert, de basis is om overzicht te houden in de adviezenstroom en bijdraagt aan een betere bereikbaarheid in de wijk. Alle gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomités maken hier gebruik van. Voor 2021 tot en met 2024 is jaarlijks € 150 beschikbaar.
Citylab010
In 2020 is het CityLab-budget € 2,8 mln éénmalig verlaagd omdat er voldoende middelen in de reserve CityLab beschikbaar zijn om de kosten 2020 te dekken.
Programma Pupillenbuurt
Ter dekking van de uitgaven in 2020 is € 0,2 mln onttrokken aan de bestemmingsreserve Investeringsfonds (IFR) Kansarme Wijken. Doordat het budget én de dekking uit de bestemmingsreserve is geboekt, blijft de financiële begroting per saldo gelijk.
Technische wijzigingen
In taakveld Bestuur – Gebieden en bewonersparticipatie zijn er diverse technische wijzigingen geweest.
Dit taakveld omvat de werkzaamheden van de gebiedscommissies, wijkraden en wijkcomité’s. Zij organiseren de betrokkenheid van inwoners en ondernemers bij de gemeentelijke besluiten over onderwerpen die hen aangaan. Zij subsidiëren ook kleinschalige initiatieven die inwoners en ondernemers nemen.
Het taakveld omvat ook de ontwikkeling en toepassing van instrumenten en werkwijzen, die tot meer betrokkenheid en participatie van inwoners en ondernemers leiden.