Met nieuwe energie bouwen aan de stad van morgen

Een duurzaam, energiezuinig Rotterdam, met een betere luchtkwaliteit met alle ruimte voor innovaties. De keuzes die we daarin maken bieden veel kansen. De energietransitie kan een vliegwiel zijn voor het ontwikkelen van nieuwe, duurzame, circulaire bedrijven en het opknappen en verduurzamen van woningen en wijken en zorgt daarmee voor nieuwe werkgelegenheid.

Het college heeft in totaal € 150 mln vrijgemaakt om een start te maken met de uitvoering van de energietransitie en de kansen daarvan te verzilveren.

In het Energietransitiebudget zijn de middelen verdeeld over zes thema’s: Haven en Industrie, Gebouwde omgeving, Emissieloze Mobiliteit, Schone Energie, Nieuwe Economie en Lokale Duurzame Initiatieven.

In september 2019 zijn we gestart met de uitvoering van het eerste uitvoeringsplan energietransitie. In het uitvoeringsplan is beschreven wat we op elk van de thema’s willen bereiken en met welke programma’s en projecten we dat doen.

In juli 2020 hebben we dit plan geactualiseerd. Er zijn 15 nieuwe projecten en programma’s toegevoegd. Daarnaast hebben we middelen toegekend aan de lopende meerjarige projecten en programma’ s die ook na 2020 middelen nodig hebben om hun doelstellingen te bereiken. Voor 2020-2022 zijn in totaal 36 lopende en 15 nieuwe programma’s en projecten opgenomen.

Dit geeft het volgende beeld:

Inzet middelen

De corona pandemie zorgt voor de grootste recessie sinds de jaren 30 van de vorige eeuw. De huidige maatregelen en de lange termijn economische gevolgen bieden kansen en uitdagingen voor de duurzaamheidsopgave in de stad. Juist nu kiezen we ervoor om in te blijven zetten op de energietransitie en te investeren in een toekomstbestendige economie die digitaal, energieneutraal, circulair en inclusief is.
 

Het investerend vermogen en de koopkracht van Rotterdammers zijn juist nu belangrijk. Hier hebben we extra aandacht voor door enerzijds te blijven investeren in de bedrijven en werkgelegenheid van de toekomst. Maar ook juist door in te zetten op arbeidsintensieve werkzaamheden in de gebouwde omgeving. Ook draagt duurzaam opgewekte energie en een lagere energierekening bij aan het tegengaan van energiearmoede en daarmee aan het bevorderen van de koopkracht van Rotterdammers.
 

Een aantal van de lopende en nieuwe projecten richt zich dan ook direct op de ondersteuning van Rotterdamse ondernemers, bedrijven en bewoners. Hierbij zetten we gericht in op het stimuleren van het nemen van duurzaamheidsmaatregelen dicht bij huis, die tegelijkertijd werkgelegenheid creëren, de koopkracht vergroten en zorgen voor omzet van Rotterdamse bedrijven.

 

Afwegingskader

De vier hoofddoelstellingen van het Energietransitiebudget zijn:

• CO₂-reductie
• Verbetering van de luchtkwaliteit: vermindering van de uitstoot van de luchtverontreinigende stoffen (fijnstof, NO_x) in de woonomgeving of havengebied
• Vermindering van het gebruik van primaire grondstoffen
• Economische hefboom: effect op groene werkgelegenheid, multiplier op groene investeringen en/of versterking van het vestigingsklimaat in de nieuwe economie. Deze afweging is toegevoegd vanwege de coronagevolgen en de gevolgen op de werkgelegenheid.

Alle projecten en programma’s dragen direct of indirect bij aan deze doelstellingen. Soms zijn dit projecten zijn waar we zelf initiatiefnemer of uitvoerder van zijn, zoals het verduurzamen van het eigen wagenpark of het vervangen van de openbare straatverlichting door LED. Hier zijn we als gemeente een launching customer om de energietransitie aan te jagen en hebben we een voorbeeldfunctie.

Soms zijn dit initiatieven van marktpartijen waarbij we het mogelijk maken om projecten tot stand te brengen. In het laatste geval kijken we altijd kritisch of er sprake is van marktfalen en welk financieel instrument het meest geschikt is.

Per project en programma brengen we de directe of indirecte bijdrage aan de doelstellingen in kaart. Hierbij gaat het om de verwachte effecten als de ambities gerealiseerd worden. Veel transities staan nog in de kinderschoenen. Een aantal projecten en programma’s betreft dan ook haalbaarheidsstudies, experimenten en pilots. Daarvan is op voorhand niet aan te geven hoeveel CO₂-besparing, verbetering van luchtkwaliteit of werkgelegenheid die opleveren. 

Daarnaast zijn er projecten die niet direct bijdragen aan de doelstellingen maar die noodzakelijk zijn om randvoorwaarden te scheppen voor bijvoorbeeld CO₂-reductie, de ontwikkeling van innovaties en de transitie naar een nieuwe duurzame economie. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om samenwerkingsverbanden die we ondersteunen en initiatieven voor het delen van kennis en informatie.

De totale inspanningen en doelstellingen van alle ambities op de gebieden van circulair, luchtkwaliteit en energietransitie staan toegelicht en worden verantwoord in de betreffende beleidsvelden. We doen immers vanuit de gemeente veel meer aan deze ambities dan de projecten die uit het energietransitiebudget worden betaald.

 

Energietransitiefonds

Daarnaast wordt een Energietransitiefonds ingericht.  De middelen in dit fonds worden revolverend ingezet om investeringen in de energietransitie in Rotterdam mogelijk te maken of te versnellen en laagdrempelige leningen te verstrekken aan woningeigenaren, VVE's en kleine ondernemers. Met dit fonds geven we een belangrijke impuls aan de versnelling van deze omvangrijke transitie.

Het Rotterdamse Energietransitiefonds heeft als belangrijkste doelstellingen de reductie van de uitstoot van CO_2, de verbetering van de luchtkwaliteit en het verminderen van het gebruik van primaire grondstoffen (circulariteit). Uitgangspunt is dat we projecten ondersteunen die aan één of meerdere van deze doelstellingen bijdragen en als gevolg van een gebrek aan (passende) financiering niet of onvoldoende snel van de grond komen. Het geld dat in het revolverende fonds terugvloeit, kan opnieuw worden ingezet voor de energietransitie in Rotterdam. Op die manier verwachten wij zoveel mogelijk effect uit onze middelen te halen.