Begroting 2020

Met nieuwe energie bouwen aan de stad van morgen

Onderwijsbeleid en leerlingzaken Pagina 56

Onderwijsbeleid en leerlingzaken

Beleidskaders, -monitors en wetgeving

Bevorderen van kansengelijkheid in het onderwijs

Het stimuleren van een passend, toegankelijk, gedifferentieerd en kwalitatief hoogwaardig onderwijsaanbod in de hele stad

Voldoende goede leraren, pedagogisch medewerkers, schoolleiders en instructeurs

Het verminderen van schooluitval

Ontwikkelingen en voortgang

Ga naar vorig P&C-document

Op 31 januari 2019 is het Rotterdamse onderwijsbeleid “Gelijke kansen voor elk talent” vastgesteld. Inmiddels is dit in uitvoering. In de bijbehorende subsidieregeling is onder andere aandacht voor het verkleinen van kwaliteitsverschillen tussen scholen, burgerschap en leraren.

 

Overgangsmomenten in het onderwijs

Om de overgangsmomenten in het onderwijs te verbeteren, om kinderen in hun schoolloopbaan vooruit te helpen, wordt er gewerkt aan een uitvoeringsplan. De volgende afspraken zijn reeds met het onderwijsveld gemaakt:

  • Overgang vve-po: de gemeente heeft afspraken gemaakt met de besturen om de kwaliteit van de doorgaande leerlijn tussen voor- en vroegschool en om de kwaliteit in de vroegschool te verbeteren.
  • Overgang vo-mbo-ho: deze besturen stellen een position paper op over succesvolle Rotterdamse onderwijsloopbanen. Hierin staan de ambities voor succesvolle en kansrijke routes tussen vo, mbo en ho.
  • Overgang mbo-ho: de besturen inventariseren de knelpunten in de overgang tussen mbo en ho bij vier sectoren (zorg, creatieve studies, techniek en IT, juridisch economisch) om tot een aanpak te komen. Ook vraagstukken rond het in deeltijd aanbieden van deze opleiding komen aan bod.
  • Uitvoering onderzoek naar over- en onderadvisering. Dit is eind 2019 afgerond.

 

Kwaliteit en toegankelijkheid

  • Over het verbeteren van de schoolprestaties en het verkleinen van de schoolverschillen zijn met 32 primair onderwijs scholen en 20 voortgezet onderwijs scholen afspraken gemaakt.
  • Om het bereik van de voorschool te vergroten wordt de subsidieregeling aangepast voor voor peuters die opgroeien in gezinnen met schulden.
  • Met de Rotterdamse onderwijsinstellingen is afgesproken de norm van de PO-raad voor hoogte ouderbijdrage te omarmen.

 

Aansluiting onderwijs en jeugdhulp

Samen met samenwerkingsverbanden Primair Passend Onderwijs Rotterdam (PPO) en samenwerkingsverband Koers VO is een actieplan gemaakt voor (hoog)begaafde leerlingen. In het najaar van 2019 horen de samenwerkingsverbanden van het ministerie van OCW of zij subsidie krijgen voor dit plan. PPO en koers VO zijn al gestart met een extra groep voor hoogbegaafde kinderen met leer- en/of gedragsproblemen in het primair onderwijs en lesplekken voor deze groep leerlingen op twee scholen voor voortgezet onderwijs.

 

Leraren

Het lerarentekort en de personeelstekorten in de kinderopvang nemen snel toe. De aanpak ‘leraren’ is daarom geïntensiveerd. De gemeente zet in vanuit 4 actielijnen:

  • De actielijn verhogen instroom zet in op de toename van het aantal zij-instromers. Schooljaar 19-20 zijn 176 subsidies aangevraagd voor zij-instroom, 79 meer dan vorig schooljaar. Ook investeren we in het opleiden van onderwijsassistenten tot leerkrachten. Hiervoor zijn 100 scholingstrajecten beschikbaar gesteld.
  • De actielijn beperken uitstroom zet in op werkdrukvermindering en begeleiding voor startende docenten; 31 schoolbesturen ontvangen subsidie voor plannen die ze hebben ingediend.
  • In het kader van professionalisering zijn meer middelen beschikbaar gesteld voor lerarenbeurzen.
  • Voor het eerst richten we met actielijn 4 op het anders opleiden en innoveren van het onderwijs. In september wordt gestart met nieuwe opleidingsvormen, zoals een opleiding voor onderwijsassistenten met leerwerkomgeving, modulair georiënteerde pabo-opleiding en aangepaste zij-instroom trajecten in het voortgezet onderwijs. Het aantal beschikbare plaatsen bij de Opleidingsschool Rotterdam breidt uit van 300 naar ruim 400 plaatsen per jaar. Door middel van subsidies wordt ingezet op het anders organiseren van het onderwijs.

 

Burgerschap

In overleg met het Rotterdamse scholenveld is besloten om 2019 in te richten als dialoogjaar burgerschap. Er is met het scholenveld een werksessie georganiseerd om te kijken of en hoe we tot een breed gedeeld en richtinggevend burgerschapskader in het Rotterdams onderwijs kunnen komen. Daarnaast verstrekken we subsidies voor kleinschalige burgerschapsinitiatieven en deskundigheidsbevordering van leraren en overige onderwijsprofessionals.

 

Van onderwijs naar arbeidsmarkt

  • Om loopbaanoriëntatie en -begeleiding (LOB) te versterken in het onderwijs is subsidie verstrekt aan scholen die extra investeren in de doorontwikkeling van LOB. Ook ontwikkelt de gemeente in samenwerking met docenten een online tool om jongeren meer inzicht te geven in de leerroutes naar kansrijke arbeidsmarktsectoren. We digitaliseren de huidige algemene leerroutekaart en per sector voegen we er leerroutekaarten aan toe. Doel van deze inzet is kinderen en jongeren te stimuleren bewuste keuzes te maken in hun schoolloopbaan. Dit ter voorkoming van veelvuldig switchen van studie en/of stapelen van tussenjaren of uitval en ter bevordering van een goede overstap naar de arbeidsmarkt. 
  • Via het Leerwerkloket wordt met de mbo-instellingen het benutten van de beroepsbegeleide leerweg (bbl) gestimuleerd wegens de vacante leerbanen. De voorbereiding voor de bbl-infomarkt van 11 februari 2020 is in volle gang. De bbl-infomarkt van 19 maart 2019 met bijna 1.000 bezoekers en bijna 100 bedrijven en opleiders was succesvol.
  • Op 12 maart 2019 namen 900 mbo-studenten deel aan de netwerkmeetings op de mbo-bedrijvendag 010 met inspirerende inleiders. De eerder geleerde netwerkvaardigheden brachten ze op die dag bij bedrijven in de praktijk.
  • De eerste proefversie van het datadashboard arbeidsmarkt verscheen in juni 2019. Het dashboard arbeidsmarkt (DWSRA) wordt benut om de gegevens van het onderwijs op te nemen en te relateren aan de vraag op de arbeidsmarkt en de doorstroming naar een hoger niveau.
  • De IT-campus is in september 2018 van start gegaan, waarin onderwijs (op mbo- en hbo-niveau) en bedrijfsleven samenwerken om meer en beter IT-personeel op te leiden door in te zetten op onder meer het opleiden van ‘hybride docenten’ (docenten vanuit het bedrijfsleven), het creëren van lab-omgevingen en het opzetten van nieuwe minors en Associate Degrees.
  • Programmeren in het onderwijs wordt net zo normaal als rekenen en taal. Augustus 2019 starten we dan ook met de pilot digitale geletterdheid met programmeerlessen in Hoogvliet en met dagprogrammering NPRZ. De uitvoering van buitenschoolse programmeerlessen start in september 2019. Verder wordt ingezet op bijscholen van docenten in het primair en voortgezet onderwijs.
  • Vanaf 2020 wordt het programma BRIDGE niet meer financieel ondersteund door de Europese Commissie. Het programma wordt gecontinueerd en financieel mogelijk gemaakt door bijdragen van bedrijven, schoolbesturen, gemeente en het Rijk. BRIDGE richt zich op de aansluiting van onderwijs en arbeidsmarkt bij jongeren in Rotterdam Zuid door het stimuleren van keuzes voor kansrijke beroepsopleidingen. Het programma bestaat uit LOB-activiteiten voor leerlingen po, vo en mbo; professionaliseringsactiviteiten voor leerkrachten en leraren; AanDeBak-garanties; empowerment ouders bij LOB en ondersteuning van scholen bij de uitvoering van LOB.
  • Met de Leerwerkakkoorden, zoals bijvoorbeeld de Top academies en de inzet van jongerencoaches in de wijk en op de scholen, geven we invulling aan de collegedoelstelling "geen jongere van school zonder baan".

 

Talentontwikkeling

In september 2019 zijn alle 30 scholen binnen de Children’s Zone, plus één school daarbuiten, gestart met Dagprogrammering. 25 hiervan zijn gestart met 10 uur Dagprogramering. In dit eerste jaar wordt door de scholen tot aan de herfstvakantie gebouwd aan de invulling van Dagprogrammering. Na de herfstvakantie zullen alle scholen op het niveau zijn van 8 tot 10 uur extra per week. In het tweede schooljaar (2020-2021) zullen alle scholen invulling geven aan 10 uur Dagprogrammering. In deze uren, worden extra activiteiten op het gebied van taal, rekenen, sociaal emotionele ontwikkeling, loopbaanoriëntatie, sport, kunst, cultuur en natuur aangeboden

 

Veiligheid

De gemeenteraad heeft het college verzocht om te komen tot een actieplan om geweld en onveiligheid in en rondom scholen in Rotterdam tegen te gaan. Eind 2019 wordt het plan besproken met de raad.

 

Voortijdig schoolverlaters

Bij de aanpak voortijdig schoolverlaters is gestart met het monitoren van leerlingen van pro en vso scholen. Ook is een start gemaakt met de samenwerking met partijen uit het domein arbeid en met multidisciplinair werken. De regiopartners monitoren met elkaar het gebruik van het regionale verzuimprotocol voor het mbo. De pilot Nieuwe aanpak vsv op Rotterdam Zuid wordt nu voorbereid.

 

Leerlingenvervoer
Bij het leerlingenvervoer wordt een grote groei geconstateerd. Er is een toename van het aantal afgegeven indicaties en stijging van duurdere vormen van vervoer. De groep leerlingen die gebruikt maakt van het leerlingenvervoer is behoorlijk gestegen en meer leerlingen dan voorheen worden individueel vervoerd of in kleinere groepen dan een aantal jaren geleden. Op dit moment wordt onderzocht wat de precieze redenen zijn voor de stijging van het aantal leerlingen dat gebruik maakt van het vervoer en de redenen dat het vervoer kleinschaliger is geworden. Tevens worden er maatregelen genomen om de (budgettaire) groei terug te dringen.

Wat willen we bereiken

Effect indicatoren

Wat gaan we daar voor doen

Prestatie indicatoren
Effect indicatoren 201820192020202120222023
Collegetarget 6: Meer kinderen/jongeren bereiken een hoger onderwijsniveau              
Doelgroep peuters Streefwaarde 89% 89% 89% 89%    
Realisatie 82%          
Referentie taal Streefwaarde 55,3% 55,8% 56,3% 56,9%    
Realisatie 59,1%          
Referentie lezen Streefwaarde 62,4% 63,9% 65,4% 67,4%    
Realisatie 68,4%          
Referentie rekenen Streefwaarde 35,5% 36,2% 37% 37,8%    
Realisatie 36,1%          
Derde leerjaar VO Streefwaarde 78% 78% 79% 80%    
Realisatie 82%          
Beroepsbegeleidende leerweg (bbl) Streefwaarde 14% 15,5% 17% 18%    
Realisatie 13,5%          
Aantal jongeren/kinderen dat langer dan 3 maanden thuiszit zonder passend aanbod van onderwijs- en/of zorg Streefwaarde N.v.t. 110 (2018-2019) 55 (2019-2020) 28 (2020-2021) 14 (2021-2022)  
Realisatie            
NPRZ Onderwijsbeleid: Een hogere gemiddelde score op de Centrale Eindtoets Streefwaarde       531,9 (2021-2022) 531,9 (2021-2022)  
Realisatie            

Toelichting effect indicatoren

De resultaten die in het verleden zijn behaald bij het verhogen van de Rotterdamse onderwijsprestaties geven aan dat we op de goede weg zijn. We weten ook uit tal van onderzoeksrapporten dat het opleidingsniveau in belangrijke mate van invloed is op de toekomstige gezondheid, kansen op werk en andere maatschappelijke situaties waarin mensen verkeren. We streven naar een passend onderwijsniveau voor alle kinderen. Rotterdam heeft de afgelopen jaren een inhaalslag gemaakt, maar we zijn nog niet klaar. Het gemiddelde opleidingsniveau van Rotterdamse leerlingen loopt nog niet in de pas met het niveau in de G4 en/of de rest van Nederland. Het collegetarget is dan ook:

 

Meer kinderen/jongeren bereiken een hoger onderwijsniveau
Hieronder vallen vier meetbare subtargets voor de verschillende sectoren van de onderwijsportefeuille:

A. Het percentage 3-jarige doelgroeppeuters dat gebruik maakt van het extra aanbod ‘spelen en leren’ blijft minimaal gelijk.
Het percentage 3-jarige Rotterdamse doelgroeppeuters dat gebruik maakt van het extra aanbod ‘spelen en leren’ blijft minimaal gelijk (89% in 2017). Het extra aanbod spelen en leren is het wettelijk verplichte aanbod voorschoolse educatie aan peuters met het risico op een taalachterstand (zogenaamde doelgroeppeuters).

Realisatie

Het beeld is dat we in aantal meer doelgroeppeuters bereiken. Maar de doelgroep nam in 2018 ook toe, waardoor het percentage bereik onder doelgroeppeuters daalt. Door een aanpassing van de doelgroepdefinitie in

oktober 2017, zijn de bereikcijfers moeilijk te vergelijken met eerdere jaren. De conclusie is dat er meer inspanningen nodig zijn om meer doelgroeppeuters te bereiken en een bereik van 89% bij 3-jarige doelgroepeuters te halen.

B. Het aantal Rotterdamse basisschoolleerlingen op het streefniveau van de referentieniveaus stijgt in 2021 naar het landelijk gemiddelde van 2017.
De referentieniveaus beschrijven welke basiskennis en -vaardigheden leerlingen moeten beheersen voor taal, rekenen en lezen. Het streven is als volgt:

  • voor taal: stijging van 54,9% naar 56,9%
  • voor lezen: stijging van 60,9% naar 67,4%
  • voor rekenen: stijging van 34,8% naar 37,8%

C. Het percentage leerlingen in het derde leerjaar van het vo dat zit op het niveau van het advies van de basisschool of hoger stijgt van 77% in 2017 naar 80% in 2021.

Eén van de problemen in het onderwijs is de afstroom van leerlingen in het voortgezet onderwijs (leerlingen zakken een niveau in het onderwijs, bijvoorbeeld van havo naar vmbo). Met dit subtarget focussen we op het voorkomen van afstroom.

D. Het aandeel Rotterdamse jongeren dat de beroepsbegeleidende leerweg volgt aan een Rotterdamse mbo-instelling stijgt.
Het aandeel Rotterdamse jongeren dat de beroepsbegeleidende leerweg volgt aan een Rotterdamse mbo-instelling stijgt van 13,5% in 2017 naar 18,0% in 2021.

 

Aantal jongeren/kinderen dat langer dan 3 maanden thuis zit zonder passend aanbod van onderwijs- en/of zorg
Dit is het totaal aantal jeugdigen van 5-18 jaar dat langer dan 3 maanden thuiszat: of zij een passend aanbod hebben gekregen van onderwijs en/of zorg. In 2017 waren er 221 jeugdigen thuis; toen is niet gemeten of zij passend aanbod hebben gekregen.

 

NPRZ Onderwijsbeleid: Een hogere gemiddelde score op de Centrale Eindtoets
Het hoofddoel van de pijler school van het NPRZ is hogere onderwijsresultaten. Op dit moment houden we vast aan de cito-eindtoets als indicator, maar de wens is om over te stappen naar betere indicatoren (niet iedere school hanteert de cito eindtoets). Deze indicator zal op termijn worden aangepast. Voorlopig is het doel om de gemiddelde score op de Centrale Eindtoets te verhogen naar 531,9 in schooljaar 2021-2022 (was 530,8 in schooljaar '15-'16).

Prestatie indicatoren 201820192020202120222023
Actie leerplichtambtenaar op ongeoorloofd verzuimmelding po en vo Streefwaarde 100% 100% 100% 100% 100% 100%
Realisatie 100%          
Actie leerplichtambtenaar op ongeoorloofd verzuimmelding mbo Streefwaarde 100% 100% 100% 100% 100% 100%
Realisatie 100%          
Alle Rotterdamse vsv-ers zijn in beeld en we werken met hen aan een passende vervolgstap. Streefwaarde 100% 100% 100% 100% 100% 1005
Realisatie 100%          

Wat kost het

Overzicht van baten en lasten Onderwijsbeleid en leerlingzakenRealisatie 2018Begroting
2019
Begroting
2020
Raming
2021
Raming
2022
Raming
2023
Baten exclusief reserves65.91260.21858.89458.89458.89458.894

Bijdragen rijk en medeoverheden 65.701 59.874 58.490 58.490 58.490 58.490
Overige opbrengsten derden 211 344 404 404 404 404
Lasten exclusief reserves117.568131.440134.703127.730123.884116.646

Apparaatlasten 11.669 13.452 13.222 13.153 13.106 13.106
Inhuur 359 539 109 109 109 109
Overige apparaatslasten 226 326 335 343 343 343
Personeel 11.084 12.587 12.777 12.700 12.653 12.653
Interne resultaat 9.922 9.748 10.116 10.116 10.116 10.116
Interne resultaat 9.922 9.748 10.116 10.116 10.116 10.116
Programmalasten 95.977 108.239 111.365 104.461 100.662 93.424
Financieringslasten 0 500 0 0 0 0
Inkopen en uitbestede werkzaamheden 8.281 9.438 11.711 11.679 10.514 10.164
Kapitaallasten 112 0 0 0 0 0
Overige programmalasten 3 0 0 0 0 0
Salariskosten WSW en WIW 0 0 0 0 0 0
Sociale uitkeringen 9.586 11.621 11.658 11.881 9.307 9.540
Subsidies en inkomensoverdrachten 77.995 86.680 87.995 80.900 80.840 73.720
Saldo voor vpb en reserveringen -51.656 -71.222 -75.808 -68.836 -64.990 -57.752
Saldo voor reserveringen -51.656 -71.222 -75.808 -68.836 -64.990 -57.752
Reserves212-2.2661.570-5.1818.043800

Onttrekking reserves 212 5.984 9.820 8.319 8.043 800
Toevoeging reserves 0 8.250 8.250 13.500 0 0
Vrijval Reserves 0 0 0 0 0 0
Saldo -51.444 -73.487 -74.238 -74.016 -56.947 -56.952

Financiële bijstellingen

Bijstellingen Begroting 2019Begroting 2020Raming 2021Raming 2022Raming 2023
Voorjaarsnota 2019   -65.684 -66.014 -60.544 -56.973 -57.229
Bijstellingen Begroting 2020 Categorie          
Bestemmingsreserve Leertijduitbreiding en Bestemmingsreserve Vakmanschap in zorg, haven en techniek Reserves 0 0 0 0 0
Bestemmingsreserve Citylab Reserves 0 0 0 0 0
Bestemmingsreserve Regiodeal onderwijs Reserves 0 0 0 0 0
Rijksbijdrage Regiodeal Rotterdam Zuid Taakmutaties -8.250 -8.250 -13.500 0 0
Bijdrage Armoede voor de voorschoolse educatie Technische wijzigingen -200 0 0 0 0
Budgetverschuiving inhuur Technische wijzigingen 150 0 0 0 0
Uitbreiding en intensivering taken Technische wijzigingen 81 94 94 94 94
Overheveling budgetten Citylab010 aanvullend Technische wijzigingen 500 0 0 0 0
Terugdraaien intensiveringen coalitieakkoord Technische wijzigingen 0 0 0 0 250
Diverse bijstellingen Technische wijzigingen -84 -68 -66 -67 -67
Begroting na wijzigingen   -73.487 -74.238 -74.016 -56.947 -56.952

Toelichting financiële bijstellingen

Bestemmingsreserve Leertijduitbreiding en Bestemmingsreserve Vakmanschap in zorg, haven en techniek

De onttrekkingen uit de bestemmingsreserves zijn geactualiseerd aan de inzet voor het Nationaal Programma Rotterdam Zuid (NPRZ) over de jaren 2019 (€ 277), 2020 (€ 277) en 2021 (€ 277). Dit is saldo neutraal omdat zowel de baten als de lasten zijn aangepast.

 

Bestemmingsreserve Citylab

De deelbudgetten van de subsidieregeling Citylab010 zijn bij de Voorjaarsnota 2019 gecentraliseerd onder het taakveld Bestuur- Gebieden en bewonersparticipatie. Ter dekking van de reeds gerealiseerde subsidies voor het jaar 2019 wordt de reserve eenmalig onttrokken voor € 328 in 2019. Dit is saldoneutraal omdat zowel de baten als de lasten zijn aangepast.

 

Bestemmingsreserve Regiodeal onderwijs

De door het Rijk beschikbaar gestelde middelen voor de Regio Deal Rotterdam Zuid zijn toegevoegd aan de reserve. Met deze bijstelling worden de benodigde middelen onttrokken.

 

Rijksbijdrage Regiodeal Rotterdam Zuid

De Regio Deal bevat een samenhangende aanpak van Rijk en regio om de verschillende opgaven in Rotterdam Zuid aan te pakken. Deze reserve is gevormd om de specifieke middelen voor de thema ‘School’ inzichtelijk te houden. Het Rijk heeft deze middelen ter beschikking gesteld via het gemeentefonds. Met deze bijstelling worden deze middelen toegevoegd aan een bestemmingsreserve.
 

Bijdrage van Armoede voor de voorschoolse educatie

Een incidentele bijdrage van het taakveld Armoede is verwerkt in de begroting 2019. De bijdrage (€ 200) wordt binnen de voor- en vroegschoolse educatie (vve) ingezet om kinderen van ouders met schulden nog meer toe te leiden naar de vve.

 

Budgetverschuiving inhuur

Dit betreft een wijziging om het budget van de reeds bestaande inhuurlasten te verschuiven van programma- naar apparaatslasten.

 

Uitbreiding en intensivering taken

In het nieuwe onderwijsbeleid ‘Gelijke kansen voor elk talent’ is sprake van uitbreiding en intensivering van structurele taken op de thema’s: onderwijshuisvesting, leraren en veiligheid. Voor deze opgaven is een uitbreiding van de formatie verwerkt.


Overheveling budgetten Citylab010 aanvullend

Het budget voor de subsidieregeling CityLab010 bestaat uit deelbudgetten, die verspreid in de begroting zijn terug te vinden. Om de integrale afweging van subsidie-aanvragen te bevorderen, worden de deelbudgetten gebundeld tot één budget. Bij de Voorjaarsnota 2019 zijn de budgetten vanaf 2020 overgeheveld. De huidige bijstelling betreft de overheveling van budget 2019.

 

Terugdraaien intensiveringen coalitieakkoord

 In de Voorjaarsnota 2019 is besloten om de intensiveringen uit het coalitieakkoord voor jaarschijf 2023 terug te draaien. Dit betreft het terugdraaien van de intensivering Digideal en programmeerlessen.  De toelichting op de bijstelling is opgenomen onder ‘samenvatting bijstellingen’

 

Diverse bijstellingen

Bij de Voorjaarsnota 2019 is binnen dit taakveld dekking gevonden voor de opgaven Digitaliseringsagenda en Concernhuisvesting. Deze bijstelling betreft met name een verdere invulling van deze dekking. Daarnaast zijn er diverse technische wijzigingen in de begroting verwerkt.  

Omschrijving taakveld

Binnen het taakveld Onderwijsbeleid en Leerlingzaken voert de gemeente wettelijke taken uit, zoals leerlingenvervoer, voor- en vroegschoolse educatie (vve), voortijdig schoolverlaten (vsv) en onderwijs aan kinderen van statushouders en asielzoekers. Daarnaast ontwikkelt de gemeente stedelijk beleid – waarvoor ze zowel gemeentelijke als rijksmiddelen inzet - ter verbetering van onderwijsresultaten, kansengelijkheid in het onderwijs, talentontwikkeling, burgerschap, vermindering van het lerarentekort, passend onderwijs en vermindering van schooluitval. Ook voert de gemeente stedelijk beleid uit voor schoolzwemmen.