In 2021 werken we verder aan de Rotterdamse aanpak van armoede ‘Uit de knoop’. Centraal hierbij staat het doorbreken van de vicieuze cirkel van armoede en het voorkomen van achterstanden in het bijzonder bij kinderen. Uit diverse onderzoeken naar de effecten van corona op de samenleving zijn jongeren, zzp’ers en flexwerkers als kwetsbare doelgroepen naar voren gekomen en is gebleken dat kwetsbare Rotterdammers nog kwetsbaarder zijn geworden. Tot op heden zijn de effecten van de coronacrisis beperkt merkbaar. Zo hebben Rotterdammers als gevolg van de crisis betaald werk verloren en bijstand bij de gemeente aangevraagd maar is er nog geen sprake extra ondersteuningsaanvragen bij de aanpak van schulden. Deels kan dit worden verklaard door het feit dat we nog steeds te maken hebben met beperkingen in ons dagelijks leven, de ondersteuning van het Rijk aan het bedrijfsleven en het aantrekken van de economie. De verwachting is dat de coronacrisis wel een na-effect heeft wat nog niet zichtbaar is met betrekking tot het ontstaan en vergroten van armoede en schulden.

In 2020 zijn we met een extra aanpak gekomen: ‘Laat deze gezondheidscrisis geen armoedecrisis worden’. In 2021 continueren we deze aanpak, zoals de pilot ‘interventie versneld schuldregelen’, vroegsignalering van armoede en schulden en kenbaar maken dat de gemeente bij financiële problemen kan ondersteunen.

Ondersteuning aan de kwetsbare groep Rotterdammers is voor een groot deel gebaseerd op ‘fysiek’ contact en het opbouwen van een vertrouwensrelatie gedurende de lockdown van dit jaar en de nog steeds geldende beperkingen raakt daardoor het bereik en effect van onze dienstverlening.

Een aantal belangrijke punten voor 2021:

• De pilot integrale gezinsaanpak hebben we per 1 januari 2021 uitgebreid naar vier wijken (Bospolder-Tussendijken, Tarwewijk, Crooswijk en Carnisse). Tot 1 juli 2021 hebben we  411 gezinnen ondersteund.
• Van april 2021 t/m april 2022 is het jaar tegen de armoede en geven we een extra impuls aan de armoedeaanpak door samenwerking centraal te stellen en nieuwe samenwerkingen tot stand te brengen. Dit doen wij onder andere door het organiseren van een congres op 4 oktober 2021 voor iedereen die een bijdrage wil leveren aan het aanpakken van armoede in Rotterdam en door bestaande en nieuwe initiatieven in het zonnetje te zetten. Maar ook door gedurende het gehele jaar te communiceren over onze inkomensondersteunende voorzieningen. Ook is er extra aandacht voor de samenwerking met scholen in het doorbreken van het taboe op armoede.
• We zijn aan de slag met het verstevigen van een netwerk rond de mensen die bezig zijn met projecten rondom armoede en schulden in de gebieden met als doel Rotterdammers die met armoede en schulden te maken hebben beter te kunnen ondersteunen. We zijn hiermee als eerste in IJsselmonde gestart.
• Ook werken we aan het verbeteren van de toegang van inkomensondersteunende voorzieningen (programma toegankelijk toekennen). De publiekscampagne gericht op doorbreken van taboe rond armoede en schulden wordt in het laatste kwartaal van 2021 herhaald.
• We zijn met zowel de bijzondere leerstoel Kinderarmoede als het lectoraat Kinderarmoede aan de Erasmus Universiteit en de Hogeschool Rotterdam gestart.

In het kader van de Rotterdamse aanpak “sterker door’ heeft Rotterdam op 15 maart 2021 de loketten geopend voor de aanvraag van TONK. TONK (Tijdelijke Ondersteuning Noodzakelijke Kosten) is een tijdelijke tegemoetkoming in noodzakelijke kosten voor huishoudens die te maken hebben met een inkomensterugval en daardoor de noodzakelijke kosten niet meer kunnen betalen uit het resterende inkomen. De regeling geeft veel ruimte voor een eigen gemeentelijke invulling. Via de media en een campagne is veel aandacht gegeven aan het bekend maken van deze regeling.

Een andere belangrijke landelijke ontwikkeling is de nasleep van de kinderopvangtoeslagaffaire. Ruim 3.400 Rotterdamse gezinnen zijn gedupeerd en veelal hierdoor in de financiële problemen gekomen. Wij hebben samen met de Gemeentelijke Ombudsman het Hulpteamtoeslagen 010 opgericht om deze gezinnen te ondersteunen. De ondersteuning is maatwerk. Ook hebben we voor deze groep openstaande gemeentelijke vorderingen die als gevolg van deze situatie zijn ontstaan versneld kwijtgescholden. Het ondersteunen van de gedupeerde Rotterdammers vergt veel extra inspanning van de gemeente. Uitgangspunt is dat het Rijk gemeenten compenseert voor alle kosten die hieruit voortvloeien.

De coronacrisis heeft zoals hierboven beschreven een grote impact op de financiën van vele Rotterdammers. Hoe groot dit is en wanneer er daadwerkelijk een beroep wordt gedaan op de (financiële) ondersteuningsmogelijkheden vanuit de armoede- en schuldenaanpak is moeilijk te voorspellen. Dit is van vele factoren afhankelijk, zoals duur coronacrisis, financiële reserves van huishoudens, bereidheid ondersteuning te vragen, vermogen uitgavenpatroon aan te kunnen passen etc.

Het bestrijden van armoede raakt vele domeinen: onderwijs, gezondheid, huisvesting, betaald werk. Inkomensondersteuning op maat voor Rotterdammers met een laag inkomen is een onderdeel van de armoedebestrijding. Dit onderdeel bestaat uit het verlenen van individuele bijzondere bijstand van daadwerkelijk gemaakte kosten, collectieve inkomensondersteuning (het AOW- en Jeugdtegoed en de Individuele Inkomenstoeslag) en kwijtschelding van gemeentelijke lasten (Afvalstoffenheffing). Vanuit het perspectief vergroten participatie is de Rotterdampas onderdeel van dit taakveld.